Heimskringla - 26.07.1939, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEiMSKRINGLA
WINNIPEG, 26. JÚLí 1939
Brögð í tafli
" MM—IHIIIIHBilHI II
“Hann spurði eftir mér í þorpinu. Honum
var vísað á kofann minn.”
Ray var að fylla pípuna sína, en stað-
næmdist er hann heyrði þetta. Hann horfði
fast á mig.
“Hvernig vitið þér þetta?”
“Manneskja, sem talaði við hann niðri í
þorpinu, sagði mér þetta.”
“Því kom sú manneskja þá ekki fram við
réttarhaldið?”
“Vegna þess að eg bað hana um að gera
það ekki.”
“Mér virðist,” sagði hann rólega, “að þér
hafið farið heimskulega að ráði yðar. Detti
þessum kvenmanni í hug að segja sannleikann
síðar meir, lendið þér í ljótum vandræðum.”
“Hefði hún sagt sannleikann í gær þá hefðu
vandræðin verið jafn ljót. En sleppum því!
Eg vil fá að vita hver þessi maður var, og
hvað hann vildi mér.” #
Rey ofursti ypti öxlum.
, “Minn ungi vinur,” sagði hann, “hafið þér
komið alla leið frá Braster til að spyrja mig
að þessu?”
“Til að fá yður hringinn og spyrja yður
að þessu.”
“Hvernig vitið þér að eg á þennan hring?”
“Eg ,sá hann á hendi yðar þegar þér gáfuð
mér vínið.” .
“Og þess vegna haldið þér að eg hafi drepið
manninn?”
“Það kemur mér ekkert við,” svaraði eg
hásum rómi. “Eg vil ekkert um það heyra.
En eg er að segja yður að andlit mannsins
sækir að mér. Eg er viss um að hann kom
til Rowchester til að finna mig. Og hann er
dauður. Hvað sem hann ætlaði að finna mig,
eða segja mér er nú dautt og grafið með hon-
um. Hver var hann? Segið mér það!”
Ray reykti um hríð eins og hann væri að
hugsa sig um.
“Fáið yður sæti, fáið yður sæti!” sagði
hann önuglega, og umfram alt hrindið frá
yður þessari sorgarsýn. Þessi ræfill var ekki
þess virði að nokkur syrgði hann. Hann lifði
eins og hundur og dó eins og svín.”
“Það er þá satt?” tautaði eg.
“Ef þér krefjist vitneskjunnar um þetta,”
svaraði Roy rólega, “þá drap eg hann! Það
eru til eiturslöngur, sem maður afmáir af
jörðinni án þess að gera sér óglatt út af því,
meira að segja léttir fyrir brjósti þegar því er
lokið. Hann var í þeirra flokki.”
“Hann vra þó maður,” svaraði eg.
“Hann var ekkert betri fyrir það,” svar-
aði Ray. “Eg hefi þekt glæpamenn sem voru
sómamenn samanbornir við hann.”
“Þér voruð að minsta kosti ekki dómari
hans,” sagði eg æstur. Auk þess réðust þér
á hann í myrkrinu, sem var níðingslegt.”
Ray sneri við höfðinu og sá eg þá að bund-
ið var um háls hans.
“Þyki yður gaman að vita það,” sagði hann.
“þá var eg ekki sá, sem leikinn byrjaði, og
hefði ekki svo viljað til, að eg vissi um það,
hefði það kannske verið mitt lík, sem þér hefðuð
fundið á söndunum. Eg byrjaði einu augna-
bliki of fljótt fyrir þennan vin okkar — og þessi
viðskifti okkar sendu hann inn í eilífðina.”
“Þetta var þá sjálfsvörn?”
“Það er varla hægt að kalla það því nafni.
Hann mundi hafa flúið hefði hann getað en eg
ákvað að það skyldi svona fara.”
“Segið mér hver hann var.”
Ray hristi höfuðið.
“Það er hollara fyrir yður að vita ekkert
um þetta,” sagði hann eins og í þönkum.
“Ray ofursti, eg krefst þess að vita hver
hann var,” sagði eg og fór nú að þykna í mér.
“Þetta getur orðið alvarlegt mál fyrir yður.
Hvernið getið þér ætlast til að eg gerist þegj-
andi meðsekur í glæp yðar? Eg krefst þess
að fá að vita hver þessi maður var!”
Nú leið löng stund, eg veit ekki hve löng,
og hvorugur okkar sagði neitt. Þá hallaði Ray
sér í áttina til mín og sagði:
“Eg býst nú við að tími sé kominn fyrir
mig að taka til máls. Eg er ekki blóðþyrstur
maður og þegar eg drep einhvern þá er það af
því að nauðsyn krefur. Hvað þetta kvikindi
snertir, sem þú fanst úti í mýrinni þá mundi eg
drepa tylft þeirra væru þeir hérna inni í her-
berginu núna. Eg mundi neyta allrar orku til
að hreinsa þá burt af jörðinni. Fylgið ráðum
mínum, farið heiríí til yðar og bíðið. Eitthvað
kann að bera við innan sólarhrings, sem mun
verða yður í hag. Farið heim og bíðið.”
“Þér ætlið þá ekki að segja mér neitt?”
spurði eg. “Þér farið með mig eins og eg væri
barn. Eg er enginn skýjuglópur, og ef þessi
maður átti skilið að deyja, þá eigið þér um það
við samvizku yðar. En hann kom til Row-
chester tl að finna mig og eg vil vita hvað
hann vildi mér.”
“Farið heim til Rowchester og bíðið,” sagði
Ray. “Eg mun ekki segja yður neitt, en yður
er óhætt að vera þess vís, að hafi hann átt
eitthvert erindi við yður var það ilt erindi.
Hann og allir fylgifiskar hans höfðu aldrei nema
ilt í för með sér.” *
“Hvað hét hann?”
“Voru engin skjöl á honum?”
“Nei, engin.”
“Það er þeim mun betra,” svaraði Ray
íllúðlega. “Heyrið nú, minn ungi vinur. Eg
hefi eytt á yður öllum þeim tíma, sem eg má
missa og mun ekkert segja frekara en það, sem
eg hefi nú sagt. Hefðuð þér þekt mig betur
væruð þér farinn fyrir löngu.”
Eg fór leiðar minnar. Hann hafði enga
von gefið mér. Þögn hans var þögn hins vold-
uga manns og hafði eg engin ráð til að rjúfa
hana. Eg hafði eytt peningum, sem eg mátti
sízt missa í þetta ferðalag mitt til London. Ráð
Rays ofursta var því vissuega heilræði. Þeim
mun fyr sem eg kæmist heim, því betra var það
fyrir mig.
Eg fór með seinustu lestinni og eftir margar
klukkustundir af hristingi og kulda og hinum
venjulegu óþægindum, sem fylgja því að vera
í þriðja farrými, komst eg til Rowchester
stöðvarinnar. Eg lagði svo af stað, með
treyjukragann uppbrotinn til að ganga hinar
þrjár mílur, sem eg átti heim. Rétt í þessum
svifum stansaði maður í tvíhjólaðri kerru hjá
mér; það var Mr. Moyat' Hann heilsaði mér
og bauð mér far með sér í vagninum.
“Voruð þér í Sunbridge?” spurði hann
glaðlega.
“Eg kem frá London,” svaraði eg.
“Þér hafið ekki verið lengi, því eg sá yður
í morgun á lestinni, var ekki svo ?”
“Eg hafði ekki langt erndi,” svaraði eg.
“Eg var yfir í Sunbridge,” sagði hann.
“Fór með hertoganum þangað. Stúlkan mín
var að tala um yður í gærkveldi, Mr. Ducaine.”
“Er það svo?” svaraði eg.
“Henni fanst að þér munduð eiga erfitt,
fyrst þér mistuð svona lærlingana yðar, eftir
að hafa kostað upp á að leigja hús og alt sem
því fylgir.”
“Það var fremur óheppilegt,” svaraði eg
hæglátlega.
“Eg hefi nú verið að hugsa um það,” sagði
hann eins og hálf hikandi; “hvort þér vilduð
fá vinnu á skrifstofunni minni, bara til að
halda yður svona við þangað til betra byðist,
stúlkan mín krafðist að eg skyldi spyrja yður
að þessu. En þar sem þér eruð nú háskóla-
genginn herramaður, viljið þér kannske ekki
sinna því, en samt getur það nú komið fyrir
að hvaða verk sem er, sé betra en ekkert, eða
hvað?”
“Þetta er mjög vel boðið, Mr. Moyat,”
svaraði eg, “og mjög góðlega gert af Miss
Moyat að hugsa sér þetta. Fyrir viku síðan
mundi eg ekki hafa hikað við að taka þessu
boði, en núna nýlega hefi eg fengið hálfgert
tilboð um vinnu. Eg veit ekki ennþá Iivort
nokkuð verður úr þessu, en það getur þó orðið.
Vilduð þér lofa mér að bíða með að svara
tilboði yðar?”
“Já, alveg eins og þér viljið,” sagði hann.
“Mér er engirtn hraði á höndum með þetta, en
mér er orðið nokkuð örðugt að rækja bókhaldið
sjálfur, síðan sjónin fór að bila. Þetta yrðu
nú ekki nein há laun, sem eg borgaði, þrjátíu
shillings á viku, en eg býst við að þér gætuð
lifað á því, nema syo aðeins, að þér ætlið að
fara að gifta yður, eða hvað?”
Eg hló háðslega.
“Gifta mig, Mr. Moyat!” hrópaði eg. “Eg
sem er alveg á hvínandi kúpunni.”
“Það er nú stundum hægt sé maðurinn
áreiðanlegur, að ná í stúlku sem er loðin um
lófana.”
“Eg get fullvissað yður um það Mr. Moy-
at,” sagði eg kuldalega, “að því um líkt er mér .
mjög fjarri skapi.”
Hann virtist ætla að segja eitthvað en
hætti við það. Við ókum áfram þegjandi
þangað til við komum að húsaþyrpingu í
myrkrinu. Stóðu hús þessi stuttan spöl frá
veginum. Hann kinkaði kolli í áttina til þeirra
og sagði:
“Þeir segja mér að Braster Grange sé nú
leigt eftir alt saman. Mr. Hulshaw sagði mér
það í morgun.”
“Mér var nú sama um þetta, en varð feg-
inn að tala um eitthvað annað, en hið fyrra um-
ræðuefni hans og spurði því:
“Vitið þér hver flytur í það?”
“Einhver amerísk frú, held eg. Lessing
að nafni. En ekki veit eg hversvegna útlend-
ingar vilja setjast að í slíkum stað.”
Eg leit ósjálfrátt um öxl. Braster Grange
var löng röð af húsum, sem hafði staðið auð
árum samap. Milli húsanna og hafsins var
ekkert nema auður mýrarfláki. Þetta var
einn ömurlegasti staðurinn á allri þessari
strönd. Ekkert nema auðir sandar á sumrin
og útkulnuð auðn á vetrum.
Við ókum inn að hesthúsi hans.
“Þér komið inn og fáið yður bita,” sagði
Mr. Moyat.
< Eg hikaði við. Eg fann það á mér að skyn-
samlegra var að þiggja ekki boðið, en var bæði
kaldur og hrakinn af rigningunni og tilhugs-
unin um kalda og dimma kofann minn alt annað
en upplífgandi; þar af leiðandi var mér fylgt
inn í langa og lága borðstofu. Á veggjum
voru prentaðar myndir af veiðiförum, en hús-
gögnin voru úr dökkri eik, en best af öllu var
eldurinn, sem logaði glatt á arninum. Mrs.
Moyat heilsaði mér með hinni hæglátu kurteisi
sinni. Eg held ekki að hún hafi haft neitt
uppáhald á mér, en hvað sem upp á vantaði
innileikann, bætti dóttir hennar það upp.
“Þér hafði fengið heimsókn frá stórhöfð-
ingjum á ný,” sagði Miss Moyat er við sátum
hlið við hlið að kveldverðar borðinu. “Bíll frá
Rowchester var fyrir framan dyrnar hjá yður
þegar eg gekk þar fram hjá.
“Ha, hann er góður náungi þessi hertogi,”
sagði Mr. Moyat. “Gáfaður maður í ofanálag.
Hann er fyrirtaks stjórnmálamaður og ágætur
fjármálamaður; formaður hinnar miklu sunn-
anjárnbrautar, auk þess er hann í mörgum
nefndum í bænum.”
“Eg fæ ekki séð hvers vegna aðalsmenn
eru að Vafsast í slíkum málum,” sagði Mrs.
Moyat. “Sumir segja að hertoginn hafi tapað
meira en hann má við í ýmsum verzlunarfyrir-
tækjum.”
“Hertoginn er slyngur maður,” sagði Mr.
Moyat.
“Hafi hann ekki tapað fé sínu, því er þá
Rowchester kastalinn leigður amerískum mil-
jónamæringi? Hvérsvegna býr hann þar ekki
sjálfur?” spurði Mrs. Moyat.
“Jæja, jæja, móðir góð, við skulum ekki
þrátta um það.” sagði Mr. Moyat og stóð upp
frá borginu. “Eg verð að líta á hryssuna, en
þú lítur eftir Mr. Ducaine, Blanche.”
Mér til mestu skelfingu var þessi brottför
hjónanna úr stofunni öll með ráði gerð, og
henni hraðað af hnykluðum Miss Moyat. Við
vorum nú tvö ein eftir — svo eg stóð líka á
fætur.
“Eg verð að fara,” sagði eg og leit á
klukkuna.
Hún hló bara og bauð mér að setjast hjá
sér.
“Mér þykir svo vænt um að pabbi kom
heim með yður í kvöld,” sagði hún. “Mintist
hann á nokkuð við yður?”
“Viðvíkjandi hverju?”
“Það gerir ekkert til,” sagði hún mjög
merkileg. “Talaði hann yfir höfuð nokkuð við
yður?”
“Hann sagði einu sinni eða tvisvar að
veðrið væri vætusamt,” svaraði eg.
“Vitleysa!” sagði hún. “Þér vitið vel við
hvað eg á.
“Hann gerði mér mjög góðsamlegt tilboð,”
sagði eg.
Hún horfði áfjáð á mig.
“Og svo ?”
“Eg sagði honum að eg væri að búast við
að fá eitthvað að gera hjá hertoganum. Auð-
vitað getur það brugðist. En hvað sem því
líður var þetta mjög vel boðið af Mr. Moyat.”
Hún færði sig dálítið nær mér.
“Þetta var mín hugmynd,” hvíslaði hún.
“Þá verð eg líka að þakka yður fyrir
þessa góðsemí^” svaraði eg.
Hún var auðsæilega hálf óánægð. Við
sátum fáein augnablik þegjandi. Þá horfði hún
í kring um sig mjög flóttalega og hvíslaði ennþá
lægra:
“Eg hefi ekki sagt orð við nokkurn mann
um þetta.”
“Eg þakka yður mjög vel fyrir það,” svar-
aði eg. “Eg var alveg viss um að þér munduð
ekki gera það, fyrst þér lofuðuð því.”
Aftur varð þögn. Hún horfði á mig aftur
með þessum hálf óttablandna forvitnis svip,
sem hafði læðst inn í augu hennar, þegar eg
fyrst bað hana að þegja yfir þessu.
“Var ekki líkskoðunin hræðileg?” sagði
hún. “Faðir minn sagði að þeir hafi verið
fimm tíma að ákveða sig um, að gefa úrskurð-
nn. Og ennþá er Joe gamli Hassell ekki viss
um að h^nn hafi rekið upp frá — frá sjónum.”
“Þetta er ekki skemtilegt umræðuefni. Við
skulum tala um eitthvað annað,” sagði eg.
Hún dinglaði fætinum til og frá. Fótur-
inn var klæddur skó sem allur var þakinn í
perlum. Hún var mjög hugsandi og sagði
svo:
“Eg veit ekki, eg get ekki gert að því að
hugsa um þetta. Eg býst við að það sé hræði-
lega Ijótt að þegja yfir öðru eins og þessu. Er
það ekki satt?”
“Ef yður finst það,” sagði eg, “væri miklu
réttara fyrir yður að segja föður yðar frá
þessu.”
“Nú eruð þér orðinn reiður.”
“Nei,” svaraði eg, “en eg vil ekki að yður
líði illa yfir þeasu.”
“Það er mér sama,” sagð hún og horfði
upp til mín, “ef það er betra fyrir yður.”
Dyrnar opnuðust og Mr. Moyat kom inn.
Balnche var auðsæilega ekkert ánægð yfir því,
en mér létti mjög fyrir brjósti, stóð á fætur og
kvaddi.
“Blanche hefir fengið yður til að skifta
um ákvörðun?” spurði hann og leit fast á
mig.
“Miss Moyat hefir ekki reynt til þess,”
svaraði eg og kvaddi hann með handabandi.
“Við vorum að tala um ýmislegt annað.”
Miss Moyat smaug fram hjá honum í dyr-
unum og fylgdi mér út. Við stóðum stundar-
korn í opnum dyrunum. Hún benti niður
strætið. “Það var þarna, sem hann yrti á
mig,” sagði hún í lágum hljóðum. “Eg vildi
að eg hefði aldri séð hann.”
Það var regluleg skelfing í rödd hennar.
Hún starði gegn um myrkrið, en eg neyddi mig
til að hlægja og kveikti í vindlingi.
“Þér megið ekki gera yður ímyndunar-
veika,” sagð eg hughreystandi. “Menn deyja
daglega eins og þér vitið, og eg býst við að þessi
maður hafi verið á grafarbarminum. Góða
nótt.”
Hún opnaði munninn eins og hún ætlaði að
svara kveðju minni en ekkert orð heyrðist.
VIII. Kap.—Dásamlegt tilboð
Á litla borðinu mínu var bréfið, sem eg
hafði búist við. Eg opnaði það með skjálfandi
höndum. Rithöndin var föst og fíngerð og
V vissi eg strax hvaðan bréfið var og frá hverjum.
Rowchester, þriðjudag
Kæri Mr. Ducaine—
Faðir minn biður mig að láta yður vita að
hann og Chelsford lávarður ætli að heimsækja
yður milli klukkan tíu og ellefu í fyrra málið.
Með beztu óskum, yðar einlæg,
Angela Harberley
Bréfið féll úr hendi minni ofan á borðið.
Chelsford lávarður var ráðherra í ráðuneytinu.
Hvað skyldi hann varða um stöðuna, sem her-
toginn ætlaði að bjóða mér? Eg las þessi fáu
orð aftur og aftur. Eg settist í stólinn minn og
reyndi að lesa, en árangurslaust.
Hertoginn kom á tilteknum tíma allur nýr
af nálinni og uppstrokinn, með blóm í hnepsl-
unni, og rjóða vangana eftir ískaldan austan
vindinn. f för með honum var Chelsford lá-
varður, sem mér var auðþektur vegna hinna
mörgu mynda, sem eg hafði séð af honum í
blöðum og tímaritum. Hann var dökkur á brún
og brá. Hár maður og holdgrannur. Hann
talaði sjaldan, en eg fann alla tíð til hinnar
miskunarlausu rannsóknar í augnatilliti hans.
Hertoginn virtist aftur á móti hafa slept sumu
af hinu stolta látbragði sínu. Hann talaði bæði
lengur og hreinskilnislegar en eg hafði áður
heyrt.
“Þér sjáið, Mr. Ducaine að eg er ekki
maður, sem lofa mér upp í ermina mína,” sagði
hann. “Hér er eg nú kominn til að bjóða yður
stöðuna, ef þér teljið yður færan um að taka
að yður þýðingarmikið vandastarf, og auk þess
talsvert hættulegt, er mér óhætt að trúa yður
fyrir. Þér hafið, ungi vinur minn heyrt um
nefndina sem fjallar um landvarnamálið.”
“Eg hefi lesið um það,” svaraði eg.
“Gott er það! Þessi nefnd var skipuð og
samþykt af hermálaráðuneytinu, vegna hinna
afskaplegu mistaka sem komu í ljós nýlega í
þessum efnum. Forsætisráðherranum datt það
í hug, að ef sóknargögn vor í ófriði væru svona
ófullkominn þá gæti verið að varnarráðin væru
það líka. Nefnd var því sett, sem starfaði
alveg óháð öllum þeim völdum, sem þegar Ýoru
starfandi. f þeirri nefnd voru aðallega her-
menn og flotaforingjar. Yfirmaður nefndar-
innar er Chelsford lávarður, Ray ofursti og eg
erum í þessari nefnd ásamt öðrum. Fyrir-
skipun okkar er sú að hafa vakandi augu fyrir
varnargögnum ^landsins, í stuttu máli að hafa
ábyrgð á landinu og alríkinu brezka. Við eigum
að þekkja hverja höfn á suður og austur strönd
landsins, og einnig hvert fet af járnbraut sem
flutt verði eftir frá London til suðurhafnanna.
Einnig öll leynivíg og kastala fyrir sunnan
London, þar sem hægt er að verjast með litlum
liðsafla. Einnig um flutning hersveita frá ein-
um stað í annan, einnig höfum við flotann og
samband hans til athugunar. Þetta eru aðeins
fáein þeirra málefna, sem við höfum með
höndum, en þau er nægilega mörg til að sýna
hvað um er að vera, og þýðing þassarar nefnd-
ar hlýtur að verða yður ljós; einnig nauðsyn
þess að leyna fyrir óviðkomandi, öllum hennar
athöfnum og gerðum.”
Eg var alveg hrifinn af hinni miklu þýð-
ingu þessa fyrirtækis. Samt sem áður svaraði
eg honum rólega og eins fljótt og áherslu mikið
og mér var unt, en hertoginn hélt áfram máli
sínu.