Heimskringla - 31.10.1945, Side 1

We recommend ior
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF "
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVTKUDAGINN, 31. OKTÓBER 1945
vVe recommend for
your approval our
" BUTTER-NUT
LOAF
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
NÚMER 5.
frettayfirlit
Tveir íslendingar farast
Blaðið “Boston Evening
American” flytur þá frétt 22.
°kt. að skip hafi rekist á um
122 mílur undan landi (frá New
York) og manntjón hafi hlotist
af. Tveir þeirra er fórust, voru
fslendingar.
Skipið sem Íslendingarnir
v°ru á, hét Medford og var tog-
arii var skipstjóri íslenzkur og
heitir Guðmundur Jóhannsson; á
hann heima að 260 Lawrence
lld., Medford. Hermannaflutn-
ingaskip nefnt Thomas H. Barry
rakst á Medford í svarta þoku og
hlauf í tvent. Tíu af skipshöfn
a Medford var bjargað, einn
en sex er og ætlað að hafi
farist; þeir hafa ekki fundist.
Slysið vildi til kl. 10.30 að
morgni hins 21. okt. Leitaði her-
mannaflutningaskipið lengi
skipshafnarinnar af Medford. —
f^oir sem það ekki fann og bjarg-
aði er óttast að hafi farist.
Á meðal þeirra sex, er ekki
hafa fundist, eru tveir Islending-
ar:
Ljarni E. Kristjánsson, 46 ára,
128 Scituate St., Arlington.
Jón Einarsson, 36 ára, frá sama
heimili og ofannefndur.
Islendingarnir sem björguðust
voru:
Guðmundur Jóhannsson skipstj.
Gunnlaugur Jónsson, 40 ára, 105
Quensbury St., Boston.
Jón Magnússon, 51 árs, 172
Pf incton St., East Boston
Barry, hermannaskipið, var á
leið til Evrópu, með hermenn og
Bauða Kross starfsfólk og flutn-
ing. Hlektist því nokkuð á við
áreksturinn; hélt það sama
niorguninn til baka til New
York.
Hinna týndu er enn leitað þó
von sé lítil um að finna þá lif-
andi.
Skipstjórinn á Barry heitir
Prank A. Erickson en ekki get-
ur að hann sé Islendingur.
31 kona á þingi!
I nýafstöðnum kosningum á
Frakklandi, greiddu konur at-
kvæði í fyxsta sinni. Þær ræktu
vel þá skyldu sína, að sagt er, en
þær gerðu meira. I kosningun-
Uffi sóttu 258 konur um iþing-
mensku og af þeim unnu 31. Það
eru því fleiri konur á þingi í
Frakklandi, en hvar annars stað-
ar sem er. I Bandaríkjunum,
sem konur í 26 ár :hafa notið
nefndra réttinda, er aðeins 1%
fulltrúanna konur, en í Frakk-
landi um 20%. Konurnar eru
14 úr kommúnistaflokkinum,
sem er fjölmennasti flokkurinn
á þingi (með 152 þingmenn), en
3 til 7 úr íhverjum hinna stærri
flokkanna.
De Gaulle vann sigur í kosn-
ingunum með tillögunni um nýja
stjórnarskrá. Sósíalistar og al-
þýðuflokkurinn, sem eru fjöl-
mennastir, fylgja honum í því
máli. En þegar það mál er frá,
hvað tekur þá við?
Kosningarnar í B.C. og N.S.
Fylkiskosningar fóru fram i
tveimur fylkjum í Canada s. 1.
viku. Annað fylkið var Nova
Scotia; ihlaut þar liberal stjórn
geisimikinn sigur. Af 30 þing-
mönnum, sem alls eru kosnir,
voru 28 úr liberalstjórnarflokki
en 2 C. C. F. sinnar. Angus Mac-
Lonald heitir forsætisráðherr-
ann. Af 83 sem um þessi 30
þingsæti keptu, töpuðu 27 veðfé
0G UMSAGNIR
sínu; svo stórkost'legt var fylgi
liberala.
Fylki þetta er að vísu liberal
bæli. Fyrir kosningar stóðu þar
sakir þannig, að liberalar höfðu
23 þingmenn, C. C. F. 3 og í-
haldsmenn 4.
í British Columbia fóru kosn-
ingar þannig s. 1. fimtudag, að
samvinnustjórn Jiberala og í-
haldsmanna vann sigur, hlýtur
að 'líkindum 37 þingsæti af 48
alls, en C. C. F. sinnar 10; einn
verkamannafulltrúi náði kosn-
ingu.
John Hart forsætisráðherra í
sambandsstjórninni og Mr. Har-
old Winch C. C. F. foringja, virt-
ist greina mest á um þjóðeign og
séreign í kosningunum. Hinn
síðarnefndi lofaði þjóðeigna-
rekstri undir sinni stjórn í eins
stórum stíl og unt væri.
Um niðurjöfnun fjárhags eða
skattamála milli fylkjanna og)
sambandsstjórnar, var ekki I
nema í hljóði rætt í kosingunum. j
Hitt er víst, að Hart-stjórnin er |
á móti tillögum sambandsstjórn-1
ár í þeim málum.
Samvinnustjórnin hafði eftir
kosningarnar 1941, 30 þingmenn
en C. C. F. 15. Öðrum flokkum
tilheyrðu þá 3. Nú hefir sam-
vinnustjórnin bætt við sig 7, en
C. C. F. sinnar tapað 5, eða ein-
um þriðja.
Segir embætti lausu
C. E. Simonite bæjarráðsmað-
ur, sagði embætti sínu, sem for-
maður fjármálanefndar bæjar-
ráðsins, lausu s. 1. laugardag.
Hann hefir gegnt þessu embætti
lengi, enda fjármálajöfur hinn
snjállasti. Ástæðan fyrir að
hann segir af sér, var samþykt
sú um kauphækkun bæjarþjóna,
sem gerð var á síðasta bæjar-
ráðsfundi. Kauphækkunin nam
11% að meðaltali, og 'hafði Sim-
onite ekkert við hana að athuga,
ef ekki hefði verið fyrir, að hún
telst frá 1. jan. 1945 eða alt liðið
ár og sem nemur að líkindum Vt
miljón dölum, sem ráðstöfun um
borgun átti að vera gerð um
fyrir ári síðan. Simonite geðj-
aðist ekki að þessari aðferð og
var hræddur um að skattgreið-
endur kæmust að því, er skattur
þeirra yrði hækkaður um það,
sem þessu nemur og hann mint-
ist á að alt í alt gæti orðið 20%.
Blumlberg bæjarráðsmaður er
talinn vís staða Simonite, en
hann er nú frá vegna vanheilsu.
Kosningar í New York
Borgarstjóra kosningar fara
fram í New York 6. nóv. Við
þær er það fréttnæmast, að
Fiorello La Guardia, sem borg-
arstjórn hefir haft með höndum
í 12 ár, er nú ekki í vali. Er
fyrsta afleiðingin af því sú, að
miklu færri kjósendur eru skráð-
ir en áður, eða aðeins rúmar 2
miljónir. Þykir einkum á skrána
skorta fylgismenn La Guardia.
Ahugi þeirra er mir\ni en áður.
Þrír sækja pú um stöðuna. Eru
þeir allir taldir góðir menn, þó
einn virðist þar hafa mest fylgi.
Heitir hann William O’Dwyer;
hann er demókrat, hlyntur verka
mannamálum og líklegastur til
sigurs. Hann er lögfræðingur
og hefir átt.góðan þátt í herför-
um gegn glæpamönnum og
bröskurum.
Annar umsækjandinn er
Jonah J. Goldstein, dómari;
hann hefir fylgi republika enda
Guðmundur Daníelsson:
LEIÐSÖGN
Það fór maður um veginn, og visinni tungu
vindurinn hvíslaði í eyru hans:
“Ertu með? — Eg veit land þar sem öllu ungu
er yndi falt, — komdu til þess lands, —
komdu með, — það er landið handan landsins.”
— “Er það langt? — er það skammt?”
voru mannsins svör.
“Það er bak við fjallið að baki sandsins,”
kvað blæsins vör.
“Heyr mig vindur, eg spyr,” gegndi vegarins halur,
“kannske veiztu hvert rós minna drauma bar
í storminum mikla, er sumarsins salur
og sólborgin hrundu?” — ‘Já, hún er þar, —
í landinu handan landsins, góði,”
var hið 'ljúfa svar. — “Má eg trúa þér? —
— Er það víst? — Hún er rauð eins og böðuð blóði
úr brjósti mér.”
“Það er víst, — hún er það. — Ertu með, ó, maður?”
— “Eg er með,” var brautingjans lokasvar,
og hóf göngu undan vindi; ekki stund ekki staður
var stikum mældur, og greitt hann bar
yfir sandinn og fjallið að sandsins baki,
og að síðustu stiginn var spölur hver.
“Er það 'hér?” spurði rödd ofar blæsins blaki.
“Er blóm mitt hér?”
Hraðboði frá fjárhagsnefnd Sigurlánsins afhendir bréf
forseta Fjórðu deildar, Sveini Thorvaldsyni, M. B. E.
Nýi alþýðuskólinn í Riverton er í baksýn á myndinni og
fjöldi af kennuTum og skólabörnum.
Ekkert svar, aðeins þögn, enginn þytróma vindur,
eins og þorrin að lífi öll geimsins höf,
yfir land hulið ryki hófst lognsins tindur
eins og legsteinn reistur á skaparans gröf,
ekkert vatn, engin lind, engin rós, enginn runni,
aðeins ryk, aðeins 'logn, hvorki frost né hyr,
og í ti'lveruleysisins tóma brunni
stóð tíminn kyr. —
Þá barst titrandi andvarp frá brjósti ungu:
“Eg er afvega leiddur! — Hví valdi eg þig,
vindur, sem mælir visinni tungu? —
— Kannske var það svo gustur þinn bæri mig
og hann blési ekki í fang. — En þitt land handan landsins
var ei land — ekkert land! — Ó, mitt rauða blóm!”
—Og hann rann bak við fjallið, sem rís handan sandsins
í ryksins hjóm. —
valinn af Thomas E. Dewey. —-.
Áður hefir hann samt lengst af
verið demókrat. En hann er
mjög mikiis metinn maður. —
Faðir hans var frá Lithuaníu og
var Gyðingur.
Þriðji umsækjandinn er New-
bold Morris, forseti borgarráðs-
ins og mjög samrýmdur La
Guardia. Styður borgarstjórinn
hann. Blaðið New York Times
mælir og með honum vegna mik-
illar reynslu í stjórn borgarinn-
ar. Hann nýtur eflaust fýlgis
margra, sem með La Guardia
voru. Hann mun repúblikani,
sem faðir hans, en ekki endilega
í hinum nýrri stíl Deweys.
einnig við, að fara ekki lengra
en það er iðnaðinum væri fært
eða svo að ihann nyti sanngjarns
hags. Ef þess væri ekki gætt,
yrði verð'bólga óumflýjanleg og
á henni græddu hvorki verka-
menn né þjóðin.
Það var á forsetanum að
heyra^að 20 % kauphækkun væri| jjafa stúdentar sent Hon. S. S
ekki osanngjörn og hann hélt Qarson áskorun um að bæta úr
ræði bæði Bretar, Canadamenn
og Bandaríkjamenn í Washing-
ton 11. nóv. Eru Attlee forsæt-
isráðherra Breta og King forsæt-
isráðherra Canada að leggja af
stað til fundar við Truman.
Þykir líklegast að atóm-
sprengjumálið verði falið vís-
indalegri nefnd í hendur, er
fróðleik getur veitt um sundrun
atóma öðrum vísindamönnum
án ótta um að notað verði á
annan hátt en til góðs.
★ ★ ★
Canadiska hermenn, sem féllu
á Þýzkalandi og eru þar grafnir,
á að flytja þaðan og í einhvern
hinna átta grafreita í löndum
einhverra Bandaþjóðanna, sem
næstur er. 1 Hollandi er t. d.
einn slíkur grafreitur; er örstutt
til hans úr Þýzkalandi. Herinn
kvað hafa gert ráðstöfun þessu
viðvíkjandi.
* ★ ★
Aðsókn er svo mikil að Mani-
toba háskóla, að rúm leyfir varla.
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
Við aðra umræðu í brezka
þinginu í gær, var samþykt með
348 atkvæðum gegn 153, að gera
banka Englands að þjóðeign. —
Þriðja umræða fer fram áður en
frumvarpið fer fyrir lávarða-
deildina.
* * ★
Frakkar fóru fram á að fá
$450,000,000 lán í Canada. Þykir
líklegt að Canada veiti þeim um
$250,000,000 lán og skoðast það
hluti Frakklands af $800,000,000
láni, sem Canada veitir til að
byggja upp Evrópu.
★ ★ *
'1 ræðu sem Truman forseti
hélt í gærkvöldi um verkalaun
í iðnaði Bandaríkjanna, lýsti
hann stefnu stjórnarinnar þá, að
hún væri með nokkurri kaup-
hækkun, en ekki svo mikilli, að
vegna Ihennar þyrfti að hækka
vöruverð. Hann sagði iðnaðinn
geta greitt hærra kaup, þar sem
tekjuskattur hefði verið lækkað-
ur. En hann varaði verkamenn
iðnaðinn geta greitt hann úr sín-
um vasa, eða án verðhækkunar.
Þeim iðngreinum sem teldu ser
það ekki fært, mundu leggja
má'l sitt fyrir verðlagsnefndina.
Forsetinn taldi lágt kaup geta
leitt til öfga á hina hliðina og
taps, atvinnubrests, eignahruns,
sem verra væri en verðbólga.
Hann bað bæði iðnaðarhölda og
verkamenn að leita meðalhófs-
ins; það væri með því einu hægt,
að vernda frelsið, sem væri
keppikefli hvers bandarísks
borgara, og komast hjá of mikl-
um stjórnarafskiftum.
★ ★ ★
Truman forseti hélt aðra ræðu
s. 1. föstudag er f jallaðium stjórn
hinnar nýju uppgötvunar, atom-
sprengjunnar. Sagði hann há-
værar raddir um það, að upp-
götvun þeirri ætti ekki að halda
skák. Telja þeir aðbúnað illa
viðunandi vegna þrengsla í há-
skólanum.
* ★ *
Það er líklegt talið að innan-
landsstríð sé hafið í Kína. Þrátt
fyrir þó kommúnistar og stjórn-
in gerðu samning um frið fyrir
skömmu, logar landið í ófriði og
þessa stundina er ekki líkara
fyrir annað en byltingu.
MINNINGAR
GUÐSÞJÓNUSTA
Jón Sigurðsson félagið er að
efna tii minningarguðsþjónustu
í Fyrstu lútersku kirkju sunnu-
dagskveldið þann 11. nóv. kl. 7.
Mjög er verið að vanda allan
undribúning svo að viðeigandi
hátíðar- og alvöru blær megi
hvíla yfir athöfn þessari. Séra
leyndri, hún mundi ekki lengi | V. J. Eylands og séra P. M. Pét-
verða dulin öðrum þjóðum hvort j ursson taka þátt í guðsþjónust
unni, og sameinaðir söngflokkar
íslenzku safnaðanna eru að æfa
sem væri. En hann kvað 'hér
ekki um algert leyndarmál að
ræða, þar sem bæði Bretland og sérstaka kórsöngva undir stjórn
Canada vissu einnig alt, sem j Paul Bardal, með aðstóð Miss
uppgötvunina áhrærði, en' Snjólaugar Sigurdson og Gunn-
Bandaríkin ein hefðu alla tækni; ars Erlendson. Dr. K. J. Aust-
minnist ihinna föUnu
stríði og fyrra stríðinu,
við hendi til að gera hana að mann
veruleika. Þessar þjóðir treystu þessu
Bandaríkjunum fyrir því máli og; 1914-18.
þau mættu vel við það una. En Félagið er mjög þakklátt.
hvaða skoðun, sem forseti j nefndarmönnum og prestum ísl
Bandaríkjanna hefir á þessu | safnaðanna sem hafa gefið eftir
máli, er nú sagt, að um það ^ hina venjulegu kvöld guðsþjón-
ustustund; og létu þeir í ljósi að
ekkert væri þeim ljúfara en að
hliðra til svo að íslendingar hér
í borg mættu allir sameinast á
einum stað á þessum degi.
Nú þegar hinn dýrkeypti sig-
ur er fengin, þá er það vissulega
efst í hugum vor a'llra að minn-
ast og sakna æskumannanna sem
með hugprýði og háum hugsjón-
um gengu út í dauðann og lögðu
hina síðustu fórn á altari skyld-
unnar. Oss er ei lengur unt að
inna af hendi nokkra þjónustu
þeim til handa, aðra en þá að
gleyma ekki; þeir eru horfnir af
sjónarsviði þessa lífs en þeir lifa
í hjörtum vorum. Vér minn-
umst þeirra með auðmjúku
þakklæti og þeir lifa og vísa oss
veginn til fullkomins sigurs.
Vér meðlimir Jón Sigurðsson
félagsins vitum að Islendingar
hafa ekki gleymt og munu ekki
gleyma þessari hljóðu fylkingu.
Og það er innileg ósk vor og
beiðni að almenningur láti í ljósi
söknuð sinn og sýni samúð hin-
um syrgjandi ástvinum með því
að taka þátt í þessari fyrstu
minningarathöfn sem haldin
verður síðan stríðinu lauk.
íslendingar, fyllið hvert sæti í
Fyrstu lútersku kirkju þann 11.
nóv. n. k.
Fyrir 'hönd félagsins,
Hólmfríður Danielson
FJÆR OG NÆR
Tveir Islendingar að heiman
eru staddir hér í bænum, en
munu nú á förum. Eru það
Guðm. H. Hjálmarson, starfs-
maður í íslands-banka og skáld-
ið Guðm. Daníelsson. Gafst Is-
lendingum 'hér tækifæri að hlýða
á þá á samkomu þjóðræknis-
deildarinnar Frón s. 1. mánudag.
Flutti Mr. Hjálmarson þar ræðu
og fór ágætlega með efni sitt.
Mr. Danielsson las upp nokkur
kvæði eftir sig og skemti hið
bezta með því. Mun almenn-
ingi hér ekki veitast tækifæri að
kynnast þeim frekar, en þeir
sem á samkomu þessari nutu
þess, munu minnast þeirra lengi
sem ágætra gesta og vera þeim
þakklátir fyrir veitta skemtun
og ljúfmannlega viðkynningu.
★ ★ *
Jóns Sigurðssonar fél. heldur
fund næstkomandi fimtudag (1.
nóv.), klukkan 8 e. h. í Free
Press Board Room nr. 2. Félag-
ar eru beðnir að f jölmenna.