Heimskringla - 06.02.1946, Qupperneq 1

We tecommend for
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr
We recommend for
your approval our
" BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 6. FEBRÚAR 1946
NÚMER 19.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Dr. Thorb. Thorvaldson
veitt lektorsembætti
Blaðið Star Phoenix í Saska
toon flytur þá frétt 26. jan. s. 1.,
að Thorbergi Thorvaldson, M.A.,
Ph.D., próf. í efnafræðisd. Sask-
atchewan háskóla og sem heims-
frægð hefir hlotið fyrir rann-
sóknir í sementsgerð, hafi verið
skipaður Dean of the New Col-
lege of Graduate Studies, af há-
Dr. Thorbergur Thorvaldson
skólaráðinu nýlega. Þessi nýja
kensla áhrærir framhaldsnám
'Utskrifaðra háskólanema í öllum
greinum.
Uerir áðurnefnt blað þessa
firein með fréttinni fyrir hinum
nýja dean (yfirkennara):
“Dr. Thprvaldson er fæddur á
Islandi, en kom ungur til þessa
lands 1887. Mentun sína fékk
hann á Manitoba-háskóla og í
Harvard, þar sem hann hlaut
doktorsstigið í heimspeki. Síðar
stundaði hann nám á Dresden-
háskóla og í Liverpool. Hann
k°m að Saskatchewan-háskóla
1914 og hefir starfað þar síðan
lengst af í efnafræðisdeildinni.
Hann hefir unnið ómetanlegt
starf í þágu iðnaðar og bygg-
lnga með rannsóknum sínum á
sernenti (concrete) og notkun
þess, svo tímans tönn fái þar sem
^inst á unnið. Hann hefir ritað
^jög mikið um bæði þetta og I
aðrar efnisfræðisrannsóknir, sem
hann hefir haft með höndum. j
Hann hefir verið heiðraður af
^örgum skólum, vísinda- og;
ö'entastofnunum. Manitoba-há-'
skóli hefir heiðrað hann með
öoktors-nafnbót, ísland msð
álkaorðu, The Royal Society of
^anada, með áð gera hann að |
••félaga”^ The Canadian Institute j
°f Chemistry með að gera hann
að forséta sínum, og efnafræðis-
°eild Royal Society að vara-for-
Seta- 1 fagi sínu, efnafræðinni,
hann því í fremstu röð hér-
"ndra vísindamanna.”
^estur-íslendingar árna hon-
Urn heilla með þennan síðasta
eiður og þakka honum fyrir alt,
Seitl hann hefir með starfi sínu i
Unnið þeim og íslenzkri þjóð til
Saerndar.
^úsnæðisleysi
fél,
Eitt af
áhyggjuefnum alþjóða-
lagsins, er húsnæðismálið, eða
• Var Það hefir aðaÞbækistöð sína
ramtíðinni. Á London-fundin-
j^.hefir verið ákveðið, að leita
,byrir sér f Bandaríkjunum um
^etta. Staðurinn er ætlað að
erði einhversstaðar lá landa-
y3611111(1 Connecticut og New
ork-ríkis eða nálægt 'Stamford
b a Greenwich. Verður nefnd
túbT ^ fundinum er fara mun
ir .6AV ^ork-borgar og leita fyr-
jj Ser þaðan um aðsetursstað. —
Vað aö New York-borg þvkir,
veit maður ekki, en ætli að það
verði ekki þar, sem fulltrúarnir
verða lengst af tímanum, sem
þeir sitja fundi sína?
íslenzkur drengur
deyr af skoti
Það hærðilega slys vildi til s. 1.
mánudag, að íslenzkur drengur
í þessum bæ, varð fyrir skoti úr
byssu skólabróðurs síns og vinar
og dó af því samdægurs.
Islenzki drengurinn hét Ro-
bert Jónatansson, en foreldrar
hans eru Mr. og Mrs. Indy
Jónatansson og búa að 27 Kings-
wood Ave., St. Vital. Er Indy
ára gamall Skoti, Bob McEwan
að nafni, sem heima á í Vancou-
ver. Til þess að koma stjórninni
til að gera eitthvað í þVí, að fá
félagi. Og það sem gremjuleg-1 (um 100 að sagt er) og ræða um af sérkröfum sínum, sem virðist
ast er við þetta, er að mikið af þau við sína listrænu konu. Hann hafa verið mjög hyggilegt.
þessari vöru sem verð má nú
hækka á, er í höndum mangara
brezkar hermannakonur fluttar j innlendra og erlendra. Var nú
til Canada, stofnaði hann félag j öllu nauðsynlegra að rjúka til að
er nefnist “Bring Our Brides
Home Association”, sem ekki
hefir verið aðgerðarlaust. Fyrir
skömmu síðan (beindist áhugi
þessa unga manns að húsnæðis-
leysismálinu. Reisti hann upp
tjöld í garði Dómshússins og
fengu nokkrir þar skýli. En
þegar C. P. R. félagið gaf í skyn,
að það mundi rífa niður Van-
couver Hotel, sem nú var autt, en
hafði verið leigt stjórninni
bæta brauð þeirra á kostnað
almennings?
Það hefir alment verið talið
eitt stórvægilegasta sporið, sem
sambandsstjórnin steig, er hún á-
kvað hámarksverð á vöru á
stríðsárunum. Það hefir sparað
þjóðinni miljónir dala og hefirj
mörgum borgið, eins og “verð-l
lagsskráin” í gamla daga barg
Islendnigum. En nú virðist eiga
hefir og gaman af veiðum og er
slyngur veiðimaður, hefir skotið
4£ héra í 42 skotum, stendur í
einni fréttinni um hann af mörg-
um.
Tryggve Lie ritari
Á fundi alþjóðafélagsins
(UNO) í London, var ritari kos-
inn s. 1. viku. Fyrir valinu var
Trygve
Noregs.
Lie verður að segja af sér
stöðu sinni í stjórnarráði Norð-
manna. Ritaralaun hans eru
um $20,000. Hann er lögfræð-
ingur og eflaust vel að sér í al-
þjóðalögum.
Það hafa ymsir íslendingar
spurt, hvort Tryggve Lie væri
í nokkurri frændsemi við Jonas
Lie, söguskáldið fræga, en Norð-
Lie, utanríkisráðgj afi: menn bér ætla hann ekki vera
Mæltu Rússar með Það. Enda mundi þess hafa ver-
honum fyrir forseta, en hann
tapaði sem kunnugt er þeirri
a að fara að víkja frá þessu. Það kosnÍngU' Að kíósa hann fyrir
ritara, var lagt til af öryggisráð-
inu og sú tillaga var samþykt af
stríðsárunum, var McEwan ekki Væri vel, að stjórnin liti í kring
________w j ^ lengi á sér, að ganga með 30 um sjg agur en hún stígur fleiri
sonur Jóns Jónatanssonarskálds,íUngU1f.,mi0«nUIU °g konurn!spor í þessa átt, og slepti ekki
fyrrum á Gimli en -nú í Winni-1 ““ Vh°tehð °.g lysa|IV1 yflr> að,beizlinu fram af spákaupmensk-
peg. j 1*. neiðl vefið tekið yfir til í-, unni 0g snuðinu í verzlunarsök-
Robert .14+14 ,7ar cl.- i„ jbúðar. Hann auglýsti þetta og um Hvorki sanngjörn viðskifti
að fara í skola ag þarna væru fáanleg herbergi.1 nA almennineur landsins eræða
og kom vlð hjá leikbróður eín- (yirðist sem Vencouvef-búar hafi aImenmngur landsms Bræ5j
um, er Charles Smeton heitir, 13 litið á þetta sem snjanræði og
ara^u7ut°1ðUÍf0ríyrÍhÚSSÍnS híálPuðu til að gera þarna svoFrakkland { fiárbröno-
og helt Charles um byssu, er o- vistlegt sem auðið yar _ Qg j,- * »akkland 1 tjaiþrong
vart snertist við golfið og reið ar hótelsins sem fjöluðu óðum Um Það sem de Gaulle
þa skot af og lenti í hálsinn a kusu McEwan sem stjornanda'fór frá forseta stöðunni í Frakk-
Robert. Hjálpaði hann í öngum sinn og hótelsins j lanöi. var landið miklu nær
sínum Robert upp í rúm og sagði .„ .... _ , , , „ ,, gjaldþroti, en almenningur vissi
____, . , ? „ . til að gera eitthvað a þvi, að fa!6J V. ^ „ n? ,
, tt ,. , ’ um. De Gaulle var ekki að aug-
buðar. Hann auglysti þetta og ,, , * _ , . ,
t • lysa það. Það er jafnvel haldið
1 hotelmu eru 550 herbergi. * * .
að meðstjornendur hans, að ein-
neitt á því.
sorgbitinn mjög frá hvað fyrir
hefði komið.
Faðir Roibert hefir verið f jögur
ár í stríðinu og er fyrir skömmu
kominn heim.
Jarðarförin fer fram frá út-
fararstofu A. S. Bardals í dag.
Séra Philip Pétursson jarðsyng-
ur.
Innrás
Fyrir réttindum hermanna
hefir enginn betur barist en 22
aðalfélagniu (General Assemb-
iy).
Héldu Bretar í fyrstu fram
ið getið í fréttunum af ritara-
kosningu hans.
Herinn að stríði loknu
Canada hefir nú ákveðið hvað
mikinn her landið skuli hafa á
árunum sem í hönd fara.
Douglas Abbott, hermálaráð-
Lester Pearsop, sendiherra Can- j herra tilkynti þetta nýlega. 1
hinum eiginlega (active) her
landsins eiga að vera 25,000
menn. Telur Mr. Abbott það
neinni þjóð
Segir hann og
ÖLDUNGURINN
Hann rýnir út í rökkrið
og rær 1 bláinn
og hlustar inn í húmið
og “heggur máfinn”.
Mér finst að fas hans vitni
um fegri daga —
í andlitsdráttum opnist
hans æfisaga.
Sá öldungur ber á sér
glögg ættarmerki,
og vöxtur allur vitnari
hann var hinn sterki.
En, nú er höfuð hnigið
til hálfs að barmi,
og hélu fallinn haddur
og hrím á hvarmi.
Og æðaböndin ibláu
og berar sinar
mér segja þagnarþrungin
hann þarfnist vinar.
Og hagl af auga hrökkur
í hljóðu tómi,
sem daggtár frosið falli
af fölu blómi.
Hans liðin etu afrek
við áföll sjóa,
sem holskeflurnar hálsaði’
á Húnaflóa.
Já, nú er leið hans lokuð
þó lifi^ rökin:
sem hinum betur hafið
gat heljartökin.
Nú situr hann og horfir
í húmið auða,
sem bjargaði’ eitt sinn bátshöfn
frá bráðum dauða.
Nú dagur er á enda
og að fer gríma;
svo enda bráðum örlög
hans æfitíma.
Jón Jónatansson
“óþarfinn” hækkar í verði
Kingstjórnin hefir stigið fyrsta
sporið í að afnema ákvæðisVerð
á Vörum og vinnulaunum.
En hægt er þó þar í sakir far-
Um eða tveimur undanteknum,
hafi ekki vitað um það.
Nú er komið í ljós hvernig
hagur landsins er. Gengi fránk
ans var nýlega ákveðið 120 í doll-
amum í stað þess sem það áður
ada í Washington, en Rússar
Simich, fulltrúa frá Júgóslavíu.
Voru Bretar á móti honum og
Bandaríkin einnig. En að Liejekki ætti að verða
hefði almennast fylgi, var! áhyggjuefni.
auðséð, eins og á daginn kom við j sannleikann' þann °að hugmynd-
kosnmguna, og a það virtust allir in með hernum sé ekki einungis
Sattir' i vörn beirna fyrir, heldur jafn-
Ritarinn var utanríkisráðgjafi framt, eða vérnda friðinn með
útlagastjórnarinnar norsku í öðrum þjóðum, ef á þurfi að
London yfir stríðsárin, svo á halda.
milli hans og Breta mun alls eng-
in andúð búa. Bretar álitu að-
ið enn þá. Vinnulaun má því að var 50. Yfirleitt >er álitið að
eins hækka að ÖU þörf og sann-1 fránkinn geti fallið niður í 300
gimi mæli með því.
Það er betra
1 Svíþjóð er hann ekki talinn
gjaldgengur öðru vísi en markið
er betra en ekki neitt.
Sannleikurinn var sá, að þeir þýzka var að loknu stríðinu 1918.
sem afar lág laun höfðu, er há-j En Þratt fyrir Þetta vildi de
mark þeirra var ákveðið, hafa Gaulle ekki lækka útgjöldin til
verið alvarlega hart leiknir. í hersins. Það sýndi litla stjóm-
stað þsss sem stjórnin átti að vizku, að ætla að svelta þjóðina
taka þau lágu laun til greina og fyrir aðra eina vitleysu.
semja sanngjörn vinnulaunalög,! Nýju stjórninni virðist ganga
skelti hún banninu á um vinnu- þolanlega, enn sem komið er
launa hækkun. Það hefir hald- Ráðherranum nýja, Felix Gou-
ið við allsleysinu hjá fjölda vin, hefir tekist að fá þrjá
manna á góðæristímum stríðsins. stærstu þingflokkana til að vinna
Nú hefir þessu létt af, en þó með ser- Hann er sjálfur úr
ætlast stjórnin til, að hækkun sú, sósíalista flokknum, en bæði
sem á vinnulaunum verði, raski hornmúnistar og kaþólskir hafa
ekki verði á vÖrum. Er það lofað honum fylgi.
ekki að lasta. En verður þeirri i Eitt það fyrsta í stjórnarboð-
reglu gætt um vöruverðs hækk- skap Gouvins, var að lækka út
unina ssm leyfð er, að hún fari gjöldin um 40%, en til þess að
ekki fram úr hófi og felli þann reisa við framleiðsluna, varð að
“eilífa” í verði —» dollarinn? jfá 2% biljón dala lán hjá Banda-
Á eitthvað 300 vörutegundum rilíjunum. En forsetinn áminti
má nú hækka verð. Eru þær Þj°ðina um það, að hún yiði á
vörur í þeim flokki, sem ekki Þessum neyðartímum, að neita
teljast nauðsynjavörur. En sann- ser um margt og vinna myrkra á
leikurnin er, að sumt, sem “ó- miUi að Þvi að efla framleiðsl-
þarfi” er nú talið, er það alls una-
ekki. Nýir og hærri lifnaðar-
hættir gera margan “óþarfann”,
alveg óumflýanlegan.
Á flugskipum og öllu því til-
heyrandi, gerir almenningi ekki
Forsetinn gerir ennfremur ráð
fyrir þjóðnýtingu sumrar stór-
iðju :í landinu.
Nýi forsetinn er 61 árs, hefir
verið sósíalisti síðan 1902, og
mikið til, þó ákvæðisverð hafi þingmaður síðan 1924. Faðir
verið afnumið. Heldur ekki á hans var skólakennari, en Gou-
ýmsu smávegis, sem á skránni er vin hefir lengi stundað lögfræði-
birt yfir þær vörur. En þegar störf í Marseillss. Árið 1940 var
kemur til bóka og tímarita, sjá- hann einn 80 þingmanna, er at-
um vér ekki hvernig á að kalla kvæði greiddi á móti valdi Pe-
slíkt “óþarfa”. Ennfremur e~-1 tains. Hann aðstoðaði við mynd-
um vér hræddir um að konur á-' un uppreistar (Resistance)
líti/ ekki fegurðarvörurnar, sem flokksins, sem sífelt barðist á
þær nota óþarfa. Rakarablöð og móti Þjóðverjum. En þá var
skeggsápa, geta heldur ekki tal- hann handtekinn, en losnaði eft-
ist óþarfi, eða tóbak, vindlar og ri 3 mánuði með því að flýja til
vindlingar (sígarettur), kven- Spánar og síðar til Bretlands og
hattar, brúður og barnaleikföng,, Algiers. Og þar var hann þeg-
eða a'lls konar áður notuð áhöld, I ar hann var kallaður til Parísar
sem “second hand” búðir hafa, til að hafa forustu með viðreisn-
myndir af mönnum, saum, litun arstarfi landsins.
og viðgerð fata eða loðvörur, raf-1 Gouvin er mikill starfsmaður í
áhöld á heimilum o. s. frv. Þetta stjórnmálum og pallsterkur
er að vísu ekki matur og drykk- flokksmaður. Hann ann heimili
ur, en “óþarfi” getur það naum- sínu og hefir ánægju af að skoða
ast heitið í nokkru siðuðu þjóð- J málverk, sem hann á mikið af
eins Pearson mjög hæfan mann
til starfsins. En þegar þeir sáu,
En fyrir varaliði er hér einnig
gert ráð. Verða um 180,000
menn í því. Verður því séð eftir
þörfum fyrir heræfingum, af
aS hann hafði ekki „ógu víðtæk1 hi„um eiginlega her land;ins
fylgi fulltruanna, sem me8 Russ-; Mun og sá her eiga a8 siá um að
um voru á móti því, að bæði for- fylgst verði með f ÖUu
seti og ritari væru ^tefnum Breta '
fylgjandi, sættust þeir Bevin og
í onu, sem
hernaði gerist framvegis.
Þetta
Vishinsky á að kjósa Lie á fundi be„‘‘“ endu''*1“P“' *
____1 A_ hernUm, fra þvi SeHl hann hefir
öryggisráðsins, sem General As-táður ’ * •* *
sembly svo samþykti. Slóu báðir | að F1 'arum °g a
M I N N I N G
vera gerð með það fyrir aug-
ÞORSTEINN EINARSSON
Dáinn 30. sept. 1945, að
Campbell River, B. C.
um, að miða laun barmanna við
það sem þau séu á meðal borg-
1 ara landsins yfirleitt.
Fjarri fornum stöðvum,
ií faðmi jarðar hvílir
heims frá háreistinni,
húsið foldar skýlir.
Bak við hafið hulda,
hópur kær þín bíður
er fagnar frelsi fengnu,
fyrir þann sem líður. —
Skemtinn, skýr í orðum,
skyldi tímans galla,
orsök afleiðinga,
ei þar mátti halla.
Unni ættjörðinni
alla sína daga,
frá þó henni færi,
f jöldans það er saga. —
Hugsun þeirra hjóna,
hjartans mál sú þörfin,
börn sín út svo búa,
bezt að gengju störfin.
Sjálfstæðis þá sigur,
sínu marki næði
framtíð þeim þá færði,
fjölbreytt lífsins gæði.
Systkin sem þig kveðja,
syrgja liðinn bróðir.
vandamenn og vinir
víst þín minnast hljóðir.
Er sem fjarsýn fái,
framleitt hópinn mynda,
löngu liðnu daga,
við leiðar minning binda. —
Börn og ekkjan blíða,
bjóða góðar nætur,
alt hið liðna á sér
ódauðlegar rætur!
Sæl við finnumst síðar,
saman fáum dvalið,
ljóss í ljúfum sölum
lífs er æðsta valið!
B. J. Hornfjörð
FJÆR OG NÆR
Hjónavígsla
Laugardagskvöldið, 2. febrúar
fór giftingarathöfn fram að
heimiii séra Philip M. Pétursson
er hann gifti Paul Cari Thor-
steinsson og Grace Reykdal. __
Brúðguminn er sonur Þorsteins
Þ. Þorsteinssonar skálds og rit-
höfundar, og Rannveigar sál.
Einarsson, fyrri konu hans, en
brúðurin er dóttir Paul Reykdal
og Kristínar Eggertson konu
hans. Brúðhjónin voru aðstoð-
uð af Mrs. Maja Eggertson og S.
Thor Melsted. Framtíðarheim-
ili brúðhjónanna verður að Ste.
E Eggertson Apartments, hér í
Winnipeg.
' * *
t)r bréfi
“Að Baldur, Man., býr kona,
sem Karólína Snydal heitir. ___
Hún varð 90 ára 19 janúar s j
Þó hún sé að mestu ieyti rúm-
fost, þa getur hún lesið Heims-
kringiu í hverri viku og hefir
mikla skemtun af. Hinn víð-
kunni og veiþekti umboðssali,
Jack Snydai, er sonur Karólínu
°g Eyjólfs Snydals, sem er da-
inn fyrir mörgum árum.”
Heimskringla óskar hinum
aldna lesanda allrar blessunar á
hinu nýbyrjaða nítugasta o?
fyrsta ári.
*
“Esjan”
Ársfundur þjóðræknisdeildar-
innar “Esjan” verður haldinn að
heimiU Mrs. og Mrs. Frankiin
Peterson í Árborg, sunnudaginn
10. febrúar ki. 2 e. h.
Áríðandi málefni á dagskrá.
Mcðlimir eru beðnir að fjöl-
menna. Herdís Eiríksson