Heimskringla - 07.11.1945, Qupperneq 1

We recommend lor
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
canada bread co. ltd.
Wmnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
We recommend tor
your crpproval our
//
BUTTER-NUT
LOAF
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 7. NÓV. 1945
NÚMER 6.
frettayfirlit og umsagnir
Stríðið í Kína breiðist út
Stríðið milli kommúnista og
stjórnarinnar í Kína bæði harðn-
ar og breiðist út. Það fer nú
fram í 11 fylkjum. Fundir sem
stjórnin og kommúnistar hafa
verið að halda með sér hafa iekki
borið
neinn árangur.
Fregnir sem hafðar eru eftir
miðstjórninni, herma að 270,000
manna herlið sé nú reiðubúið að
hefja sókn í norðurhluta Shansi-
tylkis (í norðaustur Kína).
Frá Yenan er sagt, að mikið
herlið frá Koumintang (stjórn-
inni) hafi komið til móts við
kommúnista í Honan-fylki (í
austur Kína).
Yen Hsi-shan marskálkur,
stjórnari í Shansi-fylki og yfir-
herfornigi annars stærsta her-
svaeðisins, segir svo frá:
“Suiyan-fylki (í norður Kína,
sem liggur að Ytri Mongólíu) er
r)ú umsetið af 70,000 kommún-
ista hermönnum, að vestan,
sunnan og austan. Önnur sveit
kommúnista, um 100,000 her-
uianna, umlykja Tzehsien í
Hopei sunnanverðu (sem er í
austur-Kína meðfram norðvest-
Ur strönd Gula hafsins). Eitt
hundrað þúsund kommúnistar
búnir út með skriðdrekum og
fallbyssum, sækja á Tatung í
uorðurhluta Shansi-fylkis og
hafa nú orðið einn fjórða fylkis-
ius á sínu valdi.”
I norðrinu meðfram Peiping
Suiyan-landamærunum, sagði
hann kommúnista herinn bæði
uiannfleiri og betur búinn að
vopnum en stjórnarherinn. Aft-
Ur á móti væri stjórnarherinn
sterkari í austrinu meðfram
SÆKIR UM ENDUR-
KOSNINGU
Séra Philip M. Pétursson
hef;
ár
Á fundi C. C. F. sinna í gær í
Marlborough Hotel hlaut séra
, hUip M. Pétursson tilnefningu
1 skólaráð þessa bæjar. Hann
ir verið skólaráðsmaður í þrjú
°g starf hans þar var viður-
Ker>t eftir fyrsta árið, með end-
Urkosningu hans. Séra Philip er
e]ns 0g kunnugt er ungur og
ramfaramaður mesti, og á yfir
f afurn og dómgreind að búa, sem
uPpeldi og mientamálum æsk-
Ur>nar eru ómissandi, enda fara
Vlns®ldir hans vaxandi, eftir því
fern kynning í opinberu starfi
ans verx. — Drenglundaðri
^^nn en hann getur ekki og
^ijugri til aðstoðar og hjálpar
verjum sem á þarf að halda.
f er hikum ekkert við að halda
ram að hæfari og betri mann í
0Pmbera stöðu sem þá ier hér um
^^ðir, sé erfitt að finna. Það er
s endingum bæði gagn og heið-
0r að eiga slíkan fulltrúa í skóla-
raði.
Peiping Hankow og Tatung-Pu-
chow.
Kommúnista bækistöðvarnar í
Chungking sögðu rétt vera, að
stríðið væri sí og æ að verða
grimmara. Þeir neituðu fréttum
af burtflutningi hers þeirra
sunnan við Yangtzie-ána, eftir
samningi, og það væri fíflskapur,
að tala um viðreisn eins og þetta
innanlandsstríð væri nú orðið
alvarlegt.
Kommúnistar lýstu óánægju
sinni yfir því, er Bandaríkin
hefðust að í Kína og skeltu skoll-
eyrum við tilgangi Kína-stjórn-
ar um að koma í veg fyrir, að
fullkomin bylting brytist út.
(Það síðasta sem Bandaríkin
unnu sér til óhelgis í augum
kommúnista, var flutningur her-
manna með skipum til Chin-
wangtao, austur af Peiping fyrir
Kínversku stjórnina).
En lending hers þessa í Ghin-
wangtao, vakti enga athygli í
Chungking. Kínverskur her hef-
ir þar um skeið unnið að viðgerð
á jámbrautum. Kommúnistar
eru liðmargir í grend við Chin-
wangtao, en þeir voru áður byrj-
aðir að flytja her sinn af þeim
slóðum.
Eins og áður hefir verið frá
sagt, lofuðust Rússar að flytja lið
sitt burtu úr Mansjúríu og Kín-
verjar gerðu ráð fyrir að senda
menn þangað til að stjórna við-
reisnarstarfi. En þegar til kom,
neituðu Rússar liði þessu að
lenda við Port Arthur og Dair-
en; þótti það of norðarlega og
bar við, að það lið gæti gert
Rússum erfiða brautina út úr
Mansjúríu. Lið þetta eða starfs-
menn voru fluttir á bandarísku
skipi og það er ætlað, að Rúss-
ar hafi með þessu verið að am-
ast við því. Aðrir telja að Rúss-
ar hafi þarna séð sér leik á borði
með að tefja mannflutning Kín-
verja til Norður-Kína, sem kom-
múnistum gæti komið vel. Mun
hvorugt fjarri.
Horfurnar heldur betri
Eins og kunnugt er lauk ráð-
herrafundi Bandaþjóðanna í
London fyrir skemstu, með^skelf-
ingu.
Afleiðing þess virðist hafa
orðið sú, að stórveldin þrjú eða
fimm, hafi í fylsta skilningi ver-
ið farin að kanna lið sitt til að
berjast á ný um heimsyfirráðin.
Það er ekki til neins að vera
að draga fjöður yfir þetta, þó
opiniberlega hafi ekki verið við
það kannast.
Truman forseti sá þetta. Sendi
hann því fyrir nokkru einkafull-
trúa sinn, Harriman, á fund
Stalins þerira erinda, að fá að
vita hjá honum hvort friðar-
samningunum yrði ekki í fram-
kvæmd komið og hvort það mál
væri strandað.
1 fyrsta lagi vildi Truman vita
hvort um fráhvarf væri að ræða
af Stalins hálfu frá Atlantshafs-
sáttmálanum. Svaraði Stalin
hispurslaust að svo væri ekki.
1 annan stað tjáði Stalin sig
fúsan til að jafna /isakir við
Bandaríkin í japönsku málun-
um; en hann bjóst við að með
sömu sanngirni yrði litið á kröfu
Rússa um að vera ekki lokaða
inni á Svarta hafinu. Hefir Tru-
man lofað íhlutun um þetta.
Verður því að líkindum byrj-
að á að ræða þessi mál aftur frá
byrjun, eða þar sem frá var horf-
ið á London-fundinum.
Er það góðsviti. Það er full
ástæða að halda að bæði Stalin
og Truman hafi séð hættuna sem
yfir vofði, >ef misklíðarefnin á
London-fundinum yrðu ekki hið
skjótasta jöfnuð.
Atóm-sprengjan er eitt mis-
| klíðarefnið. Vilja'Rússar að hún{
j sé ekki í höndum einnar þjóðar,
I segja það gefa þeirri þjóð alt
! vald. Truman er þeirrar skoð-
unar að ekki mun bæta neitt úr
| skák þó vísindi þau væru öllum
þjóðum kend. Ef ekki er kostur
á friði >eins og sakir nú standa,
vegna ríkjandi váldakröfu í
heiminum, mun ekki neitt bæta1
úr skák, að fara að kenna öllum
þjóðum heimsins atómsprengju
hernað.
En svo er þetta mál nú sagt
eitt af þeim helztu, er þeir Att-
lee, King og Truman ræða bráð-
lega um á fundi í Washington.
Það er auk þess alveg óvíst,
þrátt fyrir skraf Rússa um þetta,
að þá fýsi að aðrar þjóðir en þær
stóru þrjár verði atóm-sprengju-
vísindanna aðnjótandi. Og það
fellir gildi kröfu þeirra um
þetta.
Það góða við þetta alt saman
er samt þetta, að augu þeirra
Stalins og Trumans hafa opnast
fyrir því, að ef ekki kemst nú
þegar á friður út áf reiptogi stór-
þjóðanna um reitur yfirunnu
þjóðanna, er annars stríðs brátt
von.
Bandaríkin, er allra þjóða hafa
mest til þessa stríðs lagt og enga
landvinninga eða skaðabætur
fara fram á, eiga vissulega heimt-
ingu á, að kröfur þeirra um að
skapa öryggi í heiminum, verði
til greina teknar af öllum heimi.
Formaður Unitara
heiðraður
Yfirréttardómari í Bandaríkj-
unum, Harold H. Burton, sem í
s. 1. tvö ár hefir verið formaður
(moderator) Unitara félagsins,
var heiðraður í Washington laug-
ardaginn 2. nóv., er Unitara fé-
lagið hélt honum veglegt sam-
sæti, í tilefni af því, að Mr. Tru-
man, forseti Bandaríkjanna hafði
útnefnt hann í þá ábyrgðarmiklu
stöðu sem hann nú skipar. —
Kveðja frá forsetanum var lesin
í samsætinu af /Senator Salton-
stall, sem tilheyrir einnig Unit-
ara kirkjunni, og sem var um
tíma ríkisstjóri Massaohusetts.
Aðeins einu sinni áður hefir
það átt sér stað að formaður
kirkjudeildar hefir verið út-
nefndur til yfirréttar í Banda-
ríkjunum, og það var William
Howard Taft, yfirréttardómari
og þar áður forseti Bandaríkj-
anna. Hann var einnig Unitari,
og var um nokkur úr forseti leik-
mannadeildar Unitarafélagsins.
Hér mætti einnig minnast ann-
ars manns sem var Unitari og
sem skipaði í fjölda mörg ár
yfirréttardómarastöðu, Oliver
Wendell Holmes, sonur skálds-
ins mikla sem bar sama nafnið.
Fé til skóla í Winnipeg
í bæjar-kosningunum í Winni-
peg, sem fara fram 23. nóv., ligg-
ur fyrir kjósendum að greiða at-
kvæði um fjárveitingu til bygg-
ingu sex skóla. — Nemur féð
$1,100,000 sem til þeirra þarf.
Það munu engir í vafa um
þörf skólanna. íbúatala borg-
arinnar eykst óðum. Sýnir húsa-
skorturinn það, ef ekfeert annað.
Það bætast yfir tvö þúsund börn
við á hverju ári. Ef ekkert er
gert til að sjá þeim fyrir skólum,
má gera ráð fyrir, að innan 5 til
6 ára verði að vísa 9,000 til
10,000 börnum frá alþýðuskóla-
námi. En eins og hver maður
sér, er ekki við það unandi.
Þörfin virðist brýnust fyrir
skólana í þeim h'lutum bæjarins,
sem nú er msst bygt af íbúðar-
húsum og þar verður þeim fyrst
komið upp.
Kjósendur ættu að gefa þessu
nauðsynjamáli rækilegan gaum í
komandi kosningum.
Pólverjar óþreyjufullir
Pólverjar eru óþreyjufullir út
áf því að fá ekki frelsi sitt aftur
eins og þeir áttu von á. Spurn-
ingin sem ferðamenn verða alls
staðar varir, er sú hvað lengi
rússneski herinn ætli að sitja í
landinu.
Her Rússa þar kvað vera all-
fjölmennur og það versta við
það er, að hann lifir þar á fram-
færslu landsins, sem ekki er of-
mikil fyrir íbúana og gagnstætt
er því sem viðgengst á meðal
sistuliðs vestlægu þjóðanna í
yfirunnum löndum.
Ennfremur er rússneskur her er heitið vestur að hafi’ Þar sem
úr Þýzkalandi stöðugt á ferðinni Þau §era ráð fyrir að dvelja
yfir landið og heim til Rússlands.! nokkra manuðL Þau munu eitt-
Hannhefir ekki vistabirgðir með hvað dvelja 1 Vernon’ Wash- °S
sér, en birgir sig vanalega upp í i verður* það fyrst um sinn utaná-
Póllandi á kostnað íbúanna. !skrift 111 Þeirra- Frá Winnipeg
En það sem Pólverjar hafa þó munu Þau leSSÍ^ af stað undir
mestan bifur á, er að setuliðið hel§lna- Læknirinn á hér næstu
notar aldrei annað mál >en rúss- daSa Þeim störfum að sinna, að
nesku eins og verið sé að minna lesa Prófork að kvæðabók sinni,
landslýðinn stöðugt á, að Rússar sem út kemur á næstunni.
Áður en þau kvöddu í Árborg,
Á förum vestur að hafi
Frú Marja Björnsson
Dr. Sveinn E. Björnsson
Dr. Sveinn E. Björnsson og
frú frá Árborg, Man., eru nú
komin til Winniþeg, en ferðinni
eigi landið.
Hverjum manni er auðvelt að
skilja Pólverja og umkvörtunar-
var þsim haldið veglegt samsæti,
sem allir bygðarbúar tóku þátt
efni þeirra. Land þeirra hefirl1' Árbyrgingar voru sér fyllilega
upp aftur og aftur verið brytjað meðvitandi þess saknaðar, ev
sundur milli Þjóðverja og Rússa.
Vonir þeirra glæddust auðvitað
á ný að stríði loknu, að verða
einu sinni enn sjálfum sér ráð-
andi. En þeim finst uppfylling
þeirra vona dragast úr hófi fram.
burtför hinna góðu hjóna olli.
Þau höfðu ekki einungis notið
virðingar þeirra, heldur jafn-
framt eignast mikil ítök í hugum
manna. Dr. Björnsson hefir ekki
einungis reynst þeim góður og
skyldurækinn læknir, heldur
einnig sá vinur í raun og allri
framkomu, ssm enginn þeirra
mun gleyma og sem í raun réttri
má um alla segja, er lækninum
og frú hans hafa kynst. 1 íslenzk-
um félagsmálum hafa þau hjón
reynst þeir haukar í horni, að
bæði bygðin og aðrir, sem þau
hafa starfað með, munu nú bæði
sakna hins ómælda stuðnings
þeirra í öllum góðum málum og
ljúfmensku í viðkynningu.
Það er heit ósk vina þeirra hér,
að dvölin vestra verði þeim til
hsilla og gleði.
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
í þessari viku. 1 fréttum af er-
índi sínu lætur hann vel. Hann
hefir fengið innflytjisndahúsinu í
Winnipeg breytt í íbúðir, einnig
flugskólanum við Stevensons
flugvöll. Þessu er gert ráð fyr-
ir að vera komið til vegar 1. des.
C. E. Simonite bæjarráðsmaður n k Auk þessa hefir hann fengið
bað bæjarráð Winnipeg-borgar| efni til að fuilgiera 400 hús í
um lausn frá stöðu sinni, sem Winnipeg, sem í smíðum hafa
formaður fjármálanefndar s. 1.1 verig a þessu sumri) en efni hefir
viku, beiðnin var veitt. Við, skort til þess að !júka við. Þetta
formannsstarfi nefndarinnar { má mjög gott heit3) eftir fer
tekur V. B. Anderson bæjar-1 sem frézt hefir.
ráðsmaður til ársloka. Blumberg ★ * »
bæjarráðsmaður, sem var vara- Qttawa kemur gú frétt
formaðurfjárhagsnefndar,getur fyrst . að atvipnuleysi sé
getur ekki heilsu sinnar vegna 1 flð byrja { landinU) að það séu
svip tekið stöðuna, hvað sem sið- miklu umsóknir um vinnU)
ar verður. ^ * en verk seu til. í fregninni er
einnig sagt, að búast megi við
Átta þúsund ára gamlar. horfurnar farj versnandi, áður
menjar um menningu hafa ný- en úr verði bætt
lega fundist- í borg sem Hassuna
heitir í Iraq. Sú menning er
2000 árum eldri en nokkur, sem
áður h>£Íir verið vitað um. Forn-
Sambandsstjórnin í Ottawa
hækkaði toll nýlega á stálpípum
og Diesel-vélum. Hefir þetta
fræðingur að nafni dr. Naji A1 ^ mjög iUa fyrir; það hefir
Asil, sagði frá þessu a1 fandi \ husabyggingatr og fiski.
mentamalanefndar Bandaþjoð-, menn - votnum bæði ,eystra og
anna í London. Dr. Naji sagðiivestra fordæma þetta. Gg síð
geta skeð, að þarna fyndist
“týndi hlekkurinn”, í þróunar-
DR. S. E. BJÖRNSON
Létta geð og kvalakross
kunni hann með tækni,
böl er að missa burt frá oss
bæði skáld og lækni.
B. H. Jakobson
Það er auðséð á fréttunum, að
önnur verkamannasamtök eru
reiðubúin að styðja verkfalls-
menn og álmenninlgur einnig
mikið.
Ástæða verkfallsins mun kaup
hækkun svipuð og annar staðar,
en hins getur þó aðallega í frétt-
um af Windsor verkfallinu, að
það sé viðurkenning sem farið er
fram á um að verksmiðjan hafi
Iþó eina í vinnu, sem verkafélög-
um tilheyra.
sogu mannsins.
★ ★ *
I Portland, Ore., giftu sig ný-
lega þrjár konur, amma, móðir
og dóttir, allar sama daginn. Þær
hétu Beverley Jean Hayes 17
ára, móðir hennar, Mrs. Ruth M.
McLean 35, og amma hennar,
Mrs. Anna E. Hairnes 52 ára. —
Friðdómari gifti.
★ ★ ★
H. B. Scott,vbæjarráðsmaður
ast í gær, lýsti félag liberala í
Suður-Winnipeg yfir vanþókn-
un sinni á þessu. Brögð eru að
þá barnið finnur.
T► ★ ★
Menn frá sambandsstjórninni
í Ottawa komu á fund við leið-
toga verkfallsmanna úr Ford
verksmiðjunum í Windsor, Ont.,
í gær. Hvað gerast muni, verð-
ur engu enn spáð um. Um 10,000
verkamenn hjá Ford félaginu í
Canada gerðu verkfall 12. sept.,
sem stendur enn yfir. í gær var
brá sér til Ottawa s. 1. viku til { herlið og lögreglu send til að
að finna yfirvöldin viðvíkjandi komast inn í verksmiðjuna, en
húsnæðisleysinu í Winnipeg. —j verkamenn gerðu sér varnarmúr
Hann hefir lokið erindi sinu, | úr bílum og mótorvögnum, en
eystra, en bjóst um helgina ekkij hvernig sá leikur fer, fréttist
við að komast vestur vegna {ekki um fyr en þetta blað er
skorts á farrými á járnbrauta- komið út. Bílamúrinn var um
lestum fyrri en á þriðjudagskv., eina mílu á lengd.
B. Anderson
I komandi bæjarkosningum
23. nóv. sækir V. B. Anderson
undir merkjum C. C. F. flokksins
í annari kjördeild. Hann hefir
verið bæjarráðsmaður um langt
skeið og skipað stöður, sem eldri
og reyndari einum eru valdar.
Hann er formaður Typographi-
cal Union og hefir staðið framar-
lega í verkamannamálum.