Heimskringla - 10.10.1945, Page 1

We recommend for
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF "
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LX. ÁRGANGUR
We recommend for
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 10. OKTÓBER 1945
NÚMER 2.
frettayfirlit og umsagnir
í Evrópu
Fyrir skömmu stóð hörð
rimma á sambandsþinginu um
Verð á hveiti. Vildi stjórnin á-
kveða það einn dollar til nokkra
ara, en fetjórnarandstæðingum
f^nst það, nú sem stæði, alt of
agt. Lýstu þeir vantrausti sínu
a stjórninni út af þessu, en við
^tkvaeðagreiðslu um málið Várð
atkvæðahlutur stjórnarinnar
en andstæðinga 90, sem
^^nstu munar, en samt nógu
^mklu til þess, að stjórninni yrði
<*ki mein að.
Skömmu eftir þetta lagði King
forsætisráðherra hala á bak sér,
fyrst til Washington á fund Tru-
mans forseta, en síðar til New
York áleiðis til Evrópu. Kom
hann fyrir síðustu helgi til Eng-
lands, þar sem sonur Attlees for-
sætisráðherra Martin, beið þess
að taka hann á fund föður síns.
Erindi Kings til Evrópu er að
aJa með eigin augum ástandið
Par;'hugsar hann sér að fara til
ollands og Berlínar og fleiri
staða á meginlandinu. Hann hélt
ra®ðu nýlega á sambandsþinginu
að ef Canada ætti að vera
Patttakandi í viðreisnarstarfi
vróPu, ætti stjórnin að hafa
mtthvað að segja um það með
unum stóru þremur eða fimm,
' a®a tilhögun yrði á því. Mun
c.ða]-erindi Kings í þessu hafa
Verið fólgið. Er búist við að
á endurkosningu
SKILIÐ
G- S- Thorvaldson, K.C.
G. S. Thorvaldson lögfræðing-
ur er Ný-lslendingur að upp-
nma, sonur Sveins Thorvaldson-
ar, M.B.E í Riverton. Hann
Jagði fyrir sig lögmannastarf í
Pessum bæ, að námi loknu, og er
nu vel þsktur í þeirri stétt sem
reggsamur og réttsýnn bæði af
clmenningi og stéttarbræðrum
Slnum og nýtur tvímælalauss
trausts. Hann hefir verið þing-
maður þessarar borgar fult kjör-
timabil og sækir um endurkosn-
‘ngu- A þingtíð sinni hefir hann
aft ýms áríðandi störf með
öndum fyrir stjórnina, bæði
utan þings 0g innan, t. d. í laga-
nefnd þingsins, reikninga og
SVeitamálanefnd, því hann er fær
maður og treystandi á við hæf-
ustu menn, um hvaða vandasöm
mál sem er að ræða. Þetta álit
érlendra á honum, ætti að vera
öndum hans kærkomið að stað-
festa með því að styðja að endur-
osningu hans 15. október. Hann
kefir unnið okkur sem þjóð virð-
mgu með hæfileikum sínum og
framkomu, eigi síður en sjálfum
sér, sem okkur ætti að vera ljúft
°g skylt að sýna að minsta kosti
við viss tækifæri, að við munum
°g metum.
hann verði 6 til 8 vikur að heim-
an. Stjórnarformenskan í Ot-
tawa er í höndum Ilsley fjár-
málaráðherra meðan King er í
burtu.
Dauðadómur
1 gær var kveðinn upp dauða-
dómur í Frkklandi yfir Pierre
Laval, formanni Vichy-stjórnar-
innar í Fraklandi. Yfirheyrsla
átti að fara fram í málinu, en
Laval, sem líklega hefir mátt
telja mestan mælskumann
Frakka og verjendur hans,
flæktu svo rannsókn málsins í
byrjnu, að við ekkert var ráðið
meðan Laval var fyrir réttinum
og varð því að vísa honum burtu.
í öðru lagi kvörtuðu verjendur
hans um að hafa ekki fengið að
rannsaka stjórnarskjöl, sem ó-
missandi var. Málið var svo j
rannsakað í fjarveru Lavals og
án hans sjálfsvarnar og kvið-j
dómur kvað upp líflátsdóm.
Hertoginn af Windsor
í Englandi
Hertoginn af Windsor heim-
sótti England s. 1. föstudag í
fyrsta sinni síðan hann afsalaði
sér konungdómi.
Hann hefir verið í Frakklandi
um skeið með frú sinni og var
veitt leyfi til að heimsækja móð-
ur sína, Maríu drotningu. En
ekki máti hann hafa hertoga-
frúna með sér.
Eftir að hann kom til Eng-
lands, var honum tekið með kost-
um og kynjum af almenningi,
einkum kvenþjóðinni; lá við
sjálft, að konur tryðust undir,
við að komast í fremstu röð með-
fram veginum, sem hann ók eftir
til að sjá hann.
1 Englandi dvelur hann um
viku tíma. Hann eyddi einni
stund í heimsókn til bróður síns,
konungsins, í Buckingham höll-
inni s. 1. laugardag. Um borg-
ina ók hann einn daginn, sá að-
eins eyðileggingar stríðsins, en
stóð hvergi við.
Fögnuður leiðir til meiðsla
Kona ein skrifaði s. 1. mánu-
dag í blaðið Tribune það sem hér
segir:
Eg fór með vinkonu minni nið-
ur á járnbrautarstöð að taka á
móti manni hennar, sem var að
koma heim úr stríðinu. Konan
rann í faðm hermanninum er
þau sáust og fögnuður þeirra var
mikill. Eg bauð þeim heim til
mín til kvöldverðar. Eftir að
heim kom veiktist konan og
lakraði mjög eftir því sem áleið.
Var þá læknir kallaður. Kom í
ljós, að tvö rif voru brotin í síðu
konunnar.
Tilraunir til að knýja eim-
reiðar með atómorku byrja
Brátt verður hafist handa um
að gera tilraunri á því, hvort
ekki sé hægt að knýja eimreiðir
með atómorku. Þetta verður
gert í Bandaríkjunum af Ralph
Lucas aðalrannsóknarsérfræð-
ingi New York-borgar. — Verð-
ur eimreið þessi útbúin sérstak-
lega og síðan byrjað á tilraun-
unum. í eimreiðinni verður
komið fyrir tækjum til þess að
sprengja kvikasilfursatóm. Tal-
ið er að eitt sprengt kvikasilfurs-
atóm myndi gefa frá sér orku,
sem nægilegt væri til þess að
knýja eimreið, sem drægi 100
fullhlaðna járnbrautarvagna, 45
ferðir milli New York og San
Francisco, en fjarlægðin milli
þessara tveggja staða er rúm-
lega 4880 kílómetrar.
—Mbl. 14. sept.
Engar trúnaðar þjóðir
Truman forseti sagði
við
fregnrita í gær, að atomsprengju
uppgötvunin yrði geymd á meðal
þjóðanna, sem nú hefðu hana,
sem erti auk Bandaríkjanna,
Bretar og Canadamenn(?).
Fer fyrir rétt
Rudolf Hess, fangi í Englandi
í fjögur ár, var fluttur loftleiðis
til Þýzkálands s. 1. mánudag. Á
að rannsaka mál hans þar ásamt
22 annara erkibófa úr' stjórn
Hitlers.
Hess lenti í fallhlíf í Skot-
landi 1941. Hann var númer 2
nazi eða næstur Hitler að völd-
um í nazi-stjórninni. Yfirheyr-
sla glæpaseggjanna er sagt að
byrji bráðlega í borginni Nurn-
berg.
1 Skortur yfirvofandi í
■ Bretlandi í vetur
Það hefir komið fram í við-
ræðum þeim um viðskiftamál,
sem nú fara hér fram milli Breta
og Bandaríkjamanna, að mjög
ríður nú á því, að Bretum berist
hjálp bæði um fæði og klæði á
vetri komanda, því annars kunni
að fara mjög illa. Brezkir em-
bættismenn, sem þátt taka í um-
ræðum þessum, hafa leyst frá
skjóðunni og sagt nákvæmlega
frá því, hvernig málin standa.
Segja þeir að Bretar séu nú í
“kapphlaupi við tímann”, til
þess að reyna að koma í veg fyrir
neyð í landinu í vetur. Þeir
lögðu áherzlu á það, að samning-
um um þessi alvarlegu mál yrði
að hraða, sem mest mögulegt er,
ef ástand Breta í vetur ætti ekki
að verða stórhættulegt, þannig
að þeir þyrftu að eyða öllu, sem
til er í landinu af matvælum. —
Hafa allmargir umræðufundir
verið haldnir um þetta í dag.
—Mbl. 14. sept.
Foringjar stærstu flokka samvinnustjórnar
Manitoba-fylkis
NÝTÍZKU DIESELSKIP
TIL AMERÍKU-
FLUTNINGA
Nýlega var frá því skýrt, að ís-
lendingum væri trygður skipa-
kostur frá Ameríku og í tilkynn-
ingu, sem ríkisstjórnin sendi út
gær segir að þau skip, sem sendi-
herra Islands í Washington út-
vegaði til íslandsferða verði ný-
tízku dieselvélskip. Þá er Guð-
mundur Vilhjálrtlsson, forstjóri
Eimskip farinn til Englands á
vegum ríkisstjórnarinnar til að
semja við Breta um flutninga
milli íslands og Bretlands og
ennfremur að leita fyrir sér um
kolakaup í Englandi.
Það var allflókið mál, að^út-
vega skip til flutninga hingað til
lands og er það skýrt í eftirfar-
andi fréttatilkynningu frá ríkis-
stjórninni, sem Morguníblaðinu
barst í gær.
Fyrir nokkru komu Banda-
menn á fót stofnun, er hafa
skyldi öll umráð kaupskipa og
fiskiskipaflota hinna sameinuðu
þjóða í því skyni að tryggja hina
fullkomnustu hagnýtingu skipa-
stólsins. Stofnun þessi, er nefn-
ist United Maritime Authority
(UMA) hefir skrifstofur bæði í
London og Washington.
Hon. Stuart S. Garson
Hon. Errick F. Willis

forsætisráðherra í Manitoba og [ fyrrum foringi íhaldsflokksins í
fromaður samvinnuflokksstjórn-
arinnar. Sækir um endurkosn-
ingu í Fairford kjördæmi á móti
G. W. Leonard, C. C. F. sinna.
Manitoba. Hann hlaut nú undir
merkjum samvinnustjórnarinn-
ar kosningu í Turtle Mountain
gagnsókanrlaust.
Kosningarnar í Manitoba 15. október
Kosningarnar í Manitoba byrj-
uðu um leið og tilnefningu þing-
mannaefna lauk 5. október, með
kosningu 7 samvinnustjórnar
þingmanna.
Það má heita glæsileg byxjun
fyrir Garson-stjórnina.
Þeir er gagnsóknarlaust voru
kosnir, eru þessir: Hon. Errick F.
Willis í Turtle Mountain, verka-
málaráðherra í Manitoba; Hon.
D. L. Campbell í Lakeside, akur-
yrkjumálaráðherra; Hon. Wil-
liam Morton í Gladstone; Ed-
mond Prefontaine í Oarillon;
Hugh B. Morrison í Manitou;
Earl T. Collins í Dufferin; J. O.
Argue í Deloraine.
Af 55 þingsætum í fylkinu eru
því ekki nema 48 eftir, sem bar-
ist verður um í kosningunum
Hermanna-þingsæti eru að vísu
3, en í þeim fer ekki kosning
fram fyr en í vetur eða vor, eftir
að hermenn eru heim komnir.
Verður 1 þingmaður úr hverri
deild hersins, flug-, land- og sjó-
liðsdeildinni.
Þingmannaefnin sem sækja,
eru alls 126. Af þeim eru 66
með stjórninni: 43 liberalar, 18
Progressive Conservativar, 2
þjóðeyrissinnar (Social Credit1
og 3 óháðir.
Á móti stjórninni sækja 59;
eru 41 af þeim C.C.F. sinnar, 13
Labor Progressive (kommúnist-
ar), aðrir óháðir.
Nöfn allra er sækja, sýnir
tafla, sem birt er annarsstaðar í
blaðinu.
1 Winnipeg sækja 20; þingsæt-
in eru þar 10. Hlutfallskosninga
aðferðinni verður þar fylgt, þ. e.
Að undanförnu hefir íslenzka
ríkisstjórnin haft til athugunar,
I hvort íslendingar ættu að gerast
aðilar í þessum samtökum, en af
því hefði leitt, að UMA hefði
orðið að hafa umráða- og ákvörð-
unarrétt um notkun íslenzkra
skipa, en aftur á móti trygði Is-
lendingar sér um leið nægilegt
skipsrúm til flutninga að og frá
landinu. Fyrir milligöngu ís-
lenzkra sendiráðsins í Washing-
ton tókst þó mjög bráðlega að út
vega þann skipakost, er þurfti
til flutninga milli Islands og
Ameríku, án þess að Islendingar
gerðust þátttakendur í UMA, og
stóð við svo búið fram í miðjan
s. 1. mánuð. En þá bárust ríkis-
stjórninni skilaboð um, að öll
þau skip, er hún hefði haft á
leigu frá stjórn Bandaríkjanna.
yrðu af henni tekin og engin ný
skip myndu fást í staðinn, nema
Islendingar yrðu þátttakendur í
UMA.
Thor Thors útvegar skip
Sendiherra íslands í Washing-
ton var staddur hér á landi um
Jafnframt fól ríkisstjórnin
Guðmundi Vilhjálmssyni að at-
huga í samráði við sendiráðið í
Lundúnum, um útvegun kola
frá Englandi, því að nú nýverið
bárust ríkisstjbrninni þau skila-
boð, að Islendingar myndu ekki
fá nein kol frá Bretlandi á þessu
ári, umfram þau kol, sem hingað
mundu flutt í þessum mánuði
samkvæmt áðurgefnu loforði.
—Mbl. 13. sept.
SÆKIR I ANNAÐ SINN
ar, 6 C. C. F. flokksmenn,. 2
Labor Progressive, 1 óháður, 1
sósíalisti, 1 social credit sinni.
1 þessum kosningum sækja
fleiri Islendingar en nokkru
sinni áður, eða 8 alls. Væri nú
gaman ef allir hefðu þeir tæki-
færi til að verða kosnir. En svo^ þetta leyti. Varð það að ráði
er ekki. 1 einu kjördæmi Gimli hans og ríkisstjórnarinnar,
að málið skyldi liggja í þagnar-
sækja tveir, hver á móti öðrum,
en eins og gefur að skilja getur
ekki nema annar þeirra verið
kosinn. Þessi þingmannaefni
gildi uns hann kæmi aftur vest-
ur um haf. Skömmu eftir heim-
komu hans til Washington barst
eru dr. Steinn Thompson í Hiv- ríkisstjórninni símskeyti um, að
erton, er sækir undir merkjumj ag s5nnu stæði við það, sem áður
Garson-stjórnarinnar og Snæ-|hafði verið tilkynt, að skipin,
björn S. Johnson bóndi í Árborg sem lsiendingar nú hefðu á leigu,
og sveitaroddviti í Bifröst; hannjyrgu tekin ýj- Islandsferðum, en
sækir af hálfu C. C. F. flokksins. I f stag þeirra hefði sendiherran-
Norður í St. George kjördæmi um tek;ist að tryggja allan þann
sækja þrír íslendingar: Kristján
Halldórsson, af hálfu samvinnu-
stjórnar, Eiríkur Stefánsson, af
hálfu C. C. F. og J. A. Howard-
son, sem óháður liberal, en
stuðningsmaður samvinnustjórn-
arinnar. Þar falla því tveir land-
ar í val, svo eftir eru þá ekki
nema 5 alls, sem kost eiga á
þingmensku, eða eiga hana nokk-
uð vísa, mun óhætt að segja, því
þeir G. S. Thorvaldson lögfræð-
ingur og Paul Bardal, núVerandi
þingmenn í Winnipeg, standa
býsna vel að vígi hér móti ann-
ara þjóða mönnum, að því er
virst hefir. En tækifæri er þar
gott fyrir íslenzka kjósendur, að
styðja landa sína.. 1 Prins Rup-
ertsland stendur Oddur Ólafs-
son ekki eins vel að vígi með at-
kvæði landa, af því að þau munu
þar sára fá. En hann sækir þar
Paul Bardal þingm.
ásamt 2 öðrum undir merkjum
skipakost, er Islendingum væri
nauðsynlegur til flutninganna,
og myndum við nú fá nýtízku
dieselskip. Féll stjórn Banda-
ríkjanna frá þeirri kröfu, að Is-
lendingar þyrftu að gerast aðili
í UMA.
Flutningar milli íslands
og Bretiands
í Bretlandi standa sakir þann
ig, að málinu hefir enn eigi verið
ráðið til lykta að því er varðar
flutninga milli íslands og Bret-
lands og annara Evrópulanda, og
hefir íslenzka stjórnin nú, sam-
kvæmt bendingu frá brezku
stjórninni og að ráði sendiráðs-
ins í Lundúnum, falið fram-
kvæmdastjóra h.f. Eimskipafé-
lags íslands, herra Guðmundi
Vilhíálmssyni, að fara til Eng-
lands til að ráða þessu máli til
samvinnustjórnar
kosið með tölum.
Af þeim sem sækja eru 5 liber-' manni, af hálfu
alar, 4 Progrefssive Conservativ-, Labor, eða 4 alls.
og þriðja
Progressive
lykta og reyna að semja um það
endanlega við brezk stjórnar-
völd. Er framkvæmdastjórinn
nú farinn utan þessara erinda.
Mr. Paul Bardal núverandi
þingmaður fyrir Wninipeg, sæk-
ir í kosningunum, sem fara fram
15. október. Með endurkosningu
hans mælir margt. Hann hefir
reynst nýtur þingmaður og hafa
verið falin nokkur veigamikil
nefndarstörf, eins og t. d. er
hann var kosinn í nefnd er send
var til Bandaríkjanna, að kynna
sér viss atriði í sambandi við
mentamál fylkisins. Var það
aðallega fyrirkomulag iðnskóla
(technical schools) og voru til-
lögur nefndarinnar í þeim mál-
um samþyktar. — Öðru máli
hreyfði Mr. Bardal einnig á þingi
sem hér skal nefnt, og það var,
að mæðra styrkurinn yrði ekki
skertur með sambandsstjórnar-
lögunum um barnastyrkinn, sem
ýmsir álitu að til greina gæti
komið. En Mr. Bardal varði mál
sitt þar vel og drengilega, áleit
barnastyrkinn aðeins til uppbót-
ar velferð mæðra og heimilis,
sem fyllilega væri skilið. Hann
er maður tillagagóður allra betri
mála eins og góðum dreng sæm-
ir. Sönghneigður er hann eins og
Islendingum er kunnugt og ann
listum. Slík mál eiga örugt fylgi
frá honum. Hann á fyrir fram-
komu sína fylgi Islendinga skil-
ið.