Heimskringla - 31.08.1932, Side 5

WINNIPEG 31. ÁGÚST 1932.
HEIMSKRINGLA
5 BLAÐSitíA
við Luther College, Decorah,
Iowa, hefir ritað ítarlega og
merka bók sem hann nefnir:
herðar. Þeir, og afkomendur
þeirra, hafa reynst iðjusamir,
gáfaðir frelsisunnendur, lög-
“History of Iceland’’. Bók þessi hlýðnir og guðhræddir. Þeir
er í eigu margra Vestur-íslend-
inga, en þó ekki lesin af þeim
öllum. Þar sem hann lýkur frá-
sögn sinni um ísland, farast
honum orð á' þessa leið: (bls.
458).
“Vottur um hið göfuga sið-
ferði íslensku þjóðarinnar, er sú
staðreynd að þar eru næstum
engir glæpir framdir. Árið 1904
voru sextán persónur fundnar
sekar um glæpi eða minni hátt-
ar afbrot, meðal þeirra ein
kona. 1905-06 var talan tuttugu
og tveir menn og tvær konur,
og tuttugu og átta menn og
hafa lagt fram skerf ekki aðeins
til efnalegra framfara í Ameríku
heldur einnig til lærdóms og
menningar . . . ’’
Þetta eru ummæli hins mikil-
hæfa þingmanns um oss Vestur-
íslendinga, og svipað fórust
Burtness þingmanni orð síðar
á sömu hátíð, er hann afhenti
líkneski Leifs heppna, sem þá
var í smíðum. Og Coolidge
fyrv. forseti sagði í kveðjuskeyti
til hátíðarnefndarinnar á Moun-
tain, N. Dak., sumarið 1928. “Eg
er ekki hissa á þvi að þessi
sterki þjóðflokkur, sem hingað
fimm konur hvort árið. Aðeins! fluttist frá íslandi fyrir 50 ár-
| af þeim seku hlutu fangelsis-
um, hefir lagt svo eftirtektar-
vist. Fangelsin á íslandi standa verðan skerf til þjóðlegra fram-
venjulega næstum tóm. Þegar fara, bæði verklega og and-
þess er gætt að meira en 1/5 lega.”
partur af þjóðinni á heima í sjó- íslnzkir menn í Vesturheimi
þorpum og lifir á fiskiviðum, er munu jafnan telja sér sæmd í
þetta svo einstakt fyrirbrigði að sh'kum ummælum jafn merkra
vér verðum að gefa íslendingum manna, það því fremur vegna
viðurkenning fyrir að vera sið- þess að þau hafa við óhrekjandi
ferðisbezta og löghlýðnasta þjóð staðreyndir að styðjast.
heimsins.” | Um leið og vér í dag minnum-
Unnendur bóklegra fræða st ættlandsins, minnumst vér
snúa sér til íslands. Þar finna og þess að vér höfum lifað sögu
þeir frumnorrænuna ómengaða, þess upp aftur að nokkru hér
“ástkæra ylhýra málið’’ sem að í nýju landi. íslenzkir menn og
dómi íslenskra manna mun jafn konur komu hingað til lands,
an reynast “allri rödd fegra’’. eins og aðrir frumbyggjendur í
Þar finna þeir eddurnar, sög- leit nýrra tækifæra og nýrrar
urnar, og bókmentir svo marg- hamingju. Ný landnámsöld
þættar og svo þýðingarmiklar, hófst. Fæstir höfðu öndvegis-
jafnvel hér á landi, að nú er súlur eða önnur tákn
næstum ómögulegt að fá dokt- velmegunar við að styðjast
orsnafnbót í enskum fræðum,: í hinni nýju baráttu, en
nema kunna einhver deili á ís- flestir komu með þeim á-
lenzkum bókmentum og tungu. ^ kveðna tilgangi að sjá sér og
Jarðfræðingar og ferðamenn sínum borgið, rækta jörðina og
dást að íslandi. Þar finna þeir j gera sér hana undirgefna. En ]
land einkennilega auðugt af; þótt engar væru öndvegissúlur
hrikalegri fegurð. Margir þeirra í förum, komu íslendingar ekki
myndu taka undir með skáldinu j hingað til lands eins raunalega ;
væru þeir færir til. Þótt hann ! fátækir og hinn sundurleiti og
hefði í huga sérstakt fjall, má ! örgeðja Suður Evrópulýður, sem !
þó heimfæra lýsingu hans upp
á landið í heild:
hingað hefir streymt í miljóna-!
tali. íslendingar fluttu hingað
til iands, ekki aðeins koffortin
Hver vann hér svo að með sín, sængurfatnaðinn og tó-
vinnutækin, heldur einnig sögu
sína og menning, reynslu og
manndáð.
Nýja landnámsöldin reyndist
að sumu leyti svipuð þeirri
orku?
Aldrei neinn svo vígi hlóð
búinn er úr bála storku
berkastali frjálsri þjóð.
Drottins hönd þeim vörnum
veldur
vittu barn, sú hönd er sterk.
Gat ei nema guð og eldur,
gert svo dýrðlegt furðuverk,’’
sem íslenzka náttúru.
En svo er skilt skeggið hök-
unni að naumast er hægt að
hreyfa við öðru án þess hitt sé
snert. íslands getum vér ekki
minst á hátíð sem þessari, nema
íslendinga þeirra sé að nokkru
getið, sem flutt hafa á vestur-
veg. Tvennskonar öfga hefir
oft orðið vart í ræðum og ritum
sem fjallað hafa um íslenzka
þjóðarbrotið hér. Annarsvegar
er oflofið og skrumið; hins veg-
ar vantraustsyfirlýsingamar og
fyrirlitningin á þjóðareinkenn-
um vorum og arfi. Mun að und-
anförnu meira hafa borið á hinu
fyrra. Það hefir verið alltítt
“að þruma lof um alt og alla.”
Aftur hafa aðrir talið það
skyldu sína gagnvart sjálfum
sér og hérlendum þjóðfélögum
að lítilsvirða alt íslenzkt, ganga
að því sem sjálfsögðu að vér
séum kotungar meðal konung-
borinna lýða; sé oss þvi hentast
að semja oss að siðum þeirra í
einu og öllu—og því fyr, því
betra.
Eigi skal hér neinum tíma til
’enzkra Bókmenta, sem gefin
var út hátíðarárið 1930, undir
íafninu: “Vestan um haf.’’
Sveitarhöfðingja eigum vér í
hverri bygð, menn og konur,
sem í sveita síns andlitis hafa
rutt skóga og rist jörð, snúið
röllslegum flákum í unaðslega
akra, engi og tún. Oft hefi eg
“engið að njóta íslenzkrar gest-
risni hér vestra, sem stendur
hvergi að baki því sem bezt er
heima á Fróni. Ekki skal hér
tíðrætt um afrek hinnar and-
legu stéttar á vestur-íslenzkri
söguöld. En þó mun það jafnan
iðurkent, að í þeirri stétt höf-
um vér átt, og eigum enn,
menn, sem með miklum dugn-
’ði og sjálfsafneitun hafa lagt
alt kapp á að bera samferða-
menn sína út í sólskin lífsham-
ingjunnar, og hafa veitt ylgeisl-
um guðlegs' kærleika inn í
hjörtu þeirra.
En saga Islands er ekki að
fullu skráð þó getið sé land-
náms og sögualdar. Síðar komu
tímabil niðurlægingarinnar og
afturfaranna er þjóðin tapaði
trúnni á köllun sína og varð
útlendu valdi að undirlægju.
Oss frónskum mönnum í
Vesturheimi er ekki nóg að
horfa á reikandi svipi fornald-
arinnar, og líta stjörnu íslenzkr-
ar frægðar og manndáðar hrapa
af himni niður, eins og hún
gerði á niðurlægingar tímabili
þjóðar vorrar. Vér eigum að láta
víti fortíðarinnar verða oss að
varnaði, og halda fast um þann
dýrmætasta fjársjóð sem oss
hefir verið trúað fyrir.
Hver er sá fjársjóður? spyrja
menn, og margir svara: íslenzkt
þjóðerni, íslenzk tunga, og þjóð-
areinkenni. Þetta þurfum vér
umfram alt að varðveita gegn
ágangi annarlegra þjóða. Vafa-
laust tala menn þannig í ein-
lægni og fullri alvöru, en við
skynsamlega yfirvegun, og með
opin augu fyrir raunveruleikan-
um í þessu máli virðist þó alt
slíkt hjal aðeins
minni í Ameríku, svo alþjóð viti,
að eg í fátækt minni hefi borifi
fram dýrmæta fórn nýja heim-
’nuin til þjóðþrifa og blessunar
íslenzkir menn og konur,
/egna Fjallkonunnar, og sjálfra
vor, ber oss að kosta kapps um
að tryggja framhald sálarlífsins
þótt vér deyjum.
VIÐHORF
Frh. frá 1. bls.
og innanlandsmála, þá mátti
vera fyrirsjáanlegt, að breyting-
ar á kosningalögum yrðu að-
kallandi. Hjá þeirri nauðsyn
hefir engin lýðfrjáls þjóð kom-
ist. Jafnrétti þegnanna um á-
hrif á stjórnarfar er grundvöllur
kosningarréttar og þingstjórnar.
En það þýðir, að stjálbýlið verð
ur jafnan að hafa nokkuð ríkari
rétt til þingkjörs en þéttbýlið,
sem hefir öflugri aðstöðu til á-
hrifa með ýmsum htæti. En
jafnframt er það mikilsvert fyrir
jafna aðstöðu þegnanna um á-
hrifa að fyrirkomulag kosninga
sé þannig, að fámennar flokks-
stjórnir sölsi ekki undir sig alt
vald. Ef landið væri gert að
einu kjördæmi, þá mundf af því
leiða fárra mana veldi. En bezt
trygging almenningsáhrifa á
stjórnarfarið, eru sem flest ein-
menningskjördæmi. Þá ráða
kjósendur sjálfir mestu um þing
mannaval, enda nauðsynlegt að
hvert hérað sé sér um mála-
flutningsmann. Sérhagsmunir
og staðarþekking heimtar að
svo sé, enda varhugavert að
breyta svo gömlu og grónu
skipulagi, að sameinað sé það,
sem ósamstætt er. Sýslur og
bæjarfélög eru fjárhagseiningar
og um margt sér um hagsmuni
og menningarviðleitni. Til þess
er skylt að taka tillit. Lausnin
verður því, að halda að mestu
núverandi kjördæmaskipun og
bæta þeim héruðum, sem mest
misrétti verða nú að þola, en
jafna milli flokka með uppbót-
hljómandi arsætum og nota jafnframt aðr-
fornu; að öðru leyti ólík vegna
fráleitra staðhátta. Hingað hafa
menn komið úr öllum sveitum
ísiands; hér hafa komið fram
sveitarhöfðingjar, hér hafa
menn átt í miklum deilum, háð
margskonar þing, átt í miklum
andlegum vígaferlum: hér hafa
menn reist allskoriar hörga og
hof í nafni og að dæmi forfeðr-
anna, og til verndar og viðhalds
arfinum dýrmætasta sem hjörtu
þeirra bjuggu yfir.
Landnámsöldin vestur-ís-
! lenzka er nú liðin hjá, og vér
stöndum í anddyri nýrrar sögu-
aldar . Eins og landnámsaldar-
innar hefir verið og verður mak-
lega minst, og þeirra sem á því
tímabili gerðu íslenzkan þjóðar-
garð frægan, svo mun og hiri
nýja söguöld iöngum verða
minnisstæð þeim af afkomenó-
um vorum, sem kunna að meta
fjársjóðu andans. Á söguöld
himaþjóðarjnnar risu upp marg-
ir hinir mætustu menn, lög-
sögumenn, eins og Þorkell
máni, sem lögsögn hafði á hendi
í fimtán sumur, og þótti hverjr-
um manni betur siðaður, þeirra
ér% heiðnir voru kallaðir. Á
banadægri lét hann bera sig út
í sólargeisla, og fal sig á hendur
þess varið að deila við þá er, þeim guði, sem sólina hefði
þannig kunna að hugsa. Nægir; Bkapað; hann átti mikinn þátt í
í því efni að benda á ummæli því að sætta menn og -setja
Peter Norbeck’s öldungaráðs-
meðlimar, sem eru partur af
niður deilur. Þá var uppi skáld-
ið Egill Skallagrímsson; skör-
ræðu þeirri er hann flutti að j ungurinn Snorri goði; sveitar-
Þingvöllum á hátíðinni miklu; höfðinginn Ingimundur gamli.
1930. Fórust honum meðal ann- Hafa þá nokkurir komið fram,
ars orð á þessa leið: i það sem af er vestúr-íslenzkri
“Það eru margar góðar og-! söguöld, er minni á þenna forna
gildar ástæður til þess að hin íslenzka höfðingjalýð? Vissu
ameríska þjóð finnur sér skylt ]ega eigum vér lögsögumenn
að taka þátt í þessum miklu (iögmenn) eigi allfáa sem skar
hátíðahöldum yðar. — Margir ag hafa fram úr öárum, og verið
sona yðar og dætra hafa fluzt sómi sinnar stéttar. Ef nokkur
til Vesturheims þar sem þeir efast um að vér frónskir Vest
hafa sett heimili á stofn, og urheimsmenn eigum skáld, má
tekist borgaralegar skyldur á ^enda á Sýnisbók Vestur-ís-
málmur og hvellandi bjalla.
Dagar einangrunararinnar erú
liðnir; hér getur á ókomnum
tímuin ekki orðið um neitt Nýja
ísland að ræða, þjóðernislega
talað. Vér Vestur-íslendingar
erum ekki gestir hér lengur. Vér
erum heimamenn, og höfum
undirgengist þegnskyldukvaðir
þær sem íósturlandið leggur oss
á herðar. Vér höfum komið
hingað til að lifa, en hér mun-
um við einnig deyja, og bera
beinin, allflestir. En eins og eg
trúi á framliald sálarlífsins eftir
dauðann, þannig trúi eg því að
þó að vér deyjum hér sem ein-
staklingar og sem þjóðarbrot,
þá mun hin íslenzka sál samt
lifa um ókomin ár, og gera vart
við sig í áhrifum á óbornar kyn-
slóðir.
Eins og lækirnir fjölmörgu,
sem falla niður fjallshlíðina,
mynda að lokum elfuna stóru,
sem fellur til sjávar, þannig
renna um síðir hin mörgu og
ólíku þjóðabrot sem til þessarar
álfu hafa fluzt saman í eina
heild, eina volduga þjóð.
Allar þjóðir heimsins hafa
flutt þessu landi mannfórnir.
Jónatan frændi (Uncle Sam)
liefir til skamms tfma tekið i
móti þeim öllum með fögnuði.
Sumar þjóðirnar hafa gefið hon
um miljónir af íbúum sínum,
aðrar hundruð þúsunda. Sumar
hafa lagt honum til heimsfræga
menn; aðrar stórkostíegar tekju
lindir.
Á meðal þeirra sem afhent
hafa Jónatan frænda fórn sína
er Fjallkonan. Hún gengur
fram fyrir musterisdyrnar alvar-
leg á svip en tiguleg í fasi. Hún
ávarpar Jónatan með orðum
sem vér þekkjum í öðru sam-
bandi: “Silfur og gull á eg ekki,
en það sem eg hefi það gef eg
þér.” Svo bendir hún á hópinn,
vestur-íslenzka, ef til vi/1 rúma
tylft þúsunda — “þessa gef eg
þér, æfistarf þeirra, hæfileika
óskifta, drenglund og manndáð,
en sál þeirra tilskil eg mér,
hana má eg ekki missa; með
henni eiga þeir og niðjar þeirra
f ótal liðu að mæla Islands
angsefni sem öllum er and-
ætt að þurfa að fást við, en
auðsyn þjóðarinnar heimtar þó
ið leyst séu. Gætir þeirra við-
sefna bæði í innan- og utan
■fkismálum.
Á þessum krepputímum, þeg-
ar tap er á atvinnurekstri,
Iregst alt saman, minkandi
ramleiðsla og lækkandi verðlag
’regur stórlega úr tekjum ríkis,
æja- og sveitafélaga. Sparn-
aður um alt, sem spara má án
jóns og vanvirðu, verður nauð-
synlegur og óhjákvæmilega aukn
ar álögur, sem þó verður að
koma svo fyrir, að svo miklu
leyti sem unt er, að ekki íþyngi
áðþrengdum atvinnuvegum. Um
parnað í fjárlögum var allgott
amstarf á síðasta þingi og þótti
uimstaðar skorið allnærri kviku.
Þó var fyrirsjáanlegt, að safnast
mundu allmiklar skuldir á þessu
ári, enda margt bundið af fjár-
’ögum þessa árs, sem afgreidd
voru áður en kreppan komst í
algelyming. Ætlast er til að
tekjuaukar þeir, sem lögteknir
voru hrökkvi á hálfu öðru ári til
að greiða lausaskuldasöfnun,
sem fyrirsjáanleg og óhjákvæmi
leg er á þessu ári. Ber nú nauð-
syn til, að ekki sé farið út fyrir
þingheimildir í framkvæmdum
á síðasta þingi, og þó með ærn-
um kostnaði fyrir ríkissjóð. Von
andi er að verðlag færist af eðli-
legri rás viðskiftanna og fyrir
alþjóðarráðstafanir í betra horf,
en bregðist það, þá þarf þjóðfé-
lagið að vera viðbúið að taka til
annara ráða. Kreppuástand er
kostnaðarsamt fyrir þjóðfélagið
og skapar þarfir, sem góðærið
hefir ekkert af að segja.
Höfuðnauðsynin er að afurðir
landsmanna komist í sæmilegt
verð. Það eitt er lækning allra
meina. Alt annað er neyðar-
vörn, sem ekki verður haldið
uppi nema um skeið. Við verð-
lag er erfitt að ráða. Um það
eru alheimsöfl að verki, sem
smáþjóðir hafa lítil tök á. En
nokkru má þó á orka með því
að þjóðin og einstaklnigarnir
dragi sig út úr kreppunni að svo
miklu leyti sem unt er, með því
að búa sem mest að sínu heima
fyrir meðan hríðin dynur á hús-
unum. Og skylt er þingi og
stjórn að gera það sem kleift er
til að verjast áföllum af hækk-
andi tollum og óeðlilegri verð-
lækkun fyrir óttaselgna sam-
keppni þeirra, sem saman ættu
að starfa til að ná sem bestum
árangri.
í þeim efnum hefir heldur
og útgjöldum nema nauðsyn rofað til síðasta mánuðinn að því
efji, enda er það holl regla á er snertir samningaumleitanir
hverjum tíma og skilyrði gæti- j við Noreg um kjöttoll og sam-
legrar fjármálastjórnar, að fjár- starf saltfiskisútflytjenda. Norð-
véitingavald þingsins sé virt af; menn sögðu í vetur sem leið
'ramkvæmdastjórninni. Til fulls i upp kjöttollssamningnum frá
verður því þó ekki framfylgt fyr 1924, sem að vísu var orðinn
m þeirri skipun hefir verið á lítils virði en þó aldrei svo að
’comið, að fjárlög gangi í gildi vont gæti ekki versnað. Þeir
þegar eftir að þau eru samþykt. höfðu neitað öllum samninga-
því meðan svo er sem nú, að ] umleitunum, þar til um síðustu
járlög eru samin rúmu ári áð- mánaðarmót að við Jón Árna-
ir en þau koma til framkvæmda son framkvæmdastjóri áttum
ar aðferðir, sem ráðlegar eru til
takmörkunar á þingmanna-
fjölda.
Slíkar breytingar varða ekki
eins miklu hagsmuni einstakra
stétta eða héraða og ýmsir virð-
ast ætla. Kosningafyrirkomulag
er nú sambland af kjördæma-
og landkjöri, og bundið að allir
landkjörnir þingmenn eigi sæti
í efri deild Alþingis. Kjördæma-
skipunin ræð,ur mestu um skip-
un neðri deildar, en landkjörið
ræður úrslitum um stöðvunar-
vald í efri deild. Það er athug-
unarvert, að Framsóknarflokk-
urinn þarf 28 þingsæti af 42 til
að ná meira hluta í báðum
deildum, og má miklu breyta
til þess að aðstaða hans versni
að mun. Rás viðburðanna á
síðasta þingi sýnir, að hreinn
meiri hluti í sameinuðu þingi
veitir ekki mikið vald. Það er
skipun deildanna, sem úrslitum
veldur. Og má telja það einn
höfuðveikleika flokksins frá síð-
ustu kosningum, að hafa meira
hluta sameinaðs þings, án þess
að geta ráðið úrslitum til stjórn-
armyndunar, án tryggingar fyr-
ir því, að geta komið fram
helztu nauðsynjamálum í báð-
im deildum, en alt sem máli
'kiftir þarf samþykki beggja
deilda. Á næsta þingi verður
lagt fram stjórnarfrumvarp um
’cjördæmamálið, og þarf enginn
að óttast, að þar verði í megin-
iráttum gengið lengra en þegar
’->efir verið samþykt að fært sé
af þingflokk Framsóknar með
stuðningi helztu áhrifamanna
flokksins. Hagsmunir Fram-
sóknarflokksins og jöfnun á á-
hrifa- og kosningarrétti fellur
betur saman en þeir ætla,
sem ekki hafa brotið þetta mál
til mergjar. Yfirborðsathugun
villir í þessu efni eins og svo
mörgum Öðrum.
Ein höfuðorsök til myndunar
samsteypustjórnar er oftast sú,
að þegar að kreppir og syrtir í
lofti koma upp ný viðfangsefni
sem sameiginleg átök þarf til að
leysa, viðfangsefni, sem skifta
ekki flokkum á sama hátt og
viðfangsefni góðæranna, við
kemur margt ófyrirsjáanlegt á
laginn. Þá væri og nauðsyn-
legt að draga úr örlæti þings-
ins í ýmsum efnum, og má það
'iezt verða með því, að sam-
bykkja við næstu stjórnarskrár-
breytingu tillögu Halldórs Stef-
ánssonar um það, að fjárlög
fái afgreiðslu í sameinuðu þingi.
Mundi það standa fast gegn
ýmsum þarflausum útgjöldum,
i,ð 22 atkvæði þurfi til sam-
þyktar en ekki eins 8 eins og nú
benda á að óhjákæmilegt
pr í annari deildinni. Þá vil eg
gera ríkari greinarmun en verið
hefir á útgjöldum sem ekki skila
cér aftur og arðberandi fram-
kvæmdum og taka upp þá reglu
að taka ekki löng lán til neins
annars en þess, sem ætlað er að
standa undir sér sjálft. Þá
leglu hafa allar þær þjóðir tekið
upp, sem gætnar eru um fjár-
mál sín.
Festa og aðhald um alla fjár-
málastjórn er því nauðsynlegri
á þessum tímum, þar sem þeir
heimta margvísleg útgjöld, sem
góðærin eru laus við, og stafa
af lágu afurðaverði og lítilli at-
vinnu. Það verður ekki hjá því
komist að draga úr þeim vand-
ræðum sem stafa af langvar-
andi atvinnuleysi fjölskyldu-
feðra. Að vísu er sjálfsagt að
hinn eðlilegi atvinnurekstur fái
að sjúga upp alt það vinnuafl,
sem honum er unt að taka á
móti, en þegar atvinnurekstur-
inn hefir náð hámarki um mitt
sumar, er annað overjandi en að
sinna að nokkru þeim fjöl-
skyldufeðrum, sem afskiftir
hafa orðið. Það eru langþreytt-
ir menn, og skamt orðið fyrir
þá og fólk þeirra yfir í sult og
seyru.
Þá er annað viðfangsefni
krepputímanna þessu skylt, þeg-
ar afurðir bóndans falla svo í
verði að ekki verður staðið und-
ir gjöldum og skuldum, sem
stofnað var til af engri ófor-
sjálni sem vítaverð sé, heldur
með tilliti til hærra verðlags.
Afurðirnir og verðlag þeirra er
kaup bóndans. Lækkandi verð-
lag er atvinnuleysi hans. Á síð-
asta þingi voru gerðar ráðstaf-
anir til, að ekki verði gengið að
bændum um skuldagreiðslu, sem
þeir teljast eiga fyrir, og er það
réttmæt bráðabirgðaráðstöfun
en engin lausn vandræðanna.
Afurðaverð þarf að hækka til
öflugri varna en tímabærar voru
fundi með norsku stjórninni um
málið og er nú ráðið að gengið
verður til samninga og verður
undirbúningurinn í höndum
nefndar, sem er skipuð tveim
mönnum af hvorri þjóð og
koma fulltrúar Norðmanna, þeir
Andersen-Rysst fyrv. ráðherra
og Jóhannessen verzlunarráð.
hingað til Reykjavíkur í næstu
viku. Af hálfu íslendinga eru
útnefndir þeir Jón Árnason fram
kvæmdastjóri fyrir hönd land-
búnaðarins og Ólafur Thórs al-
þingismaður fyrir hönd sjávarút
vegsins. Vonandi bera þessar
umleitanir góðan árangur, og er
mér kunnugt um að norska
stjórnin gengur til samninganna
með því hugarfari að árangur-
inn geti forðað viðskiftastríði,
sem báðum aðiljum yrði til
tjóns. í ófriði tapa allir, þó einn
sé um það er lýkur kallaður
sigurvegari. í sambandi við
kjöttollssamningana verður rætt
um samvinnu milli þjóðanna um
saltfiskssölu og eru það beggja
hagsmunir að slík samvinna
geti tekist. Hér hefir verið
lagður hinn nauðsynlegi grund-
völlur slíkrar samvinnu með
myndun fiskisölusamlagsins og
eiga þeir menn þakkir skyldar,
sem að því hafa staðið. Kjöt-
tollsmálið og fisksalan eru að
vísu alveg óskyld mál, en um
öll viðskifti verður samkomu-
lagið notadrýgra báðum þjóð-
unum en ófriður.
Hér hefir verið rætt lauslega
um nokkur höfuðviðfangsefni
þessara tíma, kjördæmamálið
og kreppumálin. Það eru hætt-
ur framundan og ekkert .ryggi,
og verður vel að stýra til að
verjast sjóum. Hin erlendu og
innlendu viðfangsefni þrýsta til
meira samstarfs en góðærið
heimtar og ekki mundi eg sakna
þess þó dragi úr ríg og dægur-
þrasi meðan allra krafta þarf
við að verjast því að bátinn fylli.
Það hafa flestar þjóðir þroska
til að fella niður væringar, með-
an óvinurinn situr fyrir borgar-
hliðunum, og það ástand sem
nú hefir herjað heiminn í þrjú
ár, er sameiginlegur óvinur all-
ra. Eg veit að samvinnumenn
fagna allri aukinni samvinnu til
að mæta hinum mestu erfiðleik-
um í atvinnu-, viðskifta- og
utanríkismálum, sem yfir þjóð-
ina hafa komið.
Ásgeir Ásgeirsson.
—Tíminn.