Heimskringla - 19.07.1939, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEiMSKRINGLA
Brögð í tafli
“Eruð þér Mr. Ducaine, herra minn?”
spurði hann og lyfti hendinni upp að húfunni.
“Já,” svaraði eg.
“Eg er hérna með miða handa yður frá
hertoganum, herra minn, og átti eg að færa
honum svar yðar um hæl.”
Hann rétti mér bréfið, sem eg reif upp.
Það voru aðeins fáein orð rituð með stórri og
óreglulegri rithönd.
Hertoginn af Rowchester biður um að heilsa
Hertoginn af Rowcehster biður um að heilsa
Mr. Ducaine og láta hann vita að hann óskar
eftir að hann heimsæki sig, sé honum það
þségilegt, klukkan fjögur seinnipartinn í dag,
heim í kastalann Rowchester.
Eg braut saman bréfið og sneri mér að
þjóninum.
“Viljið þér segja hans hágöfgi að eg muni
koma á þeim tíma sem hann tiltekur.
Þjónn kvaddi og fór. Miss Moyat, sem
staðið hafði álengdar, kom nú til mín.
“Hefir hertoginn gert boð eftir yður?
spurði hún með auðsæilegri forvitni.
“Já, hann hefir boðið mer samkomuhúsið
í þorpinu og ætlar víst að ræða um það við mig
persónulega.” , .
Hún sagði ekkert unz við komum að husi
hennar. Hún rétti mér ekki hendina en stoð
fast hjá mér og talaði óeðlilega lágt.
“Þér óskið þá eftir að eg mmmst ekki a
þennan mann sem spurðist vegar heim til
yðar?”
“Mér virðist það al&erlega óþarft,” svaraði
eg “því að alt sem af því leiddi væri að eg yrði
spúrður spurningum, sem eg væri ekki fær um
að svara.” , , „
“Gott og vel, verið þer nu sælir.
Hrollur fór um mig þegar eg fylgdist með
vagninum niður strætið að löðreglustoðmni.
Framkoma hennar hafði breyst einkenmlega
hinn síðari hlutann af samtali okkar. i huga
hennar bjuggu einhverjar hugsanir, sem hun
veigraði sér við að segja með orðum. Helt hun
að eg væri valdur að þessu slysi, sem þarna
hafði komið fyrir, og varpað skugga yfir hið
tilbreytingarlausa og vandræðalega lif mitt.
V. Kap.—Góðsemi Hertogans.
Klukkan fjögur seinni hluta þessa dags
var mér fylgt inn í herbergi hertogans af Row-
chester. Eg hafði aldrei séð hann fyrri, en
útlit hans vakti strax athygli mína. Hann var
smár vexti, gráhærður og hvasseygður og nauð-
rakaður. Hann tók á móti mér í herbergi,
sem var mjög bert og húsgagna snautt. Hann
kallaði það vinnustofu sína. Þegar eg kom mn
sat hann við skrifborð þakiðt skjölum. Hann
stóð strax á fætur þegar eg kom inn.
“Þér eruð Mr. Ducaine,” sagði hann og
rétti mér hendina. “Mér þykir mjög vænt um
að sjá yður.”
Hann bauð mér svo sæti.
“Eg vona,” sagði hann, “að þér séuð búinn
að ná yður eftir lasleikann í gærkveldi. Dóttir
mín var að segja mér frá því.”
‘Alveg jafn góður, þakka yður fyrir,
aði eg. “Lady Angela og Ray ofursti voru mér
mjög alúðleg.” ^ ,
Hann kinkaði kolli og leit svo á skjölin a
borðinu og tók til máls.
“Eg hefi verið að líta yfir ýmislegt við-
víkjandi bújörðinni hérna, Mr. Ducaine, og
hefi hitt á atriði sem snertir yður.”
“Sennlega hina fyrirhuguðu leigu á Grange
húsinu,” svaraði eg.
“Já, rétt er það. Þér virðist hafa samið
um að leigja húsið til þriggja ára og hættuð
svo við að taka það.”
“Það var tæplega mér að kenna,” svaraði
eg. “Eg útskýrði ástæðurnar fyrir Mr. Hul-
shaw, umboðsmanni yðar. Mér voru heitnir
tveir nemendur ef eg tæki þolanlega íbúð í
þessu nágrenni, en þegar eg hafði komið- öllu í
kring, lézt faðir þeirra snögglega og fjárhalds-
maður þeirra gerði aðrar ráðstafanir.”
“Já, það er alveg rétt,” svaraði hertoginn.
“En ástæðan fyrir því að eg minnist á þetta
er sú, að mér fellur ekki aðferð umboðsmanns
míns í þessu mál, mér skilst að hann hafi neytt
yður til að gjalda sér ársleigu af húsinu.”
“Hann hafði rétt til að gera það, yðar náð,’
svaraði eg.
“Hann hefir nú kannske haft rétt til þess,
en mér finst að hann hafi beitt of miklu gjör-
ræði. Ekki einungis það, heldur var þetta
óþarft, því að hann hefir þegar fundið annan
leigjanda að húsinu. Eg hefi því gefið honum
skipun um að senda yður ávísun fyrir þessari
upphæð, að frádregnum þeim kostnaði, sem
leiguskilmálarnir höfðu í för með sér.”
Svo stóð nú á fyrir mér í þetta skifti að
öll fjáreign mín var eitthvað innan við þrjá
svar-
shillings. Fimtíu punda gjöf, sem í raun og
veru var engin gjöf heldur réttilega endur-
goldið fé, var því kærkomin sending.
“Þetta ermjög fallega gert af yðar náð”,
svaraði eg. “Þessir peningar eru mér ómetan-
legir eins og ástendur fyrir mér nú.’
Hertoginn hneigði sig til samþykkis.
Mér þykir leiðinlegt að Hulshaw skyldi
gera þetta,” svaraði hann. “En nú er það annað
atriði, Mr. Ducaine, sem mig langar til að ræða
við yður, eg á við hinn fyrirhugaða fyrirlestur
yðar í gærkveld.”
“Eg bið yður að minnast ekki á það, yðar
náð,” flýtti eg mér að svara. “Það var í raun og
veru mjög þýðingarlítið atriði.-”
“Þetta er einkennilegur afkimi veraldar-
innar og hugsun fólksins hérna er í raun og
veru eins og hugsun smábarna. Það þarf að
uppfræða það. Eg hefi heyrt einn eða tvo
leiguliða mína gera fáeinar athugasemdir um
stríðið, og féllu mér þær alls ekki. Vegna þessa
notaði eg tækifærið þegar Ray ofursti var hér
staddur, og gott tækifæri gafst, að fá hann til
að upplýsa fólkið í þessum efnum. Það var því
ekki fyr en um seinan, ekki fyr en eg kom í
samkomuhúsið, að eg frétti um fyrirlestur yðar.
Eg leyfi mér nú að bjóða yður samkomuhúsið
fyrir ekki neítt, hvenær sem yður hugsast að
hafa fyrirlestur. Fólk mitt og eg sjálfur
munum skoða það sem ánægju að hlusta á
yður.”
Eg var alveg í sjöunda himni yfir þessu
öllu saman og gat aðeins stamað fram nokkur
þakklætis orð. Hertoginn talaði því næst um
almenn málefni, en vék svo talinu fimlega að
mér og mínum sökum. Áður en eg vissi af því
var eg lentur inn í ströngustu yfirheyrslu um
sjálfan mig.
Að síðustu var þessari yfirheyrslu lokið.
Fyrir mig var lögð spurning, og hafði eg svarað
henni hreinskilnislega, mundi það svar hafa
birt alla fátækt mína. Eg stóð upp.
“Þér verðið að afsaka mig, yðar náð,” sagði
eg. “Eg er að eyða of miklu af tíma yðar.
Það er ómögulegt að hinar smávægilegu ástæð-
ur mínar séu yður nokkurt áhugaefni.”
Hann gaf mér bendingu um að setjast
niður, en tók samt ekki til máls á ný.
“Setjist þér niður, Mr. Ducaine,” sagði
hann. “Eg lái yður það ekki að yður falli mið-
ur, að aðrir hnýsist í einkasakir yðar af tómri
forvitni, en yður er óhætt að treysta mér til
þpss, að eg spyr af öðrum ástæðum um þetta.
Ef til vill get eg útskýrt þetta með því að leggja
fyrir yður öðruvísi spurningu. Eruð þér færir
um að taka að yður stöðu, sem er mjög á-
byrgðarf ull ?”
“Mér er það mesta nauðsyn að fá atvinnu
hvar sem hún er. Mætti eg spyrja hverskonar
starf það er, sem þér hafið í huga?”
Hann hristi höfuðið hægt.
“Það get eg ekki sagt yður nú í dag,” svar-
aði hann. “Þetta er málefni, sem eg verð að
ráðgast um við aðra.”
Mér datt alt í einu eitt í hug.
“Má eg spyrja hver benti yður á mig?”
spurði eg.
“Það var Ray ofursti, sem benti á ýmisleg
atriði viðvíkjandi yður, sem gerðu yður hæfan
til þessa starfs,” svaraði hertoginn. “Eg mun
ráðgast við hann og fáeina aðra og segja þeim
hvað við höfum komið okkur saman um, en eg
býst ekki við að þér hafið neitt á móti því að eg
geri ýmsar nauðsynlegar fyrirspurnir viðvíkj-
andi yður.”
“Nei, það er yður velkomið,” svaraði eg.
Hertoginn reis úr sæti sínu, en eg tók húfu
mína.
“Ef ofurstinn er heima og það væri ekki
óþægilegt fyrir hann, þætti mér vænt um að
sjá hann sem snöggvast,” sagði eg.
“Ray ofursti fór í morgun öllum að óvörum
með fyrstu morgunlestinni,” svaraði hertoginn
og leit hvast á mig.
Eg lét á engu bera, en hjarta mitt drap
stall við þessar fréttir.
“Ef þér þurfið nauðsynlega að finna hann
get eg gefið yður heimilisfang hans,” sagði
hertoginn.
“Nei, þetta var ekkert nauðsynlegt, þakka
yður fyrir samt,” svaraði eg.
Nú varð þögn svolitla stund. Mér fanst
hertoginn horfa á mig mjög rannsakandi. —
“Ray var lengi hjá yður í gærkveldi?” spurði
hann.
“Rey ofursti var mjög alúðlegur,” svaraði
eg.
“En vel á minst,” mælti hertoginn, “eg
heyri sagt að einhver ókunnugur maður hafi
farist hér í óveðrinu í gærkveldi. Þér funduð
líkið, var ekki svo?”
“Já,” svaraði eg.
Hertoginn kinkaði kolli.
“Eg heyri sagt að hann sé ekki héðan úr
nágrenninu,” sagði hann.
“Maðurinn var öllum ókunnugur,” svaraði
eg.
Hertoginn stóð og hnyklaði brýrnar. Hann
virtist ætla að spyrja mig einhvers, en hætti
WINNIPEG, 19. JúLí 1939
við það. Hann kinkaði kolli á ný og hringdi á
þjóninn. Mér var leyft að fara.
VI. Kap.—Lady Angela gefur mér ráðleggingu
Er eg kom út úr húsinu var Lady Angela
að tala við jarðyrkjumanninn. Er hún heyrði
mig koma, sneri hún sér við og kom strax í
áttina til mín.
“Eg vona að yður líði betur, Mr. Ducaine,”
sagði hún.
“Þakka yður fyrir Lady Angela, mér er
alveg batnað,” svaraði eg.
Hún horfði á mig rannsakandi.
“Mér er óhætt að fullyrða að þér lituð alt
öðruvísi út en í gærkveldi. Þér hrædduð okk-
ur,” sagði hún.
“Eg skammast mín fyrir að hafa gert
ykkur þessa fyrirhöfn,” svaraði eg.
“Þér verðið að gæta betur heilsunnar fram-
vegis,” sagði hún alvarlega. “En vel á minst,
ef þér eruð að fara heim skal eg sýna yður
styttri leið.”
“Það er mjög vel gert af yður, Lady
Angela,” svaraði eg.
“Við gengum saman gegn um trjágarðinn
og komum að gróðrarstöð einni, en hinumegin
við hana voru hamrarnir niður í sjóinn. Mér
til hinnar mestu undrunar fundum við þar
einkennilegt steinhús, algerlega hulið í skógin-
um. Eg hafði oft og tíðum gengið eftir fjör-
unni, en aldrei séð húsið.
“Þetta er nógu skrítið hússtæði, eða hvað?”
sagði Lady Angela.
Afi minn lét byggja það handa gömlum
uppgjafa starfsmanni, en eg held að það hafi
staðið autt um hríð.”
“Það er dásamlega vel falið,” sagði eg.
“Mér hefir aldrei dottið í hug að hér væri hús.”
Við stóðum á klettabrúninni og hún benti
niður. “Þarna er svolítill stígur niður í f jöruna,”
sagði hún. “Það sparar yður að fara helmingi
lengri leið ef yður er sama þótt þér klifrið
svolítið. Þér verðið samt að fara gætilega
fyrst í stað, því að margir steinarnir eru
lausir.”
Eg sikildi að samfylgdinni væri lokið,
kvaddi hana því með þökkum og sneri leiðar
minnar, en brátt kallaði hún á mig.
“Mr. Ducaine,” sagði hún, “bauð faðir
minn yður nokkra vinnu þegar þér töluðuð við
hann í dag?”
“Hann gerði mér ekkert sérstakt tilboð,
en samt spurði hann mig margra spurninga,
sem hann hefir sjálfsagt haft einhverja á-
stæðu til að spyrja, og hann gaf mér það í
skyn, að ef aðrir samþyktu það væri hann fær
um að veita mér einhverja stöðu.”
“Rey ofursti var að segja mér hve óhepp-
inn þér hefðuð verið með nemendurna yðar.
Haldið þér ekki að þér gætuð fengið einhverja
lærlinga hér í þeirra stað ?”
“Eg hefi reynt það,” svaraði eg, “en sem
stendur sé eg ekki hvað eg hefði við þá að gera,
því að eg gæti hvergi kent þeim. Eg varð að
sleppa húsinu, sem eg hafði leigt, og hér í
grendinni er ekkert hús, sem eg hefði ráð á að
leigja.”
Hið dásamlega öryggi sem ætíð hvíldi yfir
henni hafði nú yfirgefið hana. Hún varð hálf
vandræðaleg.
“Ef þér gætuð með einhverju móti fundið
lærisveinana,” sagði hún hikandi, “þá mundi eg
biðja yður að gera mér greiða. óðalsbýlið hinu
megin við þorpið er mín eign, og mig langar svo
mikið til að einhver búi þar. Eg mundi leigja
yður það með öllum húsgögnum fyrir tíu pund
á ári. Það eru hjón þar, sem líta eftir því og
þau gætu séð um yður.”
“Þetta er mjög fallega boðið,” sagði eg,
“en eg er hræddur um að eg gæti ekki níðst
þannig á góðsemi yðar.”
“Því þá ekki?”
“Eg hefi engan rétt til hennar frá yður aé
föður yðar,” svaraði eg. Eg mundi vera þakk-
látur að fá vinnu, en þetta er góðgerðasemi
við mig.”
Þetta er nú næsta venjuleg afsökun, Mr
Ducaine,” sagði hún dálítið háðslega. “Eg
hefði haldið að þér væruð víðsýnni en þetta.
Hún horfði framan í mig og bætti við: “En ef
eg gæti nú sýnt yður fram á að þér gerðuð mér
greiða með þessu og gerðuð mig yður þakkláta
fyrir að taka boðinu.”
“Þá, yrði eg að svara yður því, að það þarf
talsverðan tíma til að ná í nemendur. Enn-
fremur að ástæður mínar eru þannig nú, að mér
er bráð nauðsynlegt að fá vinnu strax.”
Hún varp öndinni mæðilega.
“Faðir minn mun bjóða yður stöðu,” sagði
hún hægt.
Þér eruð í raun og veru hinn miskunn-
sami samverji, Lady Angela,” sagði eg. “Eg
vona bara að það verði eins og þér segið.”
Þér eruð nokkuð fljótfærinn í ályktunum
yðar, sagði hún kuldalega. “Hvernig vitið þér
að þér séuð hæfur fyrir þessa stöðu, sem yður
verður boðin?”
“Ef faðir yðar býður mér stöðuna,” svar-
aði eg hughraustur, “þá verður hann að eiga
það á hættu.”
“Hann mun bjóða yður hana,” mælti hún,
“og þér munuð taka hana. Mér þykir það
slæmt.”
“Slæmt!” hrópaði eg.
“Mjög svo,” svaraði hún. “Gæti eg fundið
yður þessa nemendur þá gerði eg það. Ef eg
gæti komið yður til að gleyma þessu stolti, sem
karlmennirnir halda að sé einn hlutinn af
þeirra sönnu eiginleikum, þá gerði það mér
mikla gleði. Eg-----”
“Bíðið þér nú við,” sagði eg. “Þér verðið
að útskýra þetta fyrir mér Lady Angela.”
Hún hristi höfuðið.
“Það get eg ekki,” sagði hún dauflega,
“það get eg aldrei gert.”
Eg var nú alveg ráðalaus. Hún horfði út á
hafið og sneri sér frá mér. Eg skildi ekkert í
þessari aðstöðu hennar gagnvart mér. Eg get
ekki einu sinni skilið hvert hún var mér vinveitt
eða óvinveitt. Langaði hana til að einhver ann-
ar fengi þessa stöðu? Ef svo væri, þá hafði
hún nægilega mikil áhrif til að fá föður sinn á
sitt mál. Hún hafði talað nógu góðlátlega
við mig. Hin hægláta framkoma hennar, sem
sýndist þeim sem lítið þektu hana að væri stolt,
hafði horfið svo litla stund. Hún hafði komið
nður úr skýjunum og talað við mig eins og
hver önnur stúlka við hvern annan mann.
Og nú hafði hún lokið við þessa samræðu á
þann hátt að gera mig gersamlega ruglaðan.
“Lady Angela,” tók eg til máls. “Mér
finst að þér verðið að gefa mér einhverja frek-
ari skýringu á þessu. Ef þér getið fullvissað
mig um það, að það sé á nokkurn hátt gegn
yðar vilja, ef þér gefið mér minstu ögn af
ástæðu fyrir því, hversvegna eg ætti að neita
1|' því, sem mér hefir aldrei verið boðið, þá skal
eg gera það, þótt eg svelti fyrir það.”
Hún neyddi svolítið bros fram á varir sínar
og horfði vingjarnlega á mig.
“Eg hefi sagt miklu meira, en eg ætlaði að
segja, Mr. Ducaine. Eg hugsa að mér hefði
verið miklu betra að láta flest af því ósagt. Þér
verðið að fara yðar eigin leið. Mig langaði
bara til að forða yður frá vonbrigðum.”
“Vonbrigðum? Þér hugsið þá eftir alt
saman að------”
“Nei, eg á ekki við það,” tók hún fram í
fyrir mér. “Eg er viss um að yður verður boðin
þessi staða, og eg er viss um að þér hikið ekki
við að taka hana. En þrátt fyrir það hygg eg
að þér verðið fyrir miklum vonbrigðum. Eg
I skal segja yður þetta. Þrír ungir menn hafa
nú þegar fylt þessa stöðu, eg þekti þá alla
mjög vel, og þeim hefir öllum verið vikið úr
henni.”
“Þetta er mjög leyndardómsfult, Lady
Angela,” sagði eg efablandinn.
“Það er nauðsynlegt að svo sé,” mælti hún.
Eg er kannske svartsýn í þessum efnum, en
einn þessara manna var bróðir bestu vinkonu
minnar, og þeir óttast að hann sé orðinn brjál-
aður. Það eru einkennileg og leiðinleg vand-
ræði í sambandi við þessa stöðu, Mr. Ducaine,
og eg hélt að það væri ekki nema sanngjarnt
að vara yður við þeim.”
“Það var mjög vingjarnlega gert af yður,”
svaraði eg. “Eg vildi bara að þetta væri mér
ljósara alt saman.”
Hún brosti dálítið raunalega.
“En eg ætla samt að síðustu að gefa yður
heilræði,” mælti hún. “Þér munuð kynnast
mörgu fólki, sem yður mun virðast hafið yfir
allan grun, svo tignu að það virtist ómögulegt
að efast um heiðarléik þess. En engu að síður
skuluð þér gera því öllu jafnhátt undir höfði.
Treystið engum þeirra. Algerlega hreint eng-
um, Mr. Ducaine. Það er yðar eina tækifæri,
og farið nú leiðar yðar.”
VII.—Hringur Rays ofursta
Hringurinn lá á borðinu á milli okkar. Ray
ofursti hafði ekki tekið hann upp ennþá. Hann
hlustaði á hana stamandi framsögn mína, með
þungbúinni þögn. Þegar eg hafði lokið máli
mínu, brosti hann við mér eins og barni, sem
verið er að hughreysta, svo að það haldi áfram.
(;“Svo þú hefir þá bjargað mér úr gálgan-
um,” sagði hann um leið og hann dró hringinn
á fingur sér. “Hvað er svo næst á dagskrá.
Launin fyrir greiðann, eða hvað?”
“Yður virðist þetta kannske atriði til að
spauga að,” svaraði eg fokvondur. “En mér
þykir fyrir því að glaðlyndi mitt er ekki á borð
við yðar. Þér eruð mikill ferðamaður, og hafið
verið í mörgum lífsháskanum, en þetta er mér
óvenjulegt. Andlit mannsins sækir að mér.
Eg get hvorki sofið né hvílst fyrir umhugsun-
inni um það. Það stendur mér fyrir hugskots-
sjónum eins og eg sá það dautt og eins og eg
sá það lifandi, þrýst upp að glugganum —
þarna um kveldið. Hver var þessi maður?
Hvað vildi hann mér?”
“Hvernig vitið þér að hann vildi yður
nokkuð?” spurði Ray.
“Hann horfði inn um gluggann minn."
“Hann gat hafa séð mig fara inn.”
Þá sagði eg honum það sem eg hafði ætlað
að leyna.