Heimskringla - 27.04.1932, Síða 6

6. SIÐA
HEIMSKRINCLA
WINNIPEG 27. APR. 1932
Á HASKA TÍMUM |
Saga frá uppreisninni á Indlandi.
Eftir ■
Georg[e A. Henty
Uppreistar fréttir í öðrum stöðum og nær
Deennugghur bárust þangað á undan þessari
hryðju-frétt frá Jhansi. Þrítugasta maí gerðu
þrjár herdeildir í Lucknow uppreist, en Sir
Henry Lawrence, sem þar var hershöfðingi,
gat bælt hana niður í bráð. Þriðja Júní gerðu
Sepoyjar allir í Seetapoor uppreist og drápu
alla hvíta menn í þorpimj. Degi síðar fetuðu
Sepoyjar í Mohundee í fótspor þeirra í Seeta-
poor og drápu alla hvíta menn þar, og svo
gerðu einnig Sepoyjarnir. Fyzabad fjórum
dögum síðar, þ. e. áttunda júní.
Leikurinn var því að nálgast, og sviðið
að víkka, en bót var sú enn, að fréttir voru
góðar frá Cawnpore. Rajahinn hafði boðið
Sir Hugh Wheeler, hershöfðingjanum, tvær
fallbyssur og þrjú hundruð menn, og trúðu
þessvegna allir, að þar sem þessi valdmikli
höfðingi snerist þannig og lagði sitt stóra
pund á metaskálamar með Bretum, þá mundi
innlendu herdeildirnar fjórar standa fastar
og tryggar í stöðu sinni. Það voru ekki néma
fáeinir norðurálfumenn í herdeildunum, sem
Sir Hugh stýrði, þangað til þessar óeirðir
fóru að vaxa. Þá hafði Sir Henry sent honum
fimmtíu vaska hermenn úr þrítugustu og
annari herdeildinni í Loucknow. Með þessum
liðsauka hafði hann gert vænt vígi í Cawn-
pore, og flúðu nú þangað hvítir menn úr öll-
um áttum í grendinni, og þangað skyldu allir
norðurálfumenn í Cawnpore flýja undir eins
og uppreist byrjaði.
Bréf og skilaboð voru nú sífelt á ferð-
inni milli Deennugghur og Cawnpore. Sir
Hugh hafði boðið majór Hannay að gera
hvert heldur hann áliti vænlegast, vera kyr í
Deennugghur, eða koma til Cawnpore aftur
með alt sitt lið. Majórinn kaus að sitja þar
sem hann var og bar tvent til, það, að hann
treysti altaf mönnum sínum- og að hann ótt-
aðist að færslan til Cawnpore aftur og soll-
urinn, sem menn hans þá lentu í hefði skað-
leg áhrif á þeirra góðu fyrirætlanir, og gæti
orðið til þess, að þeir (Norðurálfumenn) hefðu
að leikslokum bara þeim mun fleiri mönnum
að verjast. Hann fullvissaði Sir Hugh um
að Norðurálfumenn í Deennugghur þyrftu
ekkert að óttast meðan kyrð væri í Cawnpore.
Þannig leið mánuður frá því fyrst bárust
sögumar af upph)aupi og manndrápum, og var
hver dagurinn öðrum erfiðari. Hafði nú
majórinn komið miklum vistaforða fyrir í
sjúkrahúsinu, rúmfatnaði og þvílíku, og búið
að gera við gamla brunninn í garðinum, svo
nóg var þar einnig af vatni. Það hafði enn
ekki komið fyrir nema í örfáum tilfellum aó
uppreist væri hafin að næturlagi. Almenn-
ast var hún hafin snemma að morgni, ann-
að hvort þegar mennirnir voru kvaddir út til
heræfinga, eða á æfingavellinum sjálfum. Eu
svo gat enginn vitað á hvaða tíma dags eða
nætur að uppreistin yrði hafin í Deennugghur,
ef til þess kæmi, og af þeirri óvissu leiddi þá
það, að allan þennan tíma þorði enginn Norð-
urálfumaður í þorpinu að afklæða sig, nema
rétt til fataskifta, en sváfu alklæddir á nótt-
unni og einn þeirra vakti alla nóttina í hverju
húsi, til þess að vekja menn undireins og vart
yrði óeirða hreyfinga. Með því einu móti var
von til að menn kæmust með lífi inn í vígið
til doktorsins. Og þetta vígi var tiltölulega
traust. Veggurinn umhverfis garðinn var
traustur vel og svo hár, að hann hlífði hús-
veggjunum upp fyrir miðju. Gluggarnir á
efra loftinu risu hærra en skíðgarðurinn og út
um þá mátti sjá alt sem gerðist í grendinni.
Þekjan var flöt en húsveggirnir hlaðnir full
tv.ö fet upp fyrir hana og myndaðist þannig
allgóður skotgarður umhverfis alt þakið.
Á hverjum degi kom nú kvenþjóðin saman
í húsi Hunters, en það hús var næst sjúkra-
húsinu, eða víginu. Hér sátu konurnar við
að sauma poka, er síðar skyldi fylla með
mold og leir, og hrestu hver aðra eins og
auðið var. Þessi mánaðartími hafði hvekt
þær mjög og voru þær flestar bæði fölar að
útliti og alvörugefnari en fyirum. Stöku
sinnum mátti sjá þögul tár hrynja niður á
saumana frá augum þeirra, einkum frá aug-
um tveggja giftra kona, sem áttu börn sín
heima á Englandi, en menn þeirra voru hér
í stjórnar þjónustu. Samt reyndu þær yfir-
leitt að vera glaðar og kátar og hughreystu
þær, sem ístöðu minstar voru. Var það regla
Mjs. Hunters að lesa kafla úr ritningunni
undir eins og þær voru allar komnar saman,
og flytja svo stutta bæn fyrir þeim og öllum
sem þessi háski vofði yfir. Að því búnu tóku
allar til starfa og saumuðu kappsamlega, og
bar því auðvitað margt á góma, samhliða
saumaskapnum.
“Manni lærist seint að þekkja fólk, enda
þótt gamlir kunningjar manns sé,” sagði Mrs.
Doolan einu sinni, er þær urðu samferða heim.
“Það þarf eitthvað sérlegt að koma fyrir til
þess að einn dæmi réttilega um annan. Eg
til dæmis, hefi aldrei verið þolinmóð við hana
Mrs. Rintoul, með öllu hennar kveini og kvört-
unum og ímyndunarveiki. En nú einmitt er
hún rétt afbragð, kvartar aldrei, en er stilt og
hress í huga. En er það ekki skrítið, hvernig
tal okkar alt snýst nú um æskustöðvar okk-
ar og heimili heima í Norðurálfu? Indland
nefnum við varla á nafn. Það mætti ætla að
við værum staddar á bóndabæ heima og vær-
um þar að masa um æskuár okkar. Við höfum
fræðst meira hver um aðra nú á hálfsmánaðar-
tíma, heldur en við hefðum gert á tuttugu
árum, ef alt hefði gengið í venjulegum skorð-
um. En þar ert þú undantekning, Isabel. Þú
hefir mjög lítið talað um þitt forna heimili, og
þá ekki nema í sambandi við hann litla bróður
þinn.”
“Líklega af því hemili mitt var svo gleði-
snautt,” svaraði Isabél.
“Já, eg hefi tekið eftir því að við tölum
allar um okkar góðu daga, en ekki um þá
óviðfeldnu atburði, sem öllum árstíðum fylgja.
Það er líklega rétt, að þeir sem sífelt ganga
soltnir, tala manna mest um veizlur, sem þeir
hafi setið. Svo er fyrir okkur, við tölum um
skemtanir, en sleppum hinu. Það er sjálfsagt
tilbreytingin, sem gerir þess háttar svo minn-
isstætt. Það er skrítið, ef nokkuð er skrítið á
þessum reynsludögum, að hve stór er rnunur-
inn á framkomu okkar og tali, þegar við erum
einar, og þegar við erum í karlmannahópnum
á kvöldin. Annað er það skrítið, að við erum að
verða svo líkar hver annari, ekki að ásýnd
eða vaxtarlagi, auðvitað, heldur í framgangs-
máta, í málróm og í löngun til að gera hver
annari til geðs.
Ekki eru karlmennirnir svona. Hann Mr.
Hunter, til dæmis, sem var svo jafnlyndur og
hægfara, er nú allur á nálum og geðstirður.
Majórinn aftur á móti er, ef nokkuð er, enn
lipurri og kátari en áður. Doktorinn urrar
og yglir sig framan í alla, en maðurinn lætur
sem hann ráði sér ekki fyrir kæti. Rintoul er
gæflyndari og fer jafnvel hægar en áður, og
þeir drengirnir eru orðnir kyrlátir og ráð-
settir menn og að öllu leyti skemtilegri en
þeir voru áður. Ekki svo að skilja að þeir séu
ekki hneigðir til skemtana, einkum Wilson, en
þeir láta ekki eins barnalega, og þeir tala nú
skynsamlega við alla, en eru ekki altaf að snú-
ast utan um tvær eða þrjár af okkur, eins og
áður. Richards var þó meira breyttur orðinn.
Hann sýnir nú að hann getur hugsað um ann-
að en hesta, og er ekki altaf að vandræðast
um hreina kraga og póleruð stígvél. Foster er
minst breyttur að mér sýnist, þó þú getir nú
betur dæmt um það en eg, þú sem sérð hann
oftar. Um Bathurst get eg ekkert sagt. Eg
sé hann aldrei nú orðið. En hann er held eg
eini maðurinn í þorpinu, sem heldur áfram
starfi sínu eins og ekkert væri um að vera.
Hann ríður burt í bíti á hverjum morgni,
*kemur heim aftur seint á kvöldin og situr víst
við að rita skýrslur á nóttunni, þó ekki skilji
eg hvaða gagn er að því, eins og ástatt er.
Eg heyrði Hunter segja í gærkvöldi, að það
væri ofdirfska að breyta eins og hann gerir,
vitandi hvaða háski er fyrir Norðurálfumenn
að vera á ferð, þar sem alstaðar úir og grúir
af uppreisnarmönnum og rækum hermönn-
um.”
“Frændi hefir verið að segja það sama,”
sagði Isabel og hélt svo áfram: “Jæja, þá
skiljum við. En þú kemur sjálfsagt í kvöld,
Mrs. Doolan?”
Hús majórsins var sem • sé almennur
samkomustaður allra Norðurálfumanna í
þorpinu á hverju kvöldi.
Auk þessara almennu rauna, hafði Isabel
að bera þunga raunabyrði, sem hún sagði
engum frá, og sem hún var að reyna að telja
sjálfri sér trú um, að í raun réttri væri bara
hugarburður og gerði ekkert til. Hún var ó-
ánægð með sjálfa sig fyrir að hafa talað um
Bathurst eins og hún gerði, hún var óánægð
við doktorinn fjrrir að hafa haft þau orð eftir
henni, og hún var reið við Bathurst fyrir að
koma aldrei til þeirra, en viðurkendi þó um
leið, að undir kringumstæðunum væri ómögu-
legt fyrir hann að umgangast hana eins og
áður. Ef til vill var hún þó sjálfri sér reiðust
fyrir að láta hugann nokkurn tíma dvelja við
þetta, einmitt á þessum ofboðslega hættu-
tíma, þegar líf þeirra allra var í voða dag og
nótt.
Eitt kvöld rétt áður en gengið skyldi til
kvöldverðar, gekk Bathurst inn í hús majórs-
ins.
“Mig langar til að tala við þig eitt augna-
blik, majór/' sagði hann.
“Já, sjálfsagt, en borðaðu með okkur fyrst
Bathurst. Þú ert orðinn okkur gersamlega
ókunnugur aftur.”
“Eg þakka, majór, en eg er æði vant við
kominn,” svaraði Bathurst. "Gætirðu ekki
talað við mig svo sem fimm mínútur núna?
Það er áríðandi.”
Þegar Isabel heyrði þe(tta, stóð hún upp
og ætlaði að ganga út, en
Bathurst kyrsetti hana og
hún settist niður aftur.
“Það er engin ástæða fynr
þig að fara, Miss Hannay,”
sagði hann, “en eg vildi síð-
ur að vinnumennirnir heyrðu
til okkar. Þess vegna vildi eg
tala við majórinn áður en
hann fer inn að borða.”
Svo sneri hann sér til maj-
órsins og sagði:
“Nú í vikutíma hefi eg á
hverjum degi riðið tuttugu
og fimm til þrjátíu mílur í
áttina til Cawnpore. Störf
mín voru á enda, eða að
mestu leyti, síðan fréttin barst hingaö frá
Meerut. Eg gat ekkert gagn gert hér heima,
en hélt að gagn myndi verða að því, ef eg
reyndi að fá sem fyrst fréttir frá Cawnpore.
Því miður hefi eg nú þær fréttir að færa, að
í dag heyrði eg skothríð mikla í sífellu í þeiiri
átt. Hver afleiðingin er, veit eg auðvitað ekki,
en tel sjálfsagt, að þar sé hafin uppreisnin.
En svo hefi eg meira að segja. Þegar eg kom
heim núna fyrir tíu mínútum, fann eg þetta
bréf á borðinu í svefnherbergi mínu. Utaná-
skrift var engin, og eins og þér sjáið, er
bréfið á Hindúamáli,” og hann rétti það að
majórnum, sem las það upphátt:
“Til herrans Bathurst: — Uppreist hafin
í dag í Cawnpore. Nana Sahib með sitt lið
genginn í flokk með Sepoyum. Allir hvítir
menn verða ráðnir af dögum. Uppreisn hefst
í dögun í fyrramálið í Deennhuggan. Eftir að
hafa drepið alla hvíta menn hér. fara Sepoy-
ar til móts við þá í Cawnpore. Tak til ráða
í tíma. Þessi tígri hrekkur ekki fyrir svipu-
höggum!”
“Drottinn minn góður!” sagði majórínn.
Getur þetta verið satt? Er mögulegt að Ra-
jahinn í Bithoor sé genginn í flokk uppreisn-
armanna? Það getur ekki verið! Hann getur
ekki verið svo óheyrilega falskur!”
“Hvað er það frændi?” sagði Isabel og
gekk til hans, en hann þýddi fyrir henni efni
bréfsins.
“Þetta hlýtur að vera narr. Ómögulegt
annað,” hélt hann áfram. “Eða hvers kyns
rugl er það, að þessi tígri hrökkvi ekki undan
svipuhöggum?”
“Því miður, majór, er það nú einmitt sá
kaflinn, sem fullvissar mig um, að alt sem
í bréfinu stendur sé rétt og satt,” svaraði
Bathurst. “Höfundur bréfsins þorði auðvitað
ekkí að rita nafn sitt undir bréfið, en einmitt
þessi orð sýna mér hver hann er. Bréfið er
frá töframanninum, sem lék leiki sína hér
hjá okkur fyrir skömmu. Auk kunnáttu sinn-
ar, sem hann máske getur hagnýtt til að
frétta um óorðna hluti, er hann altaf á ferð-
inni, og fréttir því manna fyrst hvað gerist.
Eins og eg gat um, þegar hann var hérna,
hafði eg einu sinni gert honum dálítinn
greiða, og lofaði hann mér þá, að ef eg þyrfti
á að halda, skyldi hann launa mér greiðann,
jafnvel með lífi sínu. Að hann sýndi okkur svo
margt, sem Norðurálfumönnum annars er ekki
sýnt, var held eg gert til þess að þóknast mér,
og sýna mér að hann ætlaði ekki að gleyma
mér.”
“En hvernig veiztu að bréfið er frá hon-
um Bathurst? Þú fyrirgefur þó eg sé máske
nokkuð nærgöngull í þessu, en það er alt
komið undir því, að þetta bréf geymi sann-
leikann og ekkert annað.”
“Að hann nefnir tígrisdýr þannig, majór,
það er mér nægileg sönnun,” svaraði Bath-
urst. “Hann á þar við atvik, sem enginn veit
um nema eg og doktorinn, að undanteknum
töframanninum sjálfum og dóttur hans.”
Bathurst ætlaði ekki að segja meira, en
majórinn trúði ekki enn, svo hann hélt áfram:
“Það var lítilfjörlegt atvik, majór, og
ekki í sögur færandi. Eg var á heimleið frá
Narkeet. Þegar eg var að fara um skógar-
flækjuna, sem þá var í eyði vegna tígrisdýrs,
er hrætt hafði íbúana burtu, heyrði eg alt í
einu aumkunarlegt óp. Eg hleypti á sprett
og kom að vörmu spori þangað að, er tígur-
inn stóð með aðra framlöppina á brjóstinu á
lítilli stúlku, en maður stóð frammi fyrir dýr-
inu, veifaði höndunum og lét sem örvita mað-
ur. Eg henti mér af hestinum og réðst að dýr-
inu með svipu minni, og lamdi það svo um
hausinn með svipunni, sem er sterk og þung,
að það lagði á flótta út í skóginn. Þetta var
nú alt og sumt, nema hvað stúlkan var svo
máttvana og lömuð, þó ekki væri hún til
muna meidd, að eg varð að reiða hana til
næsta þorps, þar sem hún lá veik nokkurn
tíma, sem afleiðing hræðslunnar. Þegar hún
var komin til heilsu aftur, heimsóttu þau mig
undireins og sýndu mér íþróttir sínar. — Af-
þessu sérðu að eg hefi gilda ástæðu til að
halda að hann sé mér trúr og segi satt eitt
í þessu bréfi.”
“Já, eg skyldi nú ætla það,” sagði majór-
inn. “En Bathurst minn góður, þú sýndir
ROBIN HOOD PRESSAÐIR HAFRAR ERU
BEZTU HAFRAR, SEM RÆKTAÐIR ERU
í VESTUR-CANADA.
Robin 4 Hood
Rdpícf Oats
þarna alveg makalaust hugrekki. Eg hefði
varla trúað því að þú hefðir þetta til.”
“Við erum allir veikir fyrir að einhverju
leyti og sterkir fyrir að öðu leyti,” svaraði
Bathurst. “Það hefir líklega hizt svona á, að
eg var sterkur fyrir þarna. — En hvað Iiggur
þá næst fyrir að gera, majór? Það er spurs-
málið, sem mestu varðar í svipinn.”
Þetta var auðséð að var satt, og majór-
inn sleit hugann frá öllu öðru.
“Auðvitað verð eg og liðsforingjarnir all-
ir að vera við herbúðirnar þegar slagurinn
byrjar. En hvað um hitt fólkið? Úr því að við
vitum, hvað fyrir liggur, þurfum við að ákveða
hvort við eigum að senda konur og börn í
burtu eða ekki.”
“Það' er nú gátan,” svaraði Bathurst.
“En hvert getum við sent þær? Sepoyar hafa
umkringt Lukhnow. Hvítu mennirnir í Cawn-
pore eru eflaust umkringdir nú. Uppreisnar-
mannaflokkar æða um landið þvert og endi-
langt, og nú þegar fréttist hvar Rajahinn i
Bithoor stendur, er hætt við gervallri upp-
reisn. Er ekki rétt að ræða þetta mál við
Hunter og aðra borgara og heyra tillögur
þeirra?”
“Já, við þurfum að hafa fund,” sagöi
majórinn.
“En það þyrfti að gerast svo lítið bæri á,’’
svaraði Bathurst. “Það er rétt líklegt að sum-
ir af vinnumönnunum viti af fyrirætlunum.
Sepoya, og sjái þeir nokkuð, sem talist geti
fundur meðal Norðurálfumanna, er eins víst
að þeir færðu Sepoyum þá sögu, og að þeir
byrjuðu þá leikinn fyrri en til er ætlast nú.
Það má ekki vekja hjá þeim grun um, að við
höfum hugmynd um hvað til stendur.”
“Það er alveg rétt. Við megum ekki vekja
grunsemi,” svaraði majórinn. “Hvað leggur
þú til um meðferð málsins?”
‘Eg ætla að flýta mér til fundar við
doktorinn, og þar næst til Hunters og tala við
hann, en doktorinn getur farið á fund liðs-
foringjanna og talað við þá einn og einn í
senn. Hunter getur farið á fund hinna borg-
aranna. Á þenna hátt er auðgert að búa svc>
um, að þegar hingað kemur verði menn búnir
að koma sér saman um, hvað gera skuli, og
þá þurfi ekki nema fáein orð til að gera fulln-
aðarályktun. Menn geta þá setið úti á palli
og skrafað saman um heima og geima eins.
og vant er.”
“Þetta er ágæt tillaga. Við hér setjumst
þá að kvöldverði, eins og ekkert hefði í skor-
ist, enda er það nauðsynlegt, því séu þeir
nokkursstaðar á njósn, mun það helzt í mínu
húsi.”
“Jæja, majór, eg fer þá til þessa undir
eins, en klukkan níu verð eg kominn aftur,”
sagði Bathurst, hneigði sig svo fyrir þeini
Isabel og majórnum, steig út um opinn glugga.
og gekk yfir til doktorsins.
13. Kapítuli.
Doktorinn var rétt seztur að borðinu*
þegar Bathurst gekk inn, og sátu þeir Wilson
og Richards til borðs með honum.
“Þetta var ljómandi, þú komst alveg
mátulega, Bathurst,” sagði doktorinn. “Eg
var farinn að hugsa að þú værir búinn aö
yfirgefa mig eins og alla aðra.” Og svo sagði
hann vikadreng sínum að koma með stól
handa Bthurst.
“Eg var nú eiginlega ekki að hugsa unx
að borða,” sagði Bathurst, “en þigg samt boð
þitt með ánægju enda þótt eg segði vikadreng
mínum að eg kæmi aftur eftir hálftíma.”
Og ér þjónn doktorsins hvarf út úr dyrunum,.
sagði hann í lágum hljóðum: “Eg hefi mikið
að segja, doktor, og skulum við því flýta okk-
ur að borða, og losast við vinnumenn þína
burtu úr tjaldinu.”
Doktorinn svaraði þessu engu, en sneri
strax við blaðinu og fór að segja veiðisögur,
en mintist ekki með einu orði á nútímann,
eða kringumstæður þeirra. Þegar þeir höfðu
matast og kaffið var komið á borðið, gengu
vinnumennirnir burtu að venju, og undireins
sneri doktorinn sér að Bathurst og sagðist
geta til að hann hefði alvarlegt mál að flytja.
Bathurst sagði það satt vera og sagði honunn
svo sömu fréttirnar, sem hann hafði færfc
majórnum.