Heimskringla - 03.05.1939, Blaðsíða 4
4. SíÐA
HEIMSK.R1NGLA
WINNIPEG, 3. MAÍ 1939
Heitnakringla
(StofnuO 1886)
Kemur út á hverfum miOvikudegi.
Eigendur:
THE VIKING PRESS LTD.
853 oo 855 Sargent Avenue, Winnipeg
Talsimis 86 537
Ver5 blaðslns er $3.00 árgangurinn borglst
tyrirfram. Allar borganir sendlsit:
THE VIKING PRESS LTD.
tJli ylðskifta bréf blaðinu aðlútandl sendlst:
Mcnager THE VIKINO PRESS LTD.
853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEPAN EINARSSON
Vtanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA
853 Sargent Ave., Winnipeg
“Heimskringla” is published 6
and printed by
THE VIKINO PRESS LTD.
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg Íian.
Telephone: 86 637
aiuiiimiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiltlllilillllllllllilllillllllllllllllllllllllllilllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllilÍl
WINNIPEG, 3. MAÍ 1939
þann svip, er eflaust kom miklu til vegar
um það, að söngurinn varð áheyrendunum
eiginlegur, þýður og samgróinn. Um leið
og kvæðin bárust áheyrendunum á öldum
tónanna, naut andi þeirra sín, þetta ó-
gleymanlega undirspil íslenzkrar náttúru.
er áin niðar, sem blóð í'æðum, eins og
skáldið segir, svanurinn syngur á heiða-
vötunum, sólarlagið slær roða á hafflötinn,
blær vorsins vekur blómin í dölunum og
fuglarnir kveða alt sem kunna. Þetta
og því um líkt á ítök í hjörtum eldri fs-
lendinga. Þessir textar úr biblíu íslenzkr-
ar náttúru, Ijóma upp endurminningarnar.
Að heyra þá í tónum túlkaða, er og verður
hverjum sönnum fslendingi ávalt unun.
Og fyrir það getum vér trúað því, að
fram á varir margra áheyrenda hafi komið
óskin til kórsins, sú er felst í þessum
orðum Bjarna:
Syng þú ungur mest sem mátt
meðan hljóð þín fagurt gjalla—
BEZTI SÖNGUR KARLAKÓRSINS
ER ofmikið sagt, að Karlakór íslendinga
hafi farið sigurför með söng sínum v
Auditorium s. 1. miðvikudag ? Á því er
ekki vafi að áheyrendunum, sem voru
nokkuð á sjöunda hundrað, og sem flestir
voru landar, hafi aldrei verið betur skemt
með söng kórsins, en þetta kvöld. Sá er
þetta ritar, er sannfærður um, að þetta
hafi verið bezti söngur kórsins og sem
um leið má þá einnig líta á sem vott vors
og gróanda í 10 ára starfi kórsins. Styður
að sjálfsögðu nokkuð að þessu, að þarna
gafst kórnum í fyrsta sinni tækifæri að
syngja í góðu húsi, í söngsal þar sem söng-
kraftar hans nutu sín eins og þeir eiga
skilið, en jafnvel þó það hafi gert söng-
inn mýkri og viðfeldnari en vanalega,
leyndist það ekki að söngurinn var jafn-
ari og vissari yfirleitt en áður; kórinn að
minsta kosti betur æfður en fyr, ef ekki
er um frámför í sönghæfni, teknik, að
ræða.
Áhrifamestur var söngurinn nú sem fyr
1 Sverrir konungur, lag eftir Sv. Svein-
björnsson, raddsett fyrir kór af R. H.
Ragnar, og í Landsýn, eftir Edvard Greig;
standa þar einnig að baki sögur, sem hug-
stæðar eru íslendingum og lífi, manndáð
og hreysti blása í þessi verk. Sóló 1
þessum lögum söng Alex Johnson örugt og
vel. Með þessum meiri söngvum má og
nefna: “Brennið þið vitar”, úr þjóðhátíð-
arljóðum Davíðs Stefánssonar, lag eftir
Pál ísólfsson. Fýsti marga að heyra kór-
inn syngja það. Reyndist og söngurinn
áhrifamikill, enda er snildarbragur á lag-
inu í heild sinni. Ennfremur mætti með
þessum lögum, sem áhrifamest voru í söng
kórsns, telja landnámssönginn: “Lýsti
sól” lag eftir Sv. Sveinbjörnsson.
En svo létu flest eða öll smærri lögin
eigi síður þítt í eyra, t. d. Söngfuglarnir,
Bára, blá; sólóin þar sungin af Birni
Metusalemsson. Og vögguvísan: “Bí, bí
og blaka” fór svo vel úr hendi, að hana
varð að endurtaka; söng Thor Otto Halls-
son sólóna, sem þá “góðu lukku” gerði.
Það var að einu leyti, sem kórinn hafði
samt “harða lukku”. Sumir af ágætustu
tenór-söngvurunum, t. d. óli Kárdal, sem
syngja ætluðu, sýktust af kvefsótt sem
hér hefir gengið, og urðu vegna þess, að
hætta við að syngja. Kórinn er einmitt
þarna veikastur fyrir, ef dæma skal nokk-
uð um hann. Og það fór auðvitað ekki
framhjá þeim á stöku stöðum, þetta kvöld,
sem tekniskri gagnrýni beita. Á þessari
samkomu mátti þetta því tilfelli heita. En
með Itostunum sem hér að framan eru
taldir að verið hafi á söng kórsins, er auð-
vitað sanngjarnt við það að kannast, að
erfiðleikar kórsins hafa lengi verið þeir,
að afla sér nægilega voldugs tenórs. Þar
stendur kórinn til bóta, eins og að vísu í
hinu líka, frá sjónarmiði gagnrýnenda, að
þjálfunar raddanna (voice training) og
meiri tekniskrar þekkingar er þörf. Að
afla sér þessa í dýrtíð, er spauglaust. Ef
kórinn eða einstaklingar hans, gætu samt
yfirstigið þetta, kæmi það brátt í ljós í
fágun og fullkomnun söngsins.
“Ár vas alda”, hét einn söngurinn,
textinn, sem kunnugt er, tekin úr Völuspá.
Lagið hefir Þórarinn Jónsson samið. Með-
ferð kórsins á laginu var ágæt, söngurinn
heilsteyptur og hátíðlegur. Orð og tónar
luku upp fortíðinni. Sannaðist þar enn
einu sinni það sem skáldið kvað: Úr forn-
öldinni fljúga neistar. Og þetta minnir
einnig á val taxtanna yfrleitt við þetta
tækfæri af kórnum. Þeir voru svo ramm-
íslenzkir (vísurnar og kvæðin) að það setti
þjóðlegan íslenzkan svip á þetta söngkvöld,
Einsöngva söng Gertrude Newton, fram-.
úrskarandi æfð söngkona og á fiðlu lék
John Waterhouse, af ágætum smekk og
kunnáttu. Voru bæði kölluð fram aftur.
Undirspil Gunnars Erlendssonar var nú
sem fyr í senn næmt og lífgandi og með
snillingsbrag.
Og innri eldur söngstjórans, Ragnar H.
Ragnar, brann aldrei glaðara en þetta
kvöld. Ekki er það svo að skilja að elds-
sins hafi ekki orðið vart undir augnabrún-
unum og jarpa hárinu flaksandi eins og
faxi á fjörhesti við söng kórsins oft áður.
En alvaran var sjáanlega meiri en nokkru
sinni fyr, og taumhaldsins stranglegar
gætt, unz slétt grundin var fram undan
og hættulaust og gaman var að láta
gamminn geisa. Þessi ágæta stjórn á
söngnum hóf hann hvarvetna, svo hann
var ekki aðeins jafnbezti söngur kórsins,
heldur um leið hinn hátíðlegasti, í bezta
skilningi þess orðs. Og í þessu var ekki
sízt sigurför kórsins fólgin þetta kvöld.
PÁSKARÆÐA SÉRA PÁLS SIG-
URÐSSONAR í ÞRIÐJU ÚTGÁFU
f fyrra sumar var aldarafmæli séra Páls
Sigurðssonar 1 Gaulverjabæ. Til minn-
ingar um það hefir Snæbjörn Jónsson bók-
sali í Reykjavík gefið út hina frægu
Páskaræðu eftir hann í annað og þriðja
sinn. Ræða þessi var gefin út í fyrsta
sinni 1888, og hefir fyrir löngu selst upp.
En til dæmis um vinsældir'hennar má geta
þess, að hún mun víða hafa gengið manna
á millum í handriti. í marz-mánuði síð-
astliðnum gaf Snæbjörn (The English
Bookshop, Rvík.) ræðuna út, og seldist
upplagið svo ört, að þriðja útgáfa kom i
sama mánuði.
Þetta er lítil bók, aðeins 40 blaðsíður,
prentuð á góðan pappír og með læsilegum
stíl. Útgefandi ritar sjálfur all-langan
inngang, þar sem hann gerir grein fyrir
stefnu séra Páls og nokkrum atriðum úr
æfi hans, aðallega eftir heimildum séra
Matthíasar Jochumssonar, þar á meðal
sendibréfum séra Páls sjálfs. Séra Páll er
fyrsti nýguðfræðingurinn, sem nokkuð
kveður að í íslenzkum prédikunarstól. —
Ræðusafn hans, sem birt var eftir hans
dag, varð svo vinsælt meðal alþýðu manna’
að engum er saman að jafna, öðrum en
meistara Jóni af fyrri tíðar mönnum og
prófessor Haraldi á síðari tímum. Var
séra Páll ekki aðeins brautryðjandi nýrrar
og heilbrgiðari stefnu í guðfræði, heldur
koma fram í ræðum hans þær hugsjónir í
sambandi við þjóðfélagsmál, sem mest eru
í samræmi við hugsunarhátt frjálslyndra
manna og jafnaðarmanna nú á dögum.
(Á það var bent af undirrituðum í kirkju-
þingsfyrirlestri 1937).
Hinn nýji biskup íslands, Sigurgeir Sig-
urðsson, ritar nokkur minningarorð um
séra Pál. Segir biskup þar meðal annars:
“í mínum augum er hann í hópi hinna á-
gætustu þjóna íslenzkrar kirkju og kristni.
Prédikanir hans tala skýru máli um lotn-
ingu hans fyrir Kristni, guði og tilver-
unni.” — Er þetta vel mælt, enda er biskup
sjálfur frjálslyndur guðfræðingur.
Um ræðuna sjálfa þarf ekki að rita
langt mál. Hún fjallar um útskúfunar-
kenninguna gömlu, uppruna hennar og til-
drög, og ástæðurnar fyrir því, að hún enn
sé boðuð. Ennfremur tekur höf. til með-
ferðar hina fornu kenningu um upprisu
holdsins, sem nú er orðin að hjátrú í aug-
um mentaðra manna, og loks gerir hann
grein fyrir hinum nýrri kenningum um
dauðann, dóminn og annað líf, þykir hon-
um kirkjan og fólkið alment mun seinna
til að leiðrétta hugmyndir sínar um trú-
aratriði en skoðanir sínar á öðrum efnum.
í flestum atriðum á ræðan við enn í dag.
Á stöku stað mundi þó nútímaguðfræðing
greina á við séra Pál, sem von er til. Það
nær t. d. ekki nokkurri átt að nota lengur
hina gömlu flokkun í heiðingja, Gyðinga
og kristna menn, eins og unt sé að telja
alla heiðingja í einu númeri, — þá er það
líka eftirtektavert, að séra Páll er uppi
áður en sálrænar rannsóknir eru svo langt
á veg komnar, að ísl. prestar geti haft af
þeim stuðning, Röksemdir hans eru aðal-
lega sóttar til nýguðfræðinnar, eins og hún
var að mótast fyrir áhrif biblíurannsókn-
anna og annarra trúarbragðavísinda. —
Séra Páll átti í stríði miklu við sjálfan
sig eftir að hann gerðist prestur, því að
gamalguðfræðin var honum utan brautar,
en hann var aldavinur séra Matthíasar,
og hann útvegaði honum rit eftir W. J.
Channing, hinn alkunna Unitaraleiðtoga.
Þá var ísinn brotinn. Þannig áttu þessi
tvö mikilmenni, Matthías og Channing,
þátt í því að gefa íslandi einn af sínum
ágætustu andlegu leiðtogum, sveitaprest-
inn, sem íslenzk alþýða ásamt biskupi sín-
um minnist “með þakklæti”.
Jakob Jónsson
HóFDRYKKJA—OFDRYKKJA
(Meginmál ræðu sem flutt var í Fyrstu
lutersku kirkju í Winnipeg, 30. apríl
1939 af séra Valdimar J. Eylands)
“Það er rétt að" éta hvorki kjöt, né
drekka vín, né gera neitt sem bróðir
þinn steytir sig á.” Róm. 13:21.
Mér er ánægja í því að verða við tilmæl-
um stúknanna “Heklu” og “Skuldar” um
það að helga þessa guðsþjónustustund um-
hugsun um bindindismálið, og mér þykir
vænt um að sjá svo marga af meðlimum
þeirra hér stadda. Ber nærvera þeirra
vott um áhuga þeirra fyrir málinu, og
það að þeir vænta sér nokkurs atbeina frá
kirkjunni í baráttunni fyrir hugsjónum
sínum. Til þessa stuðnings frá kirkjunni
eiga stúkurnar líka fullan rétt. Nú vill
svo til að einnig kirkjufélag vort hefir
þetta mál á dagskrá sinni. Á síðasta
kirkjuþingi var það brýnt fyrir prestum
kirkju vorrar að prédika og ræða opin-
berlega og á annan hátt um þetta mikla
vandamál. Kirkjuþingsályktun í þessa
átt, hefir verið óuppfylt á árinu að því er
þennan söfnuð snertir. Verður það því að
álítast réttmætt og í alla staði tímabært
að ræða um þetta mál í kvöld.
Er um víndrykkju ræðir á vorum dög-
um, er hugtakið oft greint með tveimur
orðum: ofdrykkja og hófdrykkja. Orðið
ofdrykkja skýrir sig sjálft. Sú tegund
drykkjuskapar á fáa formælendur meðal
þeirra sem bera nokkra virðingu fyrir per-
sónu sinni og manndómi. Um hina svo
nefndu hófdrykkju er alt öðru málí að
gegna. Um þessa hlið málsins eru skoðan-
ir manna mjög skiftar, og mörgum er
þetta harla viðkvæmt raál. Nú er það
ekki löngun mín að særa nokkurn mann
með þessum umræðum. Ekki ætla eg mér
heldur að ræða málið frá sjónarmiði
stjórnmála eða hagfræði, þó að það nái
einnig inn á þau svið heldur frá sjónar-
miði trúarlífsins og hinnar kristilegu sið-
fræði. Tilfærð orð postulans í bréfi hans
til Rómverja gefa mér tilefni að ræða mál-
ið frá þessari hlið: “Það er rétt að éta
hvorki kjöt, né drekka vín, né gera neitt
sem bróðir þinn steytir sig á.
Postulinn er mjög hógvær i áminning
sinni. Megum vér einnig athuga málið
af hógværð og stillingu, en með löngun til
að nema og muna það sem rétt er í þessu
efni, bæði fyrir Guði og mönnum.
Hverjir eru þá talsmenn hófdrykkjunn-
ar á samtíð vorri? f þeirri fylking sjá-
um vér hóp mætra vel kristinna manna
víðsvegar í söfnuðum kirkjunnar. Ekki
dettur mér í hug að kveða upp neinn stóra-
dóm yfir þeim sem þannig hugsa, né
heldur að staðhæfa, eins og sumir bind-
indisfrömuðir hafa gert og gera enn, í
eldmóði áhuga síns, að það sé ávalt og
undir öllum kringumstæðum synd, að
neyta áfengra drykkja. Vér erum ekki
óminnugir þess, sem líka er þráfaldlega á
bent, þessari skoðun til staðfestu, að
Kristur sneri vatni í vín, sem síðan var
neytt af veizlugestum í návist hans og að
postuli Drottins löngu síðar, ráðlagði læri-
svein sínum að neyta víns við meltingar-
leysi. Ef vér gættum þess að neyta víns-
ins, eins og vér mundum gera, ef vér vær-
um oss meðvitandi um persónulega ná-
vist Krists, mundi enginn hafa neitt út á
þá tegund vínnautnar að setja. Að vín-
andi er oft notaður sem læknislyf er þá
líka staðreynd sem ekki verður
hrakin. En jafnvel talsmönnum
hófdrykkj unnar meðal kristinna
manna gleymist návist Krists
þráfaldlega þegar kvölda tekur
og á daginn líður, og stundum
eru kvillarnir sem vínið á að
lækna ímyndun ein. Vel sé oss
öllum er vér minnumst þess sem
postullinn segir, að efninu til á
þessa leið : “Það er ekki rétt að
neyta víns ef það verður ein-
hverjum veikari bróður til
hneykslunar.
f hópi talsmanna hófdrykkj-
unnar sjáum vér einnig stóran
skara kennara og uppeldisfræð-
inga. Þeir hafa æskuna í huga.
Alstaðar er barist um æskuna,
einnig á vígvelli áfengisnautnar-
innar. “Það er mesta fásinna,
og líka stórskaðlegt segja þessir
lærðu menn, “að telja börnum
og unglingum trú um að áfengi
sé æfinlega voðalegt í afleiðing-
um sínúm, án tillits til þess hver
drekkur, hversu oft, eða hve
mikils er neytt. Unglingarnir
komast að því þó síðar verði að
allir sem neyta áfengra drykkja
verða ekki drykjurútar, verða
ekki allir ósiðsamir, verða ekki
æfinlega veikir, verða ekki æfin-
lega fjarvita. Vilja þessir bræð-
ur halda því fram að hófdrykkja
sé ekki skaðleg, — og að þá
staðreynd megi ekki fela í upp-
fræðslu ungra manna um þessi
mál. Frá sjónarmiði uppeldis-
fræðinnar er þessi kenning vafa-
laust rétt, en verður þó að telj-
ast harla varasöm, eins og síðar
verður að vikið.
í hópi talsmanna hófdrykkj-
unnar eru allmargir vel þektir
vísindamenn. Nefnd merkra
lækna og efnafræðinga var sett
á laggirnar fyrir skemstu í einu
af ríkjum Bandaríkjanna (Vir-
ginia). Var hlutverk nefndar-
innar að leggja fram álit eða
skýrslu um eðli og áhrif áfengra
drykkja. Álit þetta skyldi svo
leggja fyrir ríkisþingið sem
frumvarp til laga um uppfræðslu
unglinga í skólum ríkisins. —
Nefndin lagði svo fram álit sitt
á tilteknum tíma, og mentamála-
deild ríkisins lýsti því yfir að
skjalið væri vísindalega ábyggi-
legt og mjög lærdómsríkt. í
skjali þessu er gerð vísindaleg
grein fyrir efnasamböndum
þeim sem f/rirfinnast í áfeng-
um drykkjum, og áhrifunum
sem þeir hafa á hina ýmsu lík-
amshluta, undir mismunandi
kringumstæðum. Nefndarálit
þetta kom svo fyrir ríkisþingið
á síðast liðnum vetri. Eftir mikl-
ar umræður var ákveðið að vísa
frumvarpinu frá. Eitt stórblað-
ið þar suðurfrá hrópaði með sínu
feitasta letri: “Nærri þúsund
dollara virði af prentuðum
skjölum kastað í eldinn.” —
Hversvegna féll löggjöfum rík-
isins svo illa nefndarálit þetta,
sem gert hafði verið að frum-
varpi til laga? Vegna þess að
niðurstaða skýrslunnar var
þessi: “Það er vísindalega stað-
fest að hægt sé að drekka áfenga
drykki sér að skaðlausu, ef hófs
er gætt.”
Þeir sem mæltu á móti því að
frumvarp þetta væri gert að
lögum um kenslu barna báru
engar brigður á að hér væri um
vísindalegar niðurstöður að
ræða. Þó eru aðrir vísindamenn,
jafnsnjallir þeim sem frumvarp-
ið sömdu, á öðru máli, eins og
síðar er komið fram. Jafnvcl
læknum og vísindamönnum ber
ekki æfinlega saman. En and-
stæðingar frumvarpsins á þingi
óttuðust að slíkar niðurstöður,
jirtar í nafni, og með innsigli
vísindanna, væru blátt áfram
hættulegar vegna þess að þær
yrðu misskildar af óþroskuðum
unglingum. Aðal andstæðingur
frumvarpsins á þingi þessu lét
svo um mælt: “Það kann að vera
vísindaleg staðreynd að hóf-
drykkja áfengis sé ekki skaðleg,
en eg vil ekki láta kenna tíu
ára gömlum syni mínum það.”
Eg hefi fjölyrt um frumvarp
þetta, vegna þess að vér erum
’hér að fjalla um kjarna þessa
máls sem vér berum öll svo mjög
fyrir brjósti. Mér virðist að
framsögumaður andstæðinga
frumvarpsins hafi haft mikið til
síns máls. Það er vissulega vara-
samt að kenna ungling það í
nafni vísindanna að það sé alveg
óhætt að drekka áfengi hóflega.
f þessu máli, e_f til vill öllum
öðrum málum fremur er svo
vandratað meðalhófið. Sumt fólk
er þannig gert að það getur ekki
drukkið í hófi. Einn sopinn
býður öðrum heim þangað til
menn missa alt vald yfir sjálf-
um sér, gleyma manndómi sínum
og guðlegri köllun til lífsins.
Ennfremur eru margir meðal
vínsalauna og bjórstofustjór-
anna í orði kveðnu talsmenn hóf-
drykkjunnar. Þeir auglýsa mjög
kænlega. Þeir hengja hóf-
drykkjuauglýsingar á veggi
búða sinna og í bjórstofurnar.
Fljótt á»litið kemur þetta fyrir
sem hógvær siðferðisprédikun.
í insta eðli sínu er það aðeins
slæleg viðskiftaauglýsing. Vín-
salarnir nota sálfræðilega aðferð
til að taka vopnin úr höndum
veikgeðja vesalinga sem eru að
berjast við sinn innra mann.
Þarna sjá þeir sama boðskapinn
og þann sem til þeirra kom úr
hehbúðum vísindanna, á skóla-
bekkjum uppeldisfræðinganna,
og í fordæmi og orðaræðu sumra
lærisveina kirkjunnar. “Af á-
vöxtunum skulið þér þekkja þá,”
segir Kristur. Hverjir eru þá
ávextirnir af prédikunum og
dæmi postula hófdrykkjunnar ?
Hvar fyrirfinnast þeir? Farið í
hegningarhúsin og þér sjáið þá
þar. Farið á vitfirringahælin,
og þér sjáið þá þar. Farið á fá-
tækraheimilin, munaðarleys-
ingjastofnanir allskonar, á gam-
almennahælin og þér munið
finna fjölda af fórnarlömbum
hófdrykkjunnar þar. Hófdrykkj-
unnar? Já, og aftur já! Að
vísu eru ekki allir ávextir hóf-
drykkjunnar á þessum stöðum.
Margir eru nógu siðferðilega
sterkir til að vera hófsemdar-
menn í vínnautn alla æfi. En
hinir eru miklu fleiri, sem byrja
með hófdrykkju, en enda með
ofdrykkju, armæðu og ótíma-
bærum dauða. Eitt af allra
svakalegustu sárum mannkyns-
ins stafar einmitt af áfengis-
bölinu — af því að þeir sem
[ ætluðu sér að verða hófdrykkju-
menn urðu ofdrykkjumenn. —
Þetta er því niðurstaða hugleið-
inga vorra: Þó það kunni að
vera talið óvísindalegt, og harla
gamaldags, ber oss heilög skylda
til þess vegna sjálfra vor, og
þeirra sem oss er trúað fyrir til
uppeldis og umsjónar að kenna
þeim með orðum og dæmi að
halda sig frá nautn áfengra
drykkja.
Þessi niðurstaða er ekki að-
eins sprottin upp úr reynslu og
athugun á gangi þessara mála
með samtíð vorri, heldur er hún
ávöxtur af anda hinnar kristnu
trúar, 0g í samræmi við kenning
postulans um kristilega sjálfsaf-
neitun. “Það er rétt að éta
hvorki kjöt né drekka vín, né
gera neitt, sem bróðir þinn
steytir sig á.” Vér skiljum þessa
áminning aðeins í hinni sögulegu
umgerð sem hún stendur í. —
Postullinn er hér að tala um hið
nýja frelsi, sem kristnum mönn-
um er gefið. Þeir eru ekki lengur
þrælar lögmálsins, af því Kristur
hefir leyst þá undan því. Sumir
skilja þetta ekki enn til fulls,
eru harla blendnir í trúnni, og
vilja halda sig við hin fornu á-
kvæði um mat og drykk. Hver
skyldi þá afstaða hinna sem
sterkari voru og skilningsbetri ?
Var notkun hins nýfengna frelsis
einhverjum til ásteytingar? Ef
svo var, bar mönnum skylda til
að neita sér um þá tegund frels-
is sem hneykslinu olli. Jesúai
lagði lífið í sölurnar fyrir sam-
ferðamenn sína til þess að frelsa
þá. Eiga þá ekki lærisveinar
hans að hafa siðferðilegt þor, og