Heimskringla - 09.01.1946, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 9. JANÚAR 1946
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
eksturs milli hins gamla og hins
nyja. Loks sér hún dæmi þess og
forspá hvernig Island framtið-
arinnar verður enn meir en orðið
er mitt í þjóðbraut flugferðanna
milli Vestur og Norðurálfu, og
laugast því menningarstraumum
úr báðum áttum.
í formála sínum segist höf-
undur hafa leitast við að bregða
upp í sögunni mynd af hinum
stórfelldu og hröðu breytingum,
sem orðið hafa á Islandi á æfi-
árum sjálfs hans, eða á síðast-
liðnum 50 til 60 árum. Honum
hefir tekist það vel innan þeirrar
umgerðar, sem sögu hans er snið
in. Frásögn hans er bæði raun-
trú og skemtileg, og ágætlega við
hæfi unglinga, enda hefir hann
malrgoft sýnt það áður í ritum
sínum, að hann skilur vel sálar-
líf þeirra. Sagan er einnig nægi-
lega atburðarík og mannlýsing-
arnar glöggar; hér eru ekki gerfi-
persónur á ferðinni, heldutr lif-
andi fólk, eins og orðið hefir og
verður á vegi manns á lífsleið-
inni. Fallegar náttúrulýsingar
eru einnig fléttaðar inn í frá-
sögnina, t. d. litarík lýsing á mið-
nætursólinni.
BRÉF
í desember 1945
Hr. ritstj. Stefán Einarsson:
Kæri vinur:
Eg sendi þér fyrir nokkrum
dögum kveðju frá mér og litla
bók eftir mig, sem eg hélt að þú
hefðir ef til vill gaman af að
líta í.
Nú stendur svo aflagislega á
að upplagið af bókinni varð mjög
lítið vegna pappírsskorts og fór
svo að íslenzku bókaverzlanirn-
a>r keyptu það alt saman eins og
það var og verður því ekki eitt
einasta eintak af bókinni til sölu
hérna megin Atlantshafsins. —
Þótti mér þetta leiðnilegt, því eg
hafði skrifað textann þannig, að
hann væri ætlaður Ameríku-
mönnum, en vildi biðja þig, ef
svo færi að eitthvað væri minst á
bókina í þínu góða blaði, að geta
þess að hún muni ekki verða til
sölu hér fyrst um sinn til þess
að spara Davíð Björnssyni og
mér útskýringar á því.
Með kærum kveðjum til þín
og þinna,
Þinn einlægur,
Helgi P. Briem
safnaðarins og hinnar íslenzku
kirkju.—Alþbl. 5. des.
* * *
Forsetinn gefur fagurt fordæmi
Öll þjóðin — og þó sérstaklega
við bindindismenn — er í Iþakk-
arskuld við forseta Islands fyrir
fordaémi það, er hann gaf á kynn-
ingarferð sinni nýlega um landið.
Hann gerði hvarvetna boð á
undan sér og Óskaði þess, að á-
fengi yrði ekki haft í veizlum,
þar sem tekið ýrði á móti sér.
Það var drengilega gert af
æðsta manni þjóðarinnar, að ger-
ast slík fyrirmynd hennar á
þessum tímum eyðslu og bind-
indisleysis.
För hans um landið hefir á-
reiðanlega orðið mönnum mikið
ánægjuefni og miðað að því, að
auka það vald hans, sem honum
réttilega ber hjá þjóðinni.
Það er einlæg ósk allra góðra
landsins sona og dætra, að for-
setinn verði það einingarafl í lífi
þjóðarinnar, er geri hana, stjórn-
arfarslega, að heilsteyptri þjóð,
og um leið farsæla í allri þróun
félags-, atvinnu- og menningar-
mála.—Einingin, sept.
★ * *
Sama útgáfufélag og gaf út
Smoky Bay, The Macmillan Co.
New York, hefir gefið út þessa
nýju bók Steingríms, og er frá-
gangur hennar bæði vandaður
og snyrtilegur. Hún er einnig
skreytt mörgum mjög vel gerð-
um myndum eftir Gértrude
Howe, sem einnig gerði mynd-
irnar í fyrri unglingabók höf-
undar.
Mæli eg því hið bezta með
þessari bók og tel sérstaklega vel
fallna til þess að fá hana í hend-
ur vestur-íslenzkum æskulýð;
'hún er bæði hollur lestur og lík-
leg til að glæða þeim áhuga fyrir
Islandi og því, sem íslenzkt er.
TIL
PRÓF. RICHARD BECK
— 17.júní 1944 —
Yfir hrönnuð höfin breið
heim að ættarlandi
leiðstu bláa loftsins leið
leifturfleygum gandi.
Brimi kniplað band við strönd
blasti fyrst við sýnum,
en að baki iðgræn lönd
með ánna silfurlínum.
Þar sem loftsins létti mar
ljósum skýjum veltir
sindruðu jökla svalhjálmar
sólargulli smeltir.
Glóðu vogar, fell um fjörð
flóð af gcislaúða,
stóðu háfjöll heiðursvörð
ihljóð í bláum skrúða.
▲
Fanst þér ekki fóstra þá
fagna þér sem skyldi?
Sama lit þar sýna á
sérhver okkar vildi.
Árni Óla
—Lesb. Mbl.
ára minningar um
skáldskap Borgfirginga
Fyrsta hefti er nú komið á
bókamarkaðinn, og er það"ákveð-
Jnn vilji útgefandans að ekki
!íði á löngu að fleiri hefti komi
fyrir almenningssjónir. — Þetta
hefti er 30 blaðsíður, í góðri kápu
°g prentað á ágætan pappír. —
^erð: 50c. — Fæst í Bókabúð
Óavíðs Björnsson og hjá Viking
Press Ltd.
FRÉTTIR FRÁ ÍSLANDI
Sæmd Fálkaorðunni
Þann 15. f. m. sæmdi forseti
Islands frú Rannveigu Schmidt
sem um þó nokkurn tíma starfaði
í þjónustu Islands í Kaupmanna-
höfn og nú mörg undanfarin ár
hefir unnið að því að auka þekk ■
ingu á Islandi í Ameríku, ridd-
arakrossi hinnar íslenzku fálka-
orðu.
Þá sæmdi forseti Islands 2. þ.
m. Sigvalrd Friid riddarakrossi
hinnar íslenzku fólkaorðu. Sig-
vard Friid hefir verið blaðafull-
trúi hér á landi undanfarin ár,
en lét af því starfi nú fyrir
skömmu er hann fluttist til Nor-
egs. Hann hefir jafnan unnið að
því að efla góða samvinnu meðal
íslendinga og Norðmanna, ekki
síður á atvinnumálasviðinu en
öðrum sviðum.—Alþbl. 5. des.
■* * *
100,000 Norðmenn vilja
fara til Ástralíu
I fregnum, er ihingað hafa bor-
ist frá Stokkhólmi, er greint frá
því, að alls hafi um 115,000 ung-
ir Norðmenn sótt um leyfi til
þess að flytja til Astralíu. Hefir
fregn þessi að sjálfsögðu vakið
allmikla athygli. I því sambandi
hefir Oftedal ráðherra sagt, að
hér sé um mjög alvarlegt mál að
ræða, hvort norskur æskulýður
hafi mist trúan á land sitt. Fyrst
um sinn mun ekki verða veitt
brottflutningsleyfi frá Noregi,
sem hér um ræðir, enda muni
verða leitast við að sýna norsk-
um æskulýð fram á, að heima
fyrir bíði ihans ótal verkefni og
að eftir styrjöldina beri honum
að vinna landi sínu sem mest
hann megi.—Alþbl. 4. des.
★ * *
Séra Friðrik Hallgrímsson
kveður dómkirkjusöfnuðinn
Síðastliðinn sunnudag, kl. 5
kvaddi séra Friðrik Hallgríms-
son söfnuð sinn með guðsþjón-
ustu í dómkirkjunni. — Hann
hefir nú verið þjónandi prestur
við dómkirkjusöfnuðinn í rúm
20 ár; en alls hefir hann verið
prestur í 47 ár.
Að ræðu séra Friðriks lokinni,
ávarpaði Sigurgeir Sigurðsson
biskup hann og þakkaði honum
langt og vel unnið starf í þágu
Próf. Richard Beck
hinn ágæti útvörður ísl. menn-
ingar í Bandaríkjunum, er tví-
mælalaust í hópi þeirra manna,
er mest gagn vinna þjóð vorri er -
lendis. Hann er nú að undirbúa
útgáfu af kvæðum Kristjáns N.
Júlíusar (K. N.), sem gaman
verður að fá, og verður sú bók
gefin út hér heima. Dr. Beck
hefir, síðan hann var hér á lýð-
veldishátíðinni í fyrra, flutt um
30 erindi um land vort og þjóð
vestra, á íslenzku, ensku og
norsku óg ritað auk þess mikið
um þjóðmenningu vora og frels-
isheimt í leiðandi tímarit í
Bandáríkjunum. Megum vér
vera honum allshugar þakklátir
fyrir þessi störf hans, sem unnin
eru af fölskvalausri ást á Islandi
og þeirri þrá hans að vinna ætt-
jörðinni sem mest gagn. Land-
kynningarstörf slíkra manna er
skylt að meta að vérðleikum.
—Samtíðin, des. 1945.
★ > ★ *
íslendingur hlýtur
virðingarstöðu
Pétur Eggerz, sendiráðsfull-
trúi Islands í London, hefir verið
skipaður í stjórn heimssambands
æskulýðsfélaganna.
Pétur er fulltrúi íslenzkra
æskulýðsfélaga á ráðstefnu lýð-
ræðissinnaðrar æsku, sem und-
anfarið hefir setið í London. Fyr-
ir nokkrum dögum var ákveðið
að nefna til nokkra menn, er
skyldu vera í braðbirgðastjórn
róðs sambandsins og var Pétur
meðal þeirra manna, sem til-
nefndir voru til þess að sitja í
stjórn þessari.
Pétur Eggerz var áður ritari
forseta Islands, herra Sveins
Björnssonar, en.er fyrir skömmu
farinn til London, til þess að
verða fulltrúi hjá sendiherra ís-
lands í Bretlandi.—Vísir.
* *■ *
Próf. Sigurður Nordal er
höfundur “Uppstigningar”
Það upplýstist nýlega hver
væri höfundur leikritsins Upp-
stigning en hann hefir hingað til
aðeins verið nefndur H. H. Það
er prófessor Sigurður Nordal. —
Nýlega hafði hann boð inni á
heimili sínu, fyrir leikendur og
stjórn Leikfélags Reykjavíkur.
Við þetta tækifæri tilkynti pró-
fessorinn, að hann væri höfund-
ur leikritsins.
Hetjusögur Norðurlanda
(Þýtt hefir Rögnv. Pétursson).
Enn eru nokkur eintök fyrir-
liggjandi af þessari vinsælu bók.
Þeir sem vilja eignast hana sendi
pöntun til skrifstofu Heimskr.
og 35c, verður hún þá send póst-
frítt.
The Viking Press Ltd.
853 Sargent Ave., Winnipeg
BORGIÐ HEIMSKRINGLU—
því glevmd er goldin sknld
Tilkynning
um fulltrúa okkar á fslandi
Umboðsmaður okkar á íslandi er Bjöm Guðmunds-
son, Reynimel 52, Reykjavík. — Hann tekur á móti
..
pontunum á blöðunum og greiðslum fyrir þau.
»
Heimskringla og Lögberg
NYTJASKÓGAR í
ALASKA
í sama loftslagi og hér
Hákon Bjarnason kominn heim
með mikinn fróðleik.
Hákon Bjarnason skógræktar-
stjóri er mjög ánægður yfir ferð
síria til Alaska. Hann er kominn
heim eftir 3 mánaða ferð, sann-
færðari en óður um framtíðar-
möguleika íslenzkrar skógrækt-
ar.
Hann kom hingað loftleiðis á
laugardaginn var.
I gær komst hann að orði á
þessa leið um það sem fyrir hann
hafði borið í Alaska og það sem
hann þar hafði komist að raun
um í stuttu máli:
Eg er sannfærðari um það en
áður, af því nú hefi eg séð það
sjálfur með eigin augum, að í
engu betra loftslagi í Alaska, en
íslenzka loftslagið er, vaxa stór
feldir skógar, einkum af sitka-
greni.
I gróðurríki Alaska eru mikið
fleiri plöntutegundir en hér á
landi, þó loftslag sé mjög svipað,
Geri eg ráð fyrir að þar séu þre-
falt fleiri tegundir en hér á landi.
margar ættir eru til þar, sem alls
ekki eru til hér. En af þeim ætt-
um, sem eru til á báðum stöðun-
um, eru mikið fleiri tegundir þar
en hér. Þar eru t. d. 7 tegundir
af melgrasi; en aðeins ein hér. —
Þarna vestur frá ættum við að
geta fundið og flutt inn hingað
ný fóðurgrös.
Að ógleymdu trjáfræinu. Við
vorum saman við fræsöfnun um
tíma Vigfús Jakobsson og eg og
og höfðum nokkra menn með
okkur. Söfnuðum einkum fræi af
sitkagreni. Mikið var af fræi á
sitkagreninu í sumar. Verður
fræið sem við söfnuðum að sjálf-
sögðu þreskt fyrir vestan. Von-
ast eg til að við fáum hingað ca.
100 pund af trjáfræi.
— Hverjar nýjar tegundir
tókst þú með þér?
Eg á von á einum 15—20 teg-
undum, sem eru nýjar fyrir Is-
land. Meðal þeirra er hávaxinn
bláberjarunni, sem eg er viss um
að geti þroskast hér. Annars er
ómögulegt að gera sér grein fyr-
ir því í fljótu bragði, hve mikið
við getum grætt á því í framtíð-
inni að fá hingað ýmsar plöntu-
tcgundir frá Alaska. Lúpinuteg-
und eina tók eg með mér t. d.
sem vex vilt um alt, og nær mikl-
um þroska.
— Hvernig er umhorfs í
Alaska? .
— Það er saga að segja frá því,
segir Hákon. Þó ættum við ís-
lendingar mörgum fremur að
geta skilið og gert okkur grein
fyrir því, hvernig landið er. —
Því það er mjög líkt Islandi á
margan hátt, ef maður hugsar sér
íslenzku fjöllin og margfaldar
hæð þeirra með þrem og f jórum.
Þar eru skriðjöklar og svo hrika-
feg fjöll, að það sem hér sézt af
því tagi eru smámunir og sandar
við sjó eins og Skeiðarár- og
Breiðamerku-sandar. I dal kom
eg með fokjarðvegi, sem minnir
mjög á jarðveg og landslag á
Rangárvöllum. Nema hvað ábúð
landsins hefir ekki enn komið
uppblæstri af stað.
— Og fólkið?
— Alveg prýðilegt„ — Menn
þar vestra vilja alt fyrir okkur
gera. Þeim þykir gaman að því
að geta greitt götu okkar. Og
við munum hafa mikil not af
greiðvikni þeirra í framtíðinni.
Því áframhaldandi samband við
Alaska verður nauðsynlegt fyrir
íslenzka skógrækt og til mikils
gagns fyrir jarðrækt okkar yfir-
leitt. Það er eg alveg viss um,
segir Hakon af hjartans sann-
færingu.—Mbl.
Heimskringla er beðin að geta
þess, að þriðja bindi Sögu Is-
lendinga í Vesturheimi fáist hjá:
Hirti Hjaltalín, Mountain, N. D.
Guðm. Lambertsen, Glenboro,
Man.
UPPLÝSINGA ÓSKAST
Ræðismannsskrifstofunni hef-
ir borist bréf frá utanríkisráðu-
neyti Islands, þar sem að bsðið
er um að útvega heimilisföng
ættingja frú Kristínar Laxdal
vegna arfs-útborgunar. Eftirfar-
andi erfingjar eru beðnir, að
gera svo vel, að tilkynna The
Consulate of Iceland, 910 Palm-
erston Avenue, Winnipeg, Can-
ana, núverandi utanáskriftir
sínar; en ef þeir eru búsettir í
Bandaríkjunum, að tilkynna,
The Consulate General of Ice-
land, 595 Madison Ave., New
York 22, N. Y., hvar þeir séu
niður komnir:
Guðrún Sigurðardóttir, Ameríku
Halldór Reykjalín, Nýja Islandi,
Canada.
Margrét Reykjalín, Nýja Islandi,
Canada.
Jón Reykjalín, Nýja Islandi, Can.
Gunnlaugur Jakobsson, Detroit,
U. S. A.
Lárus Jakobsson, Detroit,
U. S. A.
Sigurveig Halldórsdóttir, Swan
River, Canada
Jón Jóhann Halldórsson, Swan
River, Canada
Arnór Halldórsson, Swan River,
Canada
Helga Halldórsdóttir, Swan Riv-
er, Canada.
Halldór Halldórsson, Swan Riv-
er, Canada.
Jónas aHlldórsson, Swan River,
Canada
Þórunn Hallgrímsdóttir Borg-
fjörð, Nýja íslandi, Can.
Kristinn Eggertsson, Boston,
U. S. A.
Margrét Árnadóttir, Ameríku
Kristjana Gestsdóttir, Ameríku.
Björg Auðunsdóttir, Ameríku
Olga Voss, Tacoma, Wash.,
U. S. A.
Með því að skiftaréttinum hef-
ir ekki tekist að afla nánari
heimilisfangs erfingjanna en að
ofan greinir, er þess óskað, að
erfingjarnir tlikynni heimilis-
fang þeirra, svo að hægt verði
að koma arfinum til skila.
Ræðismannsskrifstofa íslands
í Winnipeg •
NOKKUR ORÐ FRÁ
NÝJA ISLANDI
1 norðurhluta Nýja íslands eru
fjögur kvenfélög, sem tilheyra
Bandalagi lúterskra kvenna. Þ.
7. nóý. mættust á fundi í Árborg
fulltrúar frá þessum félögum til
að ræða um hinar fyrirhuguðu
sumarbúðir Bandalagsins og
hvern þátt þessi félög væ/u fús
til að taka í peningalegum kostn-
aði við þær byggingar sem þar
yrði nauðsynlegt að hafa.
Var þar minst þess að lands-
blettur sá er Bandalagið hefir
keypt fyrir sumarbúðir sínar er
hluti af bújörð þeirri sem nefnd
hefir verið Kjalvík frá land-
námstíð og sem var fyrsta heim-
ilisréttarland sem tekið var af
Islending í Nýja Islandi. I norð-
austur frá þessum stað, um 1%
til 2 mílur, er Willow tanginn,
þar sem fyrsti íslenzki innflytj-
enda hópurinn lenti.
Með þetta í huga og eftir ítar-
legar umræður var ákveðið að
þessi fjögur kvenfélög, með
hjálp frá öðrum óháðum kven-
félögum og velviljuðum einstakl-
ingum, mynduðu peningasjóð
sem notaður skyldi til að borga
eina byggingu sumarbúðanna. —
Yrði sú bygging tileinkuð minn-
ingu þeirra manna og kvenna
sem hér bygðu fyrst land.
Skyldi þessi sjóður nefnast
‘*Blómsveigsj óður íslenzka land-
nemans”. Það er líkt og lagt væri
blóm á leiði látins vinar að
styrkja þennan sjóð. Við erum
þess því fullvissar að margur
muni unna þessu málefni og
leggja eitthvað í þennan sveig
minninganna til verðugs heiðurs
frumbyggjum Nýja Islands.
Kvittað verður fyrir allar
gjafiir í blöðunum og geymd
verða í bók öll nöfn gefenda og
Hér er mynd af manni þeim
er fullkomnaði Atom sprengj-
una á Englandi. Hann heitir Sir
Charles Darwin, og er leiðbein-
andi við vísindaskólann í Ted-
dington á Englandi. Sk Charles
er sonar sonur Oharles Robsrt
Darwin en langalangafi hans var
Erasmus Darwin.
þeirra sem gefið er í minningu
um. Konur þær er veita móttöku
gjöfum í Blómsveigssjóðinn eru
þessar: Mrs. G. A. Erlendson og
Mrs. M. M. Jónasson, Árborg;
Mrs. H. Hallsson og Mrs. S.
Ólafsson, Riverton; Mrs. K. Sig-
urðsson og Mrs. J. Skúlason,
Geysir; Mrs. Anna Austman,
Víðir. Nú þegar hefir verið farið
á stað með allmyndarlegar gjafir
í þennan sjóð og fylgja hér nöfn
þeirra er gefið hafa.
1 minningu um Sigurð Frið-
finnsson og Kristrúnu Péturs-
dóttir, $100.00, gefið af sonum
þeirra og tengdadætrum, Friðrik
og Valgerði, Friðfinni, Kristjóni
og Indíönu, Kristmundi og Jak-
«bínu, Geysir.
Guðrún Sveinsson, Víðir, $5.00
í minningu um eiginmann henn-
ar, Þorleif Sveinsson.
United Farm Women of Fram-
nes, $10.00.
Kvenfél. Freyja, Geysir $40.00
Kvenfél. Isafold, Víðir $50.00
Alls nú meðtekið, $205.00.
Anna Austman
Bréf frá æskufólki að heiman
Við undirritaðir óskum eftir
að komast í bréfaviðskifti við
einhverja unglinga einhversstað-
ar á Norðurlönídum, Englandi
eða Ameríku, æskilegt að mynd
fylgi bréfi:
Með fyrirfram þökk,
Ragnhild G. Eriðjónsdóttir,
15—18 ára
Þóra Kristinsdóttir,
15—18 ára
Sæunn Andrésdóttir,
15—18 ára
Svana Friðjónsdóttir,
17—20 ára
Allar til heimilis á Hólmavík
við Steingrímsf jörð, Island.
E.S. — Bréfin mega vera á
ensku, norsku, dönsku, sænsku
og færeysku, en helzt þó á ísj.
Hr. ritstj.:
Vinsamlegast bið eg yður, að
koma mér í bréfasamband við
pilta og stúlkur, af íslenzkum
ættum, á aldrinum 15—17 ára.
Með innilegri kveðju og
fyrirfram þökk,
Hr. Leifur B. Örnólfs,
Austurstræti 7,
Reykjavík, Iceland
* * ★
Heimskringla á Islandi
Herra Björn Guðmundsson,
Reynimel 52, Reykjavík, hefir
aðalumboð fyrir Heimskringlu á
íslandi. Eru menn beðnir að
komast í samband við hann, við-
víkjandi áskriftar-gjöldum, og
einnig allir þeir sem gerast vilja
kaupendur hennar, hvar sem er
á landinu.
Hr. Guðmundsson er gjaldkeri
hjá Grænmetisverzlun ríkisins
og þessvegna mjög handhægt
fyrir borgarbúa að hitta hann
að máli.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
bezta íslenzka fréttablaðið