Heimskringla - 06.04.1932, Side 7

WINNIPEG 6. APRÍL 1932
HEIMSKR.Ní uA
7. StÐA

HUGLEIÐINGAR
um nýtt landnám.
Frh. frá 3. bla.
um, að þessir frændur okkar
væru allra ákjósanlegustu inn-
ílytjendurnir, sem hingað væri
kostur á að fá. Þar fengjum
við menn, sem eru hold af
okkar holdi og blóð af okkar
blóði. Þeir mundu fljótastir
að átta sig í vorri sveit og vís-
astir til þess allra erlendra
manna að flytja hingað nýja
kunnáttu, sem oss mætti að
gagni koma í landbúnaðinum.
#
Þegar íslendingar fluttu vest-
ur um haf fyrir 40—50 árum
síðan, fengu þeir ódýra ferð
vestur og ókeypis land til rækt
unar (sem að vísu var mis-
jafnt, en gat verið sérlega arð-
vænlegt), en þar að auki fengu
margir, a. m. k. þeir, sem til
Canada fluttu, peningalán hjá
ensku stjórninni til að byggja
sér íveruhús og peningshús og
jafnvel lán til að framfleyta
sér og sínum fyrsta veturinn
eða lengur. Og þegar hér við
bættist, að margir lánþegarn-
ir sluppu síðar að sumu leyti
eða jafnvel algerlega við að
endurgreiða þessi lám þá er
auðsætt, að hér var um sér-
lega góð kjör að ræða fyrir
frumbýlinga í ókunnu landi.
■Slík kostakjör munu ekki vera
í boði neins staðar um heim nú
á tímum.
Nú vil eg hugsa mér málið
komið það langt, að farið væri
að ræða um það á Alþingi, hví-
lík kjör skyldi bjóða erlendum
landnemum, sem vildu setjast
að til að rækta óræktað land
eða taka til ábúðar eyðijarðir,
þá þætti mér trúlegt, að um
þau kjör yrði talsvert þrefað,
en í öllu falli reynt að skamta
I hófi þau hlunnindi, er fylgdu.
En þá hygg eg einnig loku fyrir
það skotið, að nokkrir dugandi
Vestur-lslendingar vildu koma.
Hins vegar lít eg svo á, að það
væri slíkur fengur landi voru
að heimta þá hingað aftur, að
ekki væri neitt áhorfsmál að
bjóða þeim a. m. k. álíka góð
landnáms- og innflutnings kjör
eins og þeim bauðst forðum-
er þeir eða feður þeirra fluttu
vestur.
f stuttU máli sagt; eg vil
opna landið upp á gátt öllum
dugandi landnámsmönnum, en
mér finst blátt áfram skylda
okkar aS bjóða öllum Vestur-
íslendingum heim úr útlengð-
inni — öllum, sem vilja þiggja
boðið.
—Iðunn.
DAGSBRÚN
Eíður dagur um loft og brún,
Lágnótt hverfur í þagnar kyrð.
Svellur stuna í sygð og rún,
Sorta líðandi óttu byrgð.
Ljómar dagur úm loft og geim,
Lýsir kaldan um myrkra heim
Neðst í djúpinu aldan uggar,
Ólgar, byltist við strauma
kvik.
Vermir litblá, ljósmóðu ruggar,
Lofthvelin róðna við sunnu
blik.
Dagsljós brumað á bjarma feldi,
Phones:
Bræðir ísin frá liðnu kveldi.
Sumri veturinn fell í fang,
Frækorn ánga með gullnum
spjótum
Þýðblær kyssir á víðavang,
Vermir hlúir að svarðar rót-
um,
Lífæð snertir nú litlu stráin,
Lifnar rótin sem féll í dáin.
Vetrar bláþræðir bregða snúð,
Brýzt fram straumur í köld-
um æðum.
Mannkyn eygir sitt skýja skrúð,
Skapið kastar nú dökkum
slæðum.
Fjötraðan vilja firrir sýki,
Fríður í náttúrunnar ríki.
Yndo.
ÞEGAR TÍMARNIR BREYTAST
Þegar tímarnir breytast, þá
breytast mennirnir oft með
þeim. Það hefir nokkuð margt
breyzt á síðustu árum, og þar
af leiðandi margur maður, sem
hefir breyzt. Það er stundum,
að breytingin hefir orðið til
bóta en ekki altaf. Mér finst
það vera dálítið stig til bóta,
það sem blaðið Heimskringla
segist vera að gera að bjóða
lesendum sínum að skrifa í
það stutt bréf. Því sé það mein-
ing blaðsins, þá er það í frelsis-
áttina, því ekki hefir það verið
hægt fram að þessu fyrir ýmsar
skoðanir að fá þar pláss.
Nú ætla eg að biðja blaðið
að veita mér pláss fyrir mínar
skoðanir, og þá get eg prófað
hvort það er rétt, eða aðeins
til þess að villa, eins og vana-
lega er með það sem borið er
út fyrir almenning.
Eg hefi ekki tök á því að
byrja hér á stóru máli- fyr en
eg hefi prófað ritfrelsi blaðsins.
En þegar eg hefi það gert, þá
er eg tilbúinn að byrja á því
stærsta máli, sem heimurinn
hefir ennþá heyrt um.
Það lætur máske nokkuð illa
í eyrum manna þetta orð. En
það er svo margt nýtt, sem
mennirnir eru að finna upp nú
á dögum, og alt þykir það und-
ur þar til það skilst. Svo er
annað þetta. Eg heyri sagt um
hörmungar í heimi þessum. Eg
vil spyrja: Eru þær að koma
núna yfir heiminn þær hörm-
ungar, sem eg var að benda á,
þegar mér var neitað rútns í
blaðinu fyrir mörgum árum síð
an?
Við getum oft spurt sjálfa
okkur að því, hvort það er rétt
eða rangt þetta eða hitt. Þið
þekkið sumir þroska, sumir
þekkja hann ekki. Eg hefi dá-
lítið athugað ha-nn og er til-
búinn að ræða hann við heim-
inn. Nú spyrjið þið að líkind-
um, hvort eg sé svoná mikiö
barn að tala um þroska, því all-
ir skilji hann. En þá segi eg:
Varið þið ykkur! Gætið að áður
en þið farið að staðhæfa án
þekkingar. Menn hafa gert svo
mikið að því, og fyrir það er
nú komið hallæri í allsnægtum.
Heimska í mikilli þekkingu. —
Eymd í sælu. Myrkur í fögru
sólskini. Eg er tilbúinn að rök-
ræða þetta- ef eg fæ rúm í
blaðinu. En fyr en sú vissa er
42 304
41 111
fengin byrja eg ekki á því.
Það er máske það sama,
hvernig alt veltist héðan af, því
það átti að* breyta því, sem
ekki hefir verið breytt fyrir
mörgum árum. En mönnum
finst oft vært að sofa.
Munið þið eftir stuttri sögu
sem er í gömlum íslenzkum
gamansögum. Það er ekki til
2 ð óvirða blaðið eða nokkra
sérstaka menn, þó eg láti sög-
'ina fylgja, því hún er aöeins
*il þess að sýna, að stundum
skilja menn ekki hvað við þá
ei sagt, og kunna ekki að hugsa
heilbrigða hugsun af eigin
rammleik. Verða að sækja alt
til annara, bæði gott og ilt, fag-
urt og ljótt, vit og heimsku.
En sagan er svona:
Það var gömul kona, er hafði
mist mann sinn en átti dreng
á uppvaxtarárunum. Hún var
ein af þeim, sem ekki hafði
allsnægtir, og þurfti þess vegna
oft að leita á náðir þeirra er
meira höfðu. Hún hafði dreng-
inn í þessar sendiferðir, og í
þetta skifti sendi hún heim á
konungssetrið að biðja um spít-
ur í eldinn.
Drengurinn fer glaður í anda
eins og æskan er oft. Hann
kemur til konungsmanna, þar
sem þeir eru að höggva brenni.
Hann biður þá um í eldinn, en
þeir neita og hæða drenginn
fyrir að biðja. Hann verður
gramur og segir við þá: “Minki
hrúgan ykkar um helming. —
Drengurinn hitti á eina af þess-
um undramörgu óskastundum
og hrúgan minkaði um helm-
ing. Mennirnir urðu reiðir og
ætluðu að drepa drenginn. En
hans eigin fætur björguðu hon-
um eins og svo mörgu saklausu
smádýri, sem flúið hefir undan
grimdinni. Hann komst heim
og sagði móður sinni söguna.
Hún varð gröm við drenginn fyr
ir hvað illa tókst til. Hún sagði:
“Þú áttir að segja: Vaxi hún
um helming, því þá hefðir þú
fengið nokkuð af því.’’ Það er
stundum en ekki altaf að svo
hefir reynst hjá verkamönnum
heimsins. En máske það breyt-
ist. Þegar drengurinn skildi
þetta þá segir hann: “Eg skal
segja það á morgun, móðir
mín.’’
Næsti dagur rann upp. Dreng-
urinn fer. Mennirnir kóngsins
eru þá að bera út lík. Drengur-
inn segir: “Vaxi um helming’’..
Líkið óx svo að ekki var hægt
að bera það út fyrir þessa
menn. Það varð að gera aðra
leið fyrir það, því dyr voru all-
ar of smáa. Þeir ætluðu að ná
drengnum, en gátu ekki.
Drengurinn fer heim og segir
móður sinni söguna. Hún verð-
ur alveg utan við sig yfir þess-
um óskapa vandræðum, dauð-
an manninn, og hún segir:
“Þú áttir að segja- drengur
minn: Guðs miskunn sé yfir
sál hins framliðna.’’ Drengur-
inn svarar: Eg skal segja það
á morgun móðir mín.’’
Næsti dagur rennur upp. —
Drengur fer og eru þá mennirn
ir að hengja hund. Drengurinn
segir: “Guðs miskunn sé yfir
sál hins framliðna.” Mennirnir
ætla að springa af hlátri. En
drengurinn fer heim og segir
móður sinni hrakfarirnar, en
hún segir: “Þú áttir ekki að
segja þetta. Þú áttir að segja:
Ærstu og spriklaðu, því alla
daga hefir þú þjófur verið.’’
Drengurinn svarar: “Eg skal
ségja það á morgun, móðir
mín.”
Dagurinn rann upp bjartur
og fagur, og það var verið að
aka konunginum. Drengurinn
segir, er hann sér það: “Ærstu
og spriklaðu, alla daga hefir
þú þjófur verið". Drengurinn
hitti ennþá á eina af þessum
óskastundum. Konungur þaut
af stað út úr kerrunni, veg allr-
ar veraldar.
Sagan er ekki lengri, en það
er hjá fleirum en drengnum.
sem það reynist svo, að ekki er
PEUBS
COUNTRY CLUB
J’PECIAU
The BEER that Guards
Q.UALITY
alveg það sama hvort verkið er
gert í dag eða á morgun, því
tíminn heldur áfram og störf
mannanna breyta oft mörgu.
Þegar eg sé þetta í blaðinu,
þá veit eg hvort komið er rit-
frelsi hjá blaðinu Heimskringlu.
En fyr veit eg það ekki.
Skrifað 15. marz 1932, að
2316 Nonaimo St., Vancouver,
B. C.
H. Friðleifsson.
ENDURMINNINGAR
Eftir Fr. Guðmundsson.
Frh.
En nú hef eg þýðingarmikið
atriði að geta um, til að sýna
hve hreinann og góðann mann
að séra Arnljótur íiafði hð
geyma, þrátt fyrir alt sem menn
tala um hann, og alt sem eg
vann á móti honum.
Eg hefi áður sagt frá sáttum
okkar séra Arnljóts um landa-
merkin milli Syðralóns og
Sauðaness. Nú var það sjálf-
sagður hlutur að biskupinn
innfærði landamerkin í sína
víitazíugerð, og það eitt gaf
landamerkjunum fult gildi. Eí
séra Arnljótur hefði ver-
ið þrjótur, eins og Páll Ólafs-
son kallar hann í vísunni al-
þektu, eða ágengur og ófyrir-
leitinn, eins og margir halda
fram, þá var honum í lófa lag-
ið að láta alt vera óklárað á
milli jarðanna, og reisa öflugt
mál á móti mér, og koma því
svo fyrir að biskup hefði þver-
neitað að staðfesta þannig lög-
uð landamerki fyrir staðinn.
Nei, hann var of hreinn og of
góður maður til slíkrar sóða-
mensku, en lét biskupinn stað-
festa okkar sætt til æfinlegrar
blessunar og friðar fyrir alda
og óborna. Hann skildi líka
betur en nokkur annar að mér
voru báðar hendur við axlir
fastar. í útsvarsmálinu var eg
að verja mínar eigin gerðir og
framfylgja minni eigin sann-
færingu. 1 vísitazíumálinu var
eg að bjástra við almenna óá-
nægju, og alls ekki að gera
úlfalda úr mýflugu, og þess
vegna var það, af því hann var
elskaður og virtur af öllum á
hans eigin heimili, að allir tóku
mér þar illa í mörg ár, nema
hann sjálfur og frú hans, sem
vissi altaf hvað með honum
bjó, og þó varð eg meira var
við kulda af hennar hálfu, sem
var í því innifalinn, að eg sá
hana svo sjaldan, eins og hún
vildi forðast allar kveðjur, en
æfinlega var hún konu minni
vinsameg og góð.
Ekki man eg hvort það var
árið 1893 eða 1894, sem hann
var kosinn í hreppsnefndina,
og var þá auðvitað kosinn odd-
viti um eið. Eftir það vorum
við samverkamenn í hrepps-
nefndinni í mörg ár. Þá var
hann vitsmunavaldið, en eg
meira framkvæmdarvaldið, af
því eg var ungur og viljugur til
góðra og viturlegra fram-
kvæmda, en hann var gamlað-
ur orðinn og (jfær til ferðalaga.
Oft sýndist okkur sitt hvor-
um. Þó var ekki sögulegt við
það, nema einu sinni.
Hann sendi vinnumann sinn
til mín, með vitlausa kerlingu,
sem var á hreppnum, og fylgdi
henni bréf, þar sem hann uppá-
lagði mér að hafa kerlinguna
um tíma. Vinnumaður hans var
farinn áður en eg var búinn
að lesa bréfið. Honum hafði
verið uppálagt að koma strax
til baka. Eg hafði þá 13 börn
í heimili, tvenn hjón með
krakka fyrir utan mín börn, en
kerlingin hafði það til að ráð-
ast á börn. Eg skrifaði honum
þá nokkrar línur til baka og
sendi vinnumann minn með
það og kerlinguna. Daginn
eftir komu vinnumaður hans
með kerlinguna aftur og bréf
til mín, hlífðariausa skipun um
að taka kerlinguna, og hvarf
vinnumaður eins og elding til
Dr. M. B. Halldorson
44)1 Boycl BIiIk
Skrlfstofusíml: 23674
Stundar sérstaklega lungnasjúk-
dóma.
Er aU flnna á skrifstofu kl 10—12
f. h. og 2—6 e. h
Heimili: 46 Alloway Ave
TalMÍml: M|iIN
DR A. BLONDAL
602 Medlcal Arth Bldg
Talsiml: 22 296
Stundar sérstaklega kvensjúkdóma
og barnasjúkdóma — At5 hltta
kl. 10—12 * h. og 3—6 e h
Helmlll: 806 Vlctor St. Siml 28 130
baka. Þá var eg reiður og
skrifaði skelfing Ijótt bréf og
sendi kerlinguna aftur til hans.
Ekki kom hún oftar. En um
þessar mundir kom Snæbjörn
sonur Amljóts heim til hans og
hafði hann fengið að sjá bréfið
frá mér. Er við vorum seinna
á ferð tveir einir, og hreytt-
umst á einhverjum ^ónotum út
af því, hve illa eg reyndist föð-
ur hans, þá sagði hann méf,
að hann — sem þó er mesta
góðmenni — gæti aldrei fyrir-
gefið mér það bréf, sem eg
skrifaði með kerlingunni.
Seinna settist hann að á
Þórshöfn sem verzlunarstjóri
fyrir Örum og Wulff, og fór
æfinlega vel á með okkur.
Hér segi eg smásögu, sem
mér finst gefa talsverða upp-
lýsingu um presthjónin á
Sauðanesi, og séra Arnljót sér-
staklega. Jóhann borgari Jóns-
son á Þórshöfn, maður, sem
öllum þótti vænt um, sem kynt-
ust honum, hafði lengi legið
veikur. Hann hafði farið með
strandferðaskipinu suður til
Reykjavíkur, til þess að finna
beztu lækna landsins, og gátu
þeir ekkert hjálpað honum, en
ráðlögðu að hann færi heim aft-
ur með skipinu, og svo gerði
hann. — Daglega dró af hon-
um eftir að hann kom heim.
Eitt kvöld kom kona hans ,til
mín grátandi og bað mig að
fara fyrir sig út í Sauðanes og
tala við presthjónin, hvort þau
gætu ekkert gert til að lina
þjáningar manns síns. Hún
treysti mér til að lýsa því, má-
ske betur en öðrum, hvernig
honum liði, þar sem eg kæmi
daglega til hans, og fylgdist alt
af með. Auðvitað fór eg strax
út í Sauðanes. Það var orðið
framorðið og presthjónin hátt-
uð. Eg hafði sagt í hverjum er-
indagerðum eg væri kominn,
og þau létu fylgja mér inn í
FYh. á 8 bia.
G. S. THORVALDSON
B.A., L.L.B.
Lögfrœðingur
702 Confederation Life Bklg
Talsími 24 587
W. J. LINDAL, K.C.
BJÖRN STEFÁNSSON
tSLENZKIR LÖGFRÆOINOAB
á oðru gólfi
325 Main Street
Tals. 24 963
Hafa einnig skrifstofur að
Lnudar og Gimli og eru þar
að hitta, fyrsta miðvikudag I
hverjum mánuðl.
Telephone: 21613
J. Christopherson.
tslemkur Lögfrœðingur
845 SOMERSET BLK.
Winnipeg, :: Manitoba.
A. S. BARDAL
setur likklstur og ann&at um útf&r-
ir. Allur útbúnaóur sá beztl.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legstelna.
843 SHERBROOKE ST.
Phonei 8« «07 U IXMPEIQ
HEALTH RESTORED
Lækningar án lyfja
DK. 8. O. 8IMPSON, N.D.. D.O.. D.O.
Chronic Diseases
Phone: 87 208
Suite 642-44 Somerset Blk.
WINNIPEG —MAN.
I
MARGARET DALMAN
TBACHER OF PIANO
«54 BANNING 9T.
PHONE: 26 420
Dr. A. V. Johnson
fslenzkur Tannlæknir.
212 Curry Bldg., Winnipeg
Gegnt pósthúðinu.
Siml: 23 742 HeimiUs: 33 328
Jacob F. Bjarnason
—TRANSFER—
aad Furnltnre Movlaa
762 VICTOR ST.
SIMI 24.500
Annast allskonar flutnlnga fram
og aftur um bstnn.
J. T. THORSON, K. C.
lalen.kur lögfrætílnanr
Skrifstofa: 411 PARIS BLDG.
Simi: 24 471
DR. K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— Sask.
TaUlml: 2N 889
DR. J. G. SNIDAL
TANNLÆKNIR
614 Someraet Block
Portage Avenoe WINNIPEG
BRYNJ THORLAKSSON
Söngstjórl
StUlir Pianos og Orgel
Sfmi 38 345. 594 Ajverstone St.

Nafns ipjöld {