Heimskringla - 11.01.1939, Page 7
HEIMSKRINCLA
7. SÍÐA
WINNIPEG, 11. JANÚAR 1939
ÚR BRÉFI AÐ HEIMAN
(Mr. S. Sigfússon, Oak View,
Man., hefir góðfúslega leyft
heimskringlu að birta eftirfar-
andi kafla úr bréfi, er hann fékk
nýlega að heiman. Nafns bréf-
ritara, sem er menta og gáfu
kona, kann hann ekki við að
birta að henni fornspurðri.
Hkr.)
6. des. 1938
“----Að heyra endurvarpið 1.
des. að vestan, það var alveg að
sínu leyti eins og 1930. Vestur-
íslendingarnir, það voru þeir og
þeirra koma sem settu allan há-
tíða svipinn á dagana. Endur-
varpið frá ykkur, það var hin
stóra hátíðastund fullveldisdags-
ins.
Ræðurnar heyrðum við hér í
baðstofunni eins og alt væri á
næ.stu grösum.
Eg sat hrærð í hjarta. Það
segi eg satt eins og við góða
guðsþjónustu væri.
Þetta var hin stóra stund. Að
allir hittust í andanum — austur
og vestur — það var orðið eitt.
Þið voruð öll komin aftur heim
á gamla Frón. Með ykkar marg-
brotnu og stórbrotnu reynslu,
aukna þekking, aukna stórkost-
lega menning. Og í fátækum
sveitabaðstofum — eigi síður en
í velbúnum stofum og dýrum
salarkynnum, var ykkur fagnað
af hjarta.
Þetta var aðal hátíðin í mín-
um huga------”
RÖDD ÚR EYÐI-
MÖRKINNI
(Sit venia verbo!)
Bóndi úr Snæfellsnessýslu
skrifar Eimreiðinni 26. sept. s. 1.
á þessa leið: :
Herra ritstjóri!
Eg sendi yður með þessum
línum “Rödd úr eyðimörkinni”,
ef þér kynnuð vilja — svona til
gamans — ljá henni rúm í Eim-
reiðinni.
Þér munuð fljótt sjá, að eg
hefi eigi mikla trú á þessum svo-
nefndu “ræðum”, svo sem lýð-
ræði, þingræði, þjóðræði. Eg
er hræddur um, að skipulagning-
in ein í þessum efnum lækni
seint meinsemdir þjóðfélagsins
eða þjóðarinnar, þótt hinsvegar
kunni eitt fyrirkomulagið að
vera eitthvað skárra en anttað.
Hin gamansama, rímslýnga
“rödd” þessa lesanda Eimreið-
arinnar fer hér á eftir:
ótakmarkað einræði
allir telja gjörræði;
margir lofa lýðræði,
en lýðræðið er skrílræði.
Skrílræðið er skaðræði,
skjótverkandi glapræði,
óþolandi úrræði,
sem ætti’ að drepa í snarræði.
Sumum þykir þingræði
þjóðar mesta bjargræði,
fult þó sé af fláræði,
fégirnd, heimsku’ og sjálfræði.
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
I CANADA:
Amaranth.................................J. B. Halldórsson
Antler, Sask..........................-K. J. Abrahamson
Árnes.................................Sumarliði J. Kárdal
Árborg...................................G. 0. Einarsson
Baldur.............................................Sigtr. Sigvaldason
Beckville................................Björn Þórðarson
Belmont.......................................G. J. Oleson
Bredenbury............................. H. O. Loptsson
Brown.................................Thorst. J. Gíslason
Churchbridge...........................H. A. Hinriksson
Cypress River.............................Páll Anderson
Dafoe.....................................S. S. Anderson
Ebor Station, Man.....................K. J. Abrahamson
Elfros................................J. H. Goodmundson
Eriksdale................................ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask.......................Rósm. Árnason
Foam Lake................................H. G. Sigurðsson
Gimli..................................... K. Kjernested
Geysir..................................Tím. Böðvarsson
Glenboro......................................G. J. Oleson
Hayland................................Slg. B. Helgason
Hecla.................................Jóhann K. Johnson
Hnausa....................................Gestur S. Vídal
Húsavfk.............................................John Kernested
Innisfail........................................Ófeigur Sigurðsson
Kandahar..................................S. S. Anderson
Keewatin...................................Sigm. Björnsson
Lanttruth.............................. ....B. Eyjólfsson
Leslie................................Th. Guðmundsson
Lundar.........................Sig. Jónsson, D. J. Líndal
Markerville.......................... Ófeigur Sigurðsson
Mozart......................................S. S. Anderson
Oak Point..............................Mrs. L. S. Taylor
Oakview...............................................S. Sigfússón
Ottu .......................................Björn Hördal
Piney ....................................S. S. Anderson
Red Deer.............................Ófeigur Sigurðsson
Reykjavík.............................................Árni Pálsson
Rivprton..............................Björn Hjörleifsson
Selkirk.............................Magnús Hjörleifsson
Sinclair, Man.........................K. J. Abrahamson
Steep Rock..........................................Fred Snædal
Stony Hill................................. Björn Hördal
Tantallon..........................................Guðm. Ólafsson
Thornhill............................Thorst. J. Gíslason
Vfðir...............................................Aug. Einarsson
Vancouver...............................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis.......................Finnbogi Hjólmarsson
Winnipeg Beach........................................John Kernested
Wynyard..................................S. S. Anderson
I BANDARÍKJUNUM:
Akra....................................Jón K. Einarsson
Bantry...................................E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash...................Mrs. John W. Johnson
Blaine, Wash.... ........Séra Halldór E. Johnson
Cavalier.............................. Jón K. Einarsson
Crystal.................................Th. Thorfinnsson
Edinburg.............................. Th. Thorfinnsson
Garðar..................................Th. Thorfinnsson
Grafton..................................Mrs. E. Eastman
Hallson.................................Jón K. Einarsson
Hensel...................................J. K. Einarsson
Ivanhoe..............................MIss C. V. Dalmann
Los Angeles, Calif....Thorg. Ásmundsson, 4415 Esmeralda St.
Milton................................................S. Goodman
Minneota.............................Miss C. V. Dalmann
Mountain.................................Th. Thorfinnsson
National City, Calif.......John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts...........................Ingvar Goodman
Seattle, Wash..........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold..................................Jón K. Einarsson
Upham....................................E. J. Breiðfjörð
The Viking Press Limited
Winnipeg; Manitoba
Þá skal nefna þjóðræði,
það er brot af hagfræði.
Hollara virðist harðræði
held’r en taumlaust frjálsræði.
Mikið fum og fljótræði
fer á mis við snjallræði;
voði stór og vandræði
verða’ af mörgu smáræði.
Víða kemst að vélræði,
veldur það oft illræði.
Mér finst bölvað bráðræði
að bindast nokkru stórræði.
Svika’ og lyga samræði
sízt er göfugt jafnræði.
Kenning sú er kvalræði
að kalla þetta heilræði.
—Eimreiðin.
í SLAN DS-FRÉTTIR
Námagröftur í Hornafirði
Meðal aðkomumanna hér í
bænum um þessar mundir, er
Guðmundur J. Hoffell, bóndi að
Hoffelli í Nesjum. Hann hefir í
sumar unnið í silfurbergs- og
kalksteinsnámu í Grasgiljatindi,
sem er í landareign Hoffells. —
Kalksteinn þessi er óvenjulega
hreinn og harður, svonefnt ara-
gónit. Af því hefir Guðmundur
unnið 12 smálestir, samkvæmt
ósk húsmeistara Guðjóns Sam-
úelssonar. Hefir það verið not-
að í múrhúðun háskólaþygging-
arinnar. Þá hefir Guðmundur og
unnið nokkuð af silfurbergi. —
Sumt af því hefir Vilhjálmur
Þór haft með sér vestur um haf
á sýninguna í New York. Mun
það verða notað til að skreyta
með sýningarskála íslendinga og
meðfram boðið til sölu. f
Þýzkalandi er einnig nægur
markaður fyrir silfurberg, en
verðið heldur lágt. í landareign
Hoffells er óvenjulega mikið af
fágætum og fögrum steinum og
bergtegundum. Þar er mikið af
gabbró og auðvelt að komast að
því, en vegalengd um 25 km. til
Hafnar. Þar er mikið af jaspis,
kalcedon og ópal. Hefir Guð-
mundur mörg sýnishorn með sér
af þessum óvenjulega fögru
steinum. Og heima fyrir á hann
mikið og fjölbreytt steinasafn.
—Tíminn, 13. des.
HJóNASKILNAÐIR OG
ORSAKIR ÞEIRRA
Hjónabandið er einhver elsta
og þrautreyndasta stofnun þjóð-
félagsins, en þrátt fyrir allar
breytingar og byltingar, hefir
það staðist sína raun og verið
að lokum í heiðri haft. Hjóna-
bandið hefir þó verið misjafn-
lega harðreyrt að hjónunum, og
hefir þess margt orðið valdandi
t. d. trúarskoðanir og þjóðar-
þroski, en það mun óhætt að
fullyrða, að hjúskapurinn lýtur
þyngri lögmálum meðal suð-
rænna og blóðheitra þjóða, en
hjá hinum norrænu og rólyndu
þjóðflokkum.
Á þessari skipulagningarinnar
öld, 20. öldinni, hefir verið öllu
meira los á hjúskapnum, en
þekst hefir fyr á tímum, og í
Ameríku mun hjónaskilnaðar-
metið vera, eins og öll önnun
met. Þetta vandamál hefir
verið rætt allmikið þar vestra,
bæði af þeim, sem haldið hafa
hjúskapnum í heiðri og hinum,
sem öll bönd hafa brotið af sér
og fengið lausn úr hjúskapnum,
ogt niðurstaðan hefir orðið sú að
flest hjúskaparslitin ættu rót
sína að rekja til eins, — aðeins
eins, — fjárins — of mikils eða
of lítils eftir atvikurm
Biblían skýrir svo frá að á-
girndin sé rót alls ills og þótt
þúsundir ára séu liðnar frá því
er sá sannleiki fanst, er mann-
kynið hið sama enn í dag. Vegna
fjárins drýgja menn glæpi og
heilar þjóðir fara í stríð, og
vegna fjárins er háð barátta á
þinium þrönga vetvtangi hjú-
skaparins, sem harla oft leiðir
til hjúskaparslita. Þetta kemur
að vísu ekki fram í málafærsl-
unni í hjúskaparmálunum þann-
ig, að réttarins bækur beri það
með sér, og blaðagreinar, sem
um þessi mál eru ritaðar skýra
heldur ekki frá þessu, en nýlega
sneri amerískt kvennablað sér
til lesenda sinna með fyrirspurn
iþví viðvíkjandi, af hverju hjóna-
skilnaður stafaði oftast og öll
svörin voru nokkurn vegin sam-
hljóða um að fjármálin réðu úr-
slitunum. Þó bárust þessi svör
frá öllum stéttum, og reyndum
sem óreyndum, lærðum og leikn-
um, kaþólskum og\ Lútherstrúar-
mönnum, sveitakonum og borg-
arbúum, réttlátum sem ranglát-
um á öllum aldri, og amerísku
konurnar eru ekki myrkar í máli.
Þær segj a að skilnaðarorsökin
sé venjulega talin ill meðferð,
ótrúmenska eða brotthlaup ann-
arshvors aðilans, með því að
þetta séu þær ástæður, sem lög-
unum þóknist að taka til greina,
en hinsvegar sé þetta herfileg-
asta blekking, með því að orsök-
in sé altaf ein og hin sama —
peningar — peningar — pening-
ar.
Hjúskapurinn þolir oft og ein-
att þá eldvígslu, sem samfara er
drykkjuæði (delirium tremens),
afbrýðissemi, gerólíkum lífsvið-
horfum, ágreiningi um uppeldi
barnanna og öðru slíku, en neist-
inn, sem öllu hleypir í bál, þótt
hann sé lítill í upphafi er af öðr-
um rótum runninn. 30,000 kon-
ur voru spurðar um tíðustu or-
sökina til hjónaskilnaðar og
20,000 þeirra töldu deilur milli
hjóna eiga upptök sín í fjármál-
unum.
Arthur W. Sullivan er ritari
við hjúskaparréttinn í Suffolk í
U. S. A., og hefir því hlustað á
ótölulega fjölda hjónaskilnaðar-
mála, en hann er á sömu skoðun
og konurnar, að þær ástæður,
sem oftast séu færðar fyrir
hjónaskilnaði séu tylliAstæður
einar, en hin sanna orsök sé ann-
aðhvort fjárhafslegir erfiðleik-
ar, eða deilur rísi út af smávægi-
legum fjárhagsatriðum, sem síð-
an leiði til skilnaðar. Fái konan
ekki nýjan hatt eða nýja skó
leiði það til sundurþykkis, sem
ágerist þar til hver taug er kom-
in úr skorðun, en þá geti ekkert
hjónaband yfirunnið ágreining-
inn, en skilnaðurinn einn fái úr
þessu ástandi leyst.
í þessu sambandi er þó rétt að
taka fram, að af þeim konum,
sem höfðu haft minni laun til
umráða en kr. 6,000.00 á ári,
töldu aðeins 65 af hundraði að
aðalorsökin til hjónaskilnaðar
væri fjármálaþras, en hinsvegar
töldu 74% af þeim, sem meiri
tekjur höfðu orsökina vera í
þessu fólgna.
Einkanlega virtist það eftir-
tektarvert, að þær konur, sem
lægst höfðu launin til umráða
töldu skilnaðarorsökina yfirleitt
ekki þessa, enda getur það verið
eðlilegt, með því að ef úr litlu
er að spila, hjálpast hjónin að í
sparneytni og njóta hverrar
krónu sameiginlega, en eftir því
sem tekjurnar aukast verða
þarfir, hvors þeirra um sig fleiri
og um leið fleiri ágreiningsatriði.
Hinsvegar er það talið ein-
kenni nútíma kvenna að þær vilja
vera sjálfráðar athafna sinna; og
geta ekki þolað' að eiginmaður-
inn telji hverja krónu eftir þeim,
og ef þær þarfnist einhvers verði
þær að fara í eigin sparibauk, til
að ráða bót á þörfunum, og þeim
mun síður láta þær sér þetta
lynda, ef maðurinn er að öðru
leyti ekki íheldinn á fé.
Dýrar lífsvenjur leiða einnig
oft til skilnaðar, og einkum get-
ur konan ekki sætt sig við að
maðurinn sinni henni ekki með
því að hann þurfi að leita sér
hressingar og skemtunar á öðr-
um sviðum. Golf-ekkjan er al-
þekt fyrirbrigði, og konan ein-
mana, með því að maðurinn er
að veiða lax í stað þess að hugsa
um hana, og þá hefir útvarpið
gert sitt til að auka á aðskilnað-
inn, með iþví að maðurinn situr
og hlýðir á það, meðan konan
vaggar skælandi börnum. Alt
- NAFNSPJÖLD -
Dr. M. B. Halldorson 401 Boyd Bldg. * Skrifstofusíml: 23 674 Stundar sérstaklega lungnasjúk- dóma. Er að flnni á skrlfstofu kl. 10—12 f. h. og 2—6 e. h. HeltnUl: 46 AUoway Ave. Talsími: 33 15* Thorvaldson & Eggertson B.A., LL.B. Lögfræðingar 702 Confederatlon Llfe Bldg. Talsími 97 024
OvriCí Phons Res Phone 87 293 72 409 Dr. L. A. Sigurdson 109 MKDICAL ARTS BUIUDINQ Orric* Hoors 12 - 1 4 P.M. - 6 P.M. iND BT APPOINTMENT W. J. LINDAL, K.C. BJÖRN STEFÁNSSON tSLENZKIR LÖGFRÆÐINOAR 6, öðru gólfl 325 Main Street Talsími: 97 621 Hafa elnnig skrifstofur að Lundar og Gimli og eru þar að hitta. fyrsta miðvikudag i hverjum mánuði.
Dr. S. J. Johannesion 272 Home St. Talsiml SO 877 VlOtalstlmi kl. S—5 e. h. M. HJALTASON, M.D. ALMENNAR LÆKNINGAR Sérgrein: Taugasjúkdómar Lætur útl meðöl I vlðlögum Vittt&lstfmar kl. 2—4 «. fc. 7—8 a?5 kveldinu Slml 80 867 666 Vlctor St.
J. J. Swanson & Co. Ltd. RSALTOR8 Rental, Inrurance and rinancial Agents Slml: 94 221 600 PARIS B120Q —Winnlpeg A. S. BARDAL selur likkistur og annaat um útfar- lr. Allur útbúnaður sá bestl. Ennfremur telur bann allskan&r mlnnlsvarða og legsteina. 843 8HERBROOKE 8T Phone: 66 607 WINNIPKQ
Gunnar Erlendsson Planokennari Kenslustofa, 796 Banning St. Sími 89 407 thl watch shop Thorlakson Baldwin
Diamonds and Wedding Rings Agents for Bulova Watcheg Marriage Licenses Issued 699 Sargent Ave.
Jacob F. Bjamason —TRANSFER— Baggage and Furniture Moving 591 SHERBURN ST. Phone 35 909 Annaat aUskonar flutninga fr&m eg aítur um bœinn. Rovatzos Floral Shop «06 Notre Dame Ave. Phone 94 954 Freah Cut Flowers Dally Pl&nts in Season We specialize In Weddlng & Concert Bouquets & FuneraJ Deslgns Icelandic spoken
DR. A. V. JOHNSON DENTIST MARGARET DALMAN
TEACHER OF PIANO
506 Somerset Bldg. 654 BANNING ST.
Office 88 124 Res. 36 883 Phone: 26 420
—
hjálpast þetta að, og hjónaskiln-
uðum fjölgar ár frá ári.
f Bandaríkjunum eru gifting-
ar og skilnaðir á árunum 1930
|—36 svo sem hér greinir:
Giftingar Skilnaðir
1930 1,126,856 191,591
1931 1,060,914 183,664
1932 981,903 160,338
1933 1098,000 165,800
1934 1,302,000 204,000
1935 1,327,000 218,000
Þessir tíðu skilnaðir hafa vak-
jið ýmsa hugsandi menn til íhug-
unar á því, að eitthvað þurfi að
gera til þess að ráða bót á þess-
um vandræðum, og ýmsar til-
lögur hafa komið fram til úr-
lausnar. Skólamennirnir hafa t.
d. viljað stofna skóla handa ung-
um hjónum, þkr sem þeim væri
jkent að gera réttar kröfur til
jlífsins miðað við fjárhagslega
getu, en síðar gengu hjónin á
! einskonar háskóla til þess að
læra æðri fjármálasiðareglur,
sem gilda skyldi í viðskiftum
milli hjóna og allir aðrir vitring-
ar þjóðarinnar hafa lagt sitt til
málanna og bygt á þeirri lífs-
speki, sem þeir hafa aflað sér.
Einstaka menn hafa hinsvegar
hallast að þeirri skoðun, að hið
eina sáluhjálplega fyrir hjónin
væri það að maðurinn hætti að
gefa konunni sælgæti, til þess
að hún gæti unað heima meðan
hann væri úti að skemta sér, en
gæfi henni í saðinn smám saman
það sem hún þarfnaðist til þess
að fara með honum tjl þess að
leika golf eða veiða, eða stunda
annað það, sem hann hefði sér
til dægradvalar.
En þrátt fyrir allar viturleg-
ar og vísindalegar umræður um
þessi mál fjölgar hjónaskilnuð-
um ár frá ári, og píslarvottar
þessara atburða — börnin —
verða að horfa upp á þessi loka-
viðskifti foreldra sinni í barns-
legu skilningsleysi. Þeim er sagt
að pabbi fari snöggvast að heim-
an eða að mamma fari til ömmu,
en þau eru skilin eftir í full-
komnu reiðileysi og.fara á mis
við umhyggju og blíðu góðra for-
eldra.
Einn af hinum amerísku sér-
fræðingum hefir komist svo að
orði í umræðum um þessi mál:
“Ef með þarf skalt þú berjast,
ef konan þín dansar of oft við
laglega manninn í næsta húsi,
skamma þú tengdamóður þína,
sem kom til vikudvalar, en hef-
ir búið hjá þér í átta mánuði;
grát þú af reiði þegar maður-
inn þinn kemur ölvaður heim,
þrætið um trúmálaágreining og
deilið um uppeldi barnanna ykk-
ar, en rífist aldrei út af pen-
ingamálum. Talið skynsamlega
um fjármálin, og ef nauðsynlegt
er, þegar þú sér manninn þinn
verða súran á svipinn, eða ef
konan þín byrjar að verða há-
vær, — þá skuluð þið grípa
ljóðabók og lesa upphátt, þang-
að til óveðrið er liðið hjá.
“Því að ástin flögrar út um
gluggann, þegar aurarnir velta
inn um dyrnar”.
Þetta segja þeir í Ameríku.
—Vísir.