Heimskringla - 23.12.1931, Blaðsíða 2

2. SlÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 23. DEC. 1931

f AUSTURVEG OG HEIM
Ferðalýsing eftir séra Friðrik
A. Friðriksson, Blaine, Wash.
I.
nokkurskonar lögtaksrétt á allri
þeirri hjálp, sem unt er að láta
þeim í té, þá þáðum vér orðið
og þökkuðum traustið.
Nokkrum dögum áður en
haldið skyldi í austurveg höfð-
um vér, kona vor og börn, kvatt
samverkamennina í Blaine, ek-
ið til Seattle, dvalið í úrvals-
yfirlæti hjá iækinishjónunum,
II.
Það er upphaf þessa máls,
eður því sem næst, að Jón
Skúta læknir Árnason, í Se-
attle, Wash., og ferðasögurit-
arinn bundu það fastmælum, I heimsótt fáeina kunningja, eytt
snemma síðastliðið vor, að fullum helming ferðafjársins í
halda í austurveg og fara ak- J skirtiikaup og skóa, svo og
förum, í lok þá næstkomandi !okkað lækninn og mága hans,
júlímánaðar. Átti læknirinn er- j Þegar færi gafst, út á vallkúlu-
indi nokkurt austur, allbrýnt,1 velllna ( “Solf )•
er honum þótti svo bezt borgið
að rekið yrði persónulega. Þá
hafði ennfremur svo um samist ’ Upp rann heiður og fagur
af málsaðilum, að hann skyldi morgunn laugardagsins 24. júlí,
ræðu flytja á þjóðminningar- 1931. Hafði sonum læknis lítt
hátíð Winnipeg-íslendinga 2. ! orðið svefnsamt um nóttina
ágúst, ef efni hans stæðust sakir ferðahugs, og vöktu allir
ferðakostnaðinn En annríki í húsinu um sólarupprás.
hans er mikið, og á hann naum- j Klukkan 6.15 var drekinn full-
ast heiman gengt Eftir all- ; fermdur, áhöfn stigin um borð,
langa umþenkingu ákvað hann ' ferðabæn lesin, þótt lítið bæri
þó að verja í ferð þessa fé sínu j á . . . og læknissetrið á svip-
og tíma, og þá jafnframt að not stundu horfið augsýn. Var
hennar skyldu verða sem fjöl- ferðafólkið alt í -glöðu og há-
Eg skildi að orð er á íslandi til I til beggja hliða, og var þessi
im olf o nrvi /vx Knrrnr. A A •' 11_____3 f_______A. _ i ••
um alt, sem er hugsað á jörðu.
Mjúklega rann drekinn suð-
vestur úr borginni, út Rainier-
dal og fram með Washington-
vatni. Við vatnsendann sá yfir
fagra og mikla gróðrarstöð.
Langar raðir af vökvunarstöng-
um, (sem ef til vill vætti kalla
“vökvirellur” meðan ekki upp-
lýsist hvaða “orð er á íslandi
til” yfir áhöld þessi) sendu
frá sér sólglitaða og fjölgjörva
vatnsbogana, og þótti okkur
fagurt. En nú tók Ökuþór
strikið beint austur til fjalla
og þandi sig upp sneiðingana í
einum spretti, alla leið upp á
háskarð vestasta fjallgarðsins,
um 70 mílur. Á þeirri leið eru
Snohomish-fossar, fagrir mjög,
og frægir í sögu Indíána. Gerð-
ist skógurinn þéttari og stór-
gerðari því fjær sem fór strönd-
inni, og á Washington-ríki enn
eftir marga þreklega spýtu,
þrátt fyrir hið vægðarlausa
skógarhögg síðustu ára En
að leggja svo ágætan akveg,
sem þarna er, um snarbrattar
alkunni vísupartur oss stöðu-
lega í huga:
“Blánar hlíð og dalur djúpur,
dökkur hita móðuhjúpur
efst við sjónhring sveipar fjöll’’.
Fanst oss að náttúran mynd-
skýrði nú til hlítar það, sem
skáldið á við.
En Ökuþór hirti hvorki um
hita né útsýni, og lét sig það
eitt varða að leggja undir sig
veggsléttan veginn. Höfðum við
mjög orð á hlaupþoli hans og
spormýkt. Og er landinu tók
aftur ögn að halla, austur að
Columbia-ánni, og léttfetinn
smjó mjúklega niður sneiðing-
ana, stóðst læknir ekki lengur
mátið. Kom nú yíir bann óvið-
íáðanlegur andi þingeyzkrar
hagmælsku — enda’ náskykl-
ur Þuru í Garði. Læknir kvað:
Ofan gilið Ökuþór
örum skrefum rennur.
og heimtaði að vér botnuðum:
Stynja þil í klettakór,
kraftaspilið þreytir jór.
Strauk þá læknir skegg sitt,
en lét eigi ummælt. En vísu-
orðinn ofsaheitur, og þó — satt
að segja — rétt eins mjúkgeng-
ur og sprettviljugur og nokkru
sinni áður. Má skjóta því hér
að, að þannig var það alla
ferðina, að hvað sem úr lagi
fór, virtist það að engu leyti
skerða mátt hans né þýðleik.
Minti það oss hálfvegis á hörku
fornra víkinga, er börðust á
stúfunum, og skröfuðu góðlát-
lega við banamenn sína, reknir
í gegn.
Bryntum við nú Þór í hverj-
■um bær, sem á vegi okkar varð.
En þótt við rendum köldu vatni
gegnum hann í hálftíma log-
hitnaði hann jafnharðan, og
varð honum hver vatnsdropi að
uppsölumeðal. Vélfræðingar
allir reyndust okkur vélfæling-
ar og sagði sitt hver, en enginn
neitt að gagni. Ofan á svekk-
ingar þessar bættust 20 mílur
af þykkri, glænýrri olíborinni
smámöl, nálægt Odessa. Mátti
þá aðeins keyra 12 mílur á
BÓLGIN LIÐAMÓT
eru aðvörun um það, að nýrun
þurfa lækningar með, og séu í ólagi.
verið ekki að taka út óþarfa kval-
ir. Takið “Gin Pills” við þrautun-
um, þangað til nýrun fara að starfa
eðlilega. 219

Oir.iC. ^ V
Læknir kvað:
í Ökuþóri óðu um frón
Anna, Gertrud, Friðrik, Jón,
Bibba, Dýlla, Bó og Sveinn,
bróðir Örn. Ei gleymdist neinn.
þættust; skyldi hún nú eigi tíðlegu skapi, og þó þögult
verða snögg erindisferð aðeins, Sjaldskoðuð morgunkyrðin fjallahlíðar og glæfragljúfur, er
með eimlest, eins og fyrst kom stakk ábærilega í stúf við hið , me'Staralegt afiek.
til mála, heldur aðallega sum- venjulega ösl og skrölt götu- í skarðinu áðum við ihið
arhressing og skemtiför fyrir ‘ lífsins, Gott eiga þeir, sem ' fyrsta sinn en fáeinar mínútur, korn þetta er fynr þa i Brott var með öllu horfinn andi Þetta þótti Jóni vel kveðið og
fjölskylduna alla. Fyrir því þurfa að fara á fætur klukkan aðems, Var þar enn mikill niermlegt, að það vaið upphat t llagmælskunn uann fjaeinn i .
gróður cg útsýni til háfjalla hið þeirrar ljóðagerðar, er aldrei1 S!" sanngjarnlega. Væntum ver
fegurgta. Greip læknir þá til; létti síðan, nema þegar eitthvert
Vildum vér þá kveða vísu um
hvem einstakan, og byrjuðum
klst. Eigi að síður gekk glam- ’ á skipherra.
randi malardrífan lukt yfir bif- 1
reiðina og klestist um hana alla. | Situr kafteins sess um borð.
Gerðist nú ferðalagið tafsamt Seggir honum lúta.
og óyndislegt. Steinhljóðnuðu Lætur þruma lögmálsorð
allir um borð og sátu sem læknir vor Jón Skúta.
dæmdir, með þandar taugar. j
keypti hann “dreka” einn mik- 5.
inn, á hjólum, er á sínu móð- Brátt var þögnin rofin.
Og
urmáli heitir “Stutz”, en sem Var nú tekið manntal. Þessir kvikmyndavélar sinnar, þeirrar | meiriháttar mótlæti bar að
vér köllum “Ökuþór”. Er það fundust innanborðs:
er hann notaði svo haglega í höndum, svo spm vegleiysur
bifreið með 8 strokka hreyfil,
sjösetin, um 19 fet frá vari til
vars, enda metin til fleiri jarð-
arverða. . . Til þess að fá
nokkurnvegin fullskipað í öll
ræði drekans bauð læknirinn
oss og fjölskyldu vorri að fara
þessa ferð með þeim hjónun-
um, okkur að kostnaðarlitlu.
Var boðið með þökkum þegið,
og biðum vér með óþreyju þess
tíma, er leggja skyldi upp. Þess
má og hér geta, að þegar aust-
ur fréttist um væntanlega ferð
vora, sýndi íslendingadags-
nefndin oss þá sæmd að bjóða
oss orðið. Nú höfðum vér
hugsað oss að sneyða sem
vandlegast hjá öllum ræðuhöld-
um í sumarfríinu. En þar sem
íslendingadagsnefndir eiga
' íslandsferð sinni s. 1. sumar.
Þá höfðum við og meðferðis
tvær staðmyndavélar (frekar
en “kyrmynda-, sem. gæti af-
Innilegar
Jóla kveðjur
til hinna
mörgu
viua vorra
Jón Skúta Árnason, læknir,
fyrnefndur.
Anna Sigurlaug, frú hans.
Arngrímur Kristþm, s)onur
þeirra.
Sveinn Baldvin, sonur þeirra.
Nana Dýrleif, dóttir þeirra.
Friðrik Aðalsteinn Friðriks-
son, prestur, undirritaður.
Gertrud Estrid Elise, fr.ú hans
Gertrud Beata Björg, dóttlr
þeirra.
Friðrik Hákon Örn, sonur
þeirra.
Þá vár að skifta með sér
verkum. Þótti læknirinn sjálf-
kjörinn kafteinn og yfirvald
fleys og ferðalags. Vér náð-
um stýrimannskosningu. En
Arngrímur Jónsson, 9 ára, sá
er beztan orðstír gat sér, og
1. verðlaun hlaut fyrir upplest-
ur “Skúlaskeiðs’’ í Seattle, s.l.
vor, var kjörinn 2. stýrimaður,
eður lagavörður, með, sérstöku
tilliti til fyrgtu og veigamestu
greinar laga vorra, sem var j
sú, að í ferð þessari mætti inn- ^
byrðis eigi aðra tungu tala en [ gjjlensbui’g' hverfa hæðirnar og
íslenzku. Voru það, undir kring- -- - '
umstæðunum hörð lög, en
fyrstu brotum hinna ungu þó
tekið með nokkurri linkind.
eigi síst fyrir þá sök, að þeir,
eður bílbilun.
Þarna hefir stórfljótið rist í
sundur hásléttuna geysivíðum
En er kvölda tók leiddist Jóni
Skútu þóf þetta; sparn hann
jóinn sporum, og fór geyst það
sem eftir var austur til Spo-
kane. Gerði Ökuþór hvorki að
líka það betur né ver, — rann
“eins og klukka”, vatnslaus og
glóðheitur. Var enn allbjart af
glúfradal, með svo háum berg
bakasl í úttalinu) og beittum | veggjum til beggja hliða að er yið náðum m Spokane>
þeim cspart. Höndlaði Arn- sýndar er sem gnæfandi fjöll. j 0£ höfðum við
þá ekið 337
grímur aðra. en vér og frú Sáum vér þar, í fyrsta sinni hér mflur eður 100 mflum skemur
Geirþruöur lnna. Ivestra, fagurkristallað stuðla- vnr
Cle Elum heitir námubær á ^ berg, svo sem frónskt væri.
vesturbrún hálendisins, um 100 MóhvíturJ fisléttur foksandurinn
en áætlaö var.
Þegar kemur
austur undir
þess, að hann mundi endur-
gjalda stýri^nanni í ^vipaðri
mynt, en varð ei af. Gerðum
vér honum þá upp orðin:
Hefir lítil lagaráð,
læst þó vera glaður.
Fremur enga fagra dáð
Friðrik stýrimaður.
Þetta þótti Jóni prýðilega kveð-
ið. En góðhjartaður Manitoba-
j leikmaður, sem vér létum heyra
mílur frá Seattle. Þar snædd- ofan af sviðinni sléttunni hallar SPokane fer landið sem oðasf , kvegskapinn og blöskraði hinar
sér í dúnmjúkum bólstrum upp að fnkka, uns síéttaTi breytist; persónuleg.u árásir, taldi betur
að berginu, týnir tánum í fljót- |1 frJO °S þettbyl héruð. Mun
ið, leikur sér við blæinn og Þar SnæSð regns og rennanda
litir, mjúkir og sterkir í senn, j Maho-fjöHm himingnæf. Er
léku um fljótið og hamrana, i Spokane önnur stærsta borg
og varð ferðafólkið mjög hug- | Washington-ríkis. Þór brast
fangið af því, sem fyrir augu jsi) von’ að flnna l}ar Stutz -
bar. Urðu þá hagmælskur okk- st°ð- Ln er AAA (American
um við, og heitir þar síðan
Dagverðareyri. Hefst þar víð-
áttumikil háslétta, er nær alla
leið austur að Idaho-fjöllum, | breytir sér í sífellu. Afarfagrir | vaL°s, því aö skamt austur rísa
um 250 mílna breið. Fyrstu 30 ' |g- |' | -------
mflurnar ókum við milli lágra,
öldumyndaðra hæða um þröng,
en gróðursæl og velræktuð dal-
verpi. Er grunur vor sá að
bygð þessi sé útjaðar Wenat-
chee-héraðsins, að norðanverðu,
og Yakima-dalsins, að sunnan-
verðu, sem kunn eru um víða
veröld fyrir ávaxtarækt sína.
Þaðan koma Washington-epli
þau, er Reykvíkingar viður-
kenna sem eftirlætisfæðu.
En þegar kemur austur fyrir
Frá vestri brúarsporðinum
| við tekur eitt hið ömurlegasta j tókum við myndir. Lögðum
og ólífvænlegasta Batlendi, er síðan á eystri brattann. Snild-
vér höfum séð um vora daga. arlega gerður vegur þræðir þar
hæfa að vísan væri svona:
Hefir undir rifjum ráð,
ræðinn, kvæðinn, glaður.
Fremur óðar-fagra dáð
Friðrik Stýrimaður.
ar læknis jóðsjúkar liið annað
sinn. Jón kvað:
í fjarska iítur fjallahring
fagurbláan allt um kring.
Vér kváðum:
Minning ljúf um land og þing
lifnar týndum íslending.
. , „ , . , Eiginlega vorum vér hinum
AutomobUe Association) haf«t góðhjartaða lelkmannI sammila
vísað okkur á borgarinnar full-
komnasta sérfræðing í bílsótt-
um, leituðum við háns, og fund-
um. Tók hann vjð Ökuþór, en
ferðafólkið skundaði til gisti-
húss, all-örmætt.
III.
um, að svona liti þetta skár út.
Norður af Bonners Férry
versnuðu vegir uiu allan helm-
ing. Sumstaðar voru menn að
vegabótum, en vegabætur eru
vegbann, uns lokið er. Bar
við að við þurftum. að etja
Morguninn eftir, sunnudag, “Gretti” á verstu moldarsvöð-
var lagt á brautina kl. 7. Nú m> en “Grettir” kölluðum við
\ar eftir að vita hversu Þóriaf]meslu griplunaj eða “gírið” í
Taldi; bifreiðinni. Hefir hún fjögur
reyndist til heilsunnar.
sem helst mátti vænta að kynnu i ufl nauinast stingandi strá, i ekkert væri og vatt sér sviflétt; dæiubflun valdið hafa liitanum.
iKlr f nnmi VAWor V'Ólril GIO1 .. °
tök tungu vorrar, ráku sig brátt ( fyIIUega 100 m{lna svæði. Upp ! u
á allstórfelda örðugleika. Leiddu flr solsviðinni ieirjorginni strjál
þeir þegar til víðtækra mál-
fræðiathugana og orðaþýðinga.
sem eigi híýðir hér að skrá, en
sjálfsagt er að komi hinunr
ötulu orðabókarsköpuðum þjóð-
ar vorrar til aðstoðar á sínum
tíma. Fögnuðum vér þessum
fyrsta vísindalega árangri ferð-
ar vorrar, er vér vonum að
leggja muni sitt til sönnunar
þessum ummælum Einars:
Vörur sem lyfjabúðir selja
með lægsta verði
Það hefir ávalt verið stefna vor, að selja vörur
vorar með eins sanngjörnu verði og verða má.
Vort verð er fyllilega eins lágt og hjá nokk-
urri annari lyfjabúð, í borginni, eða hinum stóru
búðum.
Þótt líklega sé þar einhver gras- stallana, á annað þúsund fet Spokane-maðurinn of seina aflstigi og er hið sterkasta mjög
gróður í vorrigningum, sá þar j Upp í loftið. En Ökuþór lét sem ! kveikingu og smávegis vatns- sjai<1an notað. Aðra gripluna,
sem svarar til lággriplunnar í
Héldum við um stund í há-1 þríeflingum, vildum vér kalla
norður frá Spokane og síðan (“Herkúles”, en lækni þótti það
norðaustur um Sandpoint og óíslenzkt. Varð nú keyrslan
Bonners Ferry, og vorum þá J ónæðissöm, og fór enn að fara
komin inn í Idaho-ríki. I*ví:.Um hagmælskuna. Þó kváðum
norðar sem dregur því brattari j vári er læknisfrúin spurði mann
hvort drekinn væri að
ast dökkar lágvaxnar hrís-
kræklur, með öskugráum, út-
þornuðum laufum. Þetta kall-
aði frú Árnason, sem var okkar
bótaniski ráðanautur, “Sage
brusli”, hýað í heiminum sem
Dr. Bjarni Sæmundsson, sem
eitt sinn prófaði oss í grasa-
i'ræði, mundi nú láta sér líka
að kalla það á íslenzku Furðu-
legt var nð sjá þarna manna-
á brúnina. Hófum vér
þegar að yrkja hans verðuga
lof .
En, “lofa skal mey að
morgni”. Hér byrjar mótlætið.
Þegar upp á brúnina kom veitt-
um við því eftirtekt, að hita-
vísirinn var kominn langt út
fyrir hættumark. Upplýstist
brátt að vélin var orðin mjög
heit, og hversauð vatnið. Mið-
að við stigþol Þór9 um morg-
uninn, þótti okkur fyrirbrigðið
bústaði á stöku stað. Fleiri voru allkynlegt, en kendum brekk-
wmmsrm
Níu áreiðanlegar búðir.
Umlied
Símið pantanir yðar
þó kofaleifarnar, yfirgefnar af
þeim, sem sléttan (sem að
sögn er frjó, ef vatn nær til)
hafði lokkað til sín og leikið
illa. En þar sem einhver vatns-
glæta er í jörðu, við bæjarhús,
hefir r.umstaðar verið plantað
fáeinum trjám í beinni, einfaldri
röð. Tré þessi kailaði frúin
“Lombardíu-pílviði” — ein-
kennileg tré, alklædd þéttu,
fagurgrænu laufskrúði. Þarna
risu þau há og teinrétt, í gagn-
gerri mótsetningu við dauða-
lega flatneskjuna, eins og mak-
tugir miljónerar yfír endalausa
öreigahjörð.
En er að hádegi leið gerðist
svo bjart og brennandi heitt að
oss fanst helst að stefnt væri
inn í glóanda eldsofn. Upp úr
hafi fjarlægðarinnar og sól-
unni og hugðum að Þór mundi
“kólna kóngablóðið” ef hægt
væri keyrt um stund. Sú von
brást gersamlega. Samt lukum
vér við lofgjörðaróðinn, með-
fram í þeirri von að gjarðaglað-
ur hrestist við hrósið:
Létti stjóra stálajór.
Steig í kórinn fjalla rór.
Vindhratt fór, með blakkan
bjór,
burðastóri Ökuþór.
ELn jafnvel kveðskapur kom
ekki að haldi. Til allrar heppni
tók nú við strjálingsbygð, um
10 mílur austan árgljúfranna,
er þéttist smámsaman eftir
því sem austur dregur og nær
Spokane. Fögnuðum við fyrstu
bæjarholunni sem drukknandi
og verri gerist vegurinn. Þröng, I sinn
hrjúf og illa sneidd malarbraut stranda { einu svaðinu:
lykkjast þar um hálsa og dali, I
en barrskógar, þóttdágir séu og ( Spyr nú ökuþór um það.
gisnir, og víða brendir, hamla Þar eru gátUr ráðnar.
mjög útsýni. En ágætt
móðunnar eygðí búlduleit fjöll menn landi. Var ökuþór þá
var
veðrið, og það sem bezt var —
Ökuþór var aftur kominn í sitt
æðrulausa jafnvægi. Tók hann
nú hverju klifinu á fætur öðru
með “köldu blóði”.
Vex hugur þá vel gengur.
Höfðu nú allir aftur tekið gleði
sína. Var þess þá heldur ekki
lengi að bíða, að svifsnar andi
hagmælskunnar gerði vart við
sig. Þótt víða væri fagra
vatna- og fjallasýn að sjá, dróg
landslagið yfirleitt ekki að sér
athygli okkar. Beindist 'því
ljóðagjörðin að drekanum og
áhöfn hans. Yildi Jón innibinda
nöfn okkar allra í eina vísu.
Vé^ vorum til með að reyna
það, og kváðum:
Einn er Skúta Árnabur,
annar séra Friðrekur,
Örn, Sveinn, Björg og Arngrím
ur,
Anna, Dýrleif, Geirþrúður.
Þungt er að ösla þetta svaö
þegar stálið bráðnar.
Síðdegis elnaði hinum þröngu
fjalldölum mjög veðurhitinn.
Brátt ríkti þögn um allan Öku-
þór. Víða sá ömurleg vegsum-
merki skógarelda. Vorum vér
afhuga öllum kveðskap. Þegar
minst vonum varði, og oss til
furðu, kveður læknir:
Eldhaf geystist yfir jörð,
akra og merkur brendi.
Yfir rauðan eyðisvörð
Ökuþór sér rendi.
Eldhafið, sem skáldið átti við,
var að sögn hans, aðallega sól-
skinsglóðin og hitasvækjan það
sem af var ferðarinnar. Grun-
aði hann því lftt hvílík véfrétt
var honum á varir lagin með
ljóði þessu. Það kom þó brátt
á daginn.
Ljúfmannlega var okkur slept