Heimskringla - 30.03.1938, Blaðsíða 2

2. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 30. MARZ 1938
Um helgidagahald
Eftirfylgjandi ritgerð er að
nokkru leyti útdráttur úr rit-
gerð, sem birtist í marz hefti
tímaritsins “Standard” með
nokkrum viðbótum eftir öðrum
heimildum.
“Og nokkrir Gyðingar, sem
höfðu hlaupið saman í hella þar
nálægt, til að halda hvíldardag-
inn á laun, voru sviknir í hendur
Filippusar og brendir allir sam-
an, af því að þeir höfðu sam-
vizku sinnar vegna ekki viljað
verja sig, sökum þeirrar miklu
lotningar, sem þeir báru fyrir
þeim degi.”
Þessi frásögn stendur í annari
Makkabeabókinni, sem er frá
annari öld fyrir Krist.
Sir Wilfred Grenfell segir frá
fiskimönnum á Labrador, sem
nú á þessari tuttugustu öld
mundu svelta sjálfa sig og fjöl-
skyldur sínar í hel heldur en að
veiða fisk á sunnudögum. Þeir
eru kristnir menn og prótest-
antar. Báðar sögurnar sýna,
hversu sterk tilfinningin fyrir
helgi dagsins getur orðið, en þær
sýna ekki, hvort hún er sprottin
af vana eða íhugun.
ins voru undanþegnir því að | Mósebók, og þar er boðorðið um inni. Ignatius, biskup í Antí-
hlýða skipunum herra síns; al-
menningi var bannað að hafa um
hönd helgisiði og presturinn
mátti ekki gera það, • sem var
aðalstarf hans, að leita véfrétta
í musterinu. Hér liggur þá alt
önnur hugmynd tii grundvallar
heldur en fyrir helgihaldi hinna
gömlu sabbatsdaga; sjöundi dag-
urinn var ekki helgidagur, hann
var aðeins hvíldardagur. Babý-
loningar voru mjög hjátrúar-
fullir; og sumir hafa ætlað, að
þeir hafi bannað alla vinnu sjö-
unda daginn, sem vitanlega
fylgdi breytingum á útliti tungls-
ins, af því að þeir hafi skoðað
hann sem óheilladag, er væri
hættulegur fyrir alls konar störf
og fyrirtæki; en það er alveg
eins líklegt að þessi bönn hafi
átt að koma í veg fyrir að
menn ynnu þennan dag, af því
að álitið hafi verið, að þeir
þyrftu að hvílast einn dag í
hverjum sjö. Lög Hammúrabis
voru að mörgu leyti viturleg og
mannúðleg.
Babýloniskar trúarhugmyndir
breiddust út um alla Vestur-
Asíu og jafnvel til Austur-
Evrópu. Þegar ísraelsmenn
komu til Kanaanslands undir for
ystu, Jósúa voru þessar babý-
hvíldardaginn á þessa leið: — okkíu, dáinn 110, getur um
“Gættu þess að halda hvíldar-' kristna menn, sem séu hættir að
daginn heilagan, eins og Jahve, halda sabbatsdaginn heilagan, en
Guð þinn, hefir boðið þér. Sex lifi eftir “drottinsdeginum”, eins
daga skalt þú erfiða og vinna alt og hann orðar það. Þessi nýi
þitt verk; en sjöundi dagurinn helgidagur fékk brátt mjög
er hvíldardagur, helgaður Jahve, mikla þýðingu meðal sumra
Guði þínum; þá skalt þú ekkert 1 kristinna manna; þeir fóru að
verk vinna og ekki sonur þinn ímynda sér, að ýmsir stærstu
eða dóttir þín, þræll þinn eða heimsviðburðir hefðu gerst þann
leiddi
hendi
Þess
þinn,
inn.”
15.).
Hvíldardagshelgin eins og hún
er til vor komin frá liðnum tím- b™.ar _aðJ.
um er margþætt. Vér verðum
að skoða hana frá sjónarmiði
þróunarinnar, eins og yfirleitt
alt, sem heyrir til sögu trúar-
bragðanna til að geta skilið
hana til hlítar.
Það sem mest er um vert að
skilja í sambandi við hvíldar-
dagshelgina er, að í henni eru
þrír meginþættir, sem af og til
hafa fléttast saman; stundum
hefir einn þeirra og stundum
annar verið mest áberandi.
Sköpunarsagan í fyrstu Móse-
bók var tekm úr babýloniskum
munnmælum, sem höfðu verið
tekin að erfðum úr æfagömlum
súmeriskum sögnum. f dagatali
Babýloninga voru vissir dagar,
sem kallaðir voru “sabbatu,”
þeir voru ennfremur nefndir
“hjarta-hvíldardagar”, þ. e. a. s.
dagarnir, sem hvíldu hjörtu guð-
anna, af því að á þeim tilbáðu
menn guðina og færðu þedm
fórnir. Upprunalega hugmyndin
með sabbatsdeginum virðist því
hafa verið sú, að hann væri heil-
agur dagur, dagur tilbeiðslu og
dýrkunar. En á dögum Ham-
múrabis konungs, sem var uppi
um 2200 árum f. K., er minst á
aðra daga, sem báru upp á 7.,
14., 21. og 28. dag mánaðarins,
þ. e. tunglmánaðar. “Á þeim
dögum,” segir í lögunum, “má
fjárhirðirinn ekki éta kjöt, sem
hefir verið steikt yfir eldi, né ,
nokkum mat, sem hefir verið
matreiddur við eld; hann má
ekki skifta um föt og hann má
ekki færa fórnir; konungurinn
má ekki aka í vagni sínum og
hann má ekki kalla saman hirð
sína þann dag; presturinn má
fótfestu þar. Kynkvíslirnar tólf
tóku þær, eins og svo margt
annað, úr siðum og mennmgu
Kanaanítanna, sem þær smám
saman unnu sigur á. Elsta út-
gáfa boðorðsins um helgidags-
haldið, sem til er í gamla testa-
mentinu, sýnir, að hann var ekki
sérstaklega ætlaður til helgi-
halds og trúariðkana. — “Sex
daga skalt þú verk þitt vinna; en
sjöunda daginn skalt þú halda
heilagt, svo að uxi þinn og asni
geti hvílt sig, og sonur ambáttar
þinnar og útlendingurinn megi
eudurnærast.” (önnur Mósebók,
12, 12.) Hér er hugmyndin um
helgihaldið félagslegs eðlis, hún
lýtur að því, hvað sé réttmæt og
hæfileg hvíld fyrir menn og
skepnur.
Þessir tveir þættir í helgidags-
haldinu, sá trúarbragðalegi og sá
félagslegi, fléttuðust snemma
saman hjá Gyðingum. f seinni
útgáfu af boðorðinu er ný á-
stæða tekin fram fyrir því að
halda beri hvíldardaginn heilag-
an. — “Minstu þess að halda
hvíldardaginn heilagan. Sex daga
skalt þú erfiða og vinna alt þitt
verk; en sjöundi dagurinn er
hvíldardagur helgaður Jahve,
Guði þínum — því á sex dögum
gerði Jahve himin og jörð, hafið
og alt, sem í þeim er, og hvíldist
sjöunda daginn; fyrir því bless-
aði Jahve hvíldardaginn og helg-
aði- hann.” (önnur Mósebók, 20,
9—11.). Hér er ekki aðeins
tekið fram, að dagurinn sé helgi-
dagur, heldur líka, að Guð hafi
hvílst á þessum degi og blessað
hann og helgað.
Á stjórnarárum Jósía Júda-
dag. Þegar kom fram undir
aldamótin 200, voru báðir dag-
arnir, sunnudagurinn og laugar-
dagurinn í hér um bil jöfnum
metum sem helgidagar méðal
kristinna manna.
Gríski landafræðingurinn Stra-
bó, sem var fæddur árið 63 f. K.,
segir að Grikkir og Barbararnir,
þ.e. aðrar þjóðir en Grikkir, hafi
það sameiginlegt, að í sambandi
við helgisiði sína haldi þeir há-
tíðir og hætti allri vinnu. En
þar sem krstin túr var á þessum
tímum ekki leyfð í rómverska
keisararíkinu nema af og til,
urðu kristnir menn að hafa helgi
siði sína um hönd annaðhvort
mjög snemma eða seint á sunnu-
dögum og vinna venjuleg störf á
helgidegi sínum. Heiðnar hátíð-
hennar til Babylón árið 597 f. K. ir voru óreglulegar og ollu óþæg-
Herleiðingin var þjóðarniðurlæg- ln(1um í viðskiftalífinu. Hinn
ing, sem ekki var auðvelt að'fyrsti kristni keisari> Ronstan-
gleyma. Hugsunarháttur þjóð- | tínug> ákvað þegs yegna árið 321>
arinnar tók stórmiklum breyt- »að hinn hágöfugi dagur sólar.
ingum. Þegar hún kom til baka sem var hinn kristni
úr herleiðingunni, var hún ^ “drottinsdagur”, skyldi vera
hörðnuð og full af gremju, vegna ger5ur ag almennum helgidegi.
þjáninga þeirra og niðurlæging-1 Ástæður Konstantínusar fyrir að
ar, sem hún hafði orðið að þola. taka Upp sunnudaginn sem helgi-
Hið skapandi tímabil í sögu dag voru hægj trúarbragðalegar
hennar, tímabil hinna miklu kon-1 og hagsmunalegar. Þarna var
unga og spámanna, var endað, en þá aftur eftir þúsund ár helgi-
tímabil fræðimannanna (hinna daguriml orðinn mjög líkur því
skriftlærðu) var að byrja. Eftir sem hann var> samkvæmt síðari
því sem andlegur frumleiki lögunum { fimtu Mósebók; hann
þvarr, varð lögmálsdýrkunin | var orðinn guðsþjónustudagur
Hin kalda hönd útskýr- og hvíldardagur, og hafði bæði
ambátt þín, uxi þinn eða asni
þinn eða nokkur önnur skepna,
eða útlendingurinn, sem hjá þér
er innan þinna borgarhliða, svo
að þræll þin og ambátt þí» geti
hvílt sig, eins og þú. Og minstu
þess að þú varst þræll á Egypta-
landi og að Jahve, Guð þinn,
þig út þaðan með sterkri i
og útréttum armlegg. —
vegna bauð Jahve, Guð
þér að halda hvíldardag-
(Fimta Mósebók, 5, 12—
Hér er því bætt við eldri
hugmyndirnar, að hvíldardagur-
inn eigi að vera minningardagur
um frelsunina úr ánauðinnr á
Egyptalandi. !
Örlagaríkasti atburðurinn í
allri sögu Gyðingaþjóðarinnar
var herleiðing nokkurs hluta
mem
andans snart alt, sem lögmálinu
kom við, en þó mest af öllu helgi-
dagahaldið. Hinn óþvingaði
fögnuður yfir hvíld og guðs-
dýrkun helgidagsins, sem var
svo áberandi á dögum Davíðs
konungs og eftirmanna hans,
varð að ósveigjanlegri fastheldni
við bókstaf lögsmálsins. Þessi
trúarbragðalega og félagslega
þýðingu. En hér fór þó aftur
sem fyr: lagalegi þátturinn í
helgidagshaldinu fléttaðist sam-
an við hina og varð með tíman-
um aðal atriðið. Theodósíus
keisari, dáinn 395, setti ströng
lög um helgidagahald; hann lét
loka leikhúsum og paðreimnum á
ekki leita véfréttar í helgidóm- konungs, seint á sjöundu öld f.
inum og læknirinn má ekki vitja K., hófst mjög merkileg siðbóta-
sjúkra.”
Af þessum
jhreyfing í ríkinu. Þá var enn
lagaákvæðum er nákvæmar ákveðið með helgi-
auðséð, að þessir dagar áttu að dagshaldið, og nýrri ástæðu fyr-
vera hvíldardagar; engin hvers- ir því bætt við hinar fyrri. Þessi
dagsleg störf máttú vera unnin I önnur lög (deuteronomium) eins
á þeim; jafnvel þjónar konungs-log þau eru kölluð, eru í fimtu
lagalega hugmynd um helgidags- SUnnudögum. Þegar kom fram á
haldvð er þriðji þátturinn í því,1 síðari hluta sjöttu aldar, var
eins og vér höfum tekið það að sunnudagshelgin orðin svo mikil
erfðum frá liðnum öldum. Eftir að Gregorius mikli fann sig
herleiðinguna varð hann sterk- knuðan til að mótmæla því að
asti þátturinn í helgidagshaldinu mönnum væri bannað að baða
hjá Gyðingum. Nehemía segir|sig á sunnudögum. En þrátt
frá því á sinn sjálfhælnisfulla fyrir það urðu login stöðugt
hátt, hvernig hann hafi beitt strangari. Árið 789 bannaði
lagavaldinu til að banna öll við- Karl keisari mikli alla sunnu-
skifti á hvíldardögum. Síðar dagavinnu. Helgihaldið var þá
varð það óleyfilegt að brjóta orðið fullkomlega lagalegt í lok
helgina jafnvel í allra smávægi- áttundu aldarinnari eins 0g það
legustu atriðum. Fræðimennirnir hafði verið meðal Qyðinga fyrir
voru ekki ánægðir með ákvæði og um daga Krists.
lögmálsins, heldur bættu þeir við 1
þau útskýringum sínum, unz 1 A miðöldunum voru hinir þrír
reglurnar um helgihaldið voru Þættir helgidagshaldsins nokk-
QUAKER0ATS
30 GENEROUS HEALTH
BREAKFASTS IN EACH PACKAGE
Eíc/i serving provides the energy value of 7 eggs.
orðnar svo flóknar að það var
ómögulegt að fylgja þeim. Á
dögum Krists var það t. d. alvar-
legt deiluefni milli hinna íhalds-
samari og frjálslyndari lögmáls-
útskýrenda, hvort leyfilegt væri
að borða egg, sem hæna hefði
verpt á hvíldardegi.
Eins og kunnugt er af guð-
spjöllunum, mótmælti Jesús
harðlega þessu helgidagahaldi;
hann læknaði á hvíldardegi og i
hélt uppi svörum fyrir læri
urn vegin jafn sterkir á Eng-
landi. Lög eru til frá 1388 og
1409, sem banna íþrótta-iðkanir
á sunnudögum, eins og það að
æfa skotfimi með boga. En á
stjórnarárum Jakobs fyrsta
(1603—1625) var þó strangleik-
inn ekki meiri en svo að leyft
var að iðka sumar íþróttir. —
Skozki siðbótarfrömuðurmn, —
John Knox var ekki sérlega
strangur með helgidagshaldið,
i eftir því sem þá gerðist, og þa§
sveina sína, sem höfðu týnt öx á virð*st sem að þó nokkur gleð-
akri á hvíldardegi; en það hvort ií&pur hafl,att sér stað á sunnu’
dogum, emkum á kvöldin eftir
tveggja var ólöglegt. Hann lagði
mesta áherzlu á hina félagslegu
hli-ð hvíldardagsins. Alkunn eru
þau orð hans, að maðurinn sé
ekki til vegna hvíldardagsins,
heldur
mannsins.
Eftir dauða hans breyttust
að helgin var liðin hjá. En þegar
Púrítanarnir hófust til vegs og
virðingar á Englandi, versnaði
þetta stórum. Árið 1643 voru
hvíldardagurinn vegna'far sunnudagaskemtanir harð-
bannaðar, jafnvel það að ganga
sér til skemtunar. Á Skotlandi
ivar bannað að lesa í bókum eða
skoðanir fylgjenda hans á hvíld- ... ,
ardeginum. Þeir trúðu því, að ^kaahlioðfæn ájmnnudögum;
meistari þeirra hefði risið upp
frá dauðum á fyrsta degi vik-1
unnar, og hættu að halda sab-1
það var meira að segja álitin
synd, að mæður kystu börn sín
eða að prestar rökuðu sig á
batsdag Gyðinga helgan; í. stað sunnud^um-” , Þefsi yitleysa
hans fóru þeir að halda “drott- nað;hámark> smu anð 1781, er
insdaginn”, sem þeir nefndu svo, dr' P°rteus’ LundunatuskuP> fyr-
til minningar um upprisuna. Á irbauð allar skemtanir og alla
þetta er minst í postulasögunni, fræðslu og lét loka öllum söfnum
bréfum Páls og opniberunarbók- borgarinnar á sunnudögum.
Eftir að konungsvaldið komst
aftur á á Englandi hélst þó hið
púrítaniska helgidagahald við
enn um langan tíma. Sumir
verstu gallar þess fluttust til
Ameríku. Árið 1610 var það
dauðasök í Virginíu að sækja
ekki kirkju þrjá sunnudaga í röð.
Suður-nýlendurnar voru undir
lögum Jakobs annars frá 1676
fram að frelsisstríðinu. f Penn-
sylvaníu voru sett lög 1794, sem
bönnuðu öll veraldleg störf og
viðskifti, veiðar, íþróttir og
skemtanir á sunnudögum.
Þannig má sjá, þegar litið er
yfir langt tímabil, hér um bil
4,000 ár, að hugmyndirnar um
helgidagahald hafa oft breyzt.
Nú á tímum er það hin félags-
lega hlið þess, sem mest er á-
berandi. Allir eru nokkurn veg-
n sammála um, að sunnudagur-
inn eigi að vera mönnum hvíldar-
dagur, og fæstir vilja afnema
skemtanir með öllu; enginn er
lengur með hinu gamla enska og
skozka sunnudagahaldi', þar sem
dagurinn var flestum óslitinn
leiðindatími, og börn og ungl-
ingar þráðu mest að mánudagur-
inn rynni upp. En mjög er það
misjafnt, hversu miklar skemt-
anir menn vilja' leyfa á sunnu-
dögum. Helgi dagsins hefir á
síðari tímum verið haldin með
miklu meiri strangleika 1 ensku-
mælandi löndum, á Bretlandi' og
í Ameríku, heldur en á megin-
landi Evrópu yfirleitt. T. d. er
ekki alment að hreyfimyndahús
séu opin á sunnudögum hvorki
á Bretlandi né í Ameríku, né
heldur önnur leikhús eða skemti-
staðir. Aðrar skemtanir, svo
sem ferðalög til hressingar og
íþróttir eru yfirleitt leyfðar á
suryiudögum, nema í gróðaskyni.
Yfirleitt má samt segja, að lög-
unum um sunnudagshelgina sé
slælega framfylgt, nema helzt í
bæjum, þar sem lögreglu eftirlit
er strangara en í sveitum. Al-
mennings álitið er yfir höfuð á
móti ótakmörkuðum sunnudaga-
skemtunum, en vill þó ekki láta
hindra um of, að fólki gefist
kostur á að létta sér upp eftir
strit vikunnar, svo framarlega
sem gleðskapurinn er innan
skynsamlegra takmarka. Af-
staða kirkjunnar er eðlilega sú,
að þær sunnudagaskemtanir,
sem draga fólk frá því að sækja
kirkjur, ættu ekki' að vera leyfð-
ar. Kirkjuflokkarnir eru mis-
jafnlega íhaldssamir í þeim efn-
um; þykir mörgum sumar pró-
testantakirkjurnar vera of í-
haldssamar. En í þessu efni er
náttúrlega oft erfitt að þræða
meðalveginn.
En auðvitað er sunnudagurinn
meira en hvíldardagur, og á að
vera það? Hann er einkum sá
dagur, sem menn geta notað sér
til andlegrar hressingar og
menningar. Hvernig sem menn
líta á trúmálin, hvaða skoðanir
sem menn hafa í þeim, verður
það ávalt nauðsynlegt fyrir þá
sem á annað borð finna ein-
hverja þörf hjá sér til að helga
þeim einhvern hluta af tíma
þeim og kröftum, sem þeir hafa
yfir að ráða, að leita samfélags
við aðra í guðsþjónustu og trú-
ariðkunum. Sunnudagurinn á
því bæði' að vera sá dagur, sem
er helgaður þeirri andlegu menn-
ingu, sem trúarbrögðin fá veitt,
og þeirri félagslegu menningu,
sem frjálsari umgengni við ann-
að fólk heldur en fæst venjulega
í önnum hversdagslífsins getur
veitt. Það getur hann ekki orð-
ið, ef hann er gerður jafn öðrum
dögum með ónauðsynlegri vinnu,
eða ef hann er gerður eingöngu
að skemtidegi, þar sem oft lé-
legar skemtanir, sem lítið eða
ekkert skilja eftir af varanlegri
ánægju eru látnar sitja í fyrir-
rúmi. Nútímalífið er þannig, að
öllum er þörf á hvíld og hress-
ingu einn dag í hverri viku; en
fólki er ekki' síður þörf á að
lyfta huga upp yfir hið hvers-
dagslega strit og nota sem bezt
þær andlegu menningarlindir,
íem það á völ á. G. Á-
MINNINGARORÐ UM
FRCr SUSIE BRIEM
f. TAYLOR
Frú Susie Briem andaðist á
heimili sínu í Reykjavík 29 f. m.
Hún var fædd í Kingston í Can-
ada 28. marz 1861. Faðir hennar
var William Stuart Taylor, tré-
smiður og húsagerðarmaður. Frú
Susie var yngst af sex systrum
og barn að aldri, er móðir hennar
dó. En hún hét Isabella og var
af írskri ætt. Tók nú föður-
bróðir frú Susie, John Taylor,
hana til fósturs ásamt Jane, syst-
ur hennar. Faðir þeirra bræðra
og afi Susie hét Ricard Taylor.
Var hann herforingr og fjár-
haldsmaður enskrar flotadeildar
í Vestur-Indíum og átti þar bú-
jörð og fjölda þræla, er öðluðust
frelsi sitt að þrælastríðinu loknu,
og misti' hann við það miklar eig-
ur. Hann flutti síðan til Canada
og settist þar að. Tengdamóðir
Ricards Taylors var kynborin, af
hertogaættinni af Norfolk sem
er kaþólskrar trúar, en hún gift-
ist annarar trúar manni og var
því gerð arflaus. Þegar dóttir
hennar, kona Ricards Taylors,
hafði dvalið lengi með manni
sínum vestan hafs, komust loks
sættir á, og fór hún þá í kynnis-
för til Englands til þess að heim-
sækja þetta ættfólk sitt og dvaldi
á hinu forna og fagra aðalssetri
ættarinnar, Arundel Castle, þar
sem hún ól yngsta son sinn, Wil-
liam Stuart Taylor, föður frú
Susie. Þegar John Taylor, fóstri
hennar, var ungur, stundaði
hann guðfræðinám við Oxford-
háskóla, en hvarf síðan aftur til
Canada og gerðist þar bóndi og
kaupsýslumaður.
Nú víkur sögunni til innflytj-
enda frá fslandi í Kinmount-bæ
í Ontario árið 1874. John Tay-
lor hafði aldrei séð íslending og
lék því forvitni á að sjá þetta
fólk. Hann “var mesta val-
menni'”, eins og Þorsteinn Þor-
steinsson kemst að orði í riti
sínu Vestmenn, Landnám íslend-
inga í Vesturheimi, Reykjavík
1935, “og rann mjög til rifja kjör
íslendinga”, því að þeir áttu
þarna við svo þröngan kost að
búa, að til vandræða horfði. Eins
og Þorsteinn lýsir í þessari bók
sinni, veitti John Taylor hópnum
liðsinni sitt og fórnaði síðan
kröftum sínum fslendmgum til
hjálpar næstu ár, enda þótt aldr-
aður væri, því að hann var þá
kominn á sjötugs aldur, fæddur
1812.
Nutu íslendingar þess nú, að
gamli maðurinn mátti sín mikils
sakir ættgöfgi sinnar og mann-
kosta. Þar við bættist, að hann
og þáverandi innainlandsmála-
ráðherra Canada voru fornvinir
og námsfélagar frá Oxford og að
íslandsvinurinn, Dufferin Iávarð-
ur var þá landstjóri þar í landi.
Frú Susie óx eftir þetta upp
með íslendingum vestan hafs á
örðugustu frumbýlmgsárum
þeirra í Nýja íslandi, þar til hún
giftist Halldóri Briem og örlögin
vísuðu henni til fslands.
Fyrsta árið í Nýja íslandi
brást ljósmetrssending frá Win-
nipeg, og urðu nýlendumenn því
að sitja í myrkri um veturinn.*
Næsta haust barst svo bólusótt
til nýlendunnar, og var það tíma-
bil “örðugasta, sárindamestu og
döprustu dagar Nýja fslands og
allra íslenzkra nýlendna í Vest-
urheimi”, segir Þorsteinn Þor-
steinsson, “Alt ilt hjálpaðist að:
óyndi, hryllileg veikindi, þján-
ingar veikra og deyjandi, alls-
leysi á öllum sviðum, hörmuleg
húsakynni” o. s. frv. Frú Susie
tók veikina og varð nú aftur að
vera í myrkri, en að þessu sinni
jafnt nætur sem daga, vikum
saman, því að ungur læknir, er
stundaði hana, lagði svo fyrir, að
hún mætti ekki' sjá sólargeisla.
Færði hann þau rök fyrir þessari
meðferð sinni á sjúklingnum, að
hann vildi freista þess, að koma í
veg fyrir, að hin ungu stúlka yrði
bólugrafin, því að reynslan sýndi