Heimskringla - 01.03.1939, Blaðsíða 6

6. SíÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 1. MARZ 1939
RISADALURINN
Hjólin veinuðu er járn þeirra nísti járn-
brautarteinana. Hinn tröllvaxni forustu vagn
kom að beygjunni, sentist fram af brúninni
eftir að hafa hikað þar augnablik. Trjábolir,
sem vógu tuttugu smálestir.sentust út í loftið
eins og afkvistir. Bryce gat séð þá sem snöggv-
ast þyrlast um og hverfa svo niður 1 gilið með
ógurlegum gauragangi, hann heyrði hvellinn
þegar þeir duttu í vatnið og sá mikinn reykjar-
mökk.
Fólksflutningsvagninn skreið emjandi ofan
að beygjunni, þar sem lestin hafði farið fram
af og tekið með sér járnbrautarsporið. Hjól
vagnsins lentu út í moldina, þeim megin sem
brekkan var, og vagninn staðnæmdist á svip-
stundu, skalf og ruggaði, misti jafnvægið og
féll upp að sneiðingunum við brautina eins og
augafull kerling.
Bryce, sem hélt sér í hömluhjólið var við
þessu búinn, og datt því ekki af vagninum. —
Hann gekk rólega niður stigann, tók öxina,
klifraði upp á þakið, læddist svo þaðan upp á
hæðina og settist rólega undir maganita runna
og beið átekta, því að hann var viss um, að
farþegar vagnsins hefði hvergi sakað nema
vegna hræðslu og harðrar ferðar, og honum
var forvitni á að sjá hvernig Shirley Sumner
tæki þessu.
Pennington ofursti kom fyrst út úr vagn-
inum. Hann hljóp léttilega niður þrepin, hljóp
fram fyrir vagninn og bölvaði innilega er hann
horfði eftir brautinni og sá hvernig komið var.
Því næst hljóp hann aftur fyrir vagninn.
“Alt er gott og1 eins vel hreiðrað niður og
ormur undir höggspæni,” sagði hann. “Guði sé
lof fyrir, að vagninn okkar kræktist af. Eg
býst við að hömlumanns flónið hafi gleymt að
setja ásinn í lokuna er hann krækti vögnunum
saman, og þegar vagninn lenti út af sporinu,
þá losnaði hann auðvitað við lestina og datt á
hliðina. Komdu út góða mín.”
Shirley klom út. Engin tár voru í augum
hennar en hún var náföl. Ofurstinn lagði
handleginn utan um hana, og hún lagði höfuðiö
upp að öxl hans. Hrollur fór um hana.
“Svona, svona! góða mín. Alt er gott þeg-
ar endirinn er góður.”
“Lestin,” hrópaði hún hásum rómi. “Hvar
er hún?”
“í smá molum niðri í fljótinu,” sagði hann
og hló ánægjulega. “Og eg átti ekki trjá-
bolina! Hvað vagnana snertir þá voru þeir
allir forngripir og ekki til neins nýtir nema til
að draga bolina hans Cardigans. Eitthvað
hundrað skref af brautinni ónýtt og það er alt
tjónið, sem eg hefi beðið, því að vagnamir
voru löngu búnir að borga sig.”
“En Bryce Cardigan?” sagði hún með
ekka. “Eg sá hann — hann sat ofan á viðar-
ækinu á einum vagninum. Hann — ó, guð
hjálpi honum!”
Ofurstinn hristi hana með mesta ofsa.
“Cardigan yngri,” hrópaði hann ákafur.
“Var ofan á einu ækinu. Ertu viss um þetta?”
Hún kinkaði kolli, ag axlir hennar skulfu
af ekka.
“Þá er Bjyce Cardigan farinn,” sagði Pen-
nington alvarlega og ákveðinn. “Enginn mað-
ur, sem fer fram af þessari brún með vagnlest
hlaðinni viðarbolum, kemst lifandi af. Fjand-
inn sjálfur gæti það ekki.” Hann varpaði önd-
inni og bætti við: “Jæja það hreinsar talsvert
til, þó að þrátt fyrir alla gallana sem hann
hafði, taki mig þetta sárt föður hans vegna.
En það verður ekkert við því gert. Shirley
vertu ekki að gráta, góða mín. Eg veit að
þetta er hræðilegt. Svona, svona, ástin min.
Hrestu þig upp. Þrátt fyrir allan bölvaðan
hrakninginn, sem hann gaf mér, vildi eg heldur
hafa tapað miljón dölum, en að þetta hefði
komið fyrir.”
Shirley grét mjög sárt, en hjarta Bryce
komst við af því og gladdist um leið, því að
hann skildi ástæðuna. Hún hafði sent hann
frá sér í reiði og hann hafði dáið á leiðinni; af
því leiddi, að Shirley mundi ekki lengi fyrirgefa
sjálfri sér. Bryce hafði ekki ætlað að koma
henni í augsýn svona blóðugur og útleikinn og
hann var, en sorg hennar var meiri en svo, að
hann gæti staðist. Hann hóstaði svolítið, og
hinn eftirtektasami ofursti sá hann samstund-
is. '
“Ja, hver þremillinn,” sagði ofurstinn svo
hjartanlega að það var næstum átakanlegt.
“Eg hélt að þér hefðuð farist með lestinni.”
“Mér þykir leiðinlegt að hryggja yður,
kunningi,” sagði Bryce með mestu spekt. En
eg er þrár í eðli mínu. Þessi hreinsun sem þér
töluðuð um rétt áðan, er því miður ekki orðin.
Hún er fjarri nú en nokkru sinni fyr.”
Er Bryce fór að tala sneri Shirley sér við
og leit á hann. Hann hélt vasaklútnum fyrir
blóðugu andlitinu, svo að hún yrði ekki hrædd
við að sjá hann. Og hann hefði getað rekið
upp gleðióp, er hann sé fögnuðinn, sem Ijóm-
aði í hinum tárvotu augum hennar.
“Bryce Cardigan,” sagði hún í skipandi
rómi. “Komdu hingað ofan eftir undir eins.”
“Það er ekki fallegt að sjá mig, Shirley,
svo að það er bezt að eg fari leiðar minnar.”
Hún stappaði niður fætinum. “Komdu
hingað!”
“Jæja, fyrst þú krefst þess,”'svaraði hann
og rendi sér niður sneiðinguna.
“Hvernig komstu þarna upp — og hvað
meinarðu með því að fela þig þarna og njósna
um mig. Þú — þú — ó þú!”
“Segðu eitthvað ljótt, ef það léttir á skap-
inu,” sagði hann góðlátlega. “Eg mátti til að
hafa mig frá augum þér og þarna uppi í hlíð-
inni var bezti staðurinn. Eg var uppi á vagn-
þakinu þegar hann valt á hliðina, svo alt sem
eg þurfti að gera var að stíga af þakinu í land
og setjast niður.”
“En hversvegna sastu þar þá ekki áfram,”
spurði hún reiðuglega.
“Eg gat það ekki þín vegna,” sagði hann
kurteislega. “Og þegar eg sá þig gráta vegna
þess, að þú hélst að eg væri kominn til engl-
anna, þá gat eg ekki varist að hósta, til að láta
þig vita, að eg væri hér ennþá að flækjast,
álíka glæsilegur og bóksali.”
“En hvernig meiddir þú þig svona á and-
litinu, Mr. Cardigan?”
“Eg var að réyna að móta hina klassisku
andlitsdrætti í framstafninum á vagninum þín-
um, það er alt og sumt.”
“En þú varst uppi á viðarbolunum á síð-
asta vagninum.”
“Vissulega, en eg var ekki svo vitlaus að
bíða þar, þangað til við kæmum að beygjunni.
Eg vissi nákvæmlega hvað fyrir mundi koma,
svo eg klifraði niður á brúnina framan á fólks-
flutningsvagninum, losaði hann frá lestinni,
klifraði upp á þakið, gat náð stjórn á honum
með handhömlunni; svo skreiddist eg upp í
runnann þarna, vegna þess, að eg vissi að þú
varst inn í honum og — en vel á minst ofursti,
héma er öxin yðar, sem eg lánaði í dag. Kæra
þökk fyrir lánið. Síðasta lestin hingað upp-
eftir, bíður líklega á hliðarsporinu hjá Ferska-
vatni, til að láta þessa horfnu en sártsyrgðu
fara fram hjá sér; af þessu leiðir það, að ef
þið gangið áfram eina mílu fáið þið far til
Sequoia. Gangið í hægðum ykkar, nægur er
tíminn. Hvað mið snertir, þá er eg í mesta
flýti, og autt sætið mitt er ykkur æskilegra en
eg, svo eg ætla að leggja af stað.” Hann lyfti
hattinum, snerti sér við og gekk hratt niður
sporið.
Shirley bjóst til að kalla á hann, hugsaði
sig um og hætti við það. Þegar ,hann var kom-
inn í hvarf datt henni það fyrst í hug, að hann
hefði bjargað lífi hennar og hætti til þess lífi
sínu.
“Seth frændi,” sagði hún alvarlega, “hvað
hefði komið fyrir okkur ef Bryce Cardigan
hefði ekki komið hingað upp eftir til að berja
á formanninum þínum?”
“Þá værum við nú bæði í fyrirheitna land-
inu,” svaraði hann, eins og satt var.
“Fyrst svo er,” hélt Shirley áfram, “ættum
við þá ekki að gleyma því, sem fyrir kom í dag
og láta eins og það hefði aldrei komið fyrir?”
“Mér er ekkert illa við þennan unga mann,
Shirley, en áður en þú lætur hrífast af þessari
hetjudáð hans, er hann losaði vagninn frá lest-
inni, þá væri vert fyrir þig að muna eftir því,
að líf hans sjálfs var í veði. Hann hefði losað
vagninn jafnvel þótt við hefðum ekki verið í
honum.”
“Nei, það hefði hann ekki gert,” staðhæfði
hún, því að vitneskjan um að hann hefði gert
þetta fyrir hana var henni mjög unaðsleg til-
hugsun. “Lokuð inni í vagninum, vissum við
ekki að lestin var strokin með okkur, en
Bryce Cardigan, sem sat úti, hlaut að vita það
strax. Hann hafði því tíma til að stökkva af
áður en lestin náði of mikilli ferð, og hann
hefði gert það, frændi vegna föður síns.”
“Jæja; hann beið vissulega ekki mín
vegna, Shirley.”
Hún þurkaði sér um augun og stokkroðn-
aði. “Seth frændi,” sagði hún og tók vin-
gjarnlega um handlegg hans, við skulum vera
vinir Bryce Cardigans; við skulum hafa fund
og koma okkur saman við hann um sanngjarn.
an flutning á brautinni okkar.”
“Nú erum við farin að blanda tilfjnninga
málum inn í viðskiftin,” sagði hann, “og
niðurstaðan verður rugl. Cardigan hefir að
miklu leyti borgað fyrir hina ruddalegu fram-
komu sína í dag, og eg skal fyrirgefa honum
og koma kurteislega fram við hann framvegis;
en mig langar til að þér skiljist það Shirley,
að það gefur honum ekki leyfi til, að skreiðast
upp á hné mér svo að eg strjúki honum. Hann
er sama sem fátæklingur nú, sem gerir hann
lélegan viðskiftavin, og þú gerir mér mikla
þægð með því að láta hann alveg eiga sig, og
halda honum í fjarlægð.”
“Það mun eg ekki gera,” sagði hún svo á-
kveðin og áköf, að frændi hennar leit á hana
snögglega og rannsakandi augum. Hann hefði
samt ekki þurft að bera áhyggjur út af því.
Bryce Cardigan vissi alt of vel um fjárhags-
ástæður sínar til að lítillækka sig svo, að biðja
Shirley Sumner að taka þátt í þeim með sér.
Auk þess var hann kominn út í bardaga —
sem hann ætlaði ekki að hætta við fyr en hann
sigraði.
XVIII. Kapítuli.
Georg Sæotur kom og sótti húsbónda sinn,
sem var í alt annað en góðu ástandi. Þegar
Bryce kom til Sequoia hitti hann lækni félags-
ins, sem færði nef hans í samt lag og batt sár
hans. Bryce líktist föður sínum í því, að þegar
gert hafði verið að meiðslum hans, fór hann til
skrifstofu sinnar og vann þar þangað til klukk-
an var sex og vinnu var hætt.
Gamli Cardigan beið eftir syni sínum við
garðhliðið. Georg hafði sagt honum undir og
ofan af frá æfintýrum sonar hans, og beið hann
nú eftir Bryce til að fá söguna eins og hún
gerðist í raun og veru, og heyra um þennan
nýja skaða, sem þeir höfðu beðið, því að skaði
var það í raun og veru. Viðurinn sem fór for-
görðum er lestin fór fram af var smámunir,
tvö eða þrjú þúsund dalir, en aðal skaðinn fólst
í tapi vagnanna. Þeir vissu það báðir feðg-
arnir, að Pennington mundi nota þetta tækifæri
til að tefja viðarflutinginn. Það mundi verða
tafið fyrir honum alt, sem auðið væri, og af
því leiddi, að sögunar mylnan yrði að hægja á
sér og pantanirnar yrðu ekki afgreiddar. Pen-
nington vissi það líka vel, að þetta firti þá
feðga viðskiftavinum.
“Jæja, sonur minn,” sagði John Cardigan,
“annað áfall, eða hvað?”
“Já, herra minn, rétt beint framan á nef-
ið.”
“Eg átti nú við arfleifð þína, sonur minn.”
“En eg er nú meira að hugsa um nefið á
mér, félagi. Ef satt skal segja, þá er eg ekkert
að hugsa um arfleifð mína. Eg hefi gert á-
kvörðun því viðvíkjandi. Við munum berjast
meðan blóðdropi er í okkur. Og vel á minst,
eg byrjaði bardagann eftir hádegið í dag. Eg
gaf formanni ofurstans ærlega ráðningu og
barði úr honum gorgeirinn, sá bardagi var
tileinkaður þér, John Cardigan. Eg hreinsaði
heldur en ekki til og gaf sjálfum ofurstanum
svolitla slettu um leið.”
“Það var gott, Bryce, vel gert. Mig lang-
aði til að formaður þessi fengi ráðningu. Hann
hefir misþyrmt mönnum okkar um langa hríð.
Hann gerði sig að kóngi yfir þeim, eins og þú
veist.”
Bryce létti fyrir brjósti. Faðir hans vissi
þá ekkert um skemdirnar í Risadalnum. Það
styrkti þann ásetning sonar hans, að jafna yfir
skemdirnar, áður en uppskurðurinn veitti föð-
ur hans sjónina á ný. Feðgarnir leiddust upp
að dyrunum. Rétt þegar þeir komu inn,
hringdi síminn og Bryce svaraði.
“Mr. Cardigan,’? sagði Shirley Sumner í
símann .
“Bryce,” leiðrétti hann.
Hún lézt ekki heyra leiðréttinguna.
“Eg — eg veit ekki hváB" eg á að segja við
þig,” stamaði hún.
“Það er engin þörf á að segja neitt, Shir-
ley.”
“En þú bjargaðir lífi okkar, og hefir þess-
vegna rétt til að búast við réttri og sómasam-
legri viðurkenningu frá okkar hálfu. Eg
hringdi hingað til að segja þér, hve dásamlegt
og hetjulegt þrekvirki þitt var----”
“En eg var líka að bjarga mínu eigin lífi,
Shirley.”
“Þú varst ekki að hugsa um það þá.”
“Já, en eg var ekki heldur að hugsa um
líf frænda þíns,” svaraði hann án nokkurs
innileika.
“Eg er viss um, að við getum aldrei endur-
goldið þér, Mr. Cardigan.”
“Þú skalt ekki einu sinni reyna til þess.
Hinn virðulegi frændi þinn, kærir sig ekkhum
það, og því skyldir þú reyna það?”
“Þú gerir mér það talsvert örðugt að —
að endumýja vináttu okkar, Mr. Cardigan. Við
höfum lifað mjög viðburðaríkan dag, og ef til-
finningar mínar eru eins vingjarnlegar og þær
eru í kvöld, finst mér að þú ættir að gera þinn
hluta — og hjálpa til.”
“Blessuð vertu,” tautaði hann. “Hugul-
semi þín að hringja og tala við mig, gerir mig
þér skuldbundinn. En heyrðu Shirley, er mér
óhætt að tala við þig fáein orð í hreinskilni?”
“Það hugsa eg, Mr. Cardigan.”
“Jæja þá, hlustaðu nú á mig. Eg er ó-
vinur frænda þíns þangað til dauðinn skilur
okkur að. Hvorki hann né eg veitum nokkra
vægð, og eg ætla mér að brjóta hann á bak
aftur ef eg get.”
“En þá brýtur þú mig á bak aftur um
leið,” sagði hún til að vara hann við.
“Einnig vinátta okkar. Það þykir mér
slæmt. En þetta verður að framkvæmast, geti
eg gert það. Eigum — eigum við þá að kveðj-
ast, Shirley?”
“Ja—á!” það var grátstafur í rómnum.
“Vertu sæll, Mr. Cardigan. Mig langaði til að
láta þig vita þetta.”
“Vertu sæl! Jæja, þá er nú búið að klippa
þennan þráð,” tautaði hann með sjálfum sér,
“og þarna brast annar fagur dagdraumur.” —
Án þess að vita það, talaði hann í símaáhaldið,
og Shirley, sem vonaðist eftir að hann segði
eitthvað meira, heyrði þetta eintal hans,
— öll merking orðanna, sem þótt þau væru
venjuleg, voru svo þrungin eftirsjá, að þau
báru vott um hina fyrstu raunverulegu sorg
Bryce.
“Æ, Bryce!,’ kallaði hún hastarlega. En
hann hafði hen^t áhaldið upp og heyrði því
ekki til hennar.
Næsta vikan eftir þetta var sérstök fyri’-
það, hve vel Bryce vann að rannsókninni á
fjárhagsástandi föður síns og heimsókn Donald
McTavish. Bryce fann hann í skrifstofunni
einn morguninn þegar hann kom þangað.
“Komdu sæll McTavish,” sagði hann við
skógarformanninn og rétti honum hendina vin-
gjarnlega. Gamli maðurinn tók báðum hönd-
um utan um hana eins og barn.
“Jæja þetta er þá litli drengurinn
sjálfur,” drundi hann. “Mér þykir vænt um að
sjá þig drengur minn.”
“Þú hefðir séð mig í fyrradag, hefðir þú
verið sjáanlegur,” sagði Bryce og brosti glað-
lega. “Mac, gamli kunningi, þeir segja mér að
þú sért á beinni leið til fjandans.”
“Eg ber ekki móti því að eg fæ mér svo-
lítið tár við og við,” sagði formaðurinn hrein-
skilnislega, en samt var áhyggju- og vandræða
j' svipur á honum.
Bryce settist niður við skrifborðið sitt,
kveikti í pípunni sinni og horfði alvarlega á
McTavish. Formaðurinn var stórskorinn og
beinastór Skoti, rauðhærður og mjög hæru-
skotinn, og féll hárið ofan á herðar. Afskapa-
lega mikið nef og reis hátignarlegarlega fram
úr andlitinu, sem var svo stórskorið og harð-
neskjulegt, að árangurslaust var að leita þar
eftir karlmannlegum fríðleika. Hann var arm-
langur og hengu Iiandleggirnir niður eins og á
mannapa. Hann var dálítið lotinn eins og af
því að hafa borið þungar byrðar. En ern var
hann, þrátt fyrir sextiu ár að baki, en Bakkus
hafði ekki verið eins nærgætinn og árin. Bryce
sá, að utan á Mac voru eitthvað þrjátíu pund
af brennivínsfitu, og að hin hvössu, bláu augu
hans voru óeðlilega útþanin, sem sýndi að vín-
andinn var farinn að vinna á heila hans. Hend-
ur hans skulfu er hann stóð frammi fyrir
Bryce, og hann fitlaði við uppbrotið á skyrt-
unni sinni. Sá Bryce að Mac bjóst við að
hann byrjaði samræðurnar, svo að hann neyddi
sig til að hefja þetta óþægilega verk.
“Mac, Moira færði þér skilaboðin?”
“Já.”
“Jæja, eg býst þá við að við skiljum hver
annan, Mac. Var það eitthvað annað, sem
þig langaði til að tala við mig um?”
MacTavish mjakaði sér að borðinu. “Þú
ferð ekki að reka gamla Mac svona fyrirvara-
laust?” sagði hann hreystilega.
“Maður, þú hefir ekki hjarta til að gera
það eftir öll þessi ár.
Bryce kinkaði kolli. “Ef þú hefir hjarta
til að taka kaup og vinna ekki fyrir því eftir
öll þessi ár, þá hefi eg hjarta til að setja betri
mann í þinn stað.”
“Þú varst alt af gefinn fyrir að spauga.”
“Þa^ er ekki til neins að þrátta um þetta,
Mac. Þú ert ekki framar á kauplistanum og
kominn á eftirlaun. Skúrinn þinn úti í skógin-
um, fæðið í matsalnum, föt og tóbak, sem eg
sendi þér. Ekkert meira né minna!” Hann
seildist yfir á borðið og tók ávísun. Hérna er
kaupið þitt upp til hins fimtánda. Það er síð-
asta Cardigan ávísunin, sem þú færð. Mér
þykir þetta hræðilega slæmt, en eg er alveg
staðráðinn í því, að þetta verði svo.”
“Hvern ætlar þú að setja í minn stað?”
“Það veit eg ekki, en það verður ekki örð-
ugt að finna betri fprmann en þig.”
“Eg læt hann ekki vinna,” urraði Mc-
Tavish.
“Þú komst upp með það við föður minn.
Reyndu það við mig og þú skalt sjálfan þig
fyrir hitta, eg skal sjálfur sjá um það. Snertu
eftirmann þinn með þínum minsta fingri, Mac,
og þú skalt deyja á öreiga heimilinu hérna í
•sveitinni. Engar hótanir kunningi! Þú þekkir
Cardigans feðgana, þeir segja það sem þeir
meina.” Þeir horfðust í augu fáein augnablik,
þá fór titringur um formanninn og hann leit
til jarðar. Bryce vissi að hann hafði sigrað
að lokum, og McTavish vissi það líka, því að
hann fór alt í einu að gráta.
“Rektu mig ekki drengur,” grátbað hann.
“Eg skal vinna vel og ekki bragða whiskey
framar.”
“Þetta er þýðingarlaust, Mac. Smakkaðu
ekki whiskey í heilt ár, og eg skal láta eftir-
mann þinn fara og gefa þér starf þitt aftur.
En nú sem stendur gildir þessi ákvörðun mín
og er óhagganleg. Þú skalt hætta vinnunni.”