Heimskringla - 17.04.1946, Blaðsíða 1

We recommend for
your approval our
"BUTTER-NUT
LOAF
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Winmpeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
vVe recommend for
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN. 17. APRÍL 1946
NÚMER 29.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Þingi lokið
Fylkisþingi Manitoba var slit-
ið s. 1. laugardagskvöld. Hafði
það þá staðið yfir nærri tvo mán-
uði eða frá 19. febrúar og starf-
að að löggjöfinni í 41 dag. Hjá
verkamanninum höfðu vinnu-
dagarnir ekki orðið mikið fleiri,
svo óþarft er að bregða þing-
mönnunum um leti, eins og oft
er gert.
Þingið átti ekki að vera langt,
fyrst og fremst er þingmönnum
utan úr sveitum illa við að rogga
á þingbekkjunum, þegar fram á
vorið kemur og aðrir hamast við
að sá og búa undir uppskeru,
sem meira er virði en alt annað
1 öðru lagi hefst fundur sam-
bandsstjórnar og fylkjastjórna í
Ottawa 25. apríl og þar þurfa
stjórnarformenn fylkjanna að
vera. En orð kveikist af orði og
þingið varð lengra en til var
ætlast. Um 111 lög eða laga-
breytingar voru gerðar, og var
þó margt enn ógert. T. d. varð
að hætta við tillögu Donovan
Swailes (C.C.F.) um hvíldardaga
með kaupi og F. A. Hansford um
að loka olíusölu (gas stations)
fyr.
En aðal-þrætuefnið síðasta
þingdaginn og sem mikill tími
fór í að ræða, var tillaga frá S.
J. Farmer um að koma í veg fyr-
ir, að gert væri eins upp á milli
þjóðernanna er þetta fylki
byggja og raun væri á. Sagði
hann þjóðarbrotin fámennustu,
Úkraina og Islendinga, ekki
njóta jafnréttis í atvinnumögu-
leikum, og væru þó með bezt
gefnu íbúum fylkisins. Fyrir
hönd stjórnarinnar var því svar-
að til, að hér væru allir jafnrétt-
háir fyrir lögunum svo að nægði
og nýrri laga væri ekki brýn
þörf.
Viðvíkjandi hvíldardaga frum-
varpinu með kaupi, benti Hon.
C. Rhodes Smith, verkamálaráð-
herra á, að frumvarpið væri orð-
rétt eins og frumvarp, sem í
Saskatchewan-þinginu hefði ver-
ið samþykt og áleit ekki nauð-
synlegt, að samþykkja lög þess
fylkis einnig hér! En hann kvað
stjórnina hafa þetta mál til með-
ferðar í sambandi við önnur
verkamannamál og það mundi
alt koma til skjalanna síðar. í
frumvarpi Swailes væri ekki um
nein nýmæli að ræða.
Lögin frá þessu þingi eru flest
lagabreytingar, en sum málin,
sem mest kveður að, bíða þess
hvað gerist á fundi sambands-
stjórnar og fylkisstjórna.
Þingið samþykti upp á
stungu um að hafa háskólann
út í Fort Garry. Var Mr. Stubbs
mjög á móti því; kvað skólann
þar aldrei verða neina heildar-
mentastofnun.
Wilbert Doneleyko frá St. Cle-
ments vildi loka kornhlöðunni I
Winnipeg (Grain Exchange). En
ekki hlaut það mál byr í segl.
Kardash, kommúnisti, vildi
senda sambandsstjórninni áskor-
un um að slaka ekkert til með
ákvæðisverð vöru. — Vildi sjá
stjórnina aftur setja verð á þar
sem það var aftekið. Það mál
var látið niður falla.
Ein vantraustsyfirlýsing var
gerð á stjórnina, út af athafna
leysi hennar. En sú tillaga var
feld með yfirgnæfandi meiri-
hluta.
Þingmenn úr hernum, sem
kosnir voru seinna, hafa mikið
og alvarlega fundið að því, að
læknaskólar hér gætu ekki tekið
nema einn af hverjum fimm
mönnum til náms, er úr stríðinu
kæmu. Þegar þessir menn hefðu
verið á eina flugfarinu, sem til
baka kom úr árás á Þýzkaland,
fyndist sér það meira á orði en
borði, sem fyrir hermenn væri
gert. Svipað væri með þá, sem
laganám vildu leggja fyrir sig.
Fær nýlt kall
í bréfi meðteknu í morgun frá (
Montreal stendur þessi frétt:
Séra Helga I. S. Borgfjörð var
sent einróma tilboða af Beverley
Hill Unitarasöfnuði í Chicago,
um að verða prestur þess safn-
aðar. Séra Helgi hefir tekið til-
boðinu og fer þangað undir eins
og Ottawa-kirkjan getur útveg-
að sér prest.
ta 2,284,405. Newfoundland
3,046. New Zealand 3,124,641.
Palestínu 354,354. Belgíu 10,-
679,208.
Kína 804,753 mælar. Columbia
449,662. Costa Rica 88,330. Cuba
69,039. Tékkóslóvakíu 207,644.
Grænlands 133.
Egyptalands 9,543,167 mælar.
Frakkiands 9,099,943. Frönsku
Afríku 6,541,456* St. Pierre 293.
Þýzkalands 644,974. Grikklands
11,181,995. Honduras 19,998.
Islands 16,449 mælar. Irak
1,461,775. Italíu 2,112,071. Mexi-
kó 88,930. Morokkó 5.724,690.
Hollands 15,484,784. Noregs 1,-
467,916. Perú 1,392,098. Portú-
gal 448,000. Port Afríka 321,198.
Rússlands 5,634,2811. Salvador
82,590. Sýrlands 298,000. Júgó-
! muni láta skírast á næstunni, en
j þau hafa undanfarið lært kristin
! fræði af miklu kappi. Til þessa
i hefir keisarinn verið Shintotrúar
| sem flestir Japanir hafa játað og
,, m. a. telur keisarann guðlegrar
að taka það mal til athugunar, .,
% ■ , ’ ættar. Shintotrum er talin eiga
er það vist, að fundurmn hefir
enn ýms vandamál á höndum
Alþj óðaf undurinn
Þó Iran-málið megi nú heita
úr sögunni, nema ef farið verður
að rífast um hvort Alþjóðafélag-
ið hafi framið lögleysu með því,
°g
mikinn þátt í hernaðaranda
yms vandamal a Hondum yfirgangi Japana og hafa
amer-
sér. Eitt hið alvarlegasta þeirra, ígku hernaðaryfirvöldin í Japan
er hvað gera skuli við nylendur hafizt handa um að uppræta
Italiu. Russinn mun verða þar hana
KVEÐJA
Brynjólfur Jónsson frá Hólum.
Andaðist að heimili sínu við
Stony Hill, Man., 20. jan. ’46.
þungur fyrir sem stundum áður.
I nýársávarpi sínu til japönsku
Heim að Hólum hugur minn,
hröðum fetum, — skjótt hann
líður.
Alúð forna eg þar finn
enginn þar við dyrnar bíður.
Þangað fyrrum þekti eg veg,
þar var stundin skemtileg.
slavía 858,532.
92,258,282.
Baitdaríkjanna
Verðhækkun á
búnaðarvélum
Tilkynt hefir verið af stjórn-
inni í Ottawa, að verð á búnað-
arvélum og áhöldum hafi verið
hækkað um 12l/2%- Stjórnin
segist ekki með hækkun verðs á
stáli hafa komist hjá þessu; það
hefði verið að tefla á tvísýnu
með að eftirspurn hefði verið
fullnægt, án verðhækkunar. —
Verðhækkunin áhrærir allar vél-
ar og áhöld til notkunar við jarð-
yrkju svo sem plógum, herfum,
sáningarvélum, mótorvögnum,
uppskeru áhöldum og á mörgum
eða flestum áhöldum notuðum
við mjólkurframleiðslu. Það er
fátt undanskilið búnaðinn á-
hrærandi.
Dæmd til fangavistar
Dómur var kveðinn upp s. 1.
föstudag í máli Mrs. Emme Woi-
kins, sem var við njósnarastarfið
riðin. Hlaut hún hálfs þriðja
árs fangavist í Kingston-fangels-
inu. Mrs. Woikins er 25 ára; hún
er ekkja og kom í þjónustu Ot-
tawa-stjórnar frá Blaine Lake,
Sask. Hún játaði tvö brot fyrir
uppljóstun leyndarmála. Hún
var í utantríkismáladeildinni,
hafði þar trúnaðarstöðu, en brást
þar.
Þrátt fyrir þó Mrs. Woikins
gæfi upplýsingarnar, að því er
hún segir, með það fyrir augum,
að aðstoða Rússland, kvaðst dóm-
arinn ekki geta látið sitja við
sekt í þessu miáli; hin seka hefði
hlotið að skilja, að það var í
valdi sambandsstjórnar að veita
Rússlandi upplýsingar, en ekki
hennar. Vitnisburður bróður
hennar, J. A. Konkin, Blaine,
Sask., um að hún hafi átt erfitt,
mist barn sitt og eiginmann, er
fyrirfór sér, var alt til greina
tekíö af dómara og því fjórum
öðrum ákærum slept.
Hvað verður af hveitinu?
Á árinu 1945, flutti Canada
hveiti út úr landinu svo að nam
329,672,842 mælum. Um Vá af
því fór til Bretaveldis og nærri
annað eins til Bandaríkjanna.
Hveitið var selt á $1.55 mæl-
irinn í Ft. William eða Vancou-
ver.
Skýrslan frá Ottawa segir frá
að hveitið hafi verið selt til þess-
ara landa:
Til Bretaveldis 113,313,762
mælar. Eire (Irlands) 7,610,632
Brezku Suður-Afríku 2,362,641.
Indlands 20,356,843. Ceylon 812,-
503. Barbados 28,520. Jamaica
27,426. Trinidad 1,050. B. W. I.
og annara 503.
Gibraltar 207,600 mælar. Mal-
g osagt er v°rt ran ma mu þjððarinnar afneitaði keisarinn
getur talist lokið, fyr en sakir því atriði Shintotrúarinnar) að
eru ja na ar um ny en ur taa. heisarinn væri guðiegrar aettar, ’Þar hann fæddist,—þar upp ólst,
Þá er víst talið að styr eigi og hlaut fyrir það viðurkenningu ! þú minn forni Nesjavinur,
eftir að standa um Spánarmálið. MacArthurs yfirhershöfðingja. |auðlegð manndóms í þér fólst,
Fyrir nokkru var nefnd frá Keisarinn mun ætla að árétta ættarmerkið: “sterkur hlynur”.
Alþjóðafélaginu að leita sér að þessa stefnubreytingu enn betur
húsnæði, því það er í því efni með því að taka kristna trú.
ekki betur statt, en heimkomnu
hermennirnir sumir hverjir.
Þótti álitlegast að kaupa höll ein-
hverja á Long Island í New York
og að heimili félagsins yrði þar
framvegis.
54 milj. deyja úr hungri
Á þessum vetri 1945 — 1946,
dóu 54 miljónir manna úr hungri
í Evrópu, Kína og víðar.
Frétt þessi barst Ontario-deild
Canadian Red Cross félagsins
nýlega.
J. A. Marsh yfirmaður nefndr-
ar deildar hefir varað við því, að 1
á þessu ári geti svo farið, að'
þrisvar sinnum fleiri deyi úr
hungri en fórust í þessu síðasta
stríði.
Canada hefir sent vörur er . _ . , . . , ...
nema aS veröi $9,000.000 «11^ajog umj,eita_
bjargar og gerir ráð fyrir að
senda um 5 miljón dollara virði
meira eins fljótt og unt er. —
Þannig er ástandið.
Franco verður fyrri til
Ráðuneyti Francos á Spáni
! lýsti hinum síðustu árásum kom-
jmúnista á sig og stjórn sína, sem
1 þætti í heimsyf irráðastefnu
Nú kemur þó upp úr kafinu, Rússlands. Hann bauðst til að
að sumar Evrópu þjóðirnar séu leggja kærurnar á stjórn sína
óánægðar með þetta og vilji fyrir Alþjóðafélagið og æskti,
heldur að heimili félagsins sé í að það sendi nefnd manna tn að
Evrópu; gæti jafnvel flutt í rannsaka þær. Hann kvaðst
gömlu Þjóðabandalagshöllina i krefjast þessa til þess að Al-
Sviss. Þykja Bandaríkin vold- þjoðafelagið gœti af sjón og
ug á fundum Alþjóðafélagsins reynd seð hvað mikið væri hæft
ög voldugasta þjóðin þar. Eigna ■ þvi> að stjúrn sin hefði þýzka
sumir það þessu, að fundirnir VÍBÍndamenn við smíði atóm_
eru hér haldnir. Rússum kvað sprengja> eða rannsóknir f þ4
átt.
Sumum smærri þjóðum Evrópu , Falsspámönnum Póllands ætti
þykja Bandaríkin oft lítinn gaum eftir að ^ væri sannað> að
gefa kriti þeirra og ætla að vera auðvelúara að koma mönn-
lengra yrði komist með hann, ef um til að trúa því> að stjórn min
Evrópu. En á væri hættuleg heimsfriðinum.
Kosningin á Grikklandi
Kosningarnar sem fram fóru
á Grikkiandi fyrir tveim vikum,
hafa all-mikið verið gagnrýndar.
Viss flokkur manna í landinu,
kommúnistar, tóku það til
bragðs, að greiða ekki atkvæði.
Hægrimenn, sem munu jöfnum
höndum íhaldsmenn og liberal-
ar og hvorutveggja konungs-
sinnar, unnu kosninguna. Um
það helmingur kjósenda greiddi
atkvæði, sem er að vísu alt of
lítið, en sem hefir átt sér stað í
Winnipeg, svo ekki sé lengra
farið. Nú hefir nefnd frá Banda-
ríkjunum, Bretlandi og Frakk-
landi, sem á Grikklandi var til
að athuga kosningarnar (Rússar
vildu ekki vera með í því þó boð-
ið væri), gefið út þann úrskurð,
að kosningarnar hafi farið frem-
ur vel fram, það hefði hver og
einn kjósandi notið réttar síns,
sem vildi. Hitt segir nefndin
satt, að fjölmennur flokkur
manna hafi hafnað því, en það
sé ekki mælisnúra sem nota sé
hægt til að segja kosninguna ó-
frjálsa eða óreglusama; hún hafi
mjög reglusöm mátt heita fyrir
Grikkland.
Eftir úrskurð þennan, hefir
flokkurinn sem ekki greiddi at-
kvæði, kannast að nokkru leyti
við þetta. En það sem hann var
óánægður með, var að hægri
stjórn hafði umsjón kosning-
anna. Því fylgir ávalt allmikill
hagur og ef þjóðaratkvæði gæti
farið fram, án þess að nokkur
flokkur stjórnaði atkvæðagreið-
slunni, væri það stór kostur. En
því er hvergi að heilsa, nema í
Sviss, svo kunnugt sé.
Bevin, utantríkismálaráðherra
Breta, er sagt að ekki finnist á-
stæða til að kalla kosninguna ó-
gilda, þó hann fari ekkert dult
með, að hann sé ekki með endur-
reisn konungsvaldsins. En það
mál bíður úrskurðar þjóðar-at-
kvæðis að líkindum innan
skamms
fundir væru í Evrópu. En
það er hreint ekki að reiða sig.
Bandaríkin mundu þar láta til
sín taka, sem heima hjá sér úr
því þau á annað borð innrituð-
ust í Alþjóðafélag.
íveruhús Roosevelts í Hyde
Park, N. Y., gefið þjóðinni
Iveruhús Franklins D. Roose-
velts fyrv. forseta Bandaríkj-
anna, var afhent þjóðinni s. 1.
viku. Fylgdi því mjög vegleg at-
höfn. Var þar mannfjöldi mik-
ill saman kominn og mörg aí
stórmennum landsins.
Mrs. Eleanor Roosevelt fór
þeim orðum við athöfnina, að
maður sinn hefði gert ráð fyrir,
að húsið yrði afhent þjóðinni.
Hvað Alþjóðafélagið gerir við
þetta mál, er eftir að vita.
FJÆR OG NÆR
Eftir Vancouver Daily
Province
Heimskringlu hefir verið send
úrklippa úr ofannefndu blaði,
frá 1. marz s. 1., með þeirri frétt,
að Byron I. Johnson, fylkisþing-
maður í British Columbia hafi
verið skipaður stjórnari (general
manager) Evans, Coleman & Gil-
ley Bros. Ltd., í Vancouver og
allra sambandsfélaga þess. Mr.
Johnson var vara-forseti nefnds
Er þú alla æfi brast,
ætíð heill þú maður varst.
Æskustöðvum fórst þú frá,
ferð varð hafin landnemanna,
framtíð þörfum fegri sá,
fjölskyldunni, — leið að kanna.
Þettat rættist, rétt það var,
reynslan svo það úrskurðar.
Ævi þín var aldrei þekt,
undir merkjum: “láta sýnast”,
aðferð sú fékk aldrei blekt,
aflið festu, að glatast, týnast,
Hávaðalaus leið þín var,
lífs til hinstu burtferðar.
Konan, börnin kveðja þig,
kæra minning þína geyma,
lífsins breytt er leiðar stig,
ljóss hjá vinum átt nú heima.
Meðal þeirra þar er vís,
þreyttum hvíld í Paradís.
Sumar, vetur, sveipi sól,
sínum geislum legstað yfir.
Fósturjörð í faðmi fól,
frækornið, — en mynd þín lifir,
hjörtum vina hugljúf er,
hreinan svipinn ætíð ber!
B. J. Hornfjörð
‘KOSNINGASIGUR’
KOMMUNISTA í
RÚSSLANDI
(Eftir blaðinu Tíminn)
Eins og kunnugt er, hafa kjós-
endur þar ekki nema um einn
lista að velja og verða þeir ann-
félags; hann hefir nokkru sinn-j aðbvort se§Ja Ja eða nei við
um verið þingmaður og nú síðast bonum- Listarnir eru eingöngu
Sagði hun að þjoðm oll, lbuar fyrir Hew Westminster skipaðir kommúnistum. Nei-at-
landsins, hefðu ávalt verið í hug | Um F W Foster aetur bar sem kvæðin koma Þ° ekki neinum að
hans °g hjarta; slíkt mætti °g J vara.formann félagsinsf hefir *a«ni> Þar sem enSir aðrm eim í
segja um mannkynið umallanJhann leng. yerið starfsmaður , kjöri, og næðu kommúnistar eins
þess. En ekki vitum vér hvort .kosningu, Þ°tt þeir fengju ekki
hann er íslendingur, en á úr- 'nema orlltlð brot atkvæðanna
klippuna er skrifað með blýanti eða jafnvel ekkert! En fyrir ÞV1
“Islendingar”, þrátt fyrir þó er vltanleSa seð af valdhofunum,
nafnið bendi ekki til þess. j*8 úrslitin verði ekki á Þá leið-
* * * I framangreindum kosningum
Gifting jgreiddu 101,459,946 kjósendur
Séra Philip M. Pétursson1 atkvæði af 101,717,686, er voni
framkvæmdi giftingarathöfn að a kjorskra- Er þetta betri kjör-
heimili sínu, 640 Agnes St., s. 1. ,^okn en dæmi munu fil fYr eða
piðar annars staðar. Meira að
segja varð aldrei nærri því svona
góð kjörsókn hjá nazistum og
var henni þó viðbrugðið.
sál. Bjarnason konu hans, Piney,
Man., og Frank William Slump,
frá Gladstone, Man. Þau voru :
aðstoðuð af John Slump, bróður J bjóðendur kommúnista. Nei-at-
brúðgumans, og Mrs. Lillian E. kvæðin urðu alls 818,955. Verst
1 Slump, konu hans. Framtíðar-! gekk kommúnistum í sovétlýð-
heim.
Truman forseti hélt ræðu og
mintist Roosevelts sem þess
manns, er þjóðin hefði virt og
treyst öllum meira og geyma
mundi minningu hans með því,
að reyna að feta í fótspor hans í
starfi sínu.
Margir fleiri héldu ræður og
þar á meðal J. A. Krug, innan-
ríkismálaritari, er þakkaði gjöf- „ _ _
... * , ,, fostudag, 12. apnl, er hann gaf
ma. Það var vegna þess alls er ” , ..
_ ,, , saman í hionaband Albmu Ei-
Roosevelt unni, heimili smu,
, ,. ... . nkku Simpson, uppeldisdottur
landinu, trianum og oryggi og i_. ,, ,. 0. »
_ , . , . Eiriks sal. Sunpson og Augustu
frelsi manna, sem hann vann sitt
göfuga verk og ætlaðist til með
gjöfinni að öll þjóðin eignaðist
hlut í með sér.”
Að öðru leyti urðu kosninga-
úrslitin þau, að 99.16% þeirra,
jsem atkvæði greiddu, kusu fram-
Lætur Japanskeisari
skírast?
jheimili brúðhjónanna verður í yeldinu Estland, þar sem þeir
Það vakti mikla athygli í Gladstone, þar sem Mr. Slump ’fengu aðeins 94.59% greiddra
Tokio fyrir skömmu, að Hirohito stundar búskap.
Japanskeisari gekk um borgina
og talaði við nokkra verkamenn.
Stefán Hallson lézt að heimili
atvkæða.
Þótt undarlegt megi virðast,
hafa kommúnistablöðin utan
Hefir slíkt ekki komið fyrir áður sínu skamt frá Vogar, Man., þ. Rússland sagt lítið áberandi frá
í sögunni, enda létu verkamenn- 3. þ. m., eftir alllanga vanheilsu. þessum mikla kosningasigri
irnir undrun í ljós. ^Hann var jarðsunginn frá bygð- samherjanna í Rússlandi. Þau
Atburður þessi f ------: -* TT--1----” ^
auknar sögusagnir
hefir vakið arkirkjunni að Vogar þann 7. þ. 'virðast ekkert kæra sig um um-
um það, að m. af séra H. E. Johnson. — ræður um það með hvaða hætti
keisarinn og fjölskylda hans Hans verður nánar getið síðar. j hann hefir náðst.