Heimskringla - 31.10.1945, Blaðsíða 2

2. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 31. OKTÓBER 1945
UPPTÍNINGUR
Safnað af Á. S.
Oft birtast myndir í 'huga mín-
um úr félagslífi okkar Vestur-
Islendinga.
Allir Islendingar, sem fluttust
af Islandi til þessa lands, runnu
eftir sama farveg, yfir Atlantsál,
en hafa síðan, félagslega, runnið
í tvær áttir.
Þar mætti inna milkinn og
margbreyttan upptíning. Það er
samt ekki ætlun mín að leita að
upptíning í þeim farvegum —
að minsta kosti ekki í þetta sinn.
í þess stað, ætla eg að segja þér
sögu, sem eg rekst á, í ensku
tímariti. Ekki af því að hún sé
svo vel samin, eða skemtileg,
heldur vegna þess, að hún minn-
ir mig einhvernveginn á--------.
Jæja, hvað sem því líður, þá er
sagan eitthvað á þessa leið — í
afar lauslegri þýðingu:
Þegar eg var unglingur, fór eg
með foreldrum mínum í heim-
sókn til Henderson gamla, alda-
vinar föður míns, sem átti heima
í smábæ í Montana. Bærinn var
aðeins eitt stræti, breift forarflag
þegar rigndi, en moldviðris
þveytingur í þurki. Mjó þlanka
gangstétt öðru megin við strætið
og þeim megin nobkrar viðar-
byggingar með sperruþaki bar
við háan framstafn, með kassa-
'lagi.
“Bláa búðin” var stærsta
verzlunin í bænum, hún var eign
tveggja bræðra, Frank og Jacob
Johnson.
Það hafði eg mér til ánægju
að heimsækja Bláubúðina þegar
eg eignaðist 5 cent til að eyða
fyrir sætindi.* Svo var háttað
innanbúðar, að viðarskilrúm, sex
feta hátt, hafði verið reist á
miðju gólfi, eftir endilangri búð-
inni. — Síðar frétti eg að þetta
veri fjandskapar veggur reistur
milli bræðranna fyrir nobkrum
árum — norðan megin við skil-
rúmið verzlaði Frank, með mat-
vöru og jörnvöru, en sunnan
megin, verzlaði Jacob, með
álnavöru, skó og fatnað. Báðir
lótu sem þeir hefðu aldrei séðst.
Hingað til hafði eg eingöngu
verzlað við Frank, af því að
ihann seldi sætindi. Hann var
eins alúðlegur og þolinmóður —
þegar eg átti erfitt með að á-
kveða hvað eg ætti nú að kaupa
fyrir 5 cent — eins og eg væri að
kaupa ársútgerð fyrir stórbú.
Svo var það einn morgun, að
móðir mín sendi mig út til að
kaupa nálar. Jacob var ekki í
búðinni, svo eg gekk fram fyrir
skilrúmið, yfir til Franks og
spurði hann, í mesta sa'kleysi,
hvort hann gæti selt mér nálar.
Hann hleypti brúnum og svarar
hastarlega: “Eg sel ekki nálar!”
“Því ekki?” segi eg — “það eru
nálar á búðarborðinu hinumegin,
en bróðir þinn er ekki í búðinni.”
Hann gekk snúðugt frá mér og
fór að mæla sykur í poka. Eg
glápti undrandi á hann um
stund, en hann leit ekki við mér.
Mér datt í hug, að honum fyndist
það más'ke ebki ómaksins vert
að ganga fyrir skilrúmið, eftir
svona smáræði, svo eg híjóp yfir
að borðinu, valdi nálarnar, og
fór með Iþær til Franks ásamt 10
centum. Hann sneri sér snögg-
lega við, og hvesti á mig augun:
“Eg sagði þér áðan að eg seldi
ekki nálar. Og hættu að ónáða
mig.”
Eg varð hálf smeikur, og hljóp
aftur yfir að borðinu Jacobs
megin, lagði 10 centin á borðið
og hraðaði mér út.
Á leiðinni heim, var eg að
John S. Brooks Limited
DUNVILLE, Ontario, Canada
MAN UFACTURERS OF GILL NETTING
Okkar net eru búin til úr beztu tegund af hör tvinna
og fyrsta flokks “Sea Island Cotton” og egypskum tvinna.
Þér megið treysta bœði vörugœðum og verði
Allar pantanir fljótt og ábyggilega afgreiddar.
Captain M. R. Janes, Leiand Hotel, VVinnipeg
Umboðsmaður fyrir Manitoba, Saskatchewan og Alberta
ihugsa um, hvernig gæti staðið á Henderson gamli hristi höfuð-
því að Frank hagaði sér svona. ið. “Það er nú öðru nær, hvor-
Þegar eg kom heim, spurði eg ugur vill selja. Þeir hafa elzt
Henderson gamla, hvernig á um mörg ár. Það er sannarlega
þessu stæði, og sagði hann mér aumt að eyða ellidögunum þann-
iþá þessa sögu af bræðrunum. j ig. Þetta voru allra beztu ná-
Það var sú tíð, að bræðurnir ungar. En nú eru þeir orðnir
voru óaðskiljanlegir, eða eins og svo fjandi önugir og illir viður-
Henderson gamli sagði: “Ef ann- eignar.”
ar hóstaði, þá spýtti hinn.” Þeir
voru ógiftir og bjuggu saman,
hæglátir og hógværir, reglusam-
ir, iásu hvor fyrir annan, sóttu
kirkju á hverjum sunnudegi,
“Svona f jandskapur getur haft
alvarlegan endir,” segir faðir
minn, “jafnvel vopnaviðskifti.”
“O-ó. Ebki á eg nú von á því
— þó er ekki gott að vita,” og
fóru einstöku sinnum í fiskiróð- j Henderson gamU dró varirnar í
ur. Þetta fyrirmyndar samlíf j totu> miðaði ihátt og spýtti lang.
entist í mörg ár, — eða þar til
alt í einu það tók snöggan enda
fyrir þremur árum.
Henderson gamli var staddur
í Bláubúðinni, rétt áður en lokað
var, ásamt tveimur öðrum. —
Frank var að telja inntebtir
dagsins og saknar þar tíu doll-
ara, hann spyr Jacob, hvernig
standi á þessu, en Jacob igat enga
grein gert fyrir því. En meðan
þeir eru að tala um þetta, hefir
Frank komið auga á bankaseðil
sem stendur upp úr vestisvasa
Jacobs; hann þrífur seðilinn, tíu
dollara, og heldur honum á lofti
an sveig.
“Það er mikið að þið skulið
ekki hafa gert eitthvað til að lag-
færa þetta. Það ætti að vera
hægt.”
“Þú heldur það?.’, segir Hend-
erson gamli. “Máske þú vildir
reyna?”
“Já, þvi ekki það?”
“Eg skal veðja við þig, tuttugu
dollurum, að þú getur ekkert
gert, til að lagfæra það.”
“Gott og vél. Það er veðmál!”
segir faðir minn.
Næsta morgun stendur faðir
og segir: “Jacob, þessu hefði eg minn f dyrunum á Bláubúðinni
sízt búist við af þér. Ef þú þarft
tíu dollara, því léstu mig ekki
vita. Þú þarft ekki að ræna pen-
ingaskúffuna.”
Jacob roðnaði og starði á bróð-
ur sinn orðlaus um stund. “Eg
og kallar á bræðurna. Þeir
koma báðir samtímis að fram-
endanum á skilrúminu. Og fað-
ir minn brá á sig angistarfullum
svip, iðrandi syndara, og játar
sekt sína, “að hann ihafi komið
B R É F
frá Vancouver 22. okt.
hélt,” segir Henderson gamli, inn f búðina, fyrir þremur árum,
“að Frank væri að segja þetta hungraður og félaus, og enginn
í gamni, því allir vissu að Jacob nálægt peningaskúffunni, sem
var framúrskarandi ráðvandur [ stóð hálf opin og tíu dollara
og samvizkusamur. En Jacob seðill lá efst í skúffunni. Það
fanst það alt annað en gaman,
hann þreif tíu dallara seðilinn af
Frank og foyrjaði að skamma
^ var meir en eg gat þolað. Eg þreif
seðilinn og flýtti mér út.
Nú er eg kominn til að bæta
fyrir brot mitt, og borga til baka
það, sem eg tók, því eg hefi haft
l kveljandi samvizkubit af því að
PMrm^
urs /?£suy r//v/s// msoB
-#y 8ó/y///&
hann fyrir að álíta sig óráðvand-
ann. Frank svaraði honum í
sörnu mynd, og þeir voru komn-
ir í háa rifrildi, þegar loks Hen-; hafa gert rangt.” Og þar með
derson gamli og hinir tveir sem 1 tók faðir minn tíu dollara seðil
voru í búðinni stiltu til friðar, og úr vasa sínum og rétti í áttina
þar með féll málið niður í það til bræðranna, sem góndu orð-
skiftið. lausir langa stund á seðilinn og
En daginn eftir hafði Frank fögur minn til skiftis.
verið að segja kaupanda í búð-j Loks mælti Frank: “Eg veit
inni frá tilraun Jacobs, að stela!ekki> hvort er meiri synd; ag
úr peningaskúffunni. Jacob st&la peningum, eða rangdæma
heyrði á tal þeirra, og rauk upp bróður sinn Hyað mig snertir;
með óbóta skommum. Frank fyrirgef eg þér> hjartanlega,”
svaraði á sömu leið. Þeir bolv- um leig réttir ;hann lhendina í
uðu og bannfærðu hvorn ánnan^.^ ^ föður mínS; en það var
í grenjandi rifildi, sem heyrðist JaC(jb bróðir hanSi sem yar fyrri
bæinn á enda, þvi buðin stoð ^ ^ þrífa , hendi foður mínS;
opin
Bethel friðdómari 'kom trítl-
andi inn í búðina, til að stilla til
friðar áður en lenti í bardaga.
hjaranlega.
Henderson gamli vildi í
fyrstu ekki borga veðmálið, þeg-
Hann talaði ytir þeim í tv0 J ar faíSir minn sagOi hontun söe
klukkutíma iuna' Hann helt Þ' fram’
kl v ^ . ‘ / ... , . , , faðir minn hefði farið með hrem
En þeir voru nu ekki a þvi að , , , -
Báðir M, sagt meir «* bem usanmnd,, þv, bratðurn-
f ir héldu að hann væri að segja
sannleikann, — og það væri
, . f , .f+0 syndsamlegt að ljúga og sjálfur
Þeir afreðu að skifta buðinm 1 J
, ,, , , ,, ,, jt+;_1 sagðist hann skulda himnaíoð-
tvent. ogmaluðuhv.talmu ett.r, hann ^
enddongu golfinu, en það reynd- ^ ^ ^ ^ Au]dir
sættast.
en þeir meintu, en þeir voru
þráir að afturkalla töluð orð.
ist ónóg, svo “fjandskapar skil-
rúmið” var bygt, svo þeir þyrftu
ekki að horfa hvoi á annan, og
verzuluðu þannig hver í sínu
En faðir minn hélt því fram
“að það væri aðeins rangt að
ljúga, þegar það skaðaði ein-
lagi í búðinni, án þess nokkurn-, hvern”. 1 þess stað varð það til
tímann að hafa minsta samneyti| að sætta bræðurna, <0g rifa mð-
Þau fáu við- ur fjandskapar vegginn a milli
þeirra. Og ef mér þóknast að
bera ljúgvitni gegn sjálfum mér,
þá er það mín forréttindi. Þess
utan gæti eg bezt trúað að seðill-
inn hafi horfið á svipaðann hátt
og eg sagði bræðrunum, og eg
væri ekkert hissa á því, að Frank
hafi skilið það svo fyrir löngu
síðan, en ekki getað lýst því yfir,
án þess að viðurkenna að hann
hafi Ihaft rangt fyrir sér frá upp-
hafi. Það sem þá vantaði, var
afsökun fyrir því, að hætta þess-
um fjandskap, án þess að lítil-
lækka sjálfan sig — og — eg gaf
þeim þá afsökun.”
Orðalaust, rétti Hendersoon
gamli föður mínum tuttugu
dollara.
hvor við unr.an.
skifti sem viðkomu verzluninni
í iheild sinni, framkvæmdi Bethel
friðdómari. — Og svona hefir
það gengið í þrjú ár.”
“Já — en sú ending,” segir
faðir minn, “maður myndi halda
að annarhvor þeirra gæfist upp
og seldi sinn part.”
Jarðarberja Plöntur
Ljúffengt, sœtt og lystugt
Suðurlanda ávöxt-
ur sem bæði er
ávaxtaríkur og
fagur til hýbýla
skrauts. — Þakin
blómum og ávöxt
um samtímis. —
Blómin snjóhvít
og angandi. Á-
vöxturinn á stærð
volhnotu, rauður
að lit og lúffeng-
ur, borðist hrár eða í jelly. Vex upp
af fræi, og byrjar snemma að
blómstra.
(Pk. 25<f) (3 pk. 50?) póstfrítt.
FRÍ—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1946
Strax og hún er tilbúin 76
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
Árið 1943 eyddu Bandaríkja-
menn 7000 miljónum dollara í
áfenga drykki, það samsvarar
því að hver íbúi í landinu hafi
eytt um það bil 54 dollurum í
áfengi yfir árið.
Kæri ritstjóri Hkr.:
Það er orðið svo langt síðan eg
hefi kvabbað í þér í Hkr., að
eg held megi skrifa þér fáeinar
línur og byrja á tíðarfarinu.
Sumarið var kalt og blautt og
sólarlitlir dagar, ekki nema
stöku dagar heitir; það er það
kaldasta sumar sem eg hefi orðið
var við síðan eg kom ihér vestur
á ströndina, sem eru 25 ár. En1
það sem af er haustinu bara sól
og sumar, gras er hér grænt og
haustblómin glitra hvar sem þú
gengur. Eg hef ekki orðið var
við frost hér ennþá.
Það er lítið hér um samkomur
ennþá nema kirkjuferðir; það er
nú messað á hverjum sunnudegi
síðan dr. Sigmar tók við, en íhann
messar ekki nema stundum, því
hann er sár.lasinn eða líður ekki
vel.
Um elliheimilið er það að
segja, að það virðist liggja í dái.
Eg er ihræddur um að þessi nefnd
sem ræður þar ríkjum komi sér
ekki saman um hvað gera skal.
Það koma litlir peningar inn því
sumir vilja ekkert gefa nema
það verði óháð. En það verður
að fara að gera eitthvað, því
annars lognast Iþað út af. Eg held
að þeir ætli að boða til almenns
funduar og þá verður líklega gert
út um það hvernig það fer.
Frá Campbell Rivert, er alt
gott að frétta, mikill og góður
fiskur þetta ár sem nú er að líða,
verð afar hátt, uppskera á garð-
ávöxtum og aldinum í meðallagi
eða tæplega, fyrir of mikinn
þurk síðast liðið sumar. Þar er
aft í framförum og heyrt hef eg
að það sé von á töluverðum
flutningi þangað bráðlega, og
það er sumt af því skyldfólk
mitt. Nú er byrjað á því að
beisla stóra fossinn í Campbell
River ánni; það er loksins orð-
in alvara úr því. Það er búið að
tala um það í mörg ár, og það
seinasta sem eg heyrði um það,
var að þá vantaði 2,000 verka-
menn.
Svo ekki meira í þessu sinni
nema fáeinar vísur ef þér sýnist
að láta þær fljóta með.
Bið að heilsa austur þar.
Þinn einlægur,
K. Eiríksson
Eg var á ferð í
norður Vancouver
Falleg er þessi fjallaborg,
friður er hér en engin sorg,
fagrar ár úr fjöllum falla
frá hvítum brúnum og jökul
skalla.
Hér er lækjar niður og fossa föll
og falleg er stóra borgin öll,
hér glitra blóm um glæstan völl
og gullroðin verður myndin öll.
Yndislegt er hér alt í kring
í þessum stóra fjallahring,
það blikar við sundið borgin íhér
býsna stór og skrautleg er.
Skammdegi
Dimmur og stuttur dagur er,
dimt er hér í högum,
en óðum birta aftur fer
alsherjar að bundið lögum.
Y0U, T00, CAN
Sigh yooH HAAte
m v/cmy/
BUY
VICTORY
BONDS
5UPPORT CANADA’S
Ith VICTORY
LOAN

Er aftur ferðu sól að sjá,
þá syngja fuglar kvistum á.
Þá glitra 'blóm um glæstan völl
og gullroðin verða kletta föll.
K. E.
AUSTAN HAFS
OG YESTAN
Fyrir nokkru barst mér upp í
Ihendurnar Almanak Ólafs Thor-
geirssonar fyrir árið 1944, en
þetta er fimtugasti árgangur Al-
manaksins og er Richard próf.
Beck ritstjórinn. Eins og við
átti, er þessi árgangur með sér-
stöku hátíðasniði og er hin eigu-
legasta bók. En ekki var það
hann út af fyrir sig, sem eg vildi
gera hér að umtalsefni, heldur
minnast á Almanakið alment.
Meginið af fimtíu árgöngum þess
er nú að vonum með öllu ófáan-
legt, og lítt hugsanlegt, að ná
saman heilum eintökum, hversu
mikla elju sem menn vildu við
það leggja og hverju sem þeir
vildu til þess fórna. En Almanak-
ið er alveg einstætt merkisrit
fyrir sögu Islendinga vestan hafs
auk mikils fróðleiks annars, sem
það geymir og alment gildi hefir.
yÞað er sá minnisvarði, sem lengi
mun standa óbrotirjn á gröf
Ólafs. Það er slíkt undirstöðu-
rit, að hverjum n'slenzkum fræði-
manni er það stórtjón að vera,
eða verða að vera, án þess. Er
einsætt, að fyr eða síðar hlýtur
það að verða prentað upp, og þá
vitaskuld ljósprentað. Því_ fyr
sem þetta er gert, því betra. —
Hygg eg að hér væri nú verkefni
fyrir framtakssaman forleggj-
ara, sem vinna vildi gagn, og
ekki er eg í vafa um það, að ef
nú væri leitað eftir áskrifendum
að útgáfunni, þá mundi fjöldi
manna þegar í stað gefa sig fram.
Útgáfan kynni að taka nokkur
ár, en auðveldlega ætti að mega
koma út á fimrn árum þeim 50
árgöngum, sem til eru orðnir.
Þyrfti að vinna bráðan bug að
því, að semja við þá, er útgáfu-
This series of advertisements is taken from the booklet “Baok to
Civil Life”, published by and available on request to the Depart-
ment of Veterans’ Affairs, Commercial Building, Winnipeg.
Clip and file for reference.
No. 14—VETERANS’ INSURANCE ACT (continued)
The maximum amount of insurance which may be baught
is S10.000.00. An amount not exceeding $1,000.00 will be paid in
cash on the death of the insured and the remainder, if any, may
be paid as a life annuity or as an annuity over a specified period
of time. This payment is made in accordance with the wishes of
the insured. In cases where there are no dependents, the amount
which will be paid into the estate will be an amount equal to
premiums paid with interest at 31/2 7o- The re-establishment
credit may be used for purchase of this insurance.
The insurance may be purchased over certain specified
terms up to 20 years, or it may be purchased payable either to
the age of 65 or to the age of 85 years.
This space contributed by
THE DREWRYS LIMITED
MD137