Heimskringla - 02.12.1931, Qupperneq 1
GAT SÉR GÓÐAN ORÐSTÍR.
Dr. Oddur Gestur Halldórsson.
Þessi ungi maður útskrifað-
ist frá Toronto háskólanum í
fyrra sumar, um það leyti sem
Jiátíðagestirnir lögðu af stað
héðan og heim til íslands. —
Hafði hann þá dvalið í Toronto
borg um ellefu ára tíma og náð
því takmarki er hann setti sér,
þegar hann 18 ára gamall fór
úr foreldrahúsum þangað aust-
ur. Hann hafði lokið háskóla-
námi, embættisprófi og búið um
sig í þeirri stöðu, sem hann ætl-
aði sér að stunda, án þess að
vera þar til styrktur af skyldum
eða vandalausum. Námfýsi hans
og dugnaði er við brugðið með-
al þeirra sem þekkja hann, en
viljafestu og stöðuglyndi hefir
hann að erfðum tekið, frá föð-
ur og móður-frændum eldri og
yngri.
Oddur er Húnvetningur að
föðurkyni, en Vestfirðingur í
móðurætt. Foreldrar hans eru
þau Halldór J. Halldórsson
verzlunarmaður í Wynyard,
Sask., og kona hans, Sezelía
Oddsdóttir. Halldór faðir hans
er fæddur að Húki í Miðfirði,
sonur Jónatans Halldórssonar
og Elínar Magnúsdóttur, er þar
bjuggu. Ársgamall fluttist Hall-
dór með foreldrum sínum og
systkinum til Vesturheims 1874,
til Nýja íslands með fyrsta
landnemahópnum 1875 og til
Dakota 1880. Þar nam Jónatan
land við Hallson og bjó þar um
langt skeið, unz sonur hans tók
við búinu, er hann seldi árið
1905 og flutti þá með foreldra
sína og fjölskyldu vestur til
Wynyard, Sask. Sezelía kona
Halldórs er fædd að Giljalandi
í Haukadal í Dalasýslu, dóttir
Odds bónda Magnússonar og
Margrétar ólafsdóttur, er síð-
ast buggu á Þorsteinsstöðum í
Haukadal, en fluttu vestur 1886
og námu land í grend við Hall-
son. Er hún systir hinna al-
kunnu dugnaðar- og rausnar-
bænda Ólafs og Magnúsar O.
Magnússonar í Wynyard.
Oddur er fæddur við Hallson
4. apríl 1901. Alþýðu- og mið-
skólamentun hlaut hann í Wyn-
yard og lauk þar við 10. bekkj-
ar próf, vorið áður en hann fór
til Toronto. Haustið 1919 inn-
ritaðist hann við Toronto há-
skólann, lauk þar stúdentsprófi
og tók þá upp nám við tann-
lækningadeild háskólans haust-
ið 1925; útskrifaðist þaðan 7.
júní 1930. Auk hinna almennu
námsgreina við tannlækninga-
deildina, lagði hann sérstaka
stund á fræðigrein þá, sem
nefnd er “orthodontry”, eða
tannskekkjulækningar. Hlaut
hann hinn bezta vitnisburð fyr-
ir frammistöðu sína í þeim
fræðum. Síðastliðið sumar
kvongaðist hann. Er kona hans
hérlend að ætt og heitir Eve-
line. Corner. Hafa þau sezt að
í Toronto og gera ráð fyrir að
dvelja þar framvegis. Árnar
Heimskringla hinum unga
lækni allra framtíðarheilla.
BÆJARKOSNINGARNAR.
Þó ekki sé auðvelt, þegar
þetta er skrifað að segja til
hlítar frá kosningunum í Win-
nipeg, sem fóru fram s. 1. föstu-
dag, er þó nokkurn veginn víst
um kosningar flestra, og skal
þeirra hér getið.
Fyrir borgarstjóra í Winnipeg
var R. H. Webb endurkosinn,
með svo miklum meirihluta, að
til þess eru hér engin dæmi áð-
ur. Hann hlaut 35,844 atkvæði.
Næstur honum var Mr. Hunt
með 7,587 atkv., þá Mr. Dea-
con með 5,118 atkv., Mr. Pen-
ner, kommúnisti, með 3,988 at-
kvæði og Mr. McPhail með 772
atkvæði. Hefir Webb því hlot-
ið um 28.000 atkvæði framyfir
hæsta gagnsækjanda sinn og
um 18,000 atkvæði fram yfir
alla gagnsækjendur sína til
samans. Er oss ástæðan fyrir
þessari atkvæðagreiðslu óskilj-
anleg.
Um 57 af hverjum 100 kjós-
endum greiddu atkvæði, en þó
það kunni lítið að virðast, er
það fullkomlega í meðallagi.
' í Suður-Winnipeg, eða deild I
hlutu þessir kosningu í bæjar-
ráðið: Andrews, Borrowman og
Simonite. Skólaráðsmenn, sem
flest atkvæði hafa enn sem
komið er, og taldir eru sama
sem kosnir, eru: Thompson,
Bowles og Graham.
t Mið-Winipeg, eða deild II,
er víst um kosningu eins í bæj-
arráðið, en það er Mr. Flye.
Næstur honum að atkvæða-
fjölda eftir fyrstu talningu er
tslendingurinn Páll Bardal, og
aðeins tveim atkvæðum lægri
en hann er Mr. Davidson. Ólík-
legt er því ekki að þessir þrír
menn séu kosnir. Önnur taln-
ing atkvæða eða þriðja, eða
hvað þær nú verða margar,
geta tæplega raskað þessu.
Þessir skólaráðsmenn háfa
flest atkvæði í þessari deild:
Mrs. McLennan, Mr. Milton og
Dr. Warriner. Sá fjórði í röð-
inin er dr. Blöndal. Atkvæða-
munur þriggja hinna síðast-
nefndu er ekki svo mikill, að
um sé hægt að segja, hverjir
kosningu hljóta.
í Norður-Winnipeg, deild III,
eru þessir með flest atkvæði og
líklegastir að vera kosnir í bæj-
arráðið: Barry, Blumberg og
Ferley. í skólaráðið: Mrs. Dyma,
McGrath og Averback.
Allir, sem kosningu náðu í
Suður-Winnipeg, voru útnefnd-
ir af Civic Progress félaginu.
í Mið-Winnipeg eru tveir, Bar-
dal og Davidson, útnefndir af
sama félagi, er kosningu ná, en
einn, Flye, af óháða verka-
mannaflokknum (I. L. P.). í
Norður-Winnipeg er einn, Blum-
berg í verkamannáflokknum,
en hinir tveir, Barry og Ferley,
óháðir.
Aukalögin.
Aukalögin um að stækka lög-
reglustöðina og reisa nýja
slökkviliðsstöð, voru feld við
atkvæðagreiðsluna eða hlutu
ekki þrjá fimtu atkvæða. En
Town Planning-lögin voru sam-
þykt.
• • •
Síðan þetta ofanskráða er
skrifað, hafa úrslitafréttir kom-
ið af atkvæðagreiðslunni. En
þær breyta í engu því, sem hér
er skýrt frá.
Kosningu ná allir, sem þar er
sagt frá. Dr. Blöndal er ekki
kosinn skólaráðsmaður í Mið-
Winnipeg; varð fáum atkvæð-
um á seinni talningunum á eft-
ir Milton og dr. Warriner, sem
frá er greint hér að ofan.
FARINN í LEIÐANGUR.
Mr. Earl Hanson, Daninn, er
grein skrifaði um samband
Ameríku og íslands í Heims-
kringlu s.l. sumar, skrifar Hkr.
nýlega á þessa leið:
“Eg er nú í þann veginn að
leggja af stað í leiðangur til
Brazilíu. Er ferðinni fyrst heit-
ið upp með Orinoco-ánni, og
svo til baka niður Rio Negro-
ána til Manaos í Brazilíu. Við
upptök Amazonfljótsins býst
eg við að verða við rannsóknir
í rúmt ár. Er sú rannsókn gerð
fyrir Carnegie stofnunina í
Washington.
Eg bið að he'ilsa hinum mörgu
íslenzku vinum nn'num í Winni-
peg og á íslandi."
Mr. Hanscn var á íslandi um
eitt skeið með föður sínum, er
þar var við landmælingar, og
hefi(r heimsótt lsla)id fefðan.
Hann les og skrifar íslenzku og
hefir mikinn áhuga fyrir mál-
um, er hag íslands snerta að
einhverju leyti.
PAUL BARDAL
kosinn bæjarráðsmaður í II.
kjördeild.
TIL ISLENZKRA KJÓSENDA.
Hér með þakka eg öllum ís-
lenzkum kjósendum, er þá vel-
vild og traust sýndu mér, að
aðstoða mig og greiða mér at-
kvæði sitt við bæjarkosningam-
ar 27. nóvember s.l. Eg veit að
eg á þeim að miklu leyti kosn-
ingu mína að þakka. Til þess
að verða þeirrar velvildar og
trusts verðugur, skal eg af ítr-
asta megni reyna, að veita
þeim málum fylgi í bæjarráðinu
er bænum eru í heild sinni fyrir
beztu og íslendingum er yfir-
leitt bæði hagnaður af og sómi
að fylgja.
Ykkar einl.,
Paul Bardal.
fSLENZKUKENSLA
“FRÓNS” BYRJAR
Á fundi stjórnarnefndar Fróns
í byrjun þessarar viku, vom
þrír kennarar ráðnir til að
kenna íslenzku á þessum ný-
byrjaða vetri.
Kenslan byrjar með desem-
bermánuði. Allir, sem hugsuðu
sér að nota þessa kenslu, ættu
því sem fyrst að snúa sér til
einhverra af kennurunum, en
þeir eru: Ragnar Stefánsson
(að 616 Alverstone St., sími
34 478); Mrs. Jódís E. Sigurðs-
son (að 575 Agnes St., Sími
71 131), og Guðjón Friðriksson
(að 518 Sherbrook St., sími
30 287).
“Frón” hefir aldrei haft þrjá
umferðakennara fyni. Bæði er,
að kenslan hefir undanfarin ár
borið hinn bezta árangur, og
svo hefir þeim fjölgað svo, er
fýsir að færa sér hana í nyt,
að þörf er orðin að minsta
kosti fyrir þrjá kennara.
Á mánuði hverjum kostar
kenslan eins og að undanförnu
25c fyrir barnið á mánuði eða
$1 yfir veturinn (4 mán.) Geta
foreldri afhent kennurunum
það, þá er þeir koma heim til
þeirra.
í þessu mikilsverða þjóðrækn-
isstarfi æskir deildin Frón sam-
vinnu og aðstoðar allra íslend-
inga. Kenslan stendur öUum til
boða, hvort sem þeir eru félag-
ar deildarinnar eða ekki. Allir
íslendingar, sem íslenzkri tungu
unna, og ekki eiga á annan
hátt kost á að kenna börnum
sínum íslenzku, færa sér því,
vonandi þetta kenslustarf Fróns
í nyt.
Stefán Einarsson,
forseti “Fróns”.
ATKVÆÐAGREIÐSLAN UM
VÍNBANN I MANITOBA.
Þann 27. nóvember s. 1. fór
fram atkvæðagreiðsla í 18 sveit
um og bæjum í Manitoba um
bjórsölu. í sumum þessum stöð-
um var bjórsala rekin, en á öðr-
um hafði hún aldrei verið lög-
leidd.
Á móti bjórsölu greiddu 11
sveitir og bæir atkvæði. Voru
Það Wawanesa, Glenboro, De-
loraine, Miami, North Norfolk,
Foxwarren, Pembinasveit, Pil-
ot Mound, Rossburn, Strathclair
og Bifröstsveit.
Miami og Bifröstsveit voru
einu staðirnir, sem bjórsölu
höfðu áður.
En með bjórsölunni voru at-
kvæði greidd á sjö eftirfylgjandi
stöðum: Portage la Prairie,
Carman, Melita, Napinka,
Gimli, Elkhorn, Manitou. — Á
öllum þessum stöðum var bjór-
sala áður rekin.
Við þessa atkvæð^greiðslu
hefir því bjórsölustöðum fækk-
að um tvo, þ. e. í bænum Miami
og sveitinni Bifröst, en þar voru
tvö bjórsöluhús, annað í Ár-
borg og hitt í Riverton. Bann-
menn unnu með 74 atkvæða
meirihluta í Bifröst.
Atkvæðagreiðsla þessi var á-
kveðin eftir þriggja ára reynslu
af bjórsölustofunum í vínlög-
göf Manitoba fylkis 1928. —
Gildir sú atkvæðagreiðsla, sem
nú fór fram, einnig í þrjú ár.
FRÓNSFUNDUR.
Næsti fundur þjóðræknisdeild
arinnar Frón, verður haldinn
föstudaginn 11. desember n..k.
í efri sal G. T. hússins, byrjar
kl. 8 e. h.
Á fundinum flytur séra Jón-
as A. Sigurðsson erindi. — Auk
þess sem hann er einn af for-
vígismönnum þjóðræknismáls-
ins, vita allir einnig að skemti-
legra ræðumanns má lengi
og víða leita, svo oft hefir
hann á þjóðræknissamkomum
áður skemt.
Fleira verður og til skemtana.
Bæði les Ragnar Stefánsson
upp, og viðurkent söngfólk
syngur einsöngva og leikur á
slaghörpu og fiðlu.
Þess skal getið, að á fundi
“Fróns” eru allir velkomnir,
hvort sem félagsmenn eru *ða
ekki. Inngangur er ókeypis og
engin samskot.
Fundir Fróns eru helmingi
gagnlegri og skemtilegri, en
sumar skemtanir, sem menn
greiða oft hátt inngangsgjald
fyrir að sjá.
LOFTUR BJARNASON.
Opið bréf, tileinkað vinum mín-
um Rósu Casper í Blaine,
Wash., og K. N. skáldi
á Mountain, N. D.
Eitt af því marga, sem eg
græddi á íslandsför minni, var
að- mæta fólki, sem eg hefði
annars aldrei getað mætt. í
þeim hópi var fólk á flestum
sviðum mannlegrar starfsemi
— alment verkafólk, bændafólk
og “prófessionals” á flestum
sviðum — og þetta voru íslend-
ingar, sem rutt höfðu sér rúm
í framandi landi. Flest af eldra
fólkinu komið félaust, allir fé-
litlir. Börn þeirra, sem nú eru
komin til manns, hafa því átt
við þá örðugleika að stríða, sem
reynt liafa þolrif, jafnvel þeirra
sem bezt voru undir slíka bar-
áttu búnir frá hendi náttúrunn-
ar. Hér á Montcalm voru marg-
ir slíkir menn, og nokkrar kon-
ur.
Daginn sem Montcalm brun-
aði út St. Lawrence flóann, var
meira en nóg um að hugsa og
upp á að sjá. Óendanleg fegurð
og margbreytni á báðar hlið-
ar, síbreikkandi fljótið, slétt
eins og spegilgler og blátt eins
og alheiður himininn. Meðfram
því allskonar mannaverk, alt
frá ýmiskonar verkstæðum,
smærri og stærri, fögrum böl-
um og töfrandi býlum, einnig
smáum og stórum — upp í
þorp og stórborgir, langstærst
þeirra hin sögurika Quebec —
en hana sáum við ekki fyr en
næsta morgun. Á skipinu sjálfu
ferðafólkið, sem, þegar á leið
morguninn fyrsta, var flest á
þiljum uppi til þess að kynnast
og njóta veðurblíðunnar og út-
sýnisins. Fólkið dró sig saman
í smáliópa, eftir afstöðu, skyld-
leika og vináttu, og svo fór
það að leita að ættingjum og
vinum — og kynnast yfirleitt.
Nokkrir voru þar, sem líkt
voru staddir og eg — einir
síns liðs. Farrýmin á skipinu
höfðu slitið mig úr hópi ferða-
félaga minna, og sama hafði
orðið hlutskifti ýmsra annara.
Eg hafð því ótakmarkað tæki-
færi til að nota augu og eyru.
Byrjaði þá þegar á því að ná
tali af fólki og kynnast því. Er
eg hrædd um, að eg hafi gert
mig að því, sem á hérlendu máli
nefnist “nuisance”. Samt tóku
allir spurningum mínum vel.
Fjölda af þessu fólki kannaðist
eg við, og margt þeirra per-
sónulega frá fyrri árum; en
einnig margt — einkum menta
fólk, sem þar var — af blöðun-
um íslenzku, og einnig nokkra
af afspurn þess utan. Skrifaði
eg allar slíkar upplýsingar í
dagbók mína, mér til framtíð-
aránægju. Gerði þá ekki ráð
fyrir að skrífa þér neitt af
því, Heimskringla mín. Vissi að
með í förinni voru fréttaritarar
ýmsra blaða, og að ekki mynd-
ir þú fara varhluta af því efni.
Hélt og að lesendur íslenzku
Vesturheimsblaðanna fengju og
meira en nóg af svo góðu.
Eg held að ^það hafi verið
fyrsta daginn á skipinu, sem
eg mætti Utahfólkinu, 14 alls,
að því er mér var sagt. Var
það hinn mannvænlegasti flokk
ur — einkennilega svo, fyrir
jafnstóran hóp. Þau fyrstu voru
hjónin Guðmundur Eyjólfsson
og Ingibjörg Jónatansdóttir, er
hr. Jón Bíldfell minnist á í rit-
gerð sinni “Ellen Jameson,’’ nú
fyrir skemstu. Þá mætti eg og
börnum þeirra hjóna, söngkon-
unni Ellen og dr. Páli Vídalín.
Þarf hér engu við að bæta það,
er hr. Bíldfell segir um Ellen,
nema því, að eg er honum þakk-
lát fyrir þá ritgerð og samdóma
um alt, er hann segir í hennar
garð. Vil aðeins bæta því við,
að mér virtist bróðir hennar
Páll einnig hinn mannvænleg-
asti maður og líklegur til að
geta sér góðan orðstír sem
læknir, engu síður en hún sem
kennari og söngkona. í þessum
Utah-hóp var og William John-
son stórbóndi frá Spanish Fork,
kona hans og faðir, John B.
Johnson, ættaður úr Vest-
mannaeyjum. Mér er sagt að
sá síðastnefndi hafi andast 2
mánuðum eftir að hann kom
úr þeirri íslandsför, 77 ára að
aldri. Mér var sagt að William
Johnson ætti 7000 fjár og
landeignir að sama skapi, enda
bar hann með sér einkenni
þeirra manna, sem vita hvað
þeir mega sín — vita sig upp
á enga komna. Þar var og
Bjarni Johnson, ættaður úr
Rangárvallasýslu, og Inga dótt-
ir hans, elskuleg stúlka og
skólakennari í Salt Lake City.
Einnig Guðmundur Thorsteins-
son frá Stóru-Skógum i Mýra-
sýslu. Eru þeir séra Guðmund-
ur og hann systrasynir, enda
ekki ólíkir. Guðmundur Thor-
steinsson kom að heiman árið
1914 og flutti til Utah. Dvaldi
þar nokkur ár, og þess vegna
töldu Utah-menn hann til síns
hóps, þó hann nú eigi heima í
Portland, Ore., og vinni þar
fyrir Southern Pacific járn-
brautarfélagið. Guðmundur Th.
er bezti drengur og skynsamur
vel.
Það var Guðmundur Thor-
teinson, er kom mér í kynni við
Loft Bjarnason, þann manninn,
sem Utahfólk, þ. e. íslendingar
eru stoltastir af; manninn,, sem
þessar línur áttu sérstaklega
að fjalla um. En áður en eg hef
þá sögu, vil eg taka þetta fram
— leggja meiri áherzlu á það,
en þegar hefir gert verið, að
mér leizt vel á og geðjaðist vel
að þessu Utah-fólki, sérstak-
lega að frú Jameson (móður
Ellen Jameson). Má vera að
það hafi verið fyrir þá sök, að
henni kyntist eg mest — talaði
mest við hana. Hún er gáfuð
kona og frjálslynd á öllum svið-
um — einkennilega svo fyrir
ldraða konu — reglulega hugs-
andi, og hvorki hrædd við að
íugsa né að opinbera þær hugs-
anir, en þó gætin og prúð í
framkomu. Það var mér jmdi
að sjá hana og heyra.
Loftur Bjarnason.
Síðan eg kom heim úr ís-
landsför minni, hefi eg haft
bréfaviðskifti við fólk, sem eg
kyntist í þeirri ferð, og þar á
meðal Guðmund Thorsteinsson
í Portland. Verður okkur tíð-
ræddast um Loft Bjarnason. —
Eg gat þess einhverntíma í bréfi
til hans, að Loftur væri einhver
hinn göfuglegasti maður, sem
eg hefði nokkru sinni mætt.
Frh. á 8 bls.