Heimskringla - 20.03.1946, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 20. MARZ 1946
HVÍTAGULL
Aníta mundi nú alt í einu eftir því, sem
Westlake hafði sagt henni kvöldið áður. Hann
hafði ekki nefnt neinn á nafn, en nú skildi hún
að hann hafði átt við Edda og Mamie. Af því
að hann var umhyggjusamur maður, hafði hann
viljað búa hana undir það, sem hún átti í vænd-
um. Síðla sumars árið áður hafði Eddi farið til
Edmontno til að sjá ný andlit, eins og hann
komst að orði, og hafði orðið skotinn í Mamie,
sem ekki hafði sem bezt orð á sér. Hún hafði
haldið hann góðan feng vegna þess, að hann
hafði með sér fjögur þúsund dali í glerhörðum
peningum, og auk þess fleipraði hann um gull-
fundinn. Loksiiís hafði Mamie komið honum
til að giftast sér og fara með sig norður.
Hér höfðu svo óbygðirnar, örðugleikamir,
sem fylgja æfinni þar og vetrarkuldinn, gert
hana bókstaflega mannýga. Mamie vildi kom-
ast til bæjarins ,til ljósanna, hávaðans og fólks-
fjöldans, og mánuðum saman hafði hún reynt
að koma Edda til að selja þann hluta, sem hann
átti í gullnámunni við Bjarnarána, og fara með
sig suður á bóginn. Orðbragð Mamie þegar í
hana fauk, og hinar aumkvunarverðu tilraunir
Edda að sefa ofsa hennar, voru helzta skemtun
fólks í Northumbríu. •
Vesalings Eddi. Aníta kendi í brjósti um
hann. Hinn góðlátlegi og einfaldi maður átti
ekki skilið að eignast slíkt skass fyrir konu.
Góð kona hefði gert úr honum hamingjusaman
og góðan mann. Séð um tjaldið hans og hirt
hann sjálfan. En nú var hausavíxl á hlutunum.
Hann þjónaði Mamie og hirti hana og launin,
sem hann fékk var ruddaleg fyrirlitning. Þegar
þau höfðu matast fór Jim og litaðist um á eyj-
unni, en Aníta braut upp farangur þeirra á
meðan. Á hæðarkollinum fundu þau sér tjald-
stæði þar, sem stutt var til vatns og auðvelt til
eldiviðarfanga.
“Hérna skulum við setja upp tjaldið, þá
hitar sólin það upp um árdegið,” sagði Jim.
“Bíddu hérna á meðan, Aníta, eg ætla að sækja
það, sem eftir er farangursins. Hann lét niður
byrði sína og fór úr treyjunni. “Þér leist víst
ekki betur en vel á hana Mamei?” spurði hann.
“Hún er hræðileg!” svaraði Aníta af hjart-
ans sannfæringu. “Eg vil ekki hafa neitt meira
saman við hana að sælda en nauðsynlegt er, og
alls ekkert nema vegna Edda.”
“Eg er á sama máli. En nú sérð þú kanske
hversvegna eg vildi ekki að þú færir til baka til
Edmonton?”
“Hvað meinar þú með því?”
“Hm — hún ætlar að fara þangað aftur —
en annars ættir þú altaf að breyta þveröfugt við
það, sem hún breytir,” svaraði hann vandræða-
lega.
Jim flýtti sér ofan eftir og smám saman
varð Anítu það ljóst hVað hann hafði átt við.
Þetta var eins og högg í andlitið! Nú skildi hún
hvers vegna að hann hafði ekki viljað að hún
kyntist neinum í Smith víginu er þau fóru norð-
ur. Og áhyggjur hans yfir hvað fólk segði um
hana í Northumbríu! A bak við alt saman var
hugsun hans hvað hent hafði Edda Kimritz, för
hans til bæjarins, þar sem hann hafði náð í
Mamie, eða réttara sagt þar, sem Mamie hafði
náð í hann! Jim var farinn að velta því fyrir
sér hvort hlutskifti sitt og Edda væri kanske
ekki eitt og hið sama að mörgu leyti.
Anítu varð þungt fyrir brjósti þar, sem hún
hallaðist upp að einni eikinni — og auk þess
varð hún öskureið við Jim. Fjúkandi reið við
hann í fyrsta skiftið síðan þau hittust. Þessi
þegjandi samanburður hans á henni og Mamie
Kimritz var dropinn, sem fylti bikarinn svo að
út af flaut! Annað eins gat hún ekki staðist.
Að Jim þætti ekki vænt um hana, að hann gerði
hana ekki að trúnaðarmanni sínum, að hann var
mjög þagmælskur um fortíð sína — það varð
svo að vera — en þegar hann kórónaði alt sam-
an með því að setja hana á sama bekk og Mamie
Kimritz, þá hafði hann fært skörina upp í bekk-
inn.
Hún hafði haldið að bikaj sinn gæti ekki
verið beiskari en þegar hún kom til Northum-
bríu — en þetta var tífalt verra. Einhver
strengur brast í hjarta hennar, og um leið gafst
hún upp. Fyrir hverju varð nú barist framar?
Tíu mínútum síðar kom Jim aftur með mikla
byrði.
“Heldurðu áð þú getir farið og sótt smá-
dótið, sem eftir er, Aníta?” En svo bætti hann
við óttasleginn: “Hvað gengur að þér? Ertu
veik?”
Aníta horfði á hann með leiftrandi augum.
“Já, eg er sjúk! Eg er sjúk af því að vera
fimta hjólið í vagninum og helsi um háls þinn!
Veik yfir að þú hyggur að eg hafi spilt mann-
orð! Eg ætla mér ekki að dvelja hér ásamt þér.
Eg fer heim til Edmonton,” sagði hún ákveðin.
“Til Edmonton?” Jim starði á hana ótta-
sleginn.
“Já, til Edmonton. “Ef þú getur flogið með
mig til Northumbríu — og það er eina bænin,
sem eg mun nokkru sinni biðja þig — þá mun
eg sjálfsagt geta fengið lánaða peninga hjá
David Westlake og komist það, sem eftir er
vegarins. Hér verð eg ekki hvað sem á dynur.
Eg vil ekkert framar hafa með þig að gera!
Aníta dró af sér hringinn, sem hann hafði gefið
henni í bænum og varpaði honum fyrir fætur
hans. “Þama, þú getur gefið hann einhverri
annari stúlku þegar þú kemur næst til Edmon-
ton!”
Jim tók upp hringinn. Hann leit ýmist á
hann eða á Anítu.
“Hversvegna — hvað hefir komið fyrir?”
stamaði hann. “Eg skil þetta ekki. Hefi eg
gert eitthvað----?”
“Já, við getum slept að tala um það. Þú
sýnir mér engan trúnað og þá þarf eg ekki
heldur að sýna þér neinn. Eg tek þetta fram,
að eg vil komast til Northumbríu og það er alt
og sumt.”
“Já, en — eg skil þetta ekki. Þegar við
vorum í Nrothumbríu, varst þú óð og uppvæg
að komast hingað-----”
“Já, eg veit það. í Northumbríu var eg
heimsk, en eg er það ekki lengur. Eg fer! Það
er ekki þörf á því, að brjóta upp farangur minn,
né reisa tjald fyrir tvo, og það tefur þig ekki
nema fáeina tíma að flytja mig til Northumbríu.
Þá verður þú laus við mig.”
Nú var Jim alveg ráðalaus, og það kom þó
ekki oft fyrir. Hann þorði óhræddur að berjast
einn við hálfa tylft kynblendinga og Gilmour
félagið, en þetta var alt annað. Þetta var alveg
nýtt. Hann leitaði eftir orðum.
“Aníta — eg hlýt að hafa gert eitthvað —
en eg veit ekki hvað það er. Er þér í raun og
veru alvara að þú viljir fara í burtu frá mér?”
sagði hann hægt.
“Já, bláföst alvara. Og enn þá eitt, Jim
Lansing. Þú vildir einu sinni láta mig búa í
Northumbríu eða í Edmonton — dirfstu ekki
að senda méí einn einasta eyri! Mig langaði
til að vera félagi þinn og hefði hjálpað þér alt
sem eg gat, en þú vildir ekki þiggja mína hjálp
— og vil ekki hafa peningana þína.!”
Jimm gekk til hennar og lagði handlegginn
yfir herðar hennar.
“Aníta, segðu mér hvað að þér gengur!”
Aníta losaði sig.
“Nei, Jim!” Hún þoldi enga blíðu frá hon-
um nú. “Ætlar þú að fljúga með mig til baka,
eða ætlar þú ekki að gera það?”
“Þú ætlar þá ekki að vera hér?”
“Nei.”
Aníta sneri við honum baki og fór að
ganga í áttina til flugbátsins, en Jim gekk í veg
fyrir hana.
“Ef þú ert einráðin í þessu og vilt ekki
segja mér hvers vegna, þá er það víst eina ráð-
ið,” sagði hann. “Nú skal eg fara með flutning-
inn þinn.” Hann tók flutninginn af henni. “Eg
skal bera hann niður í flugvélina ef þú segir
, svo Aníta en---”
Þau stóðu og horfðust í augu með farang-
urinn á milli sín, og á því örlagaþrungna augna-
bliki hvíldist öll framtíð þeirra. Rangt orð,
rangt svipbrigði eða röng hreyfing, hefði skorið
sundur hinn veika þráð.
Jim tók fyrst til máls.
“Elsku Aníta, eg óska þess af heilum huga
að þú verðir áfram---”
Þessi fáu, einföldu orð höfðu meiri áhrif en
langar bænir eða fortölur hefðu getað haft. —
Aníta sá sjálfa sig langt í burtu í Edmonton,
meira en þrjú þúsund kílómetra frá Jim. Hún
hugsaði um hina einamanalegu daga og vikur
án hans — nei, hún gat ekki til þess hugsað.
Hún yrði brjáluð. Jim var öll tilvera hennar.
“Vertu kyr, Aníta!” sagði Jim á ný. “Þú
getur að minsta kosti reynt það stundarkorn.
Þú þarft ekki að hafa neitt meira saman við
mig að sælda en þú vilt sjálf. Að þeim tíma
liðnum getur þú farið ef þér er það mjög áhuga-
mál. Eg skal ekki segja neitt á móti því, að þú
gefir mér fararleyfi á gráum pappír; því eg hefi
víst verið all þreytandi, alt frá því að við fórum
norður. En ekki hefir það verið ásetningur
minn, og aldrei hefði eg trúað, að þetta yrði
svona milli okkar. Okkur féll svo vel saman í
Edmonton, og eg hélt að svoleiðis mundi það
alt af verða — en nú er það alt saman farið út
um þúfur. Eg veit að þetta er mín sök, en eg
veit ekki — hann stóð hugsandi um stund —
eg veit ekki hvað að mér gengur. En eg veit
þetta eitt, að eg vil öllu fremur að þú sért kyr
hjá mér.”
Aníta studdi sig við tréð og huldi andlitið í
höndum sér. Hún skammaðist sín fyrir að láta
Jim sjá tárin, sem streymdu af augum hennar,
en henni var runnin reiðin og ákvörðunin með.
“Eg skal hugsa um þetta.”
Jim lét flutninginn detta úr fangi sínu með
sinni venjulegu fljótfærni, og vafði handleggj-
unum utan um hana. Aníta braust um, en á-
rangurslaust. Kossar hans og hendi hans, sem
strauk blíðlega um hár hennar námu burtu alla
mótstöðu. Jim gat verið svo undur blíður.
★ ★ ★
Næstu dagána mintist hvorugt þeirra neitt
á þetta, en Aníta veitti því oft eftirtekt að Jim
athugaði hana gaumgæfilega. Hann var sjálf-
sagt að reyna að skilja í því hvað að henni hafði
gengið, en loksins gafst hann víst alveg upp
við það, og hugsaði að þetta væri eitt hinna ó-
skiljanlegu tilfinninga veðrabrigða sem gerast
í sál kvenmannanna og þær eiga einar rétt á.
Og Aníta hikaði við að hefja umtal um þetta
atriði. Þegar henni var runnin reiðin og hún
hugsaði um þetta skynsamlega, skildist henni
að Jim hefði víst aldrei trúað því, að hún hefði
verið útsláttarsöm. En það var sárt til þess að
vita, að hann skyldi svo mikið sem efast um
hana, já, að hann eins og óafvitandi skyldi jafna
saman för sinni til Edmonton og ferð Kimritz
þangað. Þáð var svo auðmýkjandi fyrir Anítu,
að hún hafði aldrei reynt annað eins.
En hún reyndi að hugsa ekkert um þetta
frekar. 1 stað þess hugsaði hún um heimili
þeirra á hólnum. Hún var ekki góð matreiðslu-
kona. Jim var miklu betri. En hún lærði fljótt,
og vildi endilega sjá um matreiðsluna eins og
líka átti að vera. Annars hélt hún öllu í lagi,
bætti og stagaði í fötin og hjálpaði Jim við
gullþvottinn.
Það féll henni bezt, þótt það væri örðugt I
verk. Þau urðu að moka sandinum frá gamla
árfarveginum yfir í kassann, sem þau þvoðu í
gullið úr sandinum, og svo þurfti að hella
vatni í efri enda kassans þannig, að vatnið bæri
í burtu sandinn og mölina, en gullið, sem var
þyngra yrði eftir. Þegar þau unnu saman gátu
þau Aníta og Jim þvegið út þrisvar sinnum
meira gull en Eddi Kimritz, og þá daga sem þau
voru vel heppin þvoðu þau 120. dala virði á dag.
Við og við lét Jim Anítu fara sér hægt, en kept-
ist sjálfur við. Tíminn sem þau höfðu var held-
ur ekki langur, þangað til veturinn lagðist að,
og þau þurftu að þvo út talsvert mikið gull til
að lifa af yfir hinn langa vetur.
Þau fóru á fætur kl. sjö hvern morgun, og
strax þegar Aníta hafði lokið morgunyerkunum
fór hún og hjálpaði Jim með gullþvottinn. Um
miðjan daginn hvíldu þau sig um hríð, og unnu
síðan þangað til klukkan var fjögur eða fimm.
Þá létu þau alla vinnu eiga sig, böðuðu sig í vík-
inni á bak við tjaldið eða reru til meginlands-
ins. Eftir það vann Jim oft tvo til þrjá tíma
á kvöldin á meðan Aníta lagaði til í tjaldinu.
Eftir hin miklu vonbrigði sem Aníta hafði
orðið fyrir í Northumbríu, sá hún að vonir sínar
um norðurlandið rætast þarna hjá Klettafjöll-
unum. Þessir stríðu lækir og ár, hið hreina loft
og hinir miklu barrskógar, langir sólskinsdag-
ar, einvera fjallanna í fjarska, alt þetta hafði 1
djúp áhrif á huga hennar. Af og til sáu þau
grábjörn í kjarrinu yfir á meginlandinu, og
steingeitur, sem klifruðu upp snarbratta hamr-
ana eins og þær væru flugur. örninn hékk
hátt uppi og litaðist um eftir bráð, en á nóttum
heyrðu þau úlfana- væla. : Þau höfðu góðan
kost. Urriðinn úr vatninu drýgði matinn, sem
þau höfðu flutt með sér.
Og alt gullið, sem þau þvoðu úr mölinni —
þetta var sannarlegt Klondyke! Aníta óskaði
sér að hitt fólkið í matsöluhúsinu hennar Rósu
gömlu gæti séð sig, og að hún gæti sagt honum
afa sínum, Sharon, um æfintýri sín í landa-
mæra lándinu, sem var ennþá ótamdara, en hið
vilta vesturland hans hafði nokkuru sinni verið.
Aníta blómgaðist eins og rós í þessari und-
ursamlegu tilveru. Hún varð stirð og eftir sig
fyrstu dagana, en það batnaði brátt, og áður en
vikan var liðin, gat hún unnið fjórar stundir í
einu að gullþvottinum.
Skapið varð líka léttara, og kveld eitt
gleymdi hún alveg, að Jim hefði slegið sex
manna í rot í búðinni í Northumbríu, og dembdi
fullri fötu af vatni yfir hann. Hann hló að
þessu og dýfði henni ofan í gullþvottartrogið.
•
Sakir Jims hélt Aníta sér alt af til, þrátt
fyrir alla örðugleika. Hún bar umhyggju fyrir
búnaði aínum, og hnýtti ætíð bandi um stutta
hárið sitt til þess að verða ekki úfin. Og hvert
kvöld, að erfiði dagsins loknu, klæddi hún sig í
fallegan kjól, sem hún vissi að honum féll vel í
geð. Hún hætti líka alveg að reykja, þótt Jim
byði henni vindling við og við — hún vissi vel
að inst í huga sér óskaði hann þess að hún
reykti ekki. Eddi Kimritz kom til þeirra á
hverjum degi. Hann stansaði eins lengi og
honum var auðið, glaður yfir að vera laus við
nöldrið í Mamie á meðan. Hann gat talað um
alt milli himins og jarðar, en þegar ræðan beind-
ist að Mamie, þá steinþagði hann. Aníta var
altaf vingjarnleg við hann, og tilraunir hans að
láta henni lítast vel á sig skemtu henni tak-
markalaust, þótt hún léti hann auðvitað ekki
sjá það.
Hún kom Edda til að klippa hár sitt og raka
sig að minsta kosti einu sinni í viku. Hún bætti
fötin hans fyrir hann, og festi á þau tölur, en
hún kom sjaldan eða aldrei nálægt tjaldinu
hans, þar sem Mamie bölsótaðist um svört af
skít og formælandi landinu, og skeytti skapi
sínu á Edda. Anítu féll meira að segja illa að
sjá hana til að vera mintur á eitthvað ilt.
Starfið gekk miklu betur en Jim hafði bú-
ist við, og léreftspokinn, sem þau geymdu gullið
sitt í varð þyngri og þyngri með hverjum degin-
um sem leið.
“Jæja, Aníta. Hefir þú fengið gullæðið?”
spurði Jim hana stundum, þeg^r hún keptist
við til að fylgjast með honum í þvotti gullsins,
sem hún gat auðvitað ekki, jafn óvön og hún
var við slíka vinnu.
En þrátt fyrir alt var það samt Aníta, sem
fann mest gullið. Henni varð gengið fram hjá
bletti, sem Jim hafði verið að grafa í og fann
þar holu, sem honum hafði sézt yfir. Vatnið
hafði grafið skál þessa, verið að því öldum sam-
an og streymt þar í hring, alt af í hring. Og
skálin var auðug af gullmolum, og á botni henn-
ar var gullduft. Þegar þau höfðu náð öllu gull-
inu úr skálinni var það meira en Aníta hafði
unnið inn á heilu ári þegar hún vann á skrif-
stofunni. Jim fékk þarna næstum tólf hundruð
dali.
En þótt gullnáma þessi væri arðberandi
var það samt auðséð, að Jim hafði áhuga fyrir
einhverju öðru. Þessi för hans til Bjarnarár-
innar var aðeins til þess að fá sér fé til vetrar-
ins. Hann hafði eitthvað annað í huga, sem
gerði gullnámuna hans lítils virði í augum hans.
Þeir Niels og hann höfðu aðal bækistöðvar sínar
í Kewahtina svæðinu, og þangað hefði Niels
flutt alt bensínið og olíuna auk vetrarforðans
þeirra. Og þarna norður á auðninni var leynd-
armálið grafið. Þar norður frá mundi vafa-
laust úrslita orustan verða háð milli Jims og
Gilmour félagsins.
En þótt þau höfðu nú búið þarna í hólman-
um langa hríð, þá var Aníta jafn nær hvað æfi
Jims snerti. Hann talaði oft um þau fimm ár,
sem hann hafði búið þar norður frá, hvernig
Niels Conrad hefði fyrst tekið hann að sér og
hvernig hann hefði fyrst verið veiðimaður og
síðan gullnemi. Hann var fús að segja frá því
hvernig sulturinn hefði sorfið að þegar byljirnir
lokuðu öllum slóðum, og hvernig hann hefði
barist við einveruna hina hræðilega löngu
vetra.
En um æfi sína síðan hann kom norður,
hvar hann var fæddur, hverjir foreldrar hans
voru, og hversvegna hann hafði komið hingað
norður, um það sagði hann ekkert.
Af einstaka orðum, sem Aníta heyrði hann
segja, hugsaði hún að hann væri frá austur-
strönd Canada. Frá New Brunswick-eða Nova
Scotia. Það var hið eina, sem hún komst að,
en hitt var alt hulu hjúpað.
En alt af varð henni það ljósara, að hún
hafði dæmt Jim Lansing rétt við fyrstu við-
kynningu þeirra. Öllum féll við hann, treystu
honum og bentu á hann sem leiðtoga, og slíkur
maður, sem David Westlake hafði bundið við
hann trygga vináttu. Það gat verið hræðilega
örðugt að vera ásamt Jim á stundum, en hann
bar höfuðið yfir alla menn þar um slóðir á
mörgum sviðum. Eini maðurinn, sem Aníta
gat dottið í hug að jafna honum við var Bever-
ley Gilmour, en Jim bar þó af honum að hennar
dómi. Hann hafði ungur og einstæðingur brot-
ið sér sjálfur braut og barist einn við hið vold-
ugt auðfélag. Og félagið með allar sínar flug-
vélar og mannafla var hrætt við hann.
Annars var sambúð þeirra Jims og Anítu
góð. Hann kendi henni að róa og spara kraft'
ana við róðurinn. Hann bjó til mörg gælunöfn
handa henni, og lét í ljósi á margan hátt aðdáun
sína fyrir henni og verkum hennar.
“Þú ert sannarleg perla, Aníta”, var hann
vís til að segja, eða að enginn, jafnvel ekki i
sjálfri Edmonton væri til hennar jafnoki. Þau
voru samverkamenn og hann mundi aldrei líta
á hana sem hlekk um fót sér eða til tafar. Auk
þess varð hún þess vör, og það voru smyrsli a
hjarta hennar að hugmyndir hans um liðna seíi
hennar höfðu breyst. En hún sá samt, að þser
áttu langt í land að hverfa með öllu.
Sárust fanst henni, að hann skyldi ekki
trúa henni fyrir hversvegna hann væri að berj'
ast við Gilmour-félagið. Og aldrei nefndi hanu
sína fyrri æfi. En Aníta komst á þá skoðun,
að ef hún yrði nógu lengi í sambúð við hann’
þá gæti hún komið honum til að elska sig, þó^
sú ást yrði kanske aldrei eins heit og hún þráð>
að hún yrði. Það mundi aldrei verða — aldrei-