Heimskringla - 31.05.1939, Side 1

Beer at its best—
KIEWEL’S
CWhtte. Seat'
Phone 96 361
LIII. ÁRGANGUR WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 31. MAf 1939 ~ T NÚMER 35.
HELZTU FRÉTTIR
Sýningarskáli Islands á New York sýningunni
Myndin er tekin af framstafni sýningarskálans. Leifsstyttan er til hægfi á myndinni.
Konungshjónin í Winnipeg
Koma konungshjónanna til
Winnipeg s. 1. miðvikudag, var
íbúum bæjarins og hinum mörgu
utanbæjargestum er þeirra biðu
til mikillar ánægju. Á C.P.R.
stöðinni var múgur og marg-
menni kl. 10.30 að morgni, er
lestin kom, og tóku fylkisstjóri
og forsætisráðherra á móti
Þeirra Hátign. Þaðan var brátt
haldið til bæjarráðshallarinnar.
Voru götur allar til beggja
handa krökar af fólki. Við ráð-
rúsdyrnar stóð borgarstjóri úti
eins og gestrisinn húsbóndi og
bauð konungshjónin velkomin.
Rigning var nokkur, en konung-
ur var sjáanlega vanur henni frá
London og lét það ekkert á sig
fá; gekk regnhlífarlaus úr vagni
sínum til dyra. Viðdvöl var lítil
í bæjarráðshöllinni, ekki beðið
eftir kaffi, nokkrir gerðir kunn-
ugir konungshjónunum og drotn-
ingu afhentur blómvöndur af ís-
lenzkri stúlku, Sigríði Bardal.
Þaðan var förinni haldið áfram
til stjórnarseturs,, Manitoba-fylk-
is. Voru þar aðal viðtökurnar.
Bauð Mr. Bracken forsætisráð-
herra konungshjónin til húsa
sinna velkomin með ræðu;
hljómsveit söng. Eftir að kon-
ungur hafði svarað ræðu þeirri,
var sezt til borðs. Frá Þing-
húsinu flutti konungur ræðu er
útvarpað var um alt Bretaveldi
á þessum samveldisdegi ríkisins,
24. maí, fæðingardag Victoríu
drotningar. Er sú ræða birt á
ritstjórnarsíðu þessa 4ölublaðs
Heimskringlu. Meðan þarna var
staðið við bárust konungi skeyti
og ávörp frá öllum nýlendum
Bretlands. Fanst Winnipeg ef-
laust sem hún væri hjarta Breta-
veldis þá stundina. Upp úr
klukkan þrjú, óku svo konungs-
hjónin um mörg stræti Winnipeg
borgar og heimsóttu ýmsar
stofnanir og skemtigarða. Með-
fram götunum þar sem konungs-
hjonin áttu leið um og sem 26
mílur vegar var all, stóð fólkið í
mörgum röðum, sem nokkurs
konar lifandi veggur, og beið
uppfyllingar óskastundarinnar:
Að sjá Þeirra Hátign, konung-
inn og drotninguna.
Og þetta hefir nú veizt og er
nú með ánægju minst. Kon-
un'gshjónin komu öllum myndar-
lega og hið bezta fyrir sjónir; er
einkum tekið til fegurðar drotn-
ingarinnar.
Eftir stutta hei&sókn til bæj-
arráðshallarinnar í St. Boniface
og til Fort Garry til að taka á
móti “leiguskuld” H. B. félags-
ins, sem áður hefir verið getið
um, var haldið norður á járn-
brautarstöðina. Þar beið lest
konungshjónarina er lag'ði af
stað, með þau klukkan 6.30 að
kvöldi vestur í land.
Af ferðinni vestur, er ekki
síður vel látið en annar staðar
þar sem konungjshjónin hafa
komið. f sem fæstum orðum
má lýsa komu konungshjónanna
til Canada með orðunum: Eg
kom, sá og sigraði!
Næstkomandi sunnudag koma
þau til Winnipeg aftur að vest-
an. Verður viðdvölin iþá stutt,
aðeins hálfur klukkutími.
Á föstudagsmorgunin þann 19.
maí andaðist að heimili sínu ná-
lægt Húsavík, Man., ekkjan
Anna Eiríksdóttir Pálmason,
tæpra 86 ára. Jarðarför hennar
fór fram frá heimilinu mánu-
daginn 22. maí.
Næsta landið?
Það lítur nú út fyrir, að Hitler
hafi um stundarsakir frestað á-
rás sinni á Danzig og “pólska
hliðið” eða Norður-Pólland. Er
það eflaust loforðum Breta um
vernd landsins að þakka. En
hvar verður þá næst reynt fyrir
sér? Hitler heldur ekki til
lengdar kyrru fyrir. Ákafi hans
er of mikill til þess.
Þó ótrúlegt kunni nú að þyk’ja*
eru það ekki Pólland eða önnur
lönd sem í hættu hafa verið talin
stödd, sem ein kvíða hins ó-
komna. Það er eitt land enn,
sem bæzt hefir við tölu þessara
ríkja, sem óttast það að verða
Þýzkalandi að bráð. Og það er
ftalía.
Eins og kunnugt er, sendi
Hitler utanríkisráðherra sinn,
Joachim von Ribbentrop suður
til Milan fyrir skömmu til þess
að krefjast þess af ítölum, að
þeir mynduðu hernaðar samtök
við Þjóðverja. Ciano greifi og
utanríkismálaráðherra ítalíu
kom þar til móts við Ribbentrop.
Gekk í stappi milli þerra um
þetta í tvo eða þrjá daga. En að
því búnu tilkynti Ciano, að
ítalía hefði gengið að “kröfum”
Hiters.
Hitler voru farnar að berast
sögur um það, að Londan, París
og Washington væru að skutlast
á skeytum um það, að það mundi
vera hægt ef rétt -væri á haldið,
að kaupa Mussolini til að slíta
vináttunni við Þýzkaland. Hitler
sá sér þá ekki til setu boðið og
sendi Ribbentrop út af örkinni
til að minna Mussolini á, að hann
væri fangi Hitlers, ef því væri
að skifta.
Hitler hefir upp aftur og aftur
verið að senda herforingja sína
til ítalíu til að taka við stjórn
ítalskra hersveita hér og þar.
Einn hópurinn var sendur á þess-
um vetri til Afríku. Hefir af-
leiðingin af því orðið sú, að
Pietro Badoglio marskálkur,
sem um fleiri ár hefir verið yfir-
herforingi í Libýu, hefir verið
vísað frá stöðunni, en hún verið
fengin Walter von Brauchitseh,
nazista herforingja í hendur.
Yfirhershöfðingi ítalska hers-
ins í Róm, Alberto Parini, sam-
þykti undir eins þessa skipun frá
Berlin. Hann er nú jafnvel talin
aðdáandi Hitlers og líkar ítölum
það miður. En hvort hann hefir
orðið það með ljúfu geði er þó
eftir að vita.
Þessi yfirgangur Hitlers mæl-
ist illa fyrir meðal ítölsku þjóð-
arinnar. Og þegar hermennirn-
ir og vopn frá Þýzkalandi hafa
streymt suður hefir á landa-
mærunum orðið að efla lögreglu-
eftirlitið, vegna óeirða, er stund-
um hafa brotist út. Og ftalir
hafa ekki farið neitt dult með
það, að hóta Hitler þ<ví að hann
skuli ekki án blóðsúthellingar
taka ftalíu, eins og hann hafi
gert Tékkóslóvakíu, Austurríki
og Memel.
í verksmiðjum á Norður-ítalíu
hefir talsvert borið á óeirðum
og jafnvel uppþotum. í Alfa-
Romeo verksmiðjunum í Milan, í
Isotta Fraschini og Caproni loft-
skipaverksmiðjunum hefir oft
verið dreift út flugritum til að
æsa verkmenn á móti stjórn
ítala og í Turin og Bologne,
hafa menn ósjaldan verið hand-
teknir og hneptir í varðhald.
Þessar óeirðir hafa tvisvar eða
þrisvar gengið svo langt, að
Heinrich Himmler, yfirmaður
leynilögreglu Nazista, hefir sýnt
aumur á ítölum og sent þeim
hóp sinna beztu leynilögreglu-
þjóna til að halda sósíalistunum
í skefjum.
Hættulegasti maður ítalíu að
því er þetta mál snertir, er þó
Roberto Farinacci. Hann var
eitt sinn ritari fasista flokks-
ins, en var rekinn úr stöðu sinni
af Mussolini, vegna þess að hann
1926 gagnrýndi gerðir stjórnar-
innar og skrifaði á móti henni.
Honum og fleirum hefir þótt
Mussolini fara of hægt í sakirn-
ar og að verða leiðtogi þeirra
öfgamanna, er hugmynd hans.
Hann gefur nú út blað er nefnist
“Regime Fascista”. Blað það er
nú orðið all-áhrifa mikið og er
það meðal annars til marks um
það talið, að löggjöfin á móti
Gyðingum, hafi verið undirróðri
Farinacci að kenna. Honum fell-
ur einræði Hitlers betur en Mus-
solinis. Andúðina nú á ftalíu
gegn stjórninni, telur hann vott
þess, að Mussolini haldi ekki
nógu stíft í tauminrí og notar
hana óspart gegn stjórninni og
blæs meira að segja að ófriðar
kolunum.Vaxi sú óvild stjórninni
yfir höfuð, er það Hitler, sem
getur stöðvað hana og frelsað
fasismann á ftalíu með því að
innlima hana Þýzkalandi.
Hvað um Mussolini yrði eða
hvað hann gerði til þes að aftra
þessu, er auðvitað ekki gott að
gizka á. Én það væri saga til
næsta bæjar, ef hann leitaði til
Bretlands um vernd fyrir yfir-
gangi Hitlers!
Um sykurgerð í Winnipeg
Manitoba-búar hafa lengi gert
sér vonir um að sykurgerðar-
verksmiðja yrði stofnuð í Win-
nipeg. Það mál hefir verið svo
vakandi í hugum manna, að
fylkisþingið hefir ár eftir ár
beðið eftir að lána um $600,000
til fyrirtækisins.
Stundum hafa menn komið til
bæjarins gagngert til þess að
virða möguleikana til þessa fyrir
sér. En þrátt fyrir gott boð
stjórnarinnar hefir aldrei orðið
af neinum framkvæmdum í þessa
átt.
Fyrir þremur vikum sendir
samt Þjóðverji, Albert Flagen-
heimer að nafni, iðnaðarhöldur
og maður góðum efnum búinn
Hon. J. S. McDiarmid, námuráð-
gjafa Bracken-stjórnarinnar
bréf með umsókn um leyfi til að
færast þetta fyrirtæki í fang.
Meðmælin, sem Flagenheimer
gefur sjálfum sér, hljóða þann-
ig:
“Þar til í ágútsmánuði 1936,
var eg formaður hins Suddeut-
chen Zucker Aktiengeséllechaft
í Mannheim, (sykurgerðarstofn-
un) og Var eg aiðal fulltrúi
nokkra hlutahafa þess. Frá þeim
tíma og þar til í nóvember 1938,
var eg meðráðamaður félagsins,
sem meðal annars átti þessa
TIL
VESTUR-ISLENDINGA
Þegar við undirritaðir fórum
þess á leit við íslendinga í Ame-
ríku, að þeir legðu fram nægi-
legt fé til þess að koma upp
myndastyttu af Leifi heppna,
sem notuð skyldi við íslandsdeild
sýningarinnar í New York .og
siðan komið fyrir á hentugum
og viðeigandi stað í Ameríku,
var stefnt að því marki að safna
$2500 til $2700. Fyrir ötula að-
stoð ótal margra manna, sem
lögðu það á sig að safna fé, hver
í sínu bygðarlagi, og ótrúlega
góðar undirtektir, svo að segja
alstaðar þar sem fslendingar eru
búsettir í þessari heimsálfu, er
þessu fyrirsetta takmarki nú
náð, og frekara tillagi til þessa
fyrirtækis verður ekki veitt mót-
taka.
Oss undirrituðum er það bæði
ljúft og skylt að þakka innilega
öllu fólki voru sem gerði það
mögulegt að leiða þetta fyrir-
tæki til happasælla lykta. Fyrst
viljum við þakka öllum þeim,
sem lögðu á sig mikið starf við
fjársöfnunina í sínum eigin
heimahögum, og þar næst öllum
þeim sem með fjárframlögum,
smáum sem stórum, styrktu
fyrirtækið.
Hinar góðu undirtektir, sem
þetta mál fékk hjá fólki voru er
gleðiríkur vottur þess að hið ís-
lenzka þjóðarbrot hér búsett, ber
innilegan hlýhug til íslands í
hjarta sínu. Heiður og sómi
íslands er þeirra eigin heiður og
sómi.
Einnig er þetta ánægjulegur
vitnisburður þess hvað Vestur-
íslendingar geta gert á ótal
mörgum sviðum, ef samhygð og
eining, en ekki sundrung og
þröngsýni, fá að ráða gerðum
þeirra.
Winnipeg, Man. 29. maí, ’39.
Rögnvaldur Pétursson
Ásm. P. Jóhannsson
Árni Eggertsson
B. J. Brandson
G. Grímson
G. B. Bjömson
Vilhjálmur Stefánsson
verksmiðju og sem framleiddi
úr 2,200,000 tonnum árlega eða
um 6,500,000 poka af sykur. Auk
þessa á eg hluti í “Societe” Fin-
anciararia Industriale Veneta í
Padova, (lánfélagi) og á því
einnig hagsmuna að gæta í syk-
ur félögum í ítalíu, Rúmaníu og
Búlgaríu.
Eins og af þessu má sjá, er
Þjóðverji þessi nokkuð mikils
ráðandi í iðnaði þeim, er hernað-
ur byggist á. Ritið “Chemical
Worker”, sem er málgagn félags
manna er við efna-rannsóknir
fást, segir meðal annars um
sykurrófu-iðnaðinn:
“Hér er um hlutfallslega nýtt
efni að ræða (þ. e. sykurrófu-
framleiðsluna) sem ríkin leggja
fé til og sem virðist í fljótu
bragði sætt í munni og saklaust,
en þar höfum við enn á ný fram-
leiðslu, er beinlínis snertir mik-
ið hernað. Með efnum þeim sem
í sykurrófum eru má efnafræð-
^slega ef á liggur framleiða ótak-
markað vörur, sem glycerine,
alkóhol, acetone og hydrocyanic
(prússneskt) acid” (með öðrum
orðum nægð af sprengiefnum).
Menn þeir er íhugað hafa syk-
urgerð hér, hafa ekki gert mik-
ið úr iðnaði þessum í sjálfu sér.
En þegar til hins kemur, að
framleiða vörur til hernaðar um
leið með rekstrinum, er alt öðru
máli að gegna og auðveldara að
láta hann borga sig.
Frh. á 5. bls.
“THORFINNSSONS-BRÆÐURNIR”
Matthlas Theodore Hjalti Snorri
Mynd sú er hérmeð birtist, átti að fylgja grein er út kom í Heimskringlu 26. marz
s. 1. með fyrirsögninni: “Thorfinnssons br*ðrum sýndur sómi”, en barst blaðinu of seint
í hendur. f greininni var að verðugu sýnt fram á þátttöku þessara fjögra bræðra í
starfi “The Little Country Theatre”, leikhúss við búnaðarháskóla Norður Dakota ríkis í
Fargo, er þá eigi alls fyrir löngu átti 25 ára starfsafmæli og sem sumir bræðranna tóku
mikinn þátt í. En betra er seint en adrei 3g hér birtist nú myndin af þessum löndum,
sem þjóðarbrotinu íslenzka hafa svo oft verið oð verða ávalt til sóma. Nöfn þeirra eru
lesið frá vinstri til hægri: Matthias, Theodore, Hjalti, Snorri.