Heimskringla - 27.04.1932, Síða 1

PertJis
The 4 STAR CLEANEHS
Men’s Suits
s“''* $1.00
H*“ .......50c
PHONE 37 266
PertJís
The 4 STAR CLEANERS
Ladies’ Dresees
Cloth, Wool * aa
or Jersey . ^ I aUU
PHONE 37 266
XLVl. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVTKUDAGINN 27. APR. 1932
NÚMER 31
VERÐLAUNAPRÓF.
Árni Ragnar Gillis.
Við burtfararprófin við Bún-
aðarháskóla Manitobafylkis, í
vikunni sem leið, hlaut hr. Árni
R. Gillis silfur verðlaunapen-
ing Landsstjórans, sem einung-
Is er veittur þeim, er ná beztu
einkunnum í þrjú ár samfleytt
við háskólaprófin. Ennfremur
hlaut hann fyrir lokaprófið,
verðlaunagjöf fylkisstjórans —
vandað gullúr áletrað, með
skjaldarmerki fylkisins. Árni er
sonur Jóns Sigfússonar Gillis,
íyrv. sveitaroddvita við Brown,
Man., og konu hans Önnu Jóns-
dóttur frá Flatatungu í Skaga-
firði, Gíslasonar. Hann er syst-’
urson þeirra bræðra, dr. G. J.
Oíslason í Grand Forks, N. D.,
og Þorsteins, fyrv. kaupmanns
og póstmeistara að Brown. —
Árni er hinn mesti myndar-
maður, sem hann á ætt til, og
hinn bezti námsmaður.
BREYTINGAR Á SKÖTTUM.
Nokkrar breytingar hefir
stjórnin í Manitoba gert á
skattalöggjöf sinni. Samkvæmt
því er forsætisráðherra John
Bracken skýrði frá í þinginu
s. 1. mánudag, eru hinar helztu
þessar: |
Skattur á gasólíni hækkaður
um 2 cents, eða úr 5 upp í 7;
cents. Áður var gert ráð fyrir
1 cents hækkun.
Skattinn, sem ráð var gert
fyrir að leggja á cígarettur,
vindla, tóbak og áfengi. hefir
verið hætt við.
Tekjuskattur hækkaður um
Vá cent á giftum mönnum, svo
hann er nú 2 prósent, en hækk-
aður á ógiftum mönnum um 1
cent, og er þá 3 cents á tekj-
um ,er nema meiru en $1200 á
ári; annars 2 cents.
Giftir menn greiða skatt af
tekjum er nema meiru en $1500
eins og áður, en $500 eru ætl-
aðir hverju barni í stað $300
áður.
Ógiftir menn greiða skatt, ef
tekjur nema meiru en $750 á
ári, eins og áður var gert ráð
fyrir.
Lofar forsætisráðherrann að |
hækka þessar undanþágu upp i
$1200 fyrir ógifta og $2400 fyr-
ir gifta, svo hún verði hin sama
og sambandsstjórnarinnar, þá
er Bennettstjórnin borgi allan
ellistyrkinn í stað 75 prósent
af honum!
Skattur á viðskiftastofnunuin
(Corporation Tax) er hækkað-
ur úr 2 centum upp í 5 cents.
Skattur á vátryggingarbréf-
um er hækkaður úr 2 prósent
upp í 3, eins og áður var á-
ætlað.
Skattur á bönkum verður
hækkaður svo frá þvi sem áð-
ur var gert ráð fyrir, að nú
verða tekjur af honum $150,-
000 í stað $50,000 alls. Á aðal-
bækistöðvum bankanna verður
hann $7500 í stað $2400 og á
útbúum í Winnipeg $750 í stað
$100. Á útbúum í sveitum verð-
ur skatturinn frá $500 til $200,
í stað $300 til $100, sem áður
var áætlað.
Skattur á inngöngumiðum í
leikhús 5 cents, ef inngöngu-
gjaldið er yfír 25 cents og upp
í 40 cents. 25 centa inngöngu-
gjald er undanþegið skatti.
Þá er 15 prósent yfirskattur
(surtax), eða skattur á skatt-
tekjum. Ef eign, stórhýsi t. d.,
hefir svo miklar tekjur, að
greiða þarf $200 í tekjuskatt af
þeim, er 15 prósent bætt við
þann skatt, svo að hann verð-
ur $230 alls.
En svo er einn skattur enn,
sem ekki verður hlaupið að að
útskýra í hverju er fólginn. —
Hann heitir skattur af tekjum,
sem ekki er unnið fyrir (un-
earned incomes). Skattur þessi
snertir allar tekjur, sem ekki
er unnið fyrir, t. d. vexti af
peningum í banka, vexti eða
gróða af hlutabréfum, hreinan
ágóða af leigu, sem einhverjum
er greidd o. s. frv. Skattur þessi
nemur 5 prósent.
Hve langt er seilst til með
þessum skatti sýnir þetta dæmi:
Maður sparar $100 af árskaupi
sínu. Hann leggur þá í banka
og fær að ári liðnu um $3 í
vexti af þeim. Fyrir þessum $3
segir Brackenstjórnin að mað-
urinn hafi ekki unnið og verði
því að greiða sér um leið og
vextirnir eru færðir inn 15 cent
af þessum gróða, því hún hefir
til hans unnið en ekki eigand-
inn. Og hafi nú maðurinn ver-
ið ógiftur, og þessir $100 hafi
verið fram yfir $750 árskaup
hans, hefir hann auðvitað einn-
ig greitt tekjuskatt af þeim til
fylkisins. Peningar, sem bænd-
ur eiga á banka, eru auðvitað
einnig peningar, sem þeir hafa
ekki unnið fyrir, lieldur fylkis-
stjórnin.
Það getur skeð að ein-
hverjum skattinum sé gleymt
ennþá, en þetta er nú orðiö
nógu langt syndaregistur fyrir
því, og skal því staðar numið.
HAYDEN OG McDOUGALD
SEKIR.
í efri deild sambandsþings-
ins í Canada, var nefnd kosin
fyrir nokkru, er íhuga átti mái-
ið um samband nokkura efri
deildar þingmanna við Beau-
liarnoisfélagið.
Hefir nú nefndin lokið starfi
sínu og lagt tillögur sínar fyrir
efri deildina. Eru þær í fáum
orðum sagt í því fólgnar, að
efri deildar þingmennirnir þrír,
Hayden, McDougald og Ray-
mond, hafi mjög misboðið stöðu
sinni með braski sínu í Beau-
harnoisfélaginu, og ættu að
rýma sessinn sem efri deildar
þingmenn. — Þótt nefndarálit
þetta sé ekki dómsúrskurður
um það, að menn þessir skuii
reknir úr stöðum sínum, mun
það fara nærri um að verða
dauðadómur þeirra sem efri
deildar þingmanna.
Hayden og McDougald eru
sérstaklega dæmdir rækir. Ray-
mond fær vægari dóm, en þó
þar sé ekki burtrekstur tekinn
fram, er dómur hans samt æði
harður.
Liberölum í efri deildinni
fanst ekki til um tillögur þess-
ar. Kváðu þeir þær meira á
grun bygðar en vissu.
Vér héldum að sitt af hverju
hefði nú komið fram við rann-
sókn þessa máls, sem eitt-
hvað annað mætti kalla en
grun. Má þar á meðal nefna
játninu McDougalds sjálfs uin
það, að hafa dregið sér offjár
með sölu hluta í Sterlingfélag-
inu, sem hvergi voru annarstað-
ar til en á pappírnum, eða við-
urkenning Havdens, að fúlga
sú, er hann tók við frá Beau-
harnoisfélaginu, hafi aðeins aö
nafni til verið afhent sér sem
starfsmanni félagsins, því það
hafi hann ekki verið. Um eitt-
hvað meira en tóman grun
virðist nú þarna hafa verið að
ræða.
Nefndinni hefir vissulega ekki
verið neitt kært að þurfa að
kveða upp dóm eins og þenna,
um samverkamenn sína í vín-
garðinum — í efri deild þings-
ins. En heiður og virðing sú,
sem stöðu efri deildar þing-
manna er samfara, er svo mikii
að henni verður ekki misboðið
svo af einum, að ekki saki aðra
og annað meira um leið. Dómur
almennings sem með þessu máli
hefir fylgst, mun verða sá, að
tillaga nefndarinnar í málinu,
hafi í alla staði réttmæt verið.
Ýms blöð landsins hafa um
!angt skeið hrópað: Rekið efri
deildar þingmennina, sem við
Beauharnoishneykslið eru riðn-
ir!
Sannleikurinn er sá, að þeir
munu vera færri, sem Hndan
dómi nefndarinnar kvarta, —
nema ef vera skyldi að pólitísk-
ir flokksmenn gerði það.
PEARL PÁLMASON.
Á fjórtánda Annual Mani-
toba Musical Competition Fes-
tival, sem nýlega er um garð
gengið, varð Miss Pearl Pálma-
son hlutskörpust í fiðluleik af
öllum nemendum, sem keptu í
elztu deild (senior class). Lék
hún Introduction og Rondo
Capriccioso eftir Saint Laens
og hlaut hið mesta lofsorð fyrir
af dómendum sínum. Einnig
kepti þessi unga bráðefnilega
mær um Aikins Memorial Tro-
phy við vinnendurna í piano
solo, elztu deild (senior class),
piano solo (Grade A), og violin
cello solo (Grade A), og bar
sigur af hólmi. Er það hið
mesta frægðarorð, sem Miss
Páimason hefir getið sér í þess-
ari samkepni, enda hefir hún
þrisvar sinnum áður unnið
verðlaunapeninga fyrir afburða
frammistöðu við próf hjá The
Toronto Conservatory of Music.
Miss Pálmason er aðeins 16
ára gömul og löndum sínum
að góðu kunn hér í borg, fyrir
hversu oft og afbragðs vel hún
hefir skemt þeim við ýms tæki-
færi. Ætti öllum íslendingum
að vera það hið mesta gleðiefni
að sjá hana, svo unga, skara
fram úr aftur og aftur og hljóta
svo mikla viðurkenningu, enda
má vafalaust mikils af henni
vænta í framtíðinni.
Hún er dóttir Mr. og Mrs. S.
Pálmason að 654 Banning St.
hér í bænum. Fiðluleik hefir
hún að öllu leyti numið hjá
bróður sínum, hr. Pálma Pálma-
syni.
BÝÐUR NOKKUR BETUR?
Einn dalur boðinn — býður
nokkur betur? Fyrsta — ann-
að og------Lengra komst upp-
boðshaldarinn ekki.
Hvað var verið að bjóða upp?
Þessi frétt er til frásagnar um
það:
I Bandaríkjaþinginu var verið
að munnhöggvast út af kostn-
aði við stjómarreksturinn. —
Stendur þá Hoover forseti á
fætur, og kveðst, að vilja sér-
veldismanna, andstæðinga sinna
ætla að byrja á því að skera
stjórnarkostnaðinn niður með
því að lækka laun sín (þ. e.
forsetans) úr 75 þúsund dölum
niður í 1 dal á ári!
Eflaust hefir þetta átt að
skjóta sérveldismönnum skelk
í bringu. En það gerði það nú
samt ekki í svip, vegna þess að
á það var strax bent, að laun
forsetans væri ekki hægt að
lækka nema með stjómarskrár-
breytingu.
En nokkurn beig hafa nú
sérveldismenn af því, að þetta
tilboð Hoovers í forsetastöðuna
muni standa óhaggað í næstu
kosningum, því laun sín getur
hann gefið hverjum sem hon-
um sýnist.
En það þykir eigi að síður
Ijótt fordæmi. Það gæti orðið
til þess, að fátækari eða félitl-
um mönnum yrði engin eftir-
tekt veitt, hversu hæfir sem
væru til forsetastöðunnar. En
sæki aftur auðmaður, gæti hann
auðveldlega boðið Hoover af
laginu, með því að gefa ekki
einungis laun sín, heldur miljón
eða svo í viðbót! Og þá er far-
ið að selja forsetastöðuna hæst-
bjóðanda!
Þannig töluðu nú sérveldis-
menn um þetta launalækkunar-
ákvæði Hoovers. En hættan af
því öllu er þó tæplega eins mik
il og þeir gerðu úr. Fyrst og
fremst er óvíst að það he'fði
hin minstu áhrif á kjósendur,
og í öðru lagi hafa miljónamær-
ingar Bandaríkjanna ekki sýnt
af sér neitt örlæti síðan krepp-
ah byrjaði. Þeir hafa lokað
verksmiðjum sínum, sagt fjölda
manns upp vinnu, og hafa sjálf-
ir oft flutt úr landi og lifað
utanlands í vellystingum. Þeir
hafa lagt fé sitt í verðbréf,
vegna þess að þau hafa verið
undanþegin skatti, en ekki af
því að þeir bæru áhyggjur út
af hag landsins. Þeir virðast
upp og ofan ekki líta á það
sem skyldu sína, að láta nokk-
uð af hendi rakna til þess að
bæta á neinn hátt úr atvinnu-
leysinu eða kreppunni, sem að
þjóðfélaginu þrengir. Þeir væru
því ólíklegir til að kaupa dýr-
um dómum þá stöðu, sem öll-
um stöðum er nú erfiðari —
stjórnarformenskuna.
En eigi að síður er þetta á-
kvæði Hoovers nokkuð sér-
stakt, og vekur að líkindum
meiri óhug gegn honum heldur
en fylgi.
JAPAN OG MANSJÚRÍA.
Síðast liðinn föstudag sendi
hermálaráðherra Japans Þjóð-
bandalaginu og Rússlandi orð
um það, að þau skyldu hætta
að sýna nokkurn yfirgang í
Mansjúríu, ef þau vildu að vel
færi.
“Áform Japans eru að koma
á friði í Mansjúríu,” segir lier-
málaráðherrann. “En eins lengi
og Rússland og Þjóðbandalagið
eru að skifta sér af málefnum
þessa lands, verður ófriðareld-
urinn þar aldrei slöktur.
Þjóðbandalaginu er ekki til
neins að ógna Japan með níu
þjóða samningunum. Þeir snerta
ekki Mansjúríu, og að beita
þeim þar gegn Japan, er að
segja því stríð á hendur.”
“Útlitið er að verða svo al-
varlegt í Manjúríu, að Japan
býst við hinu versta,” segir lier-
málaráðherrann enn fremur.
“Rússland er komið á landa-
mæri Mansjúríu með fjórar
herdeildir! Það getur hvorki
stjórn Rússlands eða Þjóðbanda
lagið sagt oss, að þar sé neinn
leikur á ferðinni. En Þjóðbanda-
lagið skiftir sér ekkert af þessu,
en amast jafnvel við að Japan
bendir því á þetta. Japan á
heimtingu á að fá að vita, hvað
alt þetta á að þýða.”
Vísur til Snjólaugar Sigurðson
Eg veit þú yndir ekki þínum hag
Við allsnægt þá, er lífið sumum veitir;
En harpan þín með aðeins lítið lag
Á lífsmagn það, sem umhverfinu breytir.
Tómlæti hugans dreifist furðu fljótt
Fyrir þann kraft, er skugga að baki felur,
Því tónaríkið á sér enga nótt,
En eilíft líf, sem þráir, hafnar, velur.
Og þegar mæðir hugann harmur sár,
Er huggun mest vor instu fylgsni að kanna.
Þá hæstu og dýpstu tónar vekja tár
Hins trausta, stóra, ijúfa, góða og sanna.
Þú vakað hefir ein og æft það bezt,
Sem undirtóna slíka magnað getur,
Og þú átt annað, sem eg met þó mest,
Þann mátt í sál, að vinna og gera betur.
Heill hverju blómi, er blærinn vaggar hljótt,
Á blíðu vori hljómabylgjum vafið,
Þar albjört ríkir náttúran um nótt
í nálægð guðs við djúpa tónahafið.
S. E. Björnsson.
BRENNA SIG f FINGURNA
Nú fór ver en skyldi. Eins og
kunnugt er hefir Brackenstjórn-
in verið, að kryfja menn þá er fé
sitt tóku úr fylkisbankanum til
sagna um það, hvort conserva-
tívar hafi ekki sagt þeim að
hafast slíkt í frammi. Og láti
einhver vinur Brackens það eft-
ir honum, að segja, að þessi eða
hinn conservatívi hafi sagt eitt-
hvað misjafnt um stjórn eða
hag bankans, er hann óðara
talinn valdur að hruni hans og
öllu því tapi sem fylkið verður
fyrir af því á næsta mannsaldri!
Við þetta þukl og vafstur var
nú haldið áfram vikuna sem
leið, eins og áður. En hvað
skeður þá? Eitt vitnið sem fé
sitt tók úr fylkisbankanum,
sagðist hafa fengið fræðslu sína
um það, að fylkisbankinn væri
ekki vel staddur, og ekki á
marga fiska fjármunalega, frá
W. C. McKinnell, þingmanni frá
Rockwood og fylgismanni
Brackens í stjórnmálum, og frá
W. J. Major, dómmálaráðherra
í ráðuneyti Brackenstjórnarinn-
ar í Manitoba! Með rannsókn
þessari, átti að vinna Bracken
stjórninni á ný álits og gengi.
En nú hefir hún brent sjálfa sig
í fingurnar á henni.
GRÍMSSON’S HJÓNIN
STÖDD f DANMÖRKU.
Nýkomin blöð frá Danmörku,
dagsett 1. og 2. apríl, skýra frá
því að stödd séu í Kaupmanna-
höfn, þau hjónin Guðm. Gríms-
son dómari og kona hans. —
Han ner að finna Dani að mál-
um viðvíkjandi hafnleyfi á Fær-
eyjum og Grænlandi fyrir flug-
skip Trans American Air Lines.
Blöðin dönsku hafa það eftir
Mrs. Grímsson, að henni hafi
sérstaklega orðið heimsóknin
til íslands ánægjuleg. Og menn-
ing íslenzku þjóðarinnar sé svo
einkennileg, og eftirtektarverð,
að henni hafi hver maður gott
af að kynnast. Hún komi manni
svo fyrir, að hún standi dýpra
og sé róttækari en menning
annara nútíðar þjóða. — Mrs.
Grímsson er af skozkum ættum,
fædd í Bandaríkjunum og er
hámentuð kona.
ÝMSAR FRÉTTIR.
Breytinguna, sem Bracken-
stjórnin ætlaði að gera á skóla
lögum Manitobafylkis, — og
sem var í því fólgin að heimila
skólanefndum, að setja náms-
lýð í 10. og 11. bekk fyrir
kensluna — hefir nú verið hætt
við, svo kenslan verður ókeyp-
is eins og áður. Mentamálaráð-
herrann, R. A. Hoey, barðist
lengi í þingnefnd fyrir að fá
breytinguna löggilta, en William
Ivens var harðsnúinn á móti
henni. Varð deilan svo heit á
milli þeirra um tíma, að Hoey
kvaðst skyldi reka ofan í kokið
á Ivens missagnir hans, ef hann
tæki þær ekki aftur. Ivens hafði
sagt að Hoey hefði neitað að
tala við nefnd manna, sem á
fund hans leitaði í sambandi
við þessa breytingu á skólalög-
unum.
* * *
Forsætisráðherra Ramsay Mac
Donald, sem á'dögunum misti
sem næst sjónina alt í einu, en
fékk liana þó aftur, sem betur
fór, kennir nú ekki neinna
meina í augunum, eftir því sem
læknar hans segja.
* * *
í ræðu, sem mentamálaráð-
herra R. A. Hoey hélt s. 1. laug-
ardag, sagði hann að fylkisbú-
ar greiddu $10,463,478 eða hálfa
elleftu miljón dala til barna-
skóla í Manitoba á ári. Skóla
kvað hann 153,553 börn sækja.
Kostnaður hvers skólabarns
væri því $68.20 á ári.
* * *
Vísindamenn, sem verið hafa
að rannsaka vanhöld á hveiti,
sem ræktað er í Canada, segja
að innan tveggja eða þriggja
ára verði aðeins sáð hveiti hér,
er ekki verði fyrir skemdum
af ryði, en sé þó eins gott til
bökunar og nokkurt hveiti
hefði verið.
* ¥ ¥
Hermann Dietrich, fjármála-
ráðherra Þýzkalands, sagði í
ræðu nýlega, að Þýzkaland
borgaði engar stríðsbótaskuldir
eftir 1. júlí næstkomandi, þó
lánsfrestur Hoovers væri þa
liöinn. Ástæðan sagði liann að
hlyti öllum aðilum að vera ljós.
Þýzkaland gæti ekki greitt
skaðabæturnar.
¥ ¥ ¥
Tveggja ára gamall drengur,
sonur W. F. Johnston lögreglu-
manns í Winnipeg, náði í öskj-
ur með hreinsunarpillum í, og
hafði etið 9 af þeim, áður eu
eftir því var tekið. Drengurinn
veiktist brátt og var fluttur á
sjúkrahús, en dó þar eftir 3
klukkustundir.
¥ ¥ ¥
Drengur að nafni Peter Kee-
nie, 23 ára að aldri, til heimilis
í Deer Lodge, lét taka úr sér
500 einingar (units) af blóði
s. 1. sunnudag til lækningar
konu á Misericordia sjúkrahús-
inu. Ekkert virtist drengurinn
láta á sjá við þetta og gekk
heim til sín fáum mínútum
seinna og fór til vinnu sinnar
daginn eftir. Faðir drengsins,
er einnig heitir Peter, og nú er
72 ára, hefir látið taka sér 59
sinnum blóð, öðrum til lækn-
ingar.