Heimskringla - 27.02.1946, Blaðsíða 1

IWe tecommend for
your approval our
"BUTTER-NUT
LOAF "
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
-----—---------------
We recommend for
your approval our
"BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
.......
LX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN. 27. FEBRÚAR 1946
NÚMER 22.
Virðulegur sendifulltrúi íslenzku ríkisstjórnar-
innar á 27. ársþingi Þjóðræknisfélagsins
Hr. Ingólfur Gíslason læknir, flytur kveðjur ráðneytis og þjóðar,
og tilkynnir að þrenn hjón verði boðin til Islands í sumar fyrir
atbeina Þjóðræknisfélags tslands í samráði við ríkisstjórnina;
heimboð fengu G. L. Jóhannsson ræðismaður tslands og
Danmerkur, ásamt frú, Stefán Einarsson ritstjóri Heims-
kringlu og frú, Einar P. Jónsson ritstj. Lögbergs og frú.
Tíðindi þessi vöktu mikinn
fögnuð meðal hinna mörgu þing-
gesta; voru hinir prúðu og glæsi-
legu sendifulltrúar, Ingólfur
laeknir og frú Oddný, hylt af
þingheimi, sem vera bar; þau
komu, sáu og sigruðu.
Hér fara á eftir skjöl, varðandi
skipun Ingólfs læknis sem sendi-
fulltrúa Islands á þjóðræknis-
þingið, ásamt þeim bréfum, er að
áminstum heimboðum lúta:
12. febrúar, 1946
Herra læknir,
Inólfur Gíslason,
P-t. Washington, D. C.
Sendiráðið vill hérmeð stað-
festa, að því hefir borist sím-
skeyti frá forsætisráðherra ís-
iands, herra Ólafi Thors, þar sem
yður er falið að mæta fyrir hönd
ríkisstjórnar íslands á þjóðrækn-'
isþingi Islendinga í Vesturheimi,
Sem haldið verður í Winnipeg,
dagana 25. og 26. þ. m.
Jafnframt vill Ríkisstjórn Is-
lands biðja yður að flytja þjóð-
r*knisþinginu og öllum Vestur-
fslendingum árnaðar- og heilla-
óskir. Ríkisstjórnin lítur með á-
nægju og hrifningu hið farsæla
sfarf, sem Vestur-lslendingar ^
hafa innt af höndum í þeirra
nýju föðurlöndum, og henni er
Það fullljóst, að hið mikla álit og
vegur Vestur-Islendinga, renna
sem strykar stoðir undir sjálf-
staeði Islands og skapa íslandi
Viðurkenningu sem menningar-
Nóð meðal hinna tveggja önd-
vegisþjóða Norður-Ameríku. —
ffíkisstjórn Islands þakkar Vest-
Ur-íslendingum hina órjúfandi
trygð þeirra við Island og vonar
mnilega, að samstarf Islendinga
vestan hafs og austan megi
treystast og aukast á öllum ó-
kornnum tímum, Fjallkonunni til
keiðurs og sjálfstæði Islands til
Varnar og eflingar.
Fh. Ríkisstjórnar Islands,
Thor Thors,
sendiherra
Hér fer á eftir bréf til Ingólfs
®knis í tilefni af heimboði rit-
stjóranna:
He:
rra læknir,
12.febrúar, 1946
tngólfur Gíslason,
Þ t- Washington, D. C.
Sendiráðið vill hérmeð stað-
***, að því hefir borist svo-
jóðandi skeyti frá utanríkis-
raðuneytinu í Reykjavík:
Hrá Þjóðræknisfélaginu: Vin
®amiega tilkynnið þjóðræknis-
að
lend
81 Islendinga í Vesturheimi
stjórn Þjóðræknisfélags Is-
k uuiga bjóði ritstjórum Lög-
rgs Og CHeimskringlu, þeim
Elnari Páli Jónssyni og Stefáni
til arss^ni ásamt konum þeirra
vikna dvalar á Islandi á
^ri komanda. Sigurgeir Sig-
fik SS°n’ Óleigur ófeigsson, Hen-
Sv. Björnsson, ívar Guð-
^dsson.’’
m^amkvæmt Þessu. er yður hér-
þe .^attð> kerra læknir, að flytja
jsjSSl skilaboð á Þjóðræknisþingi
etldinga í Winnipeg hinn 25.
H.
Virðingrafylst,
Thor Thors
I Boðsbréf til ritstjóra Heims-
kringlu er á þessa leið, undir-
skrifað af framkvæmdarnefnd
Þjóðræknisfélags Islendinga:
Reykjavík, 26. jan. 1946
Herra ritstjóri
Stefán Einarsson,
Winnipeg.
Stjórn Þjóðræknisfélags Is-
lendinga vill samkvæmt fúndar-
samþykt og í samráði við ríkis-
stjórnina, bjóða þér, kæri herra
ritstjóri og frú þinni að koma í
heimsókn til Islands á komandi
sumri og dvelja hér sem gestur
vor í 4-6 vikur. Teljum vér að
hentugasti dvalartími hér yrði
frá byrjun júnímánaðar.
Oss er það mikil ánægja að
bjóða þér í þessa för til ættlands
þíns, sem þú á margan hátt hefir
sýnt fagra sonarrækt og vonum,
að ástæður þínar leyfi þér að
þiggja boðið.
Með kærum kveðjum,
Sigurgeir Sigurðsson
Ófeigur J. ófeigsson
Henrik Sv. Björnsson
Ivar Guðmundssno
Hér fer á eftir bréf til Ingólfs
læknis í tilefni af heimboði
Grettis ræðismanns:
20. febrúar, 1946
Herra læknir
Ingólfur Gíslason,
% Icelandic Consulate,
910 Palmerston Ave.
Winnipge, Man., Canada
I framhaldi af fyrra bréfi vill
sendiráðið hér með senda yður.
herra læknir, bréf til herra ræð-
ismanns Grettis L. Jóhannssonar
frá Þjóðræknisfélagi Islands. —
Skv. þessu bréfi býður Þjóð-
ræknisfélagið ræðismanninum
að koma til íslands á komandi
sumri og eruð þér beðnir að af-
henda bréf þetta samtímis því
sem bréf ritstjóra íslenzku blað-
anna eru afhent.
Virðingarfylst,
Thor Thors
Boðsbréf til Grettis ræðis-
manns er á þessa leið:
Þjóðræknisfélag Islendinga
Reykjavík, 26. jan. 1946
Herra ræðismaður
Grettir Jóhannson,
Winnipeg.
Stjórn Þjóðræknisfélags Islend-
inga leyfir sér hér með að bjóða
þér og frú þinni í heimsókn til
íslands á komandi sumri, um
ama leyti og ritstjórum íslenzku
blaðanna tveggja í Winnipeg,
eða í júnímánuði, til dvalar hér
og kynningar um 4-6 vikna skeið.
Er oss mikil ánægja, með boði
þessu, að geta sýnt þér þakklæt-
isvott vorn fyrir sérstaklega ó-
eigingjarna þjónustu þína og
vináttu í garð Islands og Islend-
inga.
Vonum vér, að þú sjáir þér
fært að þiggja boðið.
Með kærum kveðjum,
Sigurgeir Sigurðsson
Ófeigur J. Ófeigsson
Henrik Sv. Björnsson
Ivar Guðmundsson
F. Hallgrímsson
lEftir að virðulegur sendifull-
trúi hafði skilað erindi sínu varð-
andi heimboðin, lét hann þanníg
um mælt: “Boðsbréfin skýra sig
sjálf, og vil eg aðeins fáeinum
orðum við þau bæta:
Eg vona sterklega að þessir
þrír herrar og konur þeirra sjái
sér fært að þiggja boð þetta, sem
er gert í virðingar og þakklætis
skyni. Eg lít svo á að heimaþjóð-
in sé um leið að hylla þjóðarbrot-
ið hér, er hún býður nú heim
nokkrum af forustumönnum
þess. Þetta ferðalag getur orðið
boðsgestum til hvíldar og á-
nægju. Eg efast ekki um að þeir
fá mörg hlý handtök og vingjarn-
leg bros. Veðráttan er dutlunga-
söm heima; eg er að .óska þess
að sólin verði nú gestrisin og ör-
lát á geisla sína. Eg trúi því ekki
að þið hittið ekki snotur rjóður
eða grænar lautir sunnan í ein-
hverri fjallahlíðinni, þar sem þið
getið hvílt ykkur og fundið ilm-
inn úr jörðunni; eða mosagróinn
klett við foss, sem spilar undir
fyrir ykkur þegar þið viljið
semja eitthvað í bundnu eða ó-
bundnu máli, og svo er sjávar-
niðurinn þar, sem bárurnar
nudda við fjörugrjótið á kvöldin;
betri leiðsögn inn í ríki draum-
anna er ekki hægt að fá. — Eg
óska ykkur góðrar ferðar heim
— hittumst heilir á fróni!
Gestir á ársþinginu
Á þjóðræknisþinginu höfum
vér orðið varir við þessa utan-
bæjargesti, auk fulltrúa:
F. P. Sigurðsson frá Geysir,
Man.
Mrs. Harold Ólafsson frá
Mountain.
Óskar Gíslason frá Leslie,
Sask., (héfir verið hér um tíma
að leita sér lækninga).
Sgt. Heimir Thorgrímsson frá
Lundar.
Árni Sigurðsson frá Seven
Sisters, Man.
Mr. og Mrs. Ragnar H. Ragnar
Frá Mountain, N. Dak.
Mrs. O. Jóhannsson frá Víðir,
Man.
Við þessa höfum vér orðið var-
ir fyrsta þingdaginn. Sjálfsagt
verða þeir margir fleiri um það
er lýkur.
Nöfn fulltrúa
Frá deildum Þjóðræknisfé-
lagsins utan úr bygðum, eru
þessir fulltrúar staddir á árs-
þinginu:
Frá Gimli:
Hallgrímur Sigurðsson
Mrs. Sigríður Sigurðson
Guðmundur Fjaldsted
Frá Mountain, N. Dak.:
Séra E. H. Fáfnis
C. S. Guðmundson
Kristján Indriðason
Haraldur ólafson
W. G. Hillman
Mrs. Sigríður Ragnar
Churchbridge, Sask.:
Halldór B. Johnson
Árborg, Man.
Herdís Eiríksson
L. Hólm
V. Jóhannsson
Th. Lifman
Brown, Man.:
T. J. Gíslason
Selkirk, Man.:
Einar Magnússon
Mrs. J. E. Erickson
Mrs. S. Isfeld
Riverton, Man.:
Mrs. Anna Árnason
Mrs. Valgerður Coghill
Wynyard, Sask.:
Jón Jóhannson
H.*'Axdal
Leslie, Sask.:
Rósm. Árnason
Argyle, Man.:
A. E. Johnson
Tryggvi Johnson
Mrs. H. C. Josephson
G. J. Oleson
HUNGURVOFAN í
HEIMINUM
Eftir W. R. Clarke
Washington — Það er viður-
kent hér í höfuðborginni af
stjórnarvöldum þessa alsnægta
lands, að yfir heiminum vofi
hinn ægilegasti fæðuskortur,
sem sagan hefir frá að segja. —
Truman forseti hefir, samkvæmt
upplýsingum frá sérfræðingum
sínum, orðað það á þessa leið:
Afskaplegt hungur vofir yfir
þremur fjórðu hlutum jarðarinn-
ar, sem verður valdandi miljón-
um dauðsfalla og langvarandi
hnignun þeirra sem af lifa, nema
þessi heimsálfa geri alt sem
mögulegt er til að hjálpa og bæta
úr þessum vandræðum, og til
þess að geta veitt fullnægjandi
hjálp, þurfum vér að spara við
oss sjálfa hér í þessari álfu. Þetta
er ástandið, eins og sérfræðing-
arnir segja oss að það sé.
Evrópa þarfnast 17,000,000
tonna af kornmat, fram yfir það
sem þar er til, það mesta sem
hveitiræktarlöndin geta látið, er
12,000,000 tonn, en þá vantar
5,000,000 tonn, sem væri nóg til
að búa til úr 11,000,000,000
brauð. Brauðskamturinn í Ev-
rópu er hálft brauð á dag, og
það er sem þarf til að gefa Ev-
rópu fólkinu sinn brauðskamt í
sex mánuði. Vegna þess, hve
lítið er um aðrar fæðutegundir,
er brauðið aðal fæðan.
A
Svona er matar ástandið í Ev-
rópu. En hungursvofan hangir
eigi síður svört og ægileg yfir
Asíu. Hrísgrjóna uppskeran í
þeim lönudm sem þá kornteg-
und rækta, er langt undir meðal-
lagi. Á Indlandi er uppskeran
12-15 prósent minni en í meðal
lagi, og Japan hefir ávalt þurft
að kaupa 15 prósent af þeim
hrísgrjóna forða sem þeir hafa
þurft. Uppskeran í Burma og
Indonesia er jafnvel minni en á
Indlandi. Um ástandið í Kína
hafa ekki neinar skýrslur verið
birtar.
Þannig er matvæla vöntunin í
heiminum, og birgðirnar sem
fyrir eru, eins og hér er sýnt, eru
hvergi nærri nógar til að bæta
úr skortinum.
Af þessum 12,000,000 tonna,
sem alþjóða matvælanefndin á-
ætlar að sé fáanleg hafa Banda-
ríkin lofast til að láta 6,000,000
tonn, og að Caanda, Ástralía og
Argentína, láti það sem til vant-
ar. En þurkar á suðurhveli jarð-
ar hafa dregið úr uppskerunni til
stórra muna, svo að Ástralíu og
Argentínu verður alls ekki hægt
að láta sinn áætlaða skerf, af
þessum 12,000,000 tonnum.
En þó þetta fengist, þarf þar
að auki 5,000,000 tonn til þess
að geta forðað Evrópu þjóðunum
frá hungri og margfalt meira til
að verja hungri í Asíu.
Bandaríkin byrjuðu yfirstand-
andi uppskeru ár með 1,414,000,-
000 mælum hveitis. 31. desember
voru eftir 689,000,000 mælar. —
Með góðri uppskeru vetrar hveit-
is, gætu Bandaríkin uppfylt sinn
hluta, þó það yrði með nokkrum
erfðileikum. En uppskera vetr-
arhveitis verður ekki góð. Þurk-
ar hafa dregið úr vexti hveitis-
ins, og í fyrstu viku febrúar fóru
svartir rykmekkir yfir mikinn
hluta Kansas, Missouri og Okla-
homa, sem líklega valda mikl-
um skemdum á vetrarhveitinu.
Canada byrjaði yfirstandandi
uppskeruár með 576,000,000
mæla hveitis og haust og vetrar
út^utningur nam 160,000,000
mæla. Á uppskeru árinu þarf
til fæðis, skepnufóðurs og út-
sæðis 183,000,000 mæla, svo
þrátt fyrir hina miklu heima-
notkun hveitis, hefir Canada get-
að uppfylt sinn skerf, og getur
haldið áfram að gera það. En
það þarf meira með en að leggja
fram sinn skerf, það þarf að bæta
við 5,000,000 tonna til þess að
bjarga Evrópu, og margfalt
meira til að forða Asíu frá
hungursneyð.
Bandaríkin hafa brúkað miklu
meir af korntegundum, síðast-
liðna 6 mánuði, en vanalega, til
manneldis, gripafóðurs, öls og á-
fengis tilbúnings.
Heima notkun hveitis í Can-
ada árið 1944-45 var meiri en
nokkurntíma áður, eða 183 milj.
mæla af hveiti og ótalin fjölda
mæla af öðrum korntegundum.
Eftir þessum tölum að dæma,
ætti Canada að geta gert meir en
teggja fram sinn áætlaða skerf.
Canada getur bætt við sig tals-
verðum hluta þessara 5,000,000
tonna sem til vanta, og ef heima
notkun er minkuð, með því að
brúka ekki hveiti til skepnufóð-
urs, þá gæti Canada, kanske,
lagt fram alt að helmingnum af
því sem til vantar. Auk þess
má brúka flestar aðrar kornteg-
undir en hveiti, til manneldis.
En Bandaríkin eiga erfitt með
að leggja fram nokkuð nálægt
því sem á vantaði að fullgera
þessi auka 5,000,000 tonn. Svo
í þeirri von að geta bætt úr
hungursneyðinni um allan heim,
hafa Bandaríkin, eftir skipun
forsetans, ákveðið á fullskipuð-
um ráðuneytisfundi, að sópa inn-
an kornbyrgi sín og banna
samhrúgun hveitis, og borða
blakt brauð, sem stafar af því að
mala meira af hinum ytri lögum
hveiti kornsins saman við hveit-
ið, lækka ákveðna markaðsvigt
gripa, og takmarka að miklum
mun krontegundir til öls og á-
fengis gerðar.
En þó öllum þessum ströngu
fyrirmælum verði fyllilega beitt,
segja sérfræðingarnir, að það sé
engin leið að koma í veg fyrir
hungur. Það er hugsanlegt að
Evrópu geti orðið bjargað, að
því leiti, að þar verði ekki beint
hungur, en skortur, eins og verið
hefir síðustu fimm árin. En að
koma í veg fyrir að hinn mikli
fjöldi í Asíu líði ekki hungurs-
neyð, er með öllu ómögulegt.
—Lauslega þýtt. G. E. E.
Gifting
Brúðkaupsathöfn fór fram að
heimili séra Philip M. Petursson,
laugardaginn, 16. febrúar, er
gefin voru saman í hjónaband,
John Leslie Hand og Alda Soffia
Davidson, dóttir þeirra hjóna
Haralds Davidson og Ragnheiðar
Strandberg. Þau voru aðstoðuð
af Mr. og Mrs. F. Karody. Einnig
voru foreldrar beggja brúðhjón-
anna viðstödd, auk annara vina
Framtiðarheimili þeirra verður
hér í Winnipeg.
BÆJARKOSNINGARNAR
Á ÍSLANDI
Bæj arkosningar fóru fram á
íslandi í lok janúar mánaðar. —
Hafa Islendingar hér verið að
spyrja um úrslit þeirra. 1 einu
blaði að heiman, sem Hkr. hefir
borist, blaðinu “Þjóðviljinn” frár'
29. jan., er úrslitanna getið. Virð-
ast þær bera vott um, að mjög
litlar eða engar breytingar hafi
átt sér stað, að því er fylgi stjórn-
málaflokkanna áhrærir. Hér
skulu úrsitlin sýnd í nokkrum
stærri bæjum.
Reykjavík
A (Alþfl.) 3952 atkv. 2 m
B (Fram.) 1615 atkv. 1 —
C (Sósfl.) 6946 atkv. 4 —
D (Sjsfl) 11833 atkv. 8 —
Við bæjarstjórnarkosningarn-
ar 1942 voru úrslitin þessi: Sós-
íalistaflokkur 4558 atkv. Alþfl.
4212, Farmsókn 1074 og Sjálf-
stæðisfl. 9334 atkv.
Hafnarfjörður
Á kjörskrá voru 2469 atkv.
greiddu 2288.
A (Alþfl.) 1186 atkv. 5 m
B (Sjstfl.) 773 atkv. 3 —
C (Sósfl.) 278 atkv. 1 —
Auðir og ógildir seðlar 36.
1942 voru tölurnar þessar: Sós.
129, Alþfl. 987, Sjálfstfl. 933.
Vestmannaeyjar
Á kjörskrá voru 2134 atkvk.
greiddu 1858.
A (Alþfl.) 375 atkv. 2 m
B (Fram.) 157 atkv. 0 —
C (Sosfl.) 572 atkv. 3 —
D (Sjstfl.) 726 atkv. 4 —
Auðir seðlar 20, ógildir 8.
1942 voru atkvæðatölur þess-
ar: Sós. 463, Alþfl. 200, Fram-
sókn 249, Sjstfl. 839.
Akureyri
Á kjörskrá voru 3787 atkv.
greiddu 3240.
A (Alþfl.)
B (Fram.)
C (Sósfl.)
D (Sjstfl.)
684 atkv. 2 m
774 atkv. 3 —
819 atkv. 3 —
808 atkv. 3 —
1942 voru tölurnar þessar: —
Sós. 608, Alþfl. 274, Framsókn
802, Sjstfl. 564 og borgaralisti
348.
ísafjörður
Á kjörskrá voru 1627, atkv.
greiddu 1474.
A (Alþfl.) 666 atkv. 4 m
B (Sós.) 251 aktv. 1 —
C (Sjstfl.) 535 atkv. 4 —
Auðir 16, ógildir 6.
1942 féllu atkvæði þannig: —
Óháðir (Sósfl. o. fl.) 257, Alþfl.
714, Sjálstfl. 378.
Siglufjörður
Á kjörskrá
greiddu 1511.
A (Alþfl.)
B (Fram.)
C (Sósfl.)
D (Sjstfl.)
Auðir 7
voru 1751, atkv.
473 atkv. 3 m
142 atkv. 1 —
495 atkv. 3 —
361 atkv. 2 —
ógildir 1.
1942 greiddu 1482 atkv. og
féllu þau þannig: Sósfl. og Alþfl.
698, Framsókn 286, Sjstfl. 331,
óháðir og utanfl. 157.
Neskaupstaður
Á kjörskrá voru 697, atkv.
greiddu 608.
A (Alþfl.)
B (Fram.)
C (Sósfl.)
D (Sjstfl.)
134 atkv. 2 m
87 atkv. 1 —
293 atkv. 5 —
153 atkv. 4 —
Auðir 8, -égildir 10.
1942 greiddu 528 atkv. er féllu
þannig: Sós. 178, Alþfl. 152,
Fram. 87, Sjstfl. 105.