Heimskringla - 27.02.1946, Blaðsíða 3

WINNIPBG, 27. FEBRÚAR 1946
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
sjóa tveggja ver-
sköpunarlífi
alda.”
Þó ekki sé unt sem stendur að
maela gagngert með neinni sér-.-j gegna.
stakri kennngiu, virðist samt
kenning Dr. Davis vera bygð
a hugsunarfræðilega góðum
grunni. Er því ekki óhugsandi að
hún kunni að lyktum að reynast
fullnaðarráðning þessa torráðna
úrlausnarefnis.
Ef tunglið á uppruna sinn að
rekja til jarðarinnar, hefir það
að líkindum eitt sinn haft gufu-
hvolf. Grein má gera fyrir hvarfi
þcss með aðstoð fræðikenningar-
innar um hreyfikraft gasteg-
unda. Samkvæmt • henni eru
frumagnahóparnir (sameindirn-
ar) á sífeldri hreyfingu í allar
attir með geipilegum hraða, og
rekast hver á annan; áreksturinn
kastar þeim aftur eins og fjaður-
niögnuðum kúlum. Meðalfertala
(fertala eða kvaðrat er tala, sem
er margfölduð með sjálfri sér)
sameindahraðans breytist í öf-
ugu hlutfalli við ferrótina af
sameindarþyngd gasins, og í
heinu hlutfalli við ferrót algers
hitastigs. Gildi þessa hraða,
þegar hitastigið er núll á Celsíus,
er 1.84 kílómetrar á sekúndunni,
þegar um hydrogen-gas er að
ræða, 1.31 fyrir helium, 0.62 fyr-
ir vatnsgufu, 0.49 fyrir nitro-
§eu, 0.46 fyrir oxygen og 0.39
fyrir carbon-gas. 1 hundrað stiga
hita á Celsíus, eykst hraði gas-
tegundanna um seytján af
hundraði.
1 hverri fjarlægð sem er, frá
hverjum líkama sem vera skal,
er hinn svonefndi fleybogahraði
(parabolic velocity; það er að
shilja: smáögn, sem hreyfist eft-
lr fleybogabraut, hver sem
framsóknarstefnan kann að vera,
kemur aldrei aftur; en ef smá-
°gu hreyfist eftir sporbaugs-
hraut, kemur hún aftur á reglu-
hundnum millibilum. Er því
iieybogahraðinn oftlega nefnd-
Ur “undankomuhraði”), sem er
hominn undir stærð líkamans;
°§ ef hraði smáagnarinnar í
hvaða fjarlögð sem er fer fram
undankomuhraðanum, getur
ætti jörðin að geta haldið næst- Jóhannesi og tekur því upp orð-
um því í ótakmarkaðann tíma. rétt það sem hann heyrði af
En um tunglið er öðru máli að munni þeirra er bezt þektu hann.
Þar hyrfi hydrogen og Þeir lýsut honum svo, að hann
helium undir eins; vatnsgufa hefði verið, “sérstakur myndar-
nokkuð seinna, en mundi hverfa maður”, “völundur á smíðar”, og
með öllu innan mjög skamms “einstakasta ljúfmenni.”
tíma, í jarðfræðilegum skilningi Þeim hjónunum varð ekki
talað. 1 suðuhita, myndi oxygen barna auðið. Hvorugt þeirra festi
og nitrogen dreifast og að lykt- verulega rætur hér Qg höfðu ætíð
um hverfa með öllu; ogef tungl- hugsað sér að flytja heim til Is-
ið var nokkurn tíma verulega lands aftur einhverntíma. 1 bana-
heitt, hefir það hlotið að missa legunni talaði hann ákveðið um
þyngri lofttegundirnar einnig. að fara heim ef sér batnaðj. Lét
Ef tunglið skortir gufuhvolf, því ekkjan brenna lík hnas, með
liggur það í hlutarins eðli, að það fyrir augum að taka öskuna
ekkert vatn sé á yfirborði þess, með sér ef hún kynni að fara
né raki í grundu, því hann myndi heim síðar.
undir eins hafa gufað upp og Guð fylgi þér, góði íslending-
myndað vatnsgufuhvolf. Hafi ur, heim til ættlandsins elskaða
vatn því nokkurntíma verið í og inn í hið fegurra og fullkomn-
tunglinu, hefir það að sjálfsögðu ara líf, er þú varst sannfærður
þannig gufað upp og horfið út í um að tæki við etfir dauðann.
geiminn, sameind eftir sameind. i •
En hversu augljóst sem þetta er,
kann vatneldi að vera þar í efna-
samsetning kletta.
Tunglið er áhrifamikil og fög-
ur sjón að sjá, jafnvel með berum
augum. 1 því eru margbreytileg
auðkenni, tengd margvíslegum
goðsögnum og þjóðtrú. 1 sterk-
um sjónauka, hverfa þessi auð- Dear Friend:
kenni, en í þeirra stað koma í Are you one of those people
ljós hin verulegu einkenni þess, who have been looking for some
er gera tunglði að öllu samtöldu way Ðf sending help to the suffer
fegursta hnött himinsins. | ing millions in Europe? If so, the
í flestum tilgangi er bezti tím- Unitarian Service Committee of
inn til að athug,a tunglið þegar Canada may be the answer to
það er frá sex til tíu nátta gam- your problem.
alt. Þegar það er fult, sjást fáir ( This Committee, whose head-
hlutir vel, því þá er hádegi þar, quarters are in Ottawa, has been
og þess vegna engir skuggar, er given authority by the Dominion
því alt tilbreytingarlaust og Government to act as a War
miklu tilkomuminna.
Árni S. Mýrdal
Blöðin á Islandi eru beðin að
taka upp þessa dánarfregn.
A. E. K.
UNITARIAN SERVICE
COMMITTEE OF
CANADA
JÓHANNES LÁRUSSON
1872 — 1945
ur
t'yugdarafl líkamans ekki dregið
uana til sín aftur, og heldur hún
byí áfram út í geiminn. Á yfir-
°rði jarðarinnar er undankomu-
raðinn 11.188 kílómetrar á
Sekúndunni; en á yfirborði
tuuglsins er hann aðeins 2.38
aa./sek.; og á yfirborði sólar,
^ km./sek.
Jafnvel þó meðalhraði sam-
eiudanna sé talsvert minni en
eybogahraðinn, hverfur gufu-
v°lfið samt smátt og smátt, sök-
11111 undankomu yztu hraðskreiðu
Saiueinadnna, þar, í útjaðri gufu-
v°lfisns, eru sameindirnra svo
^aiaðar, að mikil líkindi eru til
að aretísirar stöðvi þær ekki, og
... þ®r haldi þannig stefnunni
^drað útígeiminn. Það virð-
als Sðrniívæmt Jeans, að ef með-
atneindahraðinn er einn þriðji
uankomuhraðans, rýrnar
b? uhvolfið um helming frá
fáu*1^ uPPrunalegu stærð þess á
fi. vikum; ef hann er einn
Sa 01 Undankomuhraðans, yrði
ár. SVarandi tími nokkur þúsund
’ en sé hann einn fimti, verður
,-^arandi tími þúsundir mil-
JOíla ára.
gast^ ^essu sést, að allar þektar
_ e§Undir, jafnvel hydrogen,
Charity Fund, and to make pub-
lic appeals for support. It rend-
ers help in the following four
ways:
(1) By collections of used
clothing, including boots and
shoes, and bedding.
Þessi listfengi og vel gefni at- (2) By raising funds to pur-
orkumaður andaðist í Vancou- chase food and urgently needed
ver, B. C., 29. júlí 1945. Hann medical supplies.
var fæddur 11. sept. 1872 áNarf-J (3) By inauguration of a
eyri við Breiðafjörð. Foreldrar foster-parent system for desti-
hans voru Lárus Jónsson og Ing- tute and war- shocked children.
veldur Björnsdóttir, búandi hjón (4) By sending utility and edu-
á Narfeyri. Hann misti föður cational kits, and toys to the
sinn þegar hann var tveggja ára children overseas.
gamall og ólst upp hjá
sinni tli tvítugs aldurs.
hann til Reykjavíkur og
þar trésmíði. Lagði hann
móður | The Unitarian Service Comm-
Þá for itte6) with headquarters in Bost-
lærði ori) bas releif agencies in fifteen
ser' countries; but the U. S. C. C., of
staklega fyrir sig mublusmíði og wbich Dr. Hitschmanova, who
fór síðan til Kaupmannahafnai recentiy addressed several meet-
til fullnaðarnáms í þeirri grein. ingS in winnipeg is Executive
Að því loknu fór hann aftur til gecretary, has decided to concen-
Reykjavíkur og vann þar að irate ii;s help on two countri’es
húsabyggingum og öðrumsmíð- oniy — Czechoslovakia and
um- France.
Til Ameríku fór hann árið The winnipeg Branch of the
1912 og var fyrsta árið þar í Win- c g c c is organized to receive
nipeg. For hann þá vestur að contributions from all those who
Kyrrahafi og settist að í Prince wish to send their help through
Rupert, B. C. Þar giftist hann Qur organization. Besides free
eftirlifandi ekkju, Jóhönnu Jóns-. ocean trangportation to France,
dóttir, frá Seglbúðum í Vestur- £ree inland transport of all ship.
Skaftafellssýslu. Áttu þau ^ax\ments for the u S. c. C. has
heimili upp frá því, eða þar til i been secured through the court-
september 1944 að þau foru til esy and understanding of ths
Vancouver til að leita botar a . directors of the Canadian Pacific
langvarandi (8 ara) heilsubilun,
sem Jóhannes þjáðist af.
Bar hann heilsubilun sína með
stillingu og þreki. Gekk hann að
vinnu sinni hvern þann dag er
veikin vægði honum svo að hann
væri ferðafær. Heyrðist hann
aldrei mögla eða kvarta.
Sá er þetta ritar kyntist aldrei
Railway Company.
The First Federated Church
of Unitarians and Other Liberal
Christians, on Banning St. at
Sargent Ave., will be open to
receive contributions every Fri-
day afternoon, commencing Fri-
day, February 22nd, from 2 to 5 !
o’clock. Parcels may also be left
Hirðisbréf
Til Presta og Prófasta á íslandi.
eftir Sigurgeir Sigurðsson biskup
Ný útgáfa með inngangsorðum eftir
Bergþór Emil Johnson
sem er útgefandi og kostnaðarmaður
Til sölu í Bókabúð Davíðs Björnssonar,
j 702 Sargent Ave., Winnipeg
6r® 50V, sent póstfrítt.
at the church whenever the:
church is open. Besides Sundays,!
it is open regularly on Wednes- ]
day, Thursday and Friday even-
ings. Used clothing should be
clean and, if possible, in good
repair. Sewing groups, however,!
have been formed to make re-'
pairs if necessary. It is our desire
to send clothing the recipients
will be proud to wear, and that
will help to restore their morale.!
Remember, too, that blankets
are very much needed.
Contributions of money may
be brought to the Church or sent
to either the secretary, Mrs. K.
O. Mackenzie, 501 Dominion St.,
or the treasurer, Mrs. B. E. John-
son, 1059 Dominion St. Cheques
should be made out to the Uni-
J tarian Service Committee of
Canada.
Individuals or groups of per-
sons may become foster-parents
to a war-shocked child by con-
tributing $15.00 a month for at
least three months. This will
keep such a child in a Unitarian
Convalescent Home for three
months. It has been found that
war- shocked children need at
least three months of complete
; rest and medical care. This they
i receive in the Convalescent
Home, and more if they need it.
If you wish to become a foster-
parent, send your cheQue each
month, or the whole amount at
once if you prefer, to either the
secretary or the treasurer, and
make it out to the Unitarian
Service Committee of Canada.
Utility Kits contain the follow-
ing: 1 tooth brush, 1 tooth paste,
1 towel, 1 face cloth, 4 handker-
cheifs, 1 chocolate bar, 1 sewing
kit, 1 unbreakable comb, a child-
ren’s book or magazine, or pic-
tures of Canada, a letter and
picture of the donor.
Educational Kits contain the
following: crayons, 1 or 2 writing
pads, 1 pen holder and 2 or 3
nibs, 1 sharpened pencil, 1 eras-
er, 1 note book, 1 pencil sharpen-
er, 1 bar soap, a children’s book
or magazine, or pictures of Can-
ada, a letter and picture of the
donor.
These kits should be packed
in a box which the children can
keep. An overseas mailing box,
decorated with a picture per-
haps, is quite suitable. Child
ren’s or Young People’s groups
may be specially interested in
this project.
Toys are needed for the child-
ren who have never learned to
play, who have never smiled.
These toys will do much to re-
store them to normal child life.
Contributions of toys will also be
received at the Church.
Shipments will be made to the
coast and thence overseas as oft-
en as sufficient quantities are
received.
The people, and especially the
children, of Europe are calling
to you for help. Will you answer
the call?
Yours sincerely,
Gertrude M. Ransom,
Chairman of the Winnipeg
Branch of the U.S.C.C.
Any of the officers or any of
the following members of the
Local Committee will be glad to
answer further inquiries:
Mrs. J. F. Kristjansson, 788
Ingersoll St., Phone 38 247; Miss
Agnes Craig, 123 Home St., Ph.
33 226; Mrs. Wm. Dodds, 290
Centennial St., Ph. 403 777; Miss
Thora Asgeirson, 657 Lipton St.,
Ph. 71 182; Mrs. J. B. Skapta-
son, 378 Maryland St., Ph.
36 975; Mrs. W. F. Oldham, 205
Maplewood Ave., Ph. 47 112.
Ofanskráð bréf er sent þessa
viku til einstaklinga hér í borg, í
sambandi við “Silver Tea” sem j
haldið verður í samkomusal
Sambandskirkju, mánudaginn 4.
marz kl. 2.30 til 5.30. Það virð-
ingarverða starf sem Sambands-
söfnuður í Winnipeg hefir tekið
að sér í líknarstarfsemi til hjálp-
ar nauðstöddum í Evrópu hefir
fengið svo góðar undirtektir á
stuttum tíma að undrun sætir.
Vonast er eftir að fólk f jölmenni
á þetta “Silver Tea” og sýni í
verkinu löngun til hjálpar. Þess-
ar velþektu konur verða við te-
borðin að skenkja gestum: Mrs.
D. C. Aikenhead, forseti Womens
Canadian Club, Mrs. S. J. Farm-
er, Miss Avis Clarke, forseti Uni-
versity Women’s Club, Mrs. R.
Pétursson, Mrs. Albert Moore,
forseti American Women’s Club
og Miss Pearl Snyder, vara-for-
seti, Professional and Business
Women’s Club. Á skemtiskrá
verða Dr. Lotta Hitschmanova,
Mrs. Elma Gíslason og Thora
Ásgeirson.
SNORRI KRISTJÁNSSON
1862 — 1944
Hinn 21. marz 1944, dó í San
Diego mætur Islendingur, Snorri
Kristjánsson. Hann var fæddur
að Þverá í Þingeyjarsýslu 8. okt.
1862 og var því hálfnaður með
annað árið yfir áttrætt þegar
hann dó.
Foreldrar hans voru Kristján
Stefánsson og Jóhanna Arnfinns-
dóttirj búandi hjón á Þverá. —
Snorri var yngstur af 10 systkin-
j um. Þrjú þeirra, auk Snorra,
fluttu til Ameríku: Benedikt, er
bjó á Finnsstöðum í Nýja-lsl.;
Þuríður, ekkja eftir Gamalíel,
son séra Páls á Völlum; Björg
kona Sigvalda Jónssonar, sem
lengi hafði mjólkurbú í Winni-
peg. Þessi systkini eru nú öll
dáin.
Snorri ólst upp á Þverá til
fermingar aldurs, en eftir ferm-
inguna fór hann að sjá fyrir sér
sjálfur, líklega sem vinnumaður
hjá öðrum eftir því sem þá tíðk-
aðist. Snemma bar mjög á söng-
hneigð hjá honum. Eignaðist
hann orgel, lærði að lesa nótur
og leika á orgélið, hefir þurft til
þess sterka hvöt, staðfestu og á-
stundun eins og þá var háttað í
j þeim efnum á Islandi. Þegar
hann stóð yfir fé, tók hann með
sér messusöngsbókina og lærði
bassana við þau lög er sungin
voru við húslestrana á kvöldin.
Má af þessu ráða, meðal annars
að hann hafi verið á heimilum er
talin mundu í betri röð.
Árið 1889 flutti Snorri til
Ameríku. Dvaldi hann fyrsta ár-
ið hjá frændum og vinum í Nýja-
Islandi, en fór þá til Norður Da-
kota og var 3 ár hjá Indriða Sig-
urðssýni að Mountain.
Hann giftist árið 1894 og gekk
að eiga Elínu Sigurðardóttir Lax-
dal. Voru foreldrar hennar Sig-
urður og María er bjuggu á
Krossastöðum á Þelamörk, í
Eyjafjarðarsýslu. Þau Snorri og
Elin fluttu til Nýja-ísl. skömmu
eftir giftinguna og settust að í
Riverton, Man. Voru þau þar í
6 ár. Þaðan fluttu þau til Moz-
art, Sask., og bjuggu þar í 18 ár.
Tóku þau sig enn upp þaðan árið
1920 og fóru alla leið til San
Diego, sem er syðsta strandborg-
in í Californíu-ríki. Voru þau bú-
in að búa þar í 24 ár þegar
Snorri dó, 21. marz 1944, eins og
fyr er sagt.
Þau Snorri og Elin eignuðust
12 börn. Dóu 3 þeirra í æsku, en
tvö á fullbrðins aldri og gift. Þau
sem dóu fullorðin voru: María
Jóhanna, gift Óla Helgasyni frá
Garðar, N. D., og Lúðvík Norð-
mann, giftur Stellu Árnason frá
H HAGBORG FUEL CO. ★ H
Dial 21 331 No.^,1) 21 331
Winnipeg. Á lífi eru 7 synir:
Njáll, Aðalsteinn Laxdal, Þór-
hallur Snorri, Wilfred Kristinn,
Ólafur Mozart, Sigvaldi Björg-
vin og Kristján Sigurður. Þessir
piltar eru allir giftir nema Krist-
ján og allir búsettir í Californíu-
ríki. Barnabörnin eru 9. Nöfnin,
sem þessi hjón velja börnum sín-
um eru all skír vitnisburður um
hugarfar þeirra. Ekki hafa
hjartatengslin við Island verið
slitin þegar þau létu heita Njái
og Snorra og Þórhall. Nöfn
yngsta sonarins eru sýnilega afa-
nöfnin bæði. Mozart og Björgvin
er ekki heldur gripið úr lausu
lofti.
Snorri var merkur og mætur
maður að mörgu. Hann var fróð-
leiksgjarn og fylgdist vel með
því sem gerðist um hans daga.
Hann var frjálshugsandi og rann
sakandi sál. Kjör hans veittu
honum engin tækifæri til skóla-
mentunar, en hann notaði þær
stundir sem honum gáfust frá
hversdagsönn bóndans, til að
auðga anda sinn með fróðleik og
fegurð. Hann þótti lesa hverjum
manni betur. Var hann því oft
fenginn til að lesa húslestra þeg-
ar prestlaust var í frumbýlinu.
En músikin var hans mesta yndi.
Veitti hann öðrum gjarnan til-
sögn í söng og á hljóðfæri.
Hann var ágætur heimilisfað-
ir og í raun og veru heima elskur.
Þó hafði hann unun af að menn
heimsæktu hann og skemti hann
þá gestum sínum oft með söng.
Var gott að koma á heimili þeirra
hjóna og njóta þar gestrisni
þeirra og alúðar. Vildu þau öll-
um gott gera og munu hafa lagt
gott eitt til, hvers sem þau kynt-
ust. Áreiðanlega hefir Snorri
kvatt þennan heim í sátt við alla
menn.
Við störum á eftir þér Snorri,
en stundum ef tíðin er löng,
þá unum við ennþá í anda
við óminn af þínum söng.
A. E. K.
50 ára minningar um
skáldskap Borgfirginga
Fyrsta hefti er nú komið á
bókamarkaðinn, og er það ákveð-
inn vilji útgefandans að ekki
líði á löngu að fleiri hefti komi
fyrir almenningssjónir. — Þetta
hefti er 30 blaðsíður, í góðri kápu
og prentað á ágætan pappír. —
Verð: 50c. — Fæst í Bókabúð
Davíðs Björnsson og hjá Viking
Press Ltd.
MTISIIS
allan ársins hring
með
ELECTRIC
WATER
HEATER
Hreinni — öruggari — sparneytnari
Til að fullnægja kröfum yðar verðið þér að ganga
úr skugga um að vantsgeymirinn og hitunartækið
séu í réttu hlutfalli við þarfir heimilisins. Aflið
sérfræðilegra leiðbcininga með því að síma 848 161.
CITY HYDRO