Heimskringla - 20.04.1932, Side 1

PertKs
The 4 STAR CLEANERS
Men’s Suits
SuH" $1.00
Hats 50c
PHONE 37 266
PertKs
The 4 STAR CLEANERS
Ladies’ Dresses
Cloth, Wool Q4 AA
or Jersey 9 I »UU
PHONE 37 266
XLVI. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 20. APR. 1932
NUMER 30
BENNETT OG FYLKIS-
BANKINN.
Forsætisráðherra Canada, R.
B. Bennett, gerði grein fyrir af-
skiftum sínum af bankamáli
Manitoba fylkis, í þinginu s. 1.
mánudag. Eru þau í stuttu
máli þessi:
Forsætisráðherra Bracken
finnur fjármálaráðherra sam-
bandsstjórnarinnar að máli um
áramótin og leitar hófa um
það, hvað hann geti gert fyrir
fylkisbankann. í fjarveru Ben-
netts var ekki hægt að lofa
Bracken neinni aðstoð. Eitt-
hvað mánuði síðar fer Bracken
til Montreal til þess að semja
við bankana um að taka fylk-
isbankann yfir. En bankarnir
ganga ekki að boðinu. Á leið-
inni vestur finnur Bracken for-
sætisráðherra Bennett og tjáir
honum, að hagur fylkisb. sé
þannig, að hann hafi ákveðið,
að leggja hann niður. Fólk
þurfi peninga sína með nú og
bankinn geti eigi fullnægt þeirri
þörf á þessum tímum. Kveðst
Bracken því hafa beðið banka
landsins að taka sparibankann
yfir, en þeir vilji ekki gera það
nema að sambandsstjórnin á-
byrgist trygginguna, sem gefa
verði þeim, eða verðbréf Mani-
tobafyikis. Sjái sambandsstjórn-
in sér það ekki fært, geti svo
farið, að almenningur, sem fé
sitt eigi í sparibankanum tapi
því. Og það hafi ill eftirköst í
för með sér. Segir Bracken að
ekki sé víst, að hægt sé að
selja verðbréfin á fullu verði,
og það sé í raun og veru tap-
ið, sem bankarnir óttist. Geti
sambandsstjórnin gengið fyrir
hönd fylkisins í ábyrgð fyrir
þessu, sé öllu borgið og enginn
viðskiftamaður sparibankans
tapi einum eyri.
Pessa ábyrgð veitin svo sam-
bandsstjómin, og bankarmr
taka þá fylkisbankann yfir.
Þannig liggur þá í þessu máli.
Bennett er ekki fundinn að
máli fyr en Bracken hefir á-
kveðið, að láta fylkisbankann
hætta starfi. Og því var sjálf-
hætt, ef ekki var hægt að verða
við peningakröfum almennings
sem inni átti í bankanum. En
það að bankar landsins eru fá-
anlegir til að hlaupa hér undir
bagga, er ábyrgð Bennettstjóm-
arinnar að þakka. Ef Bennefrt
hefði ekki veitt hana, gat svo
farið að almenningur hefði tap-
að fé því, er hann átti inni i
fylkisbankanum.
Ekkert er betri sönnun fyrir
því, að Brackenstórnin var bú-
in að ganga of nærri fé bank-
ans, en það, að hún var sjálf
þess viss, að verðbréfin seldust
ekki fullu verði. Fylkisstjórnin
skuldaði sjálf orðið bankanum
meira fé, en hún gat í hasti
reist rönd við. Það er mergur-
inn málsins. Og það er meira
en lítið ósvífið, með þessa vissu
fyrir augum, að vera að reyna
að skella skuldinni fyrir þetta
á sambandsstjórnina, eða R. B.
Bennett. En það er það sem
dagblöðin ensku hérna hafa
leyft sér að gera og Bracken.
Það er þakklæti þessa fylkis til
Bennetts fyrir að afstýra þeirri
hættu, að almenningur tapaði
fé sínu í fylkisbankanum, og
að fylkið og fylkisstjórnin sjálf
var firt þeim vandræðum, sem
af þessu hlutu að leiða.
Enga stærri ósvífni höfum
vér séð í frammi hafða en
þessa.
ÍSLENZK STÚLKA
SKARAR FRAMÚR.
Ungfrú Snjólaug Sigurðsson
frá Árborg, Man., hlaut hæstu
einkunnina fyrir píanóspil sitt
í sainkepni, sem efnt var til
s.l. miðvikudag í Winnipeg. Var
það í hinni svonefndu Manitoba
Musical Competition festival.
Alt var það fullnuma fólk (se-
nior) er þátt tók í samkepninni
svo ungfrú Sigurðsson átti ekki
við neina viðvaninga að etja.
Dást kennarar hennar og yfrið
að hæfileikum hennar. Keppi-
nautar hennar voru alls 15, og
voru frá Winnipeg, Lundar. Cy-
press River og Saskatoon. Ung-
frú Sigurðssn er dóttir Sigur-
jóns Sigurðssonar fyrrum kaup-
manns að Árborg, Man.
RÁÐGJAFAR MANITOBA-
STJÓRNAR OG WESTERN
STEEL PRODUCTS LTD.
í ræðu er F. G. Taylor, K. C,.
leiðtogi conservatíva flokksms
í Manitoba, hélt s.l. föstudag
í þinginu, benti hann á að sér
þætti það all eftirtektarvert, að.
ýmsir ráðgjafar Brackenstjórn-
arinnar væru hluthafar í West-
ern Steel Products félaginu, er
ýms ákvæðisverk hefðu haft
með höndum fyrir stjórnina.
W. R. Clubb, ráðherra opin-
berra verka, Mr. H. H. Hurd,
sá er öll aöal innkaup annast
fyrir Brackenstjómina, og for-
sætisráðherra J. Bracken, væru
allir hluthafar í Western Steel
Products félaginu, sem stjórnin
hefði á síðari árum gert 70 pró-
sent af kaupum sínum við, af
þeirri vöru er félagið fram-
leiddi. Þó að þetta megi löglegt
kalla vegna þess, að þetta er
löggilt (incorporated) hlutafé-
lag, þá blandast þó engum
manni hugur um það, að það
er mjög óviðurkvæmilegt, að
þeir menn, sem viðskifti hafa
með höndum fyrir eina stjóra
eða aðra, gerðu þau viðskifti
aðallega við félag, sem þeir
sjálfir væru meðeigendur í. —
Litu og flestir í ráðherrastöð-
um þannig á þetta, því það
væri mjög óvanalegt, og vekti
ávalt umtal, er það sannaðist.
Könnuðust ráðgjafarnir, sem
viðstaddir voru og nefndir voru,
við að þeir væru félagar í West-
ern Steel Products félaginu, en
athugavert var ekkert við það
í þeirra augum.
VERZLUN BRETA OG RÚSSA
Verzlun Breta við Rússa virð
ist vera fremur einhliða. Á síð-
astliðnum fimm árum hafa
Bretar keypt af þeim vörur
fyrir 135 miljónir Sterlings-
punda, en Rússar hafa aðeins
keypt vörur fyrir 25 miljónir
Sterlingspunda í staðinn af
Bretum.
Bretar greiddu í peningum
fyrir mest af vörum Rússans,
og rneira að segja borguðu
hana fyrirfram, en Rússar
fengu þessar miklu vörubirgðir
Bretlands lánaðar til fleiri ára,
og féð sem kom inn fyrir þær
notuðu Rússar til að kaupa
vörur fyrir peninga af Þjóð-
verjum og öðrum þjóðum.
Reikning þenna þurfa Bretar
ekki að liugsa til að fá greidd-
an á annan hátt en með því að
að kaupa vörur af Rússum. Og
þarna er ástæðan fyrir því að
Bretland tók húsaviðinn hjá
Rússum fyrir skömmu, en
keypti hann ekki af British Col-
umbia í Canada, og sem Bret-
um hefir verið legið mjög á
hálsi fyrir.
Annað er og það, að sagt er
að Bretland hefði ekki hugsað
til húsabýgginga, ef það hefði
ekki átt þetta fé hjá Rússum.
Þeir tóku þá stefnu aðeins til
þess að reyna að innheimta
eitthvað af skuití sýinf frá
Rússum. Viðarkaupin nema 4* *4
miljón sterlingspunda.
FANGAR GERA UPPREISN.
Tveir fangar í Stony Moun-
tain betrunarhúsinu, gerðu upp
reisn við vinnu sína s.l. laug-
ardag. Þeir sneru sér snögg-
lega að fangavörðunum, sem
stóðu þar rétt hjá þeim og létu
hamarshögg bylja á kollum
þeirra. Féllu verðirnir tveir
skjótt í valinn, en þá hleyptu
veggverðirnir af byssum sínum
á fangana. Hittu kúlur þeirra
lappir fanganna, svo þeir urðu
að hætta uppþotinu, en einn
fangi, sem ekki átti þátt í því,
var skotinn til dauðs.
Sá er drepinn var, hét Mike
Bihun, frá 1058 Burrows Ave.,
Winnipeg. En þeir sem óeirðirn-
ar kveiktu, hétu Thomas Jones
frá Minnedosa, Man., og Wil-
Iiam Gordon frá Ft. William,
Ont. Voru þeir til þriggja ára
fangavistar dæmdir fyrir inn-
brotsþjófnað.
Umsjónarmenn fanganna, er
meiddust, en ekki hættulega,
voru Thomas Clayton og Al-
fred Fisher. Aðrir fangar veittu
aðstoð við að stöðva uppþotið.
. DREGUR UPP BLIKU ENN
Enn dregur upp ófriðarbliku
í Mansjúríu. Er hún nú sögð á-
hræra Rússa og Japani. Rúss-
ar kváðu hafa þar á næstu
grösum í Síberíu her, er nemur
70,000 manns. Sega fréttirnar,
að Rússar geri þetta til vonar
og vara, ef þeir skyldu þurfa
að vernda eignir sínar í Man-
sjúríu, en allir telja þó, að þeir
geti hæglega sótt á Japani með
þessum mannafla, því her Jap-
ana sé ekkert borinn saman við
þetta. í nánd við Harbin, þar
sem Rússar eru fjölmennastir,
var járnbrautarvagn, sem Jap-
anir áttu, og hlaðinn var her-
gögnum, sprengdur í loft upp.
Varð kurr mikill út af því, og
böndin bárust að Rússum. En
þeir afsökuðu sig með því að
‘kenna það kommúnfsta um
byltingarseggjum. Fleira þessu
likt hefir átt sér stað. Benda
Rússar heima fyrir, er friði
unna, Sovietstjórninni mjög á
hættuna, sem af því stafi, að
efla herinn í Síberíu eins og
gert er. Telja þeir að stríð muni
af því leiða, ef rönd sé ekki
reist við því nú þegar.
Japanir kváðu hafa vakandi
gætur á Rússum og vænta
einskis góðs af þessari fjölgun
hers þeirra eystra.
ÝMSAR FRÉTTIR.
Á aVljóða verkamannaráö-
stefnunni, sem nú stendur yfir
í Geneva, var senator Gideon
Robertsson kosinn forseti. —
Þátttakandi í ráðstefnunni eru
um 50 þjóðir. Er það nokkur
vottur þess, hve víða þessi
maður nýtur trausts, þó kom-
inn sé frá ekki fjölmennari
þjóð en Canadaþjóðinni.
* * *
Rentan á skuldinni á þing-
húsi Manitobafylkis, sem greidd
hefir verið síðan 1914, nemur
nærri $7,000,000, samkvæmt því
er forsætisráðherra John Brack
en sagði frá í þinginu nýlega.
Ekki gat hann þess hvað mikið
hafði verið greitt af allri skuld-
inni, en ógreitt er enn af henni
eftir öll þessi ár, um hálf níunda
mfljón.
* * ¥
Á þingi Saskatchewfylkis er
verið að ræða um frumvarp, er
lýtur að því að fækka þing-
mönnum. Þar eru nú 63 fylkis-
þingmenn alls. Er gert ráð fyr-
ir að fækka þeim um 8, eða
niður í 55. Aðeins bæirnir Re-
gina, Saskatoon og Moose Jaw
hafa tvo þingmenn hver. Kjör-
dæmin sem sameina þarf við
fækkun þingmannanna eru ef-
laust flest í norðurhluta fylki3-
ins.
Þetta mun í sparnaðarskyni
gert vera. Kaup þingmanna er
$2000. Er þá allur sparnaðurinn
við þetta $16,000.
* * *
Lindbergh %bað blöðin síðast
liðinn laugardag að ganga ekki
eins í slóð sína, hvert sem hann
viki sér, og þau hafa gert. —
Hann sagði að það gæti spilt
fyrir leitinni eftir baminu. Hafa
því litlar eða engar fréttir bor-
ist út síðustu dagana, aðrar
en þær að barnið muni vera á
lífi, og Condon, þessi 72 ára
gamli háskólakennari, er bóf-
anum afhenti lausnarféð, þyk-
ist aftur hafa náð sambandi við
þá, hvort sem sannleikur eða
lýgi reynist.
* * *
Dómsmálaráðherra Manitolía-
fylkis, W. J. Major, skýrði frá
því í þingi s.l. föstudag, að
skuld Hveitisamlagsins, sem
fylkið væri ábyrgðarfult fyrir,
næmi $3,374,939.07. — Kvað
hafa verið samið um greiðslu
á henni á 20 árum með 4.65
prósent vöxtum.
* * *
Félag hafa um 20 stóriðju-
höldar í Winnipeg myndað með
sér, sem það ætlar að hafa
fyrir stafni í sumar, að koma
upp 100 íveruhúsum víðsvegar
í Winnipeg. Húsin eiga að vera
af vanalegri stærð, og verðið
frá $4000 til $6000. Verða þau
seld gegn peningaborgun. sem
nemur 10 prósent af kaupverð-
inu og mánaðarborgun er svar-
ar til húsaleigu, sem nú er
goldin. 1 þetta er ráðist með
það aðallega fyrir augum, að
afla mönnum atvinnu, enda yrði
um æði tíma vinna fyrir 400—
600 manns við það.
* * *
í ræðu er Sir Austin Cham-
berlain hélt nýlega, benti hann
á að í stað 70 miljón punda
tekjuhalla á fyrra ári, væri nú
í lok marzmánaðar í ár 365
þúsund punda tekjuafgangur.
Kvað liann Bretland nú aftur
hafa tekið upp þá stefnu, sem
fótum hefði í fyrstu komiö und-
ir fjárhag þess.
* * #
Maður heitir Dulio Cacasina
og á heima í New York. Hann
gengu roft í svefni. S. 1. laug-
ardag gekk hann út um glugga
á annari gólfhæð í byggingu,
sem hann bjó í og datt niður
á steinlagða götu. Hann skeind
ist talsvert á andliti. En eigi
að síður stendur hann upp,
gengur upp stigann og inn i
herbergi sitt aftur og legst upp
í rúm eins og ekkert hefði i
skorist. Hann vaknaði ekki við
fallið, og hraut, er konan hans
sá hann koma allan blóðugan
í framan inn í herbergið.
* * *
Brackenstjórnin er sagt að
hætta muni við að lögleiða
áfengis- og tóbaksskattinn. En
í þess stað hefir hún í huga
að leggja 5 centa skatt á hvern
25 centa aðgöngumiða að leik-
húsum.
* * *
Mr. Gardner, foringi Alberta
bændaþingmannanna, bar til-
lögu fram í sambandsþinginu
nýlega, er að því laut, að
skylda hvern þann, er meiri
árstekjur hefði en svo, að næmi
$20,000, að afhenda sambands-
stjórninni þær. Það er þetta, er
menn kalla “conscription of
wealth’* og hefir við þá sann-
reynd að styðjast, að af þeim
verði að taka, sem auðinn hafa,
til þess að hægt sé fyrir stjórnir
að standa straum af öllum þeim
kostnaði, er samfara eru al-
mennu atvinnuleysi, eins og nú
er í landinu, og á stjórnunum
skellur ávalt. Hvernig undir-
tektir tillagan fær í sambands-
þinginn, fara ekki neinar frétt-
ir af ennþá.
* ♦ *
í sambandsþinginu gerði for-
sætisráðherra R. B. .Bennett
nýlega mjög ljósa grein fyrir
afstöðu sambandsstórnarinnar
f Beauharnois málinu. Eins og
kunnugt er, er félagið í fjár-.
kreppu. En það hefir mikið
starf á prjónunum, sem ekki
er hægt að leggja niður, nema
Quebecfylki sérstaklega og
reyndar þjóðinni allri til stór-
skaða. Quebecfylki á mikið í
félaginu að því leyti, að það
hefir gengið í ábjTgð fyrir það
á ýmsan hátt, svo að það héldi
áfram starfi, gegn þeirri trygg-
ingu, sem félagið hafði að bjóða
í eignum. Og hið sama hefir
sambandsstjórnin gert. Hún
hefir ekki, eins og áður var
haldið fram, ábyrgst bönkunum
nein verðbréf féiagsins, en hún
hefir á sarna hátt og Quebec-
fylki stutt það. Er því öllum
fyrir beztu, að félagið haldi á-
fram starfi sínu, er það var
byrjað á, og færi út kvíarnar.
En til þess þarf félagið fé sem
nemur 35 miljónum dala. Mun
sambandsstjórain þurfa að
leggja fram sem svarar 14 milj
ónum dala afþví fé, en Que-
becfylki og hluthafar hitt. Ekki
er allra þessara fjárútláta þörf
í svip, en það er upphæðin, sem
gert er ráð fyrir að í fyrirtækið
þurfi að leggja til þess
að það verði fuligert. Ekkert hef
ir þingið ákveðið enn, enda
verður því aðeins nokkuð gert
af þess hálfu, að Quebecfylki
sé með í ráðum í því og hlut-
hafar.
KRINGLUBROT.
Lögberg kom í Kringlubroti,
Kerlingunum lá við roti; -
Hrópað var úr hverju skoti:
“Hvað er nú á seiði,
Hvort er þetta þruma af drott-
ins reiði?’’’
L. K.
FRÁ ÍSLANDI
Rvík 19. marz.
Hlýindi og stillur um alt und-
anfarna viku, ýmist logn eða
hæg sunnanátt. Hafíshröngl
snn á Húnaflóa. Og frá Grímsey
sést ísbreiða frá Héðinsfirði og
vestur undir Skaga. Eftir því
sem veðurstofan segir í dag, er
ísbreiða þessi á austurreki. En
fyrir Vestfjörðum hefir ekki
frézt til íss síðustu daga.
* * *
Rvík 19. marz.
Togarar fáir enn komnir á
veiöar. Þeir, sem á veiðum eru
afla lítið. Fiskur er enn ekki
kominn á Selvogsbanka, svo
heitið geti. í ýmsum verstöðum
mokafli á vélbáta, m. a. í
Keflavík. Mbl.
VfSUR EFTIR KÁINN.
(Vísur þessar komu í bréfi frá
Káinn. Við fyrri vísuna gerir hann
þessar athugasemdir: “Mér þykir
vænt um að eg fór þessa ferð. (Pró-
fessor Nordal var búinn að mæla
svo fyrir að Káinn kæmi norður
hingað svo fundum þeirra gæti bor-
ið saman.) Eg heyrði það á Sigurði
að honum fanst hann mætti til með
að sjá mig og sama var með mig.
■ Mig hefir lengi langað til að kynn-
ast honum og þessi kynning varir
til eilífðar. Þetta er úr ‘Endurminn-
ingum’.” — Um seinni vísuna segir
hann: “Þessi auglýsing var kveðin
í Winnipeg, þegar eg sá sumar af
gömlu kærustuifum mínum, sumar
ekkjur, aðrar meykerlingar, en hún
var ekki prentuð. Hún átti við eina
og allar”.
Eg kom, sá og var Sigraður.
Eg kom eins og gamli Gandhi
Á Garry og heyrði og sá,
Og Sigurðar óðfleygur andi
Sem elding mig sigraði þá.
Alt sem eg viidi vita,
Með vissu án tafar eg fann.
En þeir voru að ræða og rita
Og rífast og bítast um hann.
Þegar huggarinn kemur.
Nú er hlaupár, hlusta þú á mig!
Hingað kom eg til að frelsa þig.
Á æfihimni okkar lækkar sól.
Áfram brunar hverfult tímans
hjól.
Fjórum árum eldri verður þú,
Ef ekki grípur tækifærið nú;
Ef þú ert rík og þarfnast mi'n í
bráð,
þá er líka tilganginum náð.
Úr Suður-Þingeyjarsýslu.
10. marz.
Afbragðsgóð tíð hefir verið
hér nyrðra allan febrúarmán-
uð og það sem af er marzmán-
uði. Gerði þíður og tók upp
allan snjó í bjrjun mánaðar-
ins og var því oft mikill hiti á
daginn. Síðan hafa verið sífeld
ar stillur og góðviðri.
Nú á góunni hefir fólk farið
í grasaheiði á afrétti, og er það
sjaldgæft á þessum tíma árs.
Þá hefir einnig á stöku stað
verið átt við jarðabætur, herfuð
flög og rist ofan af, en það
hefir verið í smáum stíl.
Sundkensla hefir farið fram
í vetur í hinni nýbygðu sund-
laug ungmennafélagsins í Rey
laug ungmennafél. í Reykja-
hverfi. Var eitt námsskeið hald
ið fyrir jól og sátu það 16
manns. Annað var haft stuttu
eftir nýár. Einnig er skólabörn-
um í hrepnum kent sund. Kenn-
ari er Atli Baldvinsson frá
Hveravöllum.
Mbl.
* * *
Rvík 22. marz
Afgreidd voru heimildarlög-
in 19. marz um að veita megi
ameríska flugfélaginu “Trans-
American Airlines Corporation’’
leyfi til að gera hér flughafnir
og önnur nauðsynleg mann-
virki til póstflugferða. — He£ir
komið til orða, að hið ameríska
flugfélag taki að sér flugferö-
ir hér innan lands í sumar. —
Fyrsta skilyrðiö til þess mun
þó vera það, að styrkveitingin
til síldarveiðaflugs haldi áfram.
Komist það í kring, mun flug-
félagið senda liingað mann til
samninga. Heyrst hefir að sam.
vinna sé nokkur mflli Luft-
Hansa og hins ameríska félags.
Mbl.
Helgi Árnason kom s.l. laug-
ardag til bæjarins norðan af
Manitobavatni, þar sem hann
hefir stundað fiskiveiðar und-
anfarna mánuði. Hann lét lítið
af aflabrögðum.