Heimskringla - 17.04.1946, Blaðsíða 4

4. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 17. APRÍL 1946
Heitnskringk
(StofnuS ÍSU)
Kemur út á hverjum miðvikudegi.
Eigendur: THE VIKING PRESS LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg — Talsími 24 185
Verð blaðsins er $3.00 árgangurinn, borgist fyrirfram.
Allar borganir sendist: THE VIKING PRESS LTD.
Öll viðskiftabréf blaðinu aðlútandi sendist:
The Viking Press Limited, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFAN EINARSSON
Utanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Advertising Manager: P. S. PÁLSSON
"Heimskringla" is published by and printed by
THE VIKING PRESS LIMITED
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Telephone 24 185
WINNIPEG, 17. APRÍL 1946
Nafni þjóðhátíðardagsins breytt?
Á sambandsþinginu gerðust þau tíðindi nýlega, að nafni
þj óðhátítðardagsins var breytt. Það mátti nú ekki lengur una við
að kalla hátíðina Dominion Day. Henni var gefið nafnið Canada
Day (Canada dagur).
Það voru ýmsar ástæður færðar fyrir þessu. Sá er hreyfði
því, Phileas Coté, frá Matapedia-Matana, hefir eflaust þótt það
viðeigandi að minna heiminn á að það væri land til sem héti
Canada, um leið og Viscount Alexander, nýi landstjórinn, steig
hér á land.
Umræðurnar urðu all-háværar, en þeim lauk þó á einum degi.
Afkomendum loyalistanna gömlu þótti breytingin hálf kynd-
ugt uppátæki. Howard Green frá British Columbia, íhalds-
þingmaður, spurði hvort “tillögumaður hefði í huga að leysa upp
brezka ríkið”. Thomas Church, þingmaður frá Ontario kvað þessu
fylgja, “að breyta þyrfti öllum bókum um sögu landsins.” Daniel
Mclvor liberali frá Toronto sagði: “Nafnið Canada “músikalst ’
í sínum augum.” John Sinnot frá Manitoba sagði: “Það er tími
kominn til að við minnum umheiminn oftar á það en við gerum,
hvað landið okkar heiti.”
Á hitt mintust engir hvernig dagurinn hlaut fyrst nafnið, sem
hann hefir borið í 80 ár. Hann er algerlega bundinn við það, þegar
Canada steig hið mikla spor, 30. ^Júní 1867, að sameina landið í
eitt ríki. Það sem fyrir vakti með því, virðist hafa ræzt eftir á-
stæðum og vera minningarvert. Það er með deginum verið að
minnast ákveðins viðburðar, mjög mikilvægs atrtiðis í sögu Can-
ada, ef ekki hins mesta. Canada var þá fyrir löngu til orðið og
hefir áður átt önnur nöfn og sum fallegri, eins og t. d. Vínland ’ið
góða, sem ef til vill bezta ástæða væri til að kenna þjóðhátíðina við.
En frumvarpið var samþykt með 123 atkvæðum gegn 62 í
neðri deild þingsins. Eftir er þó að staðfesta það í efri deild. Það
hefir heyrst, að þar séu ekki allir með breytingunni.
ATHYGLISVERT NÁMS-
KVER I KRISTNUM
FRÆÐUM
. 'i ■■ ~l -
Eftir próf. Richard Beck
eigi laust við prentvillur. 1 kver-^ dvöl hér hjá dóttur okkar og
inu eru margar myndir, gerðar J tengdasyni og þremur sérstak-
eftir þýzkum tréskurðarmynd- lega efnilegum börnum þeirra.
um frá 15. öld, sem þykja ágæt | Næsta dag fór eg svo að ráfa
listaverk. Er og að þeim mikil um göturnar í kring og virða
bókarprýði, en jafnframt auka fyrir mér þennan fræga stað. —
Vegurinn. __Námskver í Þær fræðigildi hennar og nota-jVeðrið var gott þessa daga um
kristnum fræðum, til und-' gildi, því að þær falla vel að efn- miðjan nóvember, sólskin á dag-
irbúnings fermingar Eft- ' inu, og draga bæði aukna at- inn og að mestu logn, en dálítið
ir séra Jakob Jónsson. trt- j hygli barnanna að því og festa 1 andkalt á kvöldin, ekkert mold-
gefandi: Isafoldarprent- Þeim Þaö betur í minni. 'ryk á götunum og engin Lund-
smiðja, Reykjavík, 1944. Eg er að sönnu eigi guðfræð-1 únaþoka yfir bænum. Húsin eru
ingur, en ekki fæ eg betur séð, 'falleg eins og áður er sagt og
* Það er .einn vottur um vak- en að höfundi hafi tekist að túlka 1 mikil tilbreytni í lögun þeirra og
andi áhuga kirkjunnar manna á trúarkenningar og siðakenning- lit, víða mikið af trjám umhverf-
Islandi, að aukin áherzla er lögð ar kristindómsins þannig, að J is þau en annars er útsýni ekki
á það af þeirra hálfu að fá prest- menn megi almennt láta sér það stórfenglegt, til fjalla sést ekki
um og öðrum fræðurum æsku-ivei lynda. Þar er að verki ein-.vegna fjarlægðar og misturs við
lýðsins í hendur sem heppileg- lægur trúmaður, er stendur föst- sjóndeildarhring, engin Esja,
astar kennslubækur í trúarleg-; um fótum í jarðvegi sögulegs Snæfellsjökull né Keilir og til
um efnum* Mega allir, sem unna kristindoms, en litur jafnfram* sjávar sezt auðvitað ekki því
íslenzkum kristindómsmálum og' e málin frá sjónarmiði víðlesins bærinn er langt inni í landi.
láta sig þau eitthvað varða, vera:°S víðsýns nútíðarmanns. Fólkið virðist vera mjög viðfeld-
þakklátir fyrir þá viðleitni. j íslenzkir prestar og aðrir þeir jð og greiðvikið, telur ekki eftir
Gott dæmi hennar er náms- }jér vestan hafs’ sem hafa með j sér dálitla fyrirhöfn við að segja
höndum ■ kristindómskennslu til vegar og slíkt, afgreiðsla í
barna og unglinga, myndu áreið- búðum, pósthúsum og veitinga-
anlega græða á því að kynna sér stöðum er hlýleg og frjálsmann-
þetta nýja námskver í kristnum 1 iegt. Vegir eru góðir, gangstéttir
j Einn sunudaginn brunaði bíll
með okkur langa leið í suðvestur
átt, lá vegurinn í mörgum bugð-
Jum upp á háa hálsa eða fjöll,
landið er fagurt og gróður fjöl-
breytilegur, en við nutum ekki
góðs útsýnis, því þoka huldi lág-
j lendið að nokkru og þótti okkur
það slæmt, samt höfum við ýmis-
legt til að dáðst að t. d. veginum,
sem er snildarlegur og þó aðeins
byggður fyrir fólk, sem fer til
fjallanna til að hressa sig og
njóta fegurðar og fjallalofts. Á
heimleiðinni hittum við ágætan
friðsælan veitingastað, við ræt-
kver það í kristnum fræðum,
Vegurinn, eftir séra Jakob Jóns-
son, prest í Hallgrímsprestakalli
í Reykjavík, er út kom sumarið
1944. Er það um margt hið at-
hyglisverðasta rit, svo sem um
nýbreytni í efnisröðun og
kennsluaðferðum, og verðskuld-
ar því fyllilega, að athygli sé
dregin að því hérna megin hafs-
ins. En heima á ættjörðinni hafa
ýmsir merkismenn í prestastétt,
og dómbaérir vel um slíka hluti,
ritað ítarlega um námskver þetta
og farið um það maklegum við
urkenningarorðum
fræðum.
FRÁ WASHINGTON
Eftir Ingölf Gíslason lækni
breiðar en vegalengdir miklar
svo það kemur sér vel að mikið
er um ökutæki.
Flutningatæki
Mér þótti einkennilegt að hér
er ekki reynt að “hringja á bíl”,
KONUR ÞURFA AÐ TAKA
YIÐ YÖLDUM
1 síðustu sambandskosningum
sóttu 17 konur um þingmensku
af 1000 þingmannaefnum alls
Aðeins ein — Mrs. Gladys
Strum, var kosin.
1 fylkiskosningum hefir ekki
betur tekist. Á Manitoba-þingi
er ein kona, Alberta þrjár, Bri-
tish Columbia tvær.
í sveita- og bæjakosningum er
Eg var á gangi með kunningja
mínum. Tal okkar barst að
stjórnmálaútlitinu í heiminum.
Já, segir kunningi minn. Það
verður til eilífðar svona og það-
an af verra, ef konur taka ekki
við stjórn. En eru nokkur merki
til þess, spurði eg, að þær kæri
sigumþað? Ó, það held eg, sagði þetta enn alvarlegra. Þar eru
hann. Ef hægt er að koma ein- rædd mál, sem dag frá degi varða
hverju viti í stjórnmálin, munu alla; þar eru skólamál, heil-
þær ekki halda sig til lengdar. brigðis- og félagsmál sveitarinn-
fjarri þeim. En meðan að drif-^ar eða bæjarins höfð með hönd-
fjöður þeirra eru flækjur og fals, um. í fimtíu borgum eru aðeins
er ekki von að góðar og einlægar (14 konur í stjórnarráði. í sveit-
manneskjur vilji vera við þau um og þorpum, sem eru alls um
bendluð. Beztu menn margir 4100 í landinu, eru 48 konur í
vilja heldur ekki sjá né heyra sveitarráði. Á Englandi eru þús-
þau. j undir kvenna í sveitastjórnum.
En viðvíkjandi hinu, um á4, 1 Bandaríkjunum, í öðrum ný-
huga kvenna í stjórnmálum, er iendum Breta og á Norðurlönd-
það all-eftirtektavert, hve lítið , _ , f , , , . . ,
f ,,, . , , ’ ium, hafa konur synt mein a-
þær lata sig þau skifta. , .,
, __ .x , . huga í stjommalum en í Canada.
Konur í Manitoba fengu at-1
kvæðisrétt 27. janúar 1916. ‘1 svo aftur sé vikið að því
dag”, sagði einn ræðumaður ; sem kunningi minn mintist á, get
þeirra tima, “höfum við náð því e£ verið honum sammála um, að
menningar og fullkomnunartak- margt i stjóm og umsýslu
marki í lýðræði, sem lengi hefir kvenna, beri v°tt um að þær
verið þráð, því, að veita öllum Seri störf sín betur en karlmenn,
borgumm landsins réttinn til að Starf kvenna í féjagsmálum mun
stjórna sér sjálfum.” jVÍða bera vott um þetta. Og ef
Vel og gott. Innan tólf mán- 'Þjóðfélags heimilið gæti komist
aða höfðu öll fylki Canada farið inærri ÞV1 að bera sviP af stíórn
að dæmi Manitoba, nema Que- þeirra heimila’ sem bezt Þykía
auðsjáanlega voru að koma heim Una og veifar og kallar á leigu-
úr stríðinu, það lá vel á konun- bíl, sem framhjá fer — þeir eru
um þeirra, þær voru að skoða auðþektir af lit og öðrum merkj-
nýju armböndin sín og hálsmen-'um. — Skrítið í fyrstu að sjá
in, er þeir höfðu fært þeim aust- !mann standa á gangstéttinni,
ur frá Kína eða Síam, svo voru rétta upp hendina, blístra og
Washington í marz
Járnbrautarlestin rölti af stað eins og við köllum það heima,
út úr Pennsylvaníastöðinni, við þar höfum við staðið við símann
höfðum náð í þægileg sæti í ein-' og hringt á eina stöð af annari
um vagninum, sem var þéttskip- og oft fengið sama svarið að bíll
aður fólki, er virtist vera af öll-1 væri ekki fyrir hendi og svo setið
I formála sínum farast höf- !um stéttum mannfélagsins.Þama ráðalaus, hér er ekki eytt tíma í
undi þannig orð um tilgang sinnVoru nokkrir hershöfðingjar sem 'þetta, maður fer bara út á göt-
með kverinu: —
“Við samningu þessa kvers
hefi eg haft það í huga, að ferm-
ingarundirbúningur prestsins
ætti að vera í því fólginn:
1. Að fræða um trúarsannind-
in.
2. Að hjálpa börnunum til að
hugsa sjálfstætt.
3. Að hvetja þau til að íhuga
sína eigin trúarreynslu.
4. Að gera þau handgengin
N ý j a-testamentinu milliliða-
laust.
5. Að kenna þeim notkun
kirkjulegs máls.
Allt þetta á svo að miða að
þeim eina tilgangi, sem ferming-
arundirbúningur stefnir að, sem
sé að gera barnið að staðföstum
lærisveiniJesú Krists.”
Síðan bendir höfundur á fjór-
ar kennsluaðferðir, sem velja
'megi milli við notkur kversins,
og hafa þær vafalaust allar
nokkuð til síns ágætis, en út frá
líka óbreyttir hermenn í sjöunda
himni yfir því að vera að koma
heim eftir langa og stranga úti-
vist. Rosknir kaupmenn voru að
blaða í reikningum yfir vörur, er
þeir höfðu keypt í New York og
ungu stúlkurnar virtust ánægðar
með nýju kjólana sína og káp-
urnar. Beint á móti okkur sátu
tvær miðaldra konur, bláar og
búlduleitar og svo ófríðar að fá-
dæmum sætti. Þær virtust ný-
komnar úr hitabeltislöndunum í
Afríku, svartar sem bik nema
tennurnar, þær skotruðu hýru
auga til blámannanna, sem voru
þarna á ferð og flugi að bjóða
varning sinn — vistir, öl og slíkt.
— Lestin þaut áfram, stansaði
lítið í stórborgunum Philadelfíu
kalla “taxi” og bíllinn stansar
vanalega þótt eitthvað sé í hon-
um af farþegum, ef hann er ekki
fullsetinn, svo bætir hann við
sig eins lengi og hann getur og
kemur hverjum manni á sinn
stað, að þessu eru þægindi og
líklega einhver sparnaður fyrir
báða parta. Oft ber við að einka-
bílar bjóði manni að sitja í eins
og gengur og þekkist vel heima
líka. Strætisvagnarnir eru
tvennskonar, sumir renna eftir
sporbraut, en hinir eru venjuleg-
ir “Strætó”, eins og hjá okkur,
nema stærri og sætin þægilegri,
en langt er frá að allir fái sæti,
einkum vissa tíma dagsins. —
Gjaldið er 10 cent fyrir mann-
inn en fyrir það er hægt að keyra
langa vegu. Hjá vagnstjóranum
er málmkassi á fæti, setur hver
margra ára kennarareynslu og Baltimore og ekkert í þropun-
1 minni, þó á öðru sviði sé að vísu, j um, sólin skein og landið var fag-
sýnist mér sem fyrsta aðferðin se. urt og frítt,.skógar, vötn og akr- ] farþegi þar aurana niður um
I líklegust til að verða árangurs-jar og eftir fjögurra tíma ferð 1 rifu Qg tekur ekki farmiða nema
mest, enda er hún ítarlegast ^ brunaði lestin inn í stöðina í'skifta eigi um ökutæki. Ef á
þarf að halda skiftir vagnstjór-
inn peningum, er þá títt að hann
rétti manni þrjú smá málmmerki
fyrir 25 cent, er þá eitt af þeim
sett í kassann, en hin geymd til
síðari þarfa, er þetta nokkur
sparnaður og eins sé eg að marg-
bec. Þar drógst til ársins 1941,
að veita konum kosningarétt.
Sambandsstjórnin veitti konum
hann að nokkru 1917 og ótak- fram, að konur væru vitrari en
væri minna út á það að setja, en
nú er oft ástæða til.
Kunningi minn hélt einnig
skilgreind frá hendi höfundar. j Washington, það er stærðar höll,'
Námskver þetta hefir þann j sem ekki verður með orðum lýst.
höfuðkost góðra kennslubóka, að ^ Við náðum í töskurnar okkar og
niðurröðun efnisins er framúr- fylgdum straumnum eftir löng-
skarandi skipuleg og framsetn- j um gangi í áttina til útidyranna.
ing þess að sama skapi glögg og Ekki höfðum við gengið lengi er
greinileg. Það er í 25 köflum, er , við mættum þeim Thor og
fjalla um meginatriði kristinnar Ágústu, sem einhvern veginn j jr eru meg vikukort, er þeir að-
trúar og siðakenningar. ] höfðu sloppið inn í stöðina, þau ems sýna vagnstjóranum, munu
Byrjar hver kafli með tilvísun fögnuðu okkur vel og héldum þau fasf; meg töluverðum af-
í valda staði í Nýja-testament- j við nú út í bílinn, sem beið við slætti.
j inu, sem ætlast er til að börnin hliðið.
j lesi heima hjá sér; þá eru nokkr-
ar spurningar um efni kaflans, Annar bæjarbragur
■ sem einnig er ætlast til að börn- j Var nú ekið framhjá Capitolio,
dn svari skriflega heimafyrir til Hvíta húsinu, Washington-nál-j stjórna umferðinni, er það til
undirbúnings næstu kennslu-j inni og fjölda stórhýsa, mynda- mikils öryggis þegar fara skal
stund; loks er gagnorð túlkun á styttum og skemtigörðum og sá- lyfir fjölfarna götu, í mestu verzl-
aðalefni kaflans, og fléttar höf- ' um við strax að hér var ólíkt um J unarhverfunum safnast fólkið,
undur þar heppilega saman við- að litast, annar bragur á öllu en í sem þarf að fara yfir götuna,
eigandi tilvitnanir úr Ritning- New York, húsin lægri, dreifð-J saman á gangstéttinni og allir
unni og skýringar frá eigin ari og fallegri, ekki eins mikil horfa á rauða ljósið, sem blasir
Umferðin
Á aðalgötum þar sem mikil er
umferð eru ljósmerki sem
markað 1918. Þessi kosninga
réttur náði einnig til sveita og
bæjarkosninga.
Hverju hafa nú konur áorkað
eða til leiðar komið í stjómmál-
unum, hvað margar af þeim
hafa komist á þing — í fylkjum
landsins eða í Ottawa? Hvað
hafa þær lagt til menta-, heil-
brigðis- eða velferðarmála þjóð-
arinnar, til þessara þriggja mála,
sem ætla mætti þeirra sérstaka
verkahring?
karlmenn, þær væru frjálsari og
óskorðaðri í skoðunum en þeir.
Það mun eitthvað vera til í
þessu. Hin utan að fengna þekk-
ing karlmanna, er oft óskaplega
heimskuleg og hvergi verri en í
stjórnmálunum. Og það er ekk-
ert ólíklegt, að hennar vegna sé
þátttaka kvenna í þeim minni en
annars væri.
Þetta er ágætt kappræðuefni
og orðið skal hér með öðrum
veitt.
, brjósti. Eru þær ritaðar á lát-
lausan og ljósan hátt, og því vel
jvið hæfi barnanna og líklegar
, bæði til að glæða skilning þeirra
I á viðfangsefninu og áhuga þeirra
i fyrir kristindómsnáminu.
■ Aðalköflunum fylgir síðan
Istutt námsyfirlit, þá “Fræði
■Lúthers hin minni”, “Heilræði”
séra Hallgríms Péturssonar, og
jað lokum ítarlegt efnisyfirlit,
sem er mjög til hægðarauka.
( Frágangur kversins er mjög
góður, en því miður er það þó
læti og gauragangur, litirnir á við, svo þegar græna ljósið birt-
trjánum grænni og loftið léttara. ist leggur flokkurinn af stað og
Massachusetts gatan er löng! kemst heilu og höldnu yfir, en
en loks komum við þó að nr. 3839 j veggir myndast af bílum og
— sendiherrabústaðnum — það strætisvögnum á báða bóga, —
er fallegt og gott hús álíka að 1
stærð og útliti og húsin í kring.
græn flöt með fögrum trjám fyr-
ir framan en trjágarður og stór
bílskúr bakatil. Við fengum til
íbúðar ágætt herbergi með til- held að umferðaslys séu fátíðari
heyrandi baði og öðrum þægind- (hér en heima tiltölulega, virðast
um, komum okkur vel fyrir og þó vagnarnir fara nokkuð hart
sáum framundan mjög notalega stundum.
græna ljósið gerir kraftaverk,
það klýfur umferðarstrauminn
eins og Móses Rauðahafið forð-
um, svo fólkið gæti komist far-
sællega yfir milli véggjanna. Eg
urfjallanna og fengum þar góð-
an miðdagsmát, veitingafólkið
var mjög stimamjúkt við okkur
og sýndi allskonar lotningar-
merki, mun það hafa séð á okkui
að við vorum afkomendur forna
Sækonunga. Við skildum vel og
heiðarlega við þessa litlu Para-
dís og þeystum heimleiðis.
I kirkju.
I kirkju fórum við annan
sunnudagsmorgun, það var
hægðarleikur því að sjálf dóm-
kirkjan — Washington Cath-
edral stendur hér stutt frá. Hún
á feiknastóra lóð og standa á
þessu svæði ýmsar byggingar
svo sem skólar, biskupshús,
skrautgarður, o. s. frv. Kirkjan
er enn í smíðum og hefir verið
það í ca. 30 ár og virðist eiga
langt í land, hún verður fádæma
falleg. Nokkurskonar meðhjálp-
ari tók á móti okkur þá inn var
komið og vísaði okkur til sætis,
söngurinn var góður og fram-
koma prestsins virðuleg, en ræð-
una heyrðum við ekki vel, því
salurinn er mjög stór og ekki
aus við bergmál, prestarnir virð-
ast leggja mikla áherslu á að
hvetja menn til friðar, samvinnu
ogbræðralags og mun ekki van-
þörf. 1 lok messunnar var gengið
með safnbauk fyrir hvern mann
er nota skyldi tækifærið til að
gefa fyrir sálu sinni. Á eftir stóð
svo presturinn nálægt prédik-
unarstölnum og gekk margt af
kirkjugestunum til hans og
þakkaði fyrir kenninguna. Við
gengum um alt þetta veglega
guðshús og skoðuðum það,
skrautið er mikið, málverk og
ofnir og útsaumaðir dúkar, gull
og silfurmunir og slíkt og margir
kirkjusalir eru í byggingunni
hver upp af öðrum og hver við
hliðina á öðrum svo nokkrir
prestar gætu haldið þama guðs-
þjónustu samtímis. í sal nær
anddyrinu er nokkurskonar búð,
þar sem seld eru guðrækilegar
bækur og kort, helgimyndir og
j krossar og margt þessu líkt.
[ Þessu næst gengum við um bisk-
^upsgarðinn og nutum fegurðar
hans í sólskininu.
Smithsonian-safnið.
Ingólfur Thors dóttursonur
okkar 15 ára, sagði einn morgun-
inn nýlega: “Eg skal nú skreppa
með ykkur, afi og amma, á
Smithsonian safnið”. Við þáðum
þetta og héldum, sem leið liggur,
með “strætó” langt niður í bæ,
fórum út úr vagninum skamt
norðan við Washingtonminnis-
merkið, göngum meðfram Smith-
soníangarðinum — stór skreytt-
ur ferhyrndur flötur, nokkurs-
konar Austurvöllur, bara marg-
falt stærri, sunnan við hann eru
rauðbrúnar byggingar og norðan
við hann gleitt skemtilegt stór-
hýsi, hún þessi og ýms fleiri til-
heyrandi þessu geysimikla safni,
sem er kent við James Smithson,
enskan mann, er dó árið 1829,
hann gaf eigur sínar til að stofna
þetta fyrirtæki, sem er ekki ein-
göngu safn heldur líka vísinda-
leg stofnun undir valinni stjórn,
að auka og útbreiða þekkingu
manna á öllum hlutum milli
himins og jarðar. Eg er sann-
færður um að þótt duglegur
grúskari verði langri æfi til að
skoða þessi söfn, þá kæmi hann
því ekki í verk svo vel væri. Við
lögðum leið okkar inn í rauð-
Frh. á 7. bls.