Heimskringla - 24.02.1932, Blaðsíða 1
DYJ3RS & CLEANERS, LTD.
Men’s Suits
Suits ........
Hats ............
CALL 37 061
$1.00
50c
DYERS & CLEANERS, LTD.
Ladies’ Dresses
$1.00
CALL, 37 061
Cloth, Wool
or Jersey ..
XLíVI. ARGANGUK.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 24. FEB. 1932.
NÚMER 22
SICRID ONEGIN ur á orustusvæðið, í viðbót við
---- I það, sem þar er fyrir, er hennl
Þessi fræga söngkona, söng bárust fréttimar um það, að
tvö kvöld síðastliðna viku á
Playhouse leikhúsinu. — Var
hvert sæti skipað bæði kvöld-
in, og lætur það að líkum, þar
sem mjög er á orði, að frúin
sé ein bezta söngkonan (con-
tralto), sem nú er uppi.
Hvernig kom þér söngur
hennar fyrir? spyrja ýmsir, er
þó vita, að um það er hvorki
ósöngfróðra manna að dæma,
né lýsa. En þetta mætti þó í
einlægni segja: Röddin virtist
töfrandi fögur, ekki geysihá,
en þó magnmikil og óþrotleg.
Leiknin í að beita henni var ó-
viðjafnanleg. Söngurinn virtist
allur léttur og óþvingaður.
Hvert einasta lag, sem hún
söng, varð ólíkt því, sem mað-
ur hafði áður heyrt það sung-
ið. Það varð eins og að nýju
lagi. Þetta mátti jafnvel segja
um vísnalögin, sem hina meiri
söngva.
Þá var framkoma söngkon-
unnar hin viðfeldnasta. Hefir
hún auðsjáanlega þar á skóla
gengið. Svipbrigði öll og lát-
æði virtist í svo góðu samræmi
við túlkun söngvanna, að við-
kunnanlegra var ekki hægt að
hugsa sér það.
Við að hlýða á söngkonuna
opnast líklega flestum, er ekki
hafa oft átt kost á því áður, að
hlýða á söngsnillinga, sýn inn
í nýjan og fegurri söngvaheim.
Kínverjar hafi staðið af sér öll
áhlaup japanska hersins.
Eftir fimm daga áhlaup á
Kiang-wan virkin, hefir Japön-
um enn ekki orðið neitt ágengt.
Hafa þeir því nú safnað þang-
að loftförum og dynja nú
sprengikúl urnar á virkinu og
bænum. En Kínverjar halda
því samt.
MR. BOWLES OG
ÍSLENZNK VÍSNALÖG.
Þ0GN
AUSTURÁLFU-STRÍÐIÐ.
Á það var minst í síðasta
blaði að Japanir hefðu krafist
þess, að Kínverjar hyrfu með
her sinn einar 12 til 13 mílur
til baka á orustusvæðinu helzta,
sem var Shanghai. En þeirri
kröfu neituðu Kínverjar af-
dráttarlaust. Hefir því síðan
Á íslendingamótinu, sem
haldið verður fimtudagskvöldið
25. febrúar, verða spilaðar tvær
íslenzkar píanó sólóar “Fantasy
of Icelandic Melodies’’ og “Tár-
ið” eftir tónskáldið George Bow
les, organista um mörg ár í
sumum stærstu kirkjum Win-
nipegborgar, svo sem Grace,
Westminster og St. Stephen’s
kirkjunum, og síðustu ár æf-
innar í St. Luke’s kirkjunni.
Hann var álitinn einn af beztu
tónfræðingum Canada. Víerð-
laun og heiðra hlaut hann
marga fyrir verk sín. Nefna má
fáein af þeim verðlaunum. Ár-
ið 1928 vann hann 500 dollara
fyrstu verðlaun, og 100 dollara
aukaverðlaun, fyrir ágætisverk
— Orchestral Suite — er spilað
var í Ottawa og á þjóðhátíð-
inni í Quebec, af Hart House
Quartette, frægum Isptlurum.
Einnig vann hann árið 1929
fyrstu verðlaun fyrir “Ecstasy”,
einsöng og organ sóló. í júní
1931 aftur fyrstu verðlaun
fyrir “impromptu”, fyrir fiðlu
og píanó. Öll þessi verðlaun
voru unnin við samkepni, sem
haldin er árlega í Ottawa. —
Willingdon lávarður, fyrrum
landstjóri í Canada, efndi til
þessarar samkepni. Einnig rit-
aði Mr. Bowles kirkjuformúlur
1 bæði fyrir söngflokkinn og or-
staðið yfir látlaus bardagi
eystra, til og frá á hemaðar-1 g'em sungið er á hátIðum
svæðinu norðan frá Woosung . gt Luke>s kirkjunni. Mörg
og suður fyrir Shanghai. Hafa verðlaun heiðurseinkunnir
KínAjerjar varist alljírækilega.
Sem stendur virðist omahdíðin
bitrust háð hjá Kiangwan, sem
er skamt fyrir sunnan Wpo-
sung. Voru Kínverjar þar lið-
fáir mjög, en hafa varist eins
og Leonidas í Laugarskarði
fyrir hinum eflda her Japana.
Að vísu er búist við, að þeir
missi það virki, og Japanir eru
ávalt að umkringja það meir
hefir hann unnið með lögum,
skrifuðum fyrir söngflokka, ein-
söng og hljóðfæri af öllum teg-
undum.
Honum þótti mikið koma til
gömlu íslenzku söngvanna, og
raddsetti þá fyrir píanó. Tvö af
þeim lögum, þau sem bent er
á í upphafi þessarar greinar,
eru meðal þeirra. Byrjar annað
með forspili og heldur svo á-
og meir. En í þess stað er sagt, fram með lögin; <.ÞÚ bláfjalla-
_ -V nAii n A nftl O tll ‘1 _ f
geimur”, “Sólskríkjan ’ og “Vor
að Kínverjar séu að efna til á-
hlaups sunnar á hervsæðinu,
þar sein her Japana er gisnari.
Kínverjar eru, hvað sem öðru
líður, að viða að sér í stórum
stíl bæði her og hernaðartækj-
um. Áframhald af stríði telja
því allir víst þarna.
1 loftinu virðist liggja, að
Bandaríkin og Evrópa ætli ekki
að láta sig stríð þetta skifta
enn sem komið er. Þessar þjóð
ir hafast enn ekkert að.
Frá Rússlandi bárust fréttir
í gær um það, að þeir héldu
nauðsynlegt að auka her sinn
í Mansjúríu, til þess að halda
sínu þar óskertu. Segja þeir
keisarasinna, sem • um öll lönd
séu að flækjast, vera að ganga
í lið við Japani, og að tilgang-
ur þeirra sé að hnekkja valdi
Rússa í Mansjúríu.
Einnig skýrðu blöðin í gær
frá því, að uppreisn væri hafin
gegn hinni nýju stjórn í Man-
sjúríu. En hversu víðtæk eða
magnmikil sú uppreisn er, verð*
ur ekki séð af fréttinni.
Síðustu fregnir herma að
japanska stjórnin hafi ákveðið
Oft þykir mörgum þögnin döpur vera
og þungt á stundum hennar ok að bera,
í hljóðri kyrð þó hefir skapast flest,
í heimi sem er göfugast og bezt.
í þögn vor hugur hraðast jafnan svífur,
í hrifning fjálgri sjónartindinn klífur.
í þögn vér nemum náttúrunni hjá,
og nærumst hennar vísdómslindum á.
Hver hugmynd ný úr þagnardjúpi er dregin,
úr dularhjúpi færð og mæld og vegin.
í þögn er leitað lífs á insta svið,
og launmál hafið samvizkuna við.
í þögn margt löngum afreksverk er unnið,,
í örlagavefi fjölbreyttustu spunnið.
í þögn um ást á augnamáli rætt,
í orðabúning sem eii verður klætt.
I þagnarró er bænim heitust beðin,
og beztu og dýpstu skáldverk einnig kveðin.
í þögn, er tekið dauðaboða dræmt.
í dapri þögn er sorgarfullið tæmt.
En þögnin líka’ af illkynjuðum öflum,
er óspart notuð lífs í flóknu töflum,
og lævi blandin brugguð skemdar ráð,
til böls og haturs glæpa-fræi sáð.
Og sama er um allflest lífsins gæði,
þá eðli lægsta veitt er sjálfsforræðl;
því fátt er það, sem misbrúka ei má,
á mönnum vald er illar hvatir fá.
En, náttúrunnar náðargjöfum sönnum
ef níðst er á af óhlutvöndum mönnum,
hvert bjargráð h'fs, til bóta sem að stóð,
að bölvun getur orðið heilli þjóð.
Þorskabítur.
KVÖLDSKEMTANIR
á ársþingi Þjóðræknisfélagsins.
hann varð að leggja niður völjd.
Lavalstjómin hafði ávalt
knapt fylgi í þinginu, og við at-
kvæðagreiðslu varð hún þar
nokkrum sinnum í minnihluta.
En vantraustsyfirlýsing á hend-
ur henni var aldrei samþykt
þar. En það var efri málstofan,
sem snerist á móti henni, eða
tveimur frumvörpum hennar að-
allega. Var annað þeirra við-
víkjandi breytingu á kjördæma-
skipun ,en hitt um atkvæðisrétt
kvenna. Varð Laval því að
leggja niður völd, en eigi að
síður er hann verkamálaráð-
herra í hinni nýju stjórn.
ALBERT JOHNSON
YFIRUNNINN.
viðureign varð hann einum lög-
reglumanni að bana. Og eftir
það slapp hann úr greipum
þeirra á ný.
Hefir slóð hans síðan verið
rakin um auðnirnar, þar til
hann var enn á ný umkringd-
ur, sem fyr getur.
Hver var Albert Johnson?
Skandinavi, þ. e. Dani, Svíi eða
Norðmaður, segja blöðin. Eða
var hann íslendingur? Hver
sem hann var, hefir honum
ekki verið fisjað saman. Það
eitt er víst.
FRÁ KOSNINGUM Á ÍRLANDI.
ið er komið”. Þetta lag er átta
blaðsíður að lengd. “Hitt er
“Tárið’’, sem allir kannast við,
stutt lag en yndislegt og fag-
urt. Þó Mr. Bowles væri ekki
íslendingur, þá skildi hann til-
finningarnar í þessum söngv-
um, sem allir eldri íslendingar
kannast svo vel við. Þessar sól-
car eru ekki komnar á prent,
en eru eign Guðrúnar S. Helga-
son, A.T.C.M., og verða spilað-
ar eftir frumritinu, af henni
sjálfri á íslendingamótinu.
George Bowles kendi rnörg-
um íslendingum hljómlist. —
Hann var fæddur í Quebec árið
1866, en lézt að heimili sínu í
Winnipeg 2. sept. 1931.
STJÓRNARSKIFTI
Á FRAKKLANDI.
Pierre Laval stjórnin er fyrir
fáum mánuðum kom til valda
í Frakklandi, er fallin. Hefir
forsetinn, Paul Doumer, falið
André Tardieu að mynda nýja
stjórn. Tekur hann við stjórn-
artaumunum í þriðja sinn. Eru
að senda 25.00Q hermenn suð- aðeins nokkurir mánuðir síðan
Veiðimanninum Albert John-
son hefir nú riddaralögreglan
canadiska loksins náð, eða
skotið til bana, eftir 6 vikna
eltingarleik. En þriðja lögreglu-
manninn særði hann, að sagt
er, all hættulega, í síðustu við-
ureigninni.
Þetta þrekvirki er þá unnið.
Norður í óbygðunum var loks
sleginn hringur utan um hann
af lögreglunni, Indíánum og
nokkrum þaulvönum veiðimönn
um er í leiðangurinn slógust.
Úr sex byssukjöftum var á
hann skotið í skjaldborginni. í
síðasta sinni, er hann lyfti rifl-
inum, hæfði hann einn lög-
regluþjóninn.
Hver var ástæðan fyrir eft-
irför þessari? í fáum orðum sú,
að Indíánar kvörtuðu undan því
að Jolinson hefði ekki látið
veiðiboga þeirra í friði, hefði
liengt þá upp í tré í stað þess
að láta þá liggja benta. ef hann
fann þá.
Þess vegna var riddaraliðið
út af örkinni sent. Er það
barði að dyrum veiðimanns,
skaut Johnson í gegnum hurð
ina, og særðist við það einn
lögreglumanna. Eftir það var
hann álitinn vitskertur. — Var
hann þá aftur heimsóttur
kofa sinn, og þakinu feykt af
með sprengju. Forðaði Johnson
sér þá út um leynidyr og komst
undan.
Eftir nokkurn eltingaleik gat
lögreglan umkringt hann, en
hann varðist úr vígi, er hann
hafði gert um sig. Og í þeirri
Öll líkindi eru til að Eamonn
de Valera, leiðtogi Fianna Fail
flokksins á Irlandi, verði sigur-
sælastur í kosningunum, sem
þar standa yfir. Þingsætin eru
alls 145. Af þeim hefir de Val-
era nú þegar 65. Verkamanna-
flokkurinn, sem honum fylgir
að málum, 7. Stjórnarflokkur-
inn, með W. T. Cosgrave í
broddi fylkingar, 49, og óháði
flokkurinn 17. Úr 7 kjördæm-
um fréttist ekki fyr en 3 marz.
Nál de Valera þar í 5 sæti, er
FJÖLMENN SAMKOMA
Samkepni sú í framsögn, er
“Frón” efndi til síðast liðinn Á miðvikudagskvöldið (í
fimtudag, hepnaðist ágætlega. kvöld) heldur Walter J. Líndal,
Tóku miklu fleiri böm þátt í K. C., fyrirlestur. Ungir menn
henni en nokkru sinni fyr, eða úr íþróttafélaginu Fálkinn sýna
34 alls. Somkoman var og ó- líkamsæfingar. Þá fer fram
vanalega fjölmenn. Alt ber því samkepni í framsögn (sigurveg
með sér að áhugi yngri sem arinn fær gullmedalíu að verð-
eldri sé að vakna fyrir þessu launum). Mrs. Sigumós And-
starfi Fróns. erson leikur á Píanó. Karlakór
Börnin sem þátt tóku í sam- íslendinga syngur. Ragnar A.
kepninni voru flokkuð niður eft- Stefánsson les upp.
ir aldri. í fyrsta flokkinum Á fimtudagskvöldið er ís-
voru börn upp að 8 ára aldri, lendingamót Fróns. Mót þetta
í öðrum frá 8 til 11 ára, og í er ein af aðal hátíðum íslend-
þriðja flokkinum frá 11 til 15 inga í Winnipeg. Til skemtana
ára aldurs. , hefir þar verið) vandað hið
Tvenn verðlaun voru gefin í bezta.
hverjum flokki. Voru fyrstu Á föstudagskvöldið flytur sr.
verðlaun silfur medalía, en önn- Ragnar E. Kvaran fyrirlestur.
ur verðlaun brons-medalía. Ungfrú Pearl Pálmason leikur
í fyrsta flokki hlaut Gerald á fiðlu. Ungar stúlkur í íþrótta-
Stephenson fyrstu verðlaun og félaginu Fálkinn sýna leiki og
Grace Matthews önnur verð- íþróttir. Ungfrú Lilja Bergson
laun. leikur á píanó. Ungfrú Lóa Da-
í öðrum flokki: Hallgrímur víðsson syngur einsöng. Lúð-
Pétursson, fyrstu verðlaun, og vík Kristjánsson flytur kvæði.
Gestur Kristjánsson, önnur Inngangur ókeypis nema á
verðlaun. íslendingamót Fróns. — Fjöl-
í þriðja flokki: Þrúður Back- mennið öll kvöldin.
mann, fyrstu verðlaun og Björg - ■■ ■■1.--------t
Kristjánsson önnur verðlaun. störf síðastliðinn mánudag. —
Dómarar voru séra B. Krist- inn á bankanum átti almenn-
jánsson, Bergþór E. Johnson ingur peninga-aleigu sína, og
og Árgeir I. Blöndal. urðu margir hræddir, er það
Börnin, sem sílfur-medalíu SpUrðlst! að bankinn væri úr
hlutu í þessari samkepni, taka sögunni> að þeir yrðu fyrir
að sjálfsögðu þátt í gullmedalíu tapj En er það varð íjóst, að
samkepni Þjóðræknisfélagsins innlegg viðskiftamanna væru
í framsögn, sem fram fer að ,ðll færð yfir á hina löggiltu
kvöldi fyrsta dags þjóðræknis hiutafélagsbanka, þá eðlilega
þingsins (miðvikudaginn 24. vaknaði su Spurning hjá mönn-
febrúar). 1 Um: Hvaða bankar eru trygg-
Á milli sungu og spiluðu böin -r eða hver þeirra er tryggast-
in áheyrendunum til skemtun-
ur? Ef fylkisstofnunin reynd-
ar. Söng Alvin Blöndal, sjö eða igt ekki tryggari en sv0> að eft_
átta ára gamall, sonur Mr. og ir nokkurra ára rekstur varð
Mrs. Dr. Blöndal, tvo einsöngva hún að hætta> hvað er þá með
á íslenzku, svo fullorðinslega
og vel, að áheyrendur dáðust
að.
Meðan dómarar voru að bera
saman einkunnir barnanna og
komast að niðurstöðu um hverj
um verðlaunin bæru, talaði for-
seti (S. E.) nokkur orð um ís-
lenzkukenslu Fróns. Mintist
hann á að framsögn barnanna
bæri það með sér, í þetta skifti
betur en nokkru sinni fyr, að
bömin, sem lærðu íslenzku,
gleymdu henni ekki, því aldrei
þe9su vant, hefðu elztu börnin
borið hana bezt fram, eins og
eðlilegast væri. Að hlýða á
yngri börnin flytja frammi fyr-
ir hópi manna íslenzkar vísur,
er á vörum okkar eldri mann-
anna héfðu verið, er við vorum
hann orðinn í meirihluta á Dai!
Eireann-þinginu og Cosgrave-
stjórnin fallin.
Eins og kunnugt er, hefir de t & þeirra aldri, hefði sér og ef-
laust öllum viðstöddum verið
ómengað fagnaðarefni. Ánægju-
legri samkomu en þessa væri
Valera flokkurinn barist fyrir
aðskilnaði við Bretland og
stofnun lýðveldis á trlandi. Seg-
ir de Valera og, að komist hann
til valda, fari hann fram á, að
hollustueiðurinn við Bretakon-
ung verði afnuminn. Það sé
hægt með breytingu á stjórnar-
skránni og komi ekki við samn-
ingum írlands við Bretland. —
Með afnámi eiðsins sé á frið-
saman hátt frelsisbaráttan leidd
til lykta.
Þriggja miljón sterlingspunda
landsskuld, sem írland borgar
Bretlandi árlega, kvað de Val-
era ekki verða greidda, eftir
að liann kemur til valda. Að
skifta við nýlendur Breta, sagði
kann lýðveldið írksa ekki frá-
hverft, og til fundarins í júlí í
sumar í Ottawa, kvaðst hann
mundi senda fulltrúa.
Cosgrave stjórnarformaður er
sagnafár yfir þessu öllu, en von
ar þó að alt gangi friðsamlega,
hvaða stefnu sem hin nýja
stjórn tekur.
vart hægt að hugsa sér.
Þá talaði Bergþór E. John-
son nokkur orð til áheyrend-
anna. Kvað hann það vera að
koma æ betur og betur í ljós,
hvaða þýðingu þessi samkepni
í framsögn hefði fyrir viðhald
íslenzku hér vestra. Mæltist
hann til að allir íslendingar
styddu það mál af ráði og dáð.
t lok samkomunnar spilaði
Mrs. H. Helgason píanó sóló,
niikilfenglegt lag og unaðslegt.
hinar stofnanirnar?
Spumingum þessum getur
Hkr. ekki svarað, því tilnefndi
hún einhverja sérstaka banka-
stofnun, þættust hinar, sem
ekki eru nafngreindar, verða
fyrir ámæli, eða að gefið væri
í skyn, að þær væri ekki trygg-
ar. En þeim til úrlausnar, sem
spyrja, mætti benda þeim á,
að fjárhagsskýrslur bankanna
gefa nokkurnveginn fullkom-
lega til kynna hversu hver um
sig stendur. Eru líkur til að
þeir birti þær nú á hinum næstu
vikum í blöðunum. og geta þá
menn áttað sig eftir þeim. Ann-
ars eru allar núverandi banka-
stofnanir landsins álitnar sæmi-
lega tryggar.
TREGÐAN AÐ LÁNA.
HVAÐA BANKAR
ERU TRYGGIR?
Ýmsar fyrirspumir hafa Hkr,
borist þessa efnis, nú þessa
síðustu daga. Að sjálfsögðu
stafa þaer frá þeim vonbrigð-
um, er menn hafa orðið fyrir
með sparibanka fylkisins, er
eins og kunnugt er, varð að
loka og leggja niður banka-
1 ræðu, sem hagfræðingur
Royal bankans, Dr. D. M. Mar-
vin, hélt nýlega í Quebec, um
orsakir kreppunnar, var svo
komist að orði, að kreppan staf-
aði ekki af ofmikilli framleiðslu.
Heldur ekki af gullskorti, eyðslu
semi, tollum eða stríðsskuldum.
Hún stafaði að langmestu leyti
af tregðu peningastofnana að
lána fé f arðvænleg fyrirtæki.
Ef kreppan stafaði af gullskorti,
sagði hann, að hennar ætti ekki
að verða vart í þeim löndum,
sem nóg gull liefðu. En henn-
ar gætti þar eigi síður en ann-
arstaðar. Ef hún stafaði af toll-
um, ættu lönd, sem enga tolla
hefðu, ekki að vera verst stödd.
En þegar farið var að tak-
marka lánsfé, og erfiðara varð
að fá lán, urðu viðskifti öll
og framleiðsla erfiðari, og af-
leiðing af því varð atvinnuleysi,
verðfall á vörum og kreppa á
öllum sviðum athafnalífsins. —
Frh. á 8. bto.