Alþýðublaðið - 08.03.1921, Qupperneq 1

Alþýdublaðid
Gefið iit at Alþýðuflokknum.
1921
I’riðjudaginn 8 marz.
55 tölubl.
Framleiðslan má ekki stöðvast.
Viljl utgerðarmenu ekki gera út, hafa þeir fyrirgert rétti sinum
til skipanna, og sjómenn verða að halda jieim út ffyrír landið.
Landssjóður þarf að fá slnar tekjur og verkalýðurínn kaup sitt,
mgu sfður þau árin, þegar gróði af útgerðfnni er vafasamur, en hin.
I borg einni á Norður ttalfu
neitaði verksmiðja nokkur að
greiða verkamönnunum framvegis
kaup það er samið hafði verið
um. Verkamennirnir skutu málinu
til dómstóianna eins og lög stóðu
til þar i landi, sem úrskurðuðu
að verksmiðjan ætti að borga
kaupið, sem um bafði verið sam-
ið. Verkamenn urðu harla glaðir
við, en hvað gerði verksmiðjan?
Hún lokaði. Eigendurnir sögðu:
Við hættum að Iáta vinna. Á
stríðsárunum hafði verksmiðjan
grætt ógrynni fjír. En nú þegar
eigendurnir ekki þóttust græða
nóg, þá gerðu þeir sér lítið fyrir
að stöðva framleiðsiuna.
En hvað gerðu verkamenn?
Þeir sögðu: Verksmiðjan er skyld-
ug til þess að haida áfram. Fram-
leiðsian má ekki stöðvast. Verka-
menn þurfa að fá kaup sitt jafnt
þau árin sem atvinnurekendur
græða lítið eða ekkert, eins og
þau ár, sem þeir raka saman pen-
ingunum. Með þvf aú eigendur
verksmiðjunnar hafa lokað verk-
smiðjunni, hafa þeir fyrirgert rétti
sfnum til hennar. Síðan gengu
verkamennirnir allir í einum hóp
til verksmiðjunnar, lýstu því yfir
að hún væri þjóðareign, luku henni
UPP og byrjuðu að vinna. Bankt
setn var eign annarar borgar (en
þar höfðu jafnaðarmenn meirihluta)
◦g samvinnufélag eitt öfiugt ián-
uðu þeim fé til rekstursins, og
samvinnufélagið keypti fyrirfram
af þeim framleiðsluna fyrir ákveð-
ið verð. Þeir settu verkamanna-
ráð til þess að stjóraa málum
verksmiðjunnar, svo sem kaupa
efnivöru, ákveða hvaða tegundir
ætti að framleiða, útnefna verk-
stjóra o. s. frv.
En hvað gerðu verksmiðjueig
endurnir? Þeir fóru til yfirvaidanna
og yfirvöldin sendu herlið til verk
smiðjunnar En hermennirnir gerðu
ekki neitt þegar þangáð kom Þeir
krosslögðu armana yfir byssuhlaup
in og stóðu kyrrir, svo foringjarn
ir tóku það ráð að hslda sem
skjótast aftur heim með liðið,
áður en það snérist algerlega á
sveif með verkamönnum. Þetta
var forspilið að því, þegar málm-
smiðir á Norður ítalfu í haust tóku
verksmiðjarnar é sitt va!d, og
héidu áfrans vinnunni eins og ekk-
ert heíði í skorist, þar til þeir
höfðu komið fram kröfum sínum.
Var þetta rétt hjá þessum ítölsku
verkamönnum? Já, það var rétt.
Verkamenn þurfa að fá kaup sitt
bæði þau árin sem atvinnurekend-
ur græða of fjár, og eins hin, og
það engu síður. Þess vegna má
framleiðslan ekki stöðvast, þó at-
vinnurekendur séu í vafa um hvort
hún verði gróði eða tap. Og væru
framleiðslutækin þjóðareign, dytti
engum í hug að hún ætti að
stöðvast.
Hér í Reykjavík hafa útgerðar-
menn ákveðið að stöðva fram-
leiðsluna. Þeir hafa þegar látið
binda mörg botnvörpuskip við
hafnargarðinn. Og þeir hafa sent
alþingi bréf, dagsett 28. febr., þar
sem þeir segja að þeir hafi á
fundi 23. febrúar „samþykt með
öllum atkvæðuro, að leggja skuli
upp öllum botnvörpuskipum, jafn-
óðum og þau kotna í bö(a.“ Þetta
gera þeir í byrjun verticarinnar,
og þeim til skýringar, sem ekki
vita hvað það orð merkir, má
nefna, að útgerðarmennirnir upp-
lýsa sjálfir f áðurnefndu bréfi, aé'
alt að helmingi aý 'öllum þeim
fiskafla, stm á land komi & ís-
landi fiskist á botnv'órpuskipin, á
peim 3—4 mánudum, sem er ver-
tíðin.
Allir hljóta að sjá hve mikill
skaði það er fyrir landið að leggja
upp skipunum, og það einmitt nú.
Samt ætla útgerðarmenn að gera
það, nema kaupið sé lækkað við
sjómennina, kaupið, sem allir vita
að eftir dýrtiðinni er of lágt. Og
af hverju ætla þeir að leggja skip-
unum upp? Aðeins af því að þeir
eru mjög I vafa um hvort þeir
græða nokkuð á útgerðinni! Út-
gerðarmenn græddu ógrynni á
striðsárunum. En þegar þeir héldu
að nú væri ekki meira að græða,
þá seldu þeir helminginn af tog-
araflotanum til útlauda. Það kom
svo sem ekki þeim við, þó al-
menningur yrði atvinnulaus!
Nú er ekki hægt að selja flot-
ann út úr landinu, og nú leggja
þeir honum upp. Þeim kemur ekki
við þó laadssjóður missi tekjurnar
af framleiðslunni. Það er hægt að
vinna það upp með neyzlutollum
frá atvinnulausri aiþýðunni. Og
þeim kemur ekki frekar við nú
en' fyrri daginn, hvort alþýðan
verður atvinnulaus.
En landinu kemur það við, og
alþýðunmi kemur það við. Fram-
leiðsían má ekki stöðvast; sfzt nú
í vertíðarbyrjun, Vilji útgerðar-
menn ekki gera út, hafa þeir fyr-
irgert rétti síanm til skipanna.
Sjómenn af öllum stéttum verða
að taka skipin og halda þeim úti
fyrir landsins hönd. Og iandið
verður að leggja til rekstursfé.
Útgerðarraenn geta fengið and-
virði skipaana eins|j og þau eru
metin nú — það er 300 þús. kr.
fyrir mörg þeirra' sem kostað hafa
600 þús. kr. — það er að segja
þeir gefca fengið anðvirði þeirra
goldið seinna þegar iandið sér sér
fært. Útgerðarráð getur stjórnað