Heimskringla - 30.08.1939, Blaðsíða 2

2. SíÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 30. ÁGÚST 1939
VESTMANNADAGUR
Á ÞINGVÖLLUM
Nú eru liðnir nokkrir dagar
síðan haldinn var Vestmanna-
dagurinn á Þingvöllum. Veðrið
var óhagstætt þann dag. Það
var einn hinn hvassasti og kald-
asti dagur, sem komið hefir á
Suðurlandi á þessu vori. Samt
kom til Þingvalla úr Reykjavík
og Hafnarfirði meiri mannfjöldi
þennan dag heldur en þangað
hefir komið á nokkra hátíð síð-
an 1930.
Þegar eg var á ferð hjá lönd-
um í Vesturheimi fyrir ári síðan
hélt eg því fram, að hið andlega
ríki íslendingar næði ekki að-
eins yfir ísland, heldur einnig
yfir öll þau önnur lönd, þar sem
íslendingar ættu heima. Hið
andlega veldi íslenzkrar menn-
ingar ætti þess vegna víðáttu-
mikil heimkynni í Ameríku.
bæði í Bandaríkjunum og Can-
ada.
í ræðu sinni á Vestmannadag-
inn uppgötvaði Ólafur Thors
höfuðstað fyrir þetta andlega
íslenzka ríki og það var Þing-
völlur. Mér finst að varla verði
um það deilt, að þetta sé rétt.
Þingvöllur hefir alla þá fegurð,
alla þá tign og allar þær sögu-
legu minningar til að geta tegnt
saman í andlegum skilningi alla
fslendinga, hvar sem þeir búa á
hnettinum.
Vestmannadagurinn verður
vafalaust haldinn á Þingvöllum
um
nefndinni og lögreglunni marg-1 mennafélags kirkjunnar
háttaðan stuðning. Reglusemi; tveggja ára skeið og sýndi
var öll hin bezta og þeir fáu 'stjórnsemi og dugnað í þeirri
Aldrei hrapaði hann að
landar okkar í Vesturheimi byrj-
uðu að halda hátíðlegan fslend-
ingadaginn til að minnast í
djúpri einlægni hinnar fjarlægu' menn, sem vín sást á undir lok-jstöðu
ættjarðar og alls þess^ sem'in, voru sendir á sinn stað í bif-jneinu, því hann vildi fyrst vera
tengir fslendinga í öðru landi við'reiðum til höfuðstaðarins. Á viss um hvað væri rétt í hverju
íslenzka menningu á íslandi. —ilþann hátt mun lögregian og máli. Hann lifði samkvæmt
Það má segja, að við, sem búum Vökumenn venja gesti af að enska spakmælinu: “Be sure you
í gamla landinu, höfum gengið nota áfengi sér til gleðiauka á are right, then go ahead.” Hin
seint til hurðar með að svarajVestmannadaginn.
stutta æfi hans gaf fagrar vonir
hinni einlægu dóttur og sonar-
kveðju vestan um haf. En að
Eina skarðið í gleði gestanna.um nytsamt og göfugt æfistarf
var það, að hinn aldurhnigni,— vonir um þann manndóm, sem
lokum höfum við gert það, og skörungur Vestmanna, Gunnar.verða skyldi ætt hans og þjóð
gert það vel. jBjörnsson í Minneapolis, gatjtil sóma. Því er okkur öllum.
Allur undirbúningur Vest-jekki tekið móti heimboði ríkis- sem kyntust honum, söknuður
mannadagsins var í höndum stjórnarinnar og verið á hátíð-
fimm manna nefndar og fjöl-jinni. En í framtíðinni mun
margra sjálfboðaliða, sem allir (væntanlega verða úr því bætt,
höfðu dvalið lengur eða skemur .að sá landi, sem boðinn er til
vestan um haf, auk þess sem jíslands ár hvert verði aðalræðu-
sumir voru fæddir og aldir upp maður á Vestmannadeginum.
í Vesturheimi. Og sá maðurinn, Eftir endurútvarp frá- Winni-
sem var forstöðumaður og fund- peg. 1. desember síðastliðinn
arstjórinn á samkomunni, Sig- sagði gáfaður bóndi á Norður-
fús Halldórs, hafði um mörg ár landi, sem heyrði söng og ræður
verið ritstjóri annars íslenzka landanna að vestan yfir hið
blaðsins vestan hafs og í stjórn breiða haf, að sér fyndist eftir
Þjóðræknisfélagsins. Forstöðu- þann dag, að ísland og íslenzka
nefndin og hennar mörgu hjálp- ■ þjóðin væri mikið stærri en
armenn eiga skilið miklar þakk- áður. Vestmannadagurinn mun
ir fyrir sitt mikla og óeigin- j grunnmúra þessa skoðun. Um
gjarna starf. Þeir menn þurfa'langan ókominn aldur mun í
að halda því áfram á ókomnum hinum andlega höfuðstað ís-
árum, þó að nýir menn komi þar lands á Þingvöllum árlega verða
haldin fagnaðarhátíð allra ís-
lendinga og þó einkanlega í
til sögunnar. Því að vestmanna-
dagurinn þarf að sameina há-,
tíðavenjur landanna í Vestur- minningu þeirra, sem búa fyrir
heimi við íslenzka staðhætti og handan hin miklu höf
kringumstæður.
En þó að landar að vestan \
settu, sem rétt var, sinn svip á
J. J.
—Tíminn, 20. júlí.
hvert ár framvegis kringum þessa hátíð, þá var hún studd j
Jónsmessuleytið. Á þeim tíma í svo sem bezt m^tti vera af
FINNUR LÍNDAL
stóð hið forna þing og reynslan j heimamönnum á fslandi.
sýnir, að hinar duldu vættir
staðarins láta þá sól og hlýja
vinda vernda helgistaðinn.
Vestmannadagurinn verður
alveg sérstök þjóðhátíð. Að (
(Æfiminning)
For- j
sætisráðherrafrúin kom í fald-
búningi og flutti ávarp Fjall- Það er na rett um ar siðan
konunnar, að vestrænum sið. — þessi ungi efnilegi drengur
Biskup landsins hélt snjalla hvarf burt ur hóPj vina °2
messu undir . hamravegg AI- vandamanna Jiér í Blaine og
hans er enn
henni munu standa allir flokkar imannagjár, en ágætur söng- Igrendinni. En
og allar kirkjudeildir. Endra-
nær halda flokkar og stéttir sér-
hátíðir fyrir sig og sína. En á
Vestmannadaginn munu menn
aðeins koma saman og minnast
þess, að þeir eru fslendingar og
eiga saman ættland og minn-
ingar. Það myndi hafa reynst
mjög erfitt fyrir okkur, sem bú-
um í gamla landinu, að halda
slíka hátíð, nema af iþví að
minningarnar um bræður og
systur, frændur og vini, sem búa
í framandi löndum, verða til að
sameina okkur á þessum sér-
staka hátíðisdegi ársins.
Það er í ár liðin hálf öld síðan
flokkur og lúðraflokkur höfuð-
staðarins lék undir. Atvinnu-
málaráðherra hélt ræðu fyrir
hönd ríkisstjórnarinnar, en for-
minst með söknuði .af mörgum
því hann var góður drengur.
Finnur var fæddur 1. júní
1909 að Þverá í Núpsdal í Vestur
að fráfalli hans. “En nú veit
eg að hann fær að njóta sinna
góðu hæfilegleika framvegis og
læra það sem hann þráði,” sagði
móðir hans við þann er þessar
línur ritar.
Jarðarförin hans fór fram frá
Fríkirkjunni .og var afar fjöl-
menn, því hann átti marga vini.
Var kiista háns þakin fjölda
blómsveiga og kirkjan blómum
prýdd. Sá er þetta ritar (og
sem flutti útfararræðuna) fékk
það “innfall” að nota eitt blóm
úr garðinum sínum, sem tákn
við þessa athöfn. Blómið var
mjallhvítur gladiolus, sem ber
nanfið “Albatross”. Lagði hann
það á kistuna í miðri ræðu ti
að tákna hreinleik þeirrar sálar
sem, verið var að kveðja. Er
hér frá þessu sagt af því, að
þetta atvik lýsir betur en mörg
orð skoðun minni á innræti
þessa unga manns.
Móðir hans biður að láta þess-
ar línur flytja hjartans þakklæti
sitt og sinna fyrir öll blómin jg
eins fyrir fjölda bréfa og bréf
spjalda, sem henni bárust í sam-
bandi við þennan sára missir
þeirra.
Góður drengur er horfinn úr
hópnum en ekki gleymdur. Guð
blessi minningu hans.
A. E. K.
seli í heiðarbrúninni. Prestur-^Mér fanst bara jörðin hefjast
inn gerði lítið úr þessu og sagði ^ upp á allar hliðar og grafa mig
mér, að þessir einkennilegu í steypiflóði af grjóti og mold.
gestir sveitarinnar • væru allir En smám saman sást til sólar
mestu hæglætismenn og alger-[aftur gegnum hverfandi ryk-
lega sauðmeinlausir. Flestir mökkinn og eg stóð þarna atað-
þeirra væru ekki einu sinni geð- ur auri og mold, en ómeiddur,
veikir, en hefðu bara undarlegar þótt furða sá frá að segja.
hugmyndir um hitt og annað og Nú komu þeir Hitler og
létu dálítið afkáralega. Gabríel hlaupandi. Mig langaði
Daginn eftir lagði eg að stað mest til að taka til fótanna, en
í ferðalagið og presturinn gaf var svo utan við mig, að eg gat
mér fáein heilræði í veganesti, eki hreyft legg eða lið. Þeir voru
ef svo kynni að fara, að eg ræk- óðamála.
ist aftur á eitthvað af þessuj “Ertu alveg snar-band-sjóð-
taugaveiklaða og sjúka fólki. Eg andi-vitlaus, maður?” sagði
átti bara að taka öllu vel, sagði annai.; meðan hinn dugtaði af
hann, heilsa á sama hátt og bakinu á mér
þeir, hlægja með þeim og skrafa - «Eg _ . » stamaði eg «Eg’
víð þá og bregða mér' hvergi,1 . . . eg hélt að þið væruð . »
“Hvernig gekk það?” spurði
ÞRÍR “VITFIRRINGAR”
Eftir Conrad Ruud
seti Sameinaðs Alþingis fyr- Húnavatnssýslu. Foreldrar hans
ir hönd þjóðþingsins. Þá fluttu eru þau hjónin Hjörtur
nokkrir menn, sem verið höfðu Lindal Jónasson Hafliðasonar á . g kom um sumarkvöld til
lengur eða skemur í Ameríku Neðra Núpi í Núpsdal og Kristín |einnar af ^fe£urstu °£ frJ°fom‘
kveðjur vestur yfir hafið. Að Finnsdóttir Finnssonar frá:
lokum söng einn hinn frægasti Fremrifitjum í Miðfirði og,sem er kunn um land alt fyrir
söngmaður, sem þjóðin á, í Val- seinni konu hans Kristjönu tvent- jarðarber og vitleysinga.
höll fyrir hátíðagestina. Síðan Zakkeusardóttir. Móðir Hjartar ^er er Þvert um seð að nota
endaði samkoman með dansi. —^Líndal var Guðríður Guðmunds-
Vökumenn íslands höfðu nokkr-1 dóttir, fædd og uppalin í Mið-
ar tylftir sjálfboðaliða með blátt firði.
og hvítt einkennisband um Foreldrar Finns sál. fluttu til t
handlegginn. Þeir veittu hátíða- Ameríku árið 1913. Var hann þá f er nefnilega mikilsverð atvinnu-
þetta orð, en hefi það mér til
afsökunar, að það er málvenja
þar í sveit'inni og hreint ekki
notað í niðrandi merkingu. Það
'4 ára gamall. Voru þau fyrsta'grein °S tekjulind fyrir bændur
árið í Norður Nýja-íslandi, ná- har um sihðir að taka þetta ó-
ilægt Árborg, en fluttu til Blaine, !ianssama
i Wash., 1914 og var Finnur þar j “fyrverandi” — fólk á heimilið
til heimilis hjá foreldrum sín-jgegn hæfiie&ri þóknun. Víða
um nálægt Blaine þar til hann|er Það aðalatvinnugreinin. Það
dó að morgni hins 22. ágúst,er að bændmmir mcti býlin
1938. Hann lifa, auk foreldr-ía svo sv0 marga vitleysinga
anna, fjögur systkini: Mrs. Mar-
grét Roesell, býr nálægt Cust-
er, Washington; Mrs. Bertha L.
í stað fjár og kúa.
Eg var gestur á prestssetrinu
og komst strax fyrsta kvöldið í
Reed, hjúkrunarkona, býr í Se- kynni við nokkra af þessum
attle; Magnús, giftur amerískri aumin^'um> >egar eS skrapp út
konu, býr í grend við Blaine,
og Emily, heima hjá foreldrun-
um.
til að skoða mig um. Miðaldra
maður kom labbandi á höndun-
um fram hjá mér og hélt áfram
Veiki þeirrar, sem varð bana- meðan sa tii hans, annar var
mein hans, kendi Finnur fyrst í að drasla hjólbörum og bar þær
febrúar 1935. Var hann aldrei mest a hakinu —- og út úr skóg-
heill heilsu upp frá því. Veik-jarkJarri við götuna skaust alt í
indi sín og væntanlegan bana einu furðuleg mannskepna í
bar hann með þeirri hugprýði og !ioðuiPu °£ með ógurlega þykk-
ró sem einkendi hann. Léthann,an uiiartrefil um hálsinn, og þó
svo um mælt í þessu sambandi, Jvar heitt í veðri. Þetta svaka-
að ekki væri alt undir því komið menni hafði staf í hendi, stóran
að árin manns yrðu mörg; hitt °£ digran, og var í óða önn að
væri meira um vert að “gera ^lumbra á einhverjum ósýnileg-
aldrei neitt það, sem maður|Um fjanda. Alt í einu rak hann
þyrfti að skammast sín fyrir.”|uPP hryllilegt öskur og réðst að
Finnur sál. fór í gegnum mer- JæJa> eg er engin hetja
barnaskóla og High School íjog má ekki við að missa fleiri
Custer og byrjaði á kennara-|termur en tannlæknirinn er bú-
skóla í Bellingham, en varð að | inn að taka, svo að eg hörfaði
hætta við það sökum fjárskorts undan í skyndi en vel og skipu-
og svo tóku veikindi hans við. !ie#a og hraðaði mér sem mest
Hann var ágætur námsmaður og|heim til prestsins. Eg sagði
vinsæll meðal kennara sinna og honum frá þessum æfintýrum
skóla systkina, því hann vildi al- og lét í ljósi, að mér þætti í-
staðar koma fram til góðs. Hann j skyggilegt að vera einn á ferð
tilheyrði íslenzku fríkirkjunni í!þar* í sveitinni og einkum þætti
Blaine og lá þar aldrei á liði^mér varhugavert að láta verða
sínu, fremur en annarstaðar' af ferðalagi, sem eg hafði á-
hverjum skollanum sem þeir
kynnu að taka upp á, — þá væi-i hinn
altaf hægt að losna við þá ánj
tafa og leiðinda. Þetta lá
augum uppi, svo að eg gaf ekki
frekari gaum að bollaleggingum
prestsins um geðlækningar, en
lagði af stað út í góða veðrið í
bezta skapi. Fyrst lá leiðin um
blómskreyttar brekkur og bleik-
ar engjar. Hér og þar var
sláttumaður að verki og brýnslu-
hljóðið barst langar leiðir í logn-
inu. Sólskin var og heitt í
veðri.
Eg fór fram hjá bónda með
mjólkurkerru, mætti skömmu
síðar gömlum áætlunarbíl og þar
á eftir börnum, sem voru á leið-
inni í berjamó. Þetta voru alt
hversdagslegir og venjulegir at-
burðir og eg steingleymdi öllu
undarlegu fólki og fávitum.
, En þegar eg kom upp á hæð-
arbrún, þar sem vegurinn beygði
niður í svolítið dalverpi, varð
mér ljóst að eitthvað yrði sögu-
legt við ferðalagið. Það voru
víst menn þarna niðri við veg-
inn og það voru vitlausir menn.
Sennilega af vesta tagi, hugsaði
eg. Því að þeir æptu, skræktu
og öskruðu eins og villidýr. En
presturinn var búinn að segja
mér, að þeir væru allir sauð-
meinlausir og hann vissi, hvað
hann söng. Mér var óhætt að
trúa honum. Nú var um að
gera að láta engan bilbug á sér
finna. Það dugði hreint ekki að
láta sjá á sér hræðslu. Enn
kom eg ekki auga á neinn, en
þegar eg var kominn að bugðu
á veginum, stökk einhver ná-
ungi út á brautina rétt fyrir
framan mig. Hann hljóp nokk-
ur skref, staðnæmdist síðan og
hrópaði eitthvað, sem eg hélt að
ætti að vera “Heil Hitler”, af
því að hann teygði hægri hend-
ina upp í loftið í sömu andránni.
Er það svona, hugsaði eg. —
Napóleon er líklega kominn úr
móð. Þeir fylgjast með tíman-
um, þessir karlar. Eg rykki upp
hægri hendinni og öskraði: —
“Heil Hitler,” eins og eg hafði
hljóðin til og hélt áfram ó-
trauður. Þá kom annar náungi
“Alveg jer eg steinhissja á
!! því,” sagði sá fyrri, “að karl-
arnir skuli sleppa þeim út alveg
eftirlitlslaust, svona ósjálfbjarga
aumingjum.”
“Heyrðirðu ekki, að við köll-
uðum til þín ?” spurði hinn.' —
Gaztu ekki skilið, að við erum
að sprengja hérna í gamla veg-
inum ?” hrópaði hann, eins og
hann héldi að eg væri alveg
heyrnarlaus.
“Nei,” sagði eg. “Það datt
mér ekki í hug. Eg hélt, að þið
væruð svona. . . . svona. . . .”
“Reyndu að skammast heim,
greyið mitt, og það á auga lif-
andi bili!” sagði sá fyrri. “Hjá
hverjum ertu annars?”
“Hjá prestinum,” sagði eg.
“Hana nú, er hann nú farinn
að taka vitleysinga?” sagði
hinn og leit til félaga síns.
“Jæja, garmurinn, þú mátt
þakka skapara þínum, að þú ert
ekki liðið lík. Hefðirðu gengið
einu skrefi lengra, þá væri ekki
tægja eftir af þér.”
“Við megum til með að tala
um 'þetta við verkstjórann,”
sagði sá fyrri. “Það er ekki
viðlit að vinna hérna í veginum,
ef karlarnir sleppa verstu vit-
leysingjunum út . . . .”
Báðir vegavinnumennirnir
horfðu lengi á eftir mér og
gengu víst ábyggilega úr skugga
um, að eg væri kominn úr færi
og vel það, áður en þeir sprengdu
næst.
J. M. þýddi
—Samvinnan.
ÚR BRÉFI FRÁ WHITE
ROCK, B.C., 14. Ág. 1939
. . . Eg held ekki að eg hafi
neinar fréttir að skrifa í þetta
sinn. Athafnalíf strandabúa er
tekið full rólega eins og oft áður,
þó er verið að vinna á þjóðveg-
inum á milli Blaine og New
Westminster af all miklu kappi,
enda er þetta sagt kosninga ár
— og svo annað, að þetta er
liós “Hæ' Hæ'” ænti hannlukí°rðS VÍnna’ Sem ríkt félag
ijos. næ.næ. æpti hann hefjr fengið frá stj-t
og baðaði út höndunum eins og
særður fugl. Mér datt strax í
hug, að erkiengillinn Gabríel
mundi enn vera talinn góð fyrir-
mynd og svaraði þessum æru-
verða herra á sama hátt, barði
vængjunum og galaði: “Go, go,
go

ornmm. —
Verkið er mest unnið með vél-
iim, og því lítil atvinnubót;
skattgreiðendur verða að sjá að
einhverju leyti um þá, sem með
höndurnar í vösunum (sem nú
eru orðnir all-slinnir) horfa á
vélarnar taka verkið frá þeim.
'Ríðin hefir vierið all-tilbreyt-
En á næsta augnabliki var ingasöm í vor og sumar; apríl og
eins og illur andi hefði hlaupið maí kaldir og þurrir og öllum
í þá. Þeir stukku upp í háa loft, [gróðri fór seint fram; í júní
veifuðu öllum öngum og orguðu [rigndi mikið og alt framundir
og æptu eins og verið væri að miðjan júlí, og greri þá vel og
lúðstrýkja þá. Þeir öskruðu, varð grasspretta góð. Seint í
kreptu hnefana, spýttu og bölv- júlí brá til þurka og hita meiri
uðu.
Mér fór ekki að verða um sel.
en vanalega gerist hér.
Heyfengur varð víðast all góð-
3að eina, sem eg skildi af öllum (ur, en búist við rýrri hafra upp-
æssum ósköpum, var það, að skeru. Vegna of mikilla hita
eg ætti að hypja mig burt, en eru menn hræddir um að útfyll-
eg vissi svo vel, að það mátti egjingin verði rýr, garðar líta víð-
ómögulega gera, þá væri alvegjast allvel út, ávextir munu vera
úti um mig. Eg veifaði hönd-með rýrara móti vegna vorkuM-
unum, æpti, þandi út brjóstið (anna, enda óseljanlegir. Nú eru
og hélt enn áfram titrandi á frímánuðirnir bráðum yfir, en
beinunum og tilbúinn í áflog uppjá baðstöðunum hefir verið sagt,
á hf og dauða. En alt í einu og er enn fjölment, og sjálfsagt
heyrðist ógurlegur hvellur, eins góðment síðan hitarnir byrjuðu.
og jörðin hefði rifnað eða rek-.Það er oft gaman að sjá allan
Commission is ribt responsible for statements made as to quality of products advertised.
This advertisment is not inserted by the Govemment Llquor Control Commlssion. The
sem hann tók eitthvað að.kveðið næsta dag. Eg ætlaði ist á aðra stjörnu, og eg vissi þann sæg af klæðlitlu fólki, sem
séi*. Hann var forseti ung- mér að skreppa upp að gömlu iekki af mér í nokkrar sekúndur. veltir sér í vatnsbrúninni
og