Heimskringla - 24.04.1946, Side 1

We recommend for
your approval our
"BUTTER-NUT
Loaf
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Winmpeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
We recommend for
your approval our
" BUTTER-NUT
LOAF
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr
LX. ÁRGANGUR WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN. 24. APRJL 1946 NÚMER 30.
GLEÐILEG' r SUMAR!- -ís lendingar
GIFTING — Arinbjörn Bardal áttræður — Hálf tírsg<S\tr
22. apríl 1946
Mr. og Mrs. Pétur J. Pétursson
Laugardaginn 20. apríl, fór fram giftingarathöfn í Fyrstu
Sambandskirkjunni í Winnipeg, er séra Philip M. Pétursson
gaf saman í hjónaband, Pétur Jónas Pétursson og Marian Joan
Sanderson. Brúðguminn er sonur séra Rögnvaldar heitins
Péturssonar og Hólmfríðar Kristjánsson, konu hans, og brúð-
urin er dóttir Russell Allen Sanderson og Lillian Austmann
dóttur Snjólfs heitins Austmanns. Brúðhjónin voru aðstoðuð
af Walter Vatnsdal, Miss Margréti Pétursson, systir brúðgum-
ans, og Miss Kathleen Bellingham. Svaramaður brúðarinnar
var Mr. M. V. Bain.
Mrs. Elma Gíslason söng “I’ll Walk Beside You” og Gunn-
ar Erlendsson aðstoðaði við hljóðfærið. Glen Harrison, Harvey
Mitchell og Gordon Dalton leiddu til sætis.
Giftingarveizla fór fram í Gold Room, í Royal Alexandra
Hotel, og komu þar saman vinir og ættmenni beggja brúð-
hjónanna. Þau lögðu af stað í brúðkaupsferð til Minneapolis.
Framtíðar heimili þeirra verður í Winnipeg. P.
UPPTÍNINGUR
Eg vildi gera góða vísu í dag,
en get það ekki, því er ver og miður,
því Bragatúnið alt er eins og flag,
þar engum gróðri veitist stundar friður.
í fagra sveiga engin blóm eg á
er allir þakka heiðurs tímabilið.
Eg tíni í flýti fáein sinustrá
en finn þú ættir miklu betra skilið.
Þó sumir ættu fyllri forðabúr,
oft fremstur stóðstu til að líkna og bjarga.
Og þú varst öllum þínum málum trúr,
en það er ekki hægt að segja um marga.
í gegn um öll þín mörgu manndóms ár
þú mundir það, sem flestir aðrir gleyma:
Af öllu hjarta að hlægja — og fella tár —:
í huga sínum barnsins sál að geyma.
Það skeði oft, ef einhver sorgabörn
í auðnuleysi vildu ei huggast láta,
þá fanst þeim hvíslað: “Fyndu hann Arinbjöm:
hann finnur til með öllum þeim, sem gráta.
Þinn förunautur lagði ráð og lið,
þér léði beztu hjartans bænir sínar;
í blíðu og stríðu stóð þér æ við hlið
og stráði ljósi á allar götur þínar.
Sig. JÚI. Jóhannesson
fjöllunum. Morguninn eftir stór-1 Það er máske engin tilviljun
hríðina komust menn ekki út úr I að Gunnlaugur valdi hér heim-
Halldóra og Gunnlaugur
Gíslason
Eg tek mér það bessaleyfi að
birta hér mynd af þeim merkis-
hjónum Gunnlaugi og Halldóm
Gíslason, fyrmm landnemum í
Pembina, Dakota, nú nálægt
Wynyard, Sask., vegna þeirra
frábæm gestrisni samfara ís-
lenzku trygglyndi og ráðvendni.
— Óteljandi vinir munu lengi
minnast þeirra mörgu gleði-
stunda á “Hólnum” hjá Gunn-
laugi og Halldóm. Eg minnist
þess sem gamall maður sagði eitt
sinn við mig: “Allar raunir lífs-
ins hverfa þegar Halldóra hlær.”
Hin ástæðan er sú, að þessi
upptíningur, sem hér fer á eftir,
er að mestu leiti eftir þeirra
sögusögn, sem er um —
DAKOTA FLÓÐIÐ 1897
Veturinn 1896 var sá lang
mesti snjóa vetur í sögu Dakota.
“Þakkarhátíðarbylurinn”, sem
íslenzkir landnemar lengi mint-
ust, sem stórkostlegustu stór-
hríðar og manndrápsbyls, sem
sögur fara af, “þegar alt fenti í
kaf.”
Vilhjálmur Stefánsson getur
um þetta mannskaða veður í bók
sinni, “Hunters of the Great
North”, sem þess “versta á norð-
urhveli jarðar”. Hann heyrði
getið um “tuttugu eða þrjátíu
sorgleg slys sem bylurinn hafði
valdið í Dakota. Sumir bænd-
urnir höfðu lagt á stað til pen-
ingshúsa sinna, höfðu aldrei
fundið þau og frosið í hel. Aðrir
fundu húsin og höfðust þar við
þangað til veðrinu slotaði. Enn
aðrir fundu peningshúsin, gáfu
skepnunum og fómst svo á heim-
leiðinni. Sögur vom líka um
veikbygða bæjarhjalla, sem fok-
ið höfðu í bylnum, svo að fólkið
sat eftir í kófinu eða fórst í
rústunum.”
Ekkert af húsum Gunnlaugs
fauk í veðrinu, en fjósið fenti í
kaf.
Þegar veðrinu slotaði varð
Gunnlaugur að grafa sig út úr
húsdyrunum. Hann varð einnig
að grafa 24 feta langan gang þar
til hann komst inn að fjósdyr-
unum.
Síðan refti hann yfir þar sem
þynst var og byrgði heyi og
snjó, tók hurðina af fjósinu og
setti fyrir rangalann, og þetta
stóð óhaggað til vors.
Svipað þessu gerðist meðal
annara landnema á þessum slóð-
um, t. d. minnist Halldóra þess,
að synir nágranna þeirra —
húsinu nema út um loftsglugg
ann. En þegar til fjóssins kom,
urðu þeir að rífa gat á þakið, svo
skepnurnar köfnuðu ekki.
Þessi snjóa vetur var orsök
flóðsins í Pembina.
Það fór að taka upp snjóinn í
apríl, en mikið fyr sunnar í ríkj-
unum. Árnar Pembina og Rauð-
á, sem mætast við Pembina-bæ-
inn, hækkuðu óðum vegna stífla
norður í Manitoba, sem löngu
seinna leystust úr klakaböndum.
Fólk úr Pembina bænum fór að
flytja burtu til ættingja og vina
út á landsbygðinni, sem hærra
var sett, aðrir fluttu svo sem
mílu út úr bænum í gamalt her-
manna vígi, þar var mikið hús-
rúm — því hermennirnri höfðu
flutt þaðan árið áður — þó ekki
nærri nóg fyrir alla bæjarbúa,
svo margir sátu eftir. Vatnið
smá hækkaði, þar til smærri hús-
in fóru á flot og voru menn að
reyna ða binda þau við girðingar
og tré, en stærri húsin stóðu í
vatni upp á miðja glugga og
fólkið flutti upp á loftin og þeir
sem voru svo hepnir að hafa
báta, bundu þá við loftsglugg-
ann. — Meðal sveitunga minna
hér, segist Halldóra minnast
þeirra góðu hjóna Carls og Krist-
ínar Grímson, sem nú búa skamt
fyrir sunnan Wynyard — þau
áttu þá heima í Pembina og voru
ein af þeim sem flúðu upp á
loft í húsinu, því vatnið var upp
á miðja veggi niðri.
•
«
Á páskadaginn, 18. apríl 1897,
gerði afspyrnu rok af suðvestri,
^það jók mikið á vtansflóðið og
orsakaði miklar skemdir á bú-
pening og byggingum.
Tveir menn ætluðu á bát frá
víginu til bæjarins, en hröktu af
leið austur til Minnesota. Eftir
einstæða karlmensku og snar-
Jón og Margrét Ólafsson
Metúsalems Jónssonar — fóru Iræði að verja bátinn ágjöf og á-
til Mountain rétt fyrir hríðina
miklu og urðu hríðteptir hjá
Sigurjóni Jóhannessyni bónda,
sem átti heima á sléttunni neð-
an við fyrstu hæðina á Pembina
rekstri á tré á leiðinni, náðu þeir
loks að stórum heystakk, sem
stóð upp úr vatninu, bundu bát-
inn við fót sér og létu fyrirber-
ast þar um nóttina.
ili á háum gilbarmi austan við
Wynyard, þar sem þau hjónin
hafa búið síðan skömmu eftir
aldamót, því svo er þeim minn-
isstæður þessi páskadagur á
Pembina-sléttunum fyrir 49 ár
um síðan.
Öskrandi rok og öldugangur
vatnsins, þar sem áður voru akr-
ar og engi, nærri umkringdu
heimili þeirra á alla vegu og
Halldóra lá á sæng og fæddi
þeim hjónum dóttur!
Dagnin eftir lægði veðrið og
gerði stillur. Vatnið hafði hækk
að mikið. Gunnlaugur varð að
komast til Pembnia til að sækja
ýmsar nauðsynjar. En hér var
úr vöndu að ráða, hann átti eng-
an bát, en hann hafði nýlega
smíðað sér kassa á sleða, — sem
var einnig notaður á vagn. Það
var ekki um annað að gera en
íóa á kassanum í bæinn. Svo
Gunnlaugur fór til verks og
telgdi tvær árar og setti þóftur
og ræði á kassann og lagði á
stað til Pembina við annan
mann, 9 mílur!
Ferðin gekk seint — en slysa-
laust, skútan var fremur treg til
gangsins, því þverslárnar undir
batninum drógu úr ferðinni, og
segir Gunnlaugur það erfiðasta
freðalag sem hann hafi farið um
æfina, að undanskyldri landaleit
til Nýja-lslands nokkru seinna í
andi og keyrandi á vögnum og
félagi við aðra sem fóru gang-
ráku gripi. Svo voru vegleysur
og foræði slæmar, að þeir urðu
jafnvel að taka vagnana í sund-
ur og bera partana yfir ófær-
urnar. Og hefir Gunnlaugi ef-
laust ekki litist á blikuna, þar
sem stórar landspildur láu að
nokkru leiti undir vatni, svo það
var að fara “úr öskunni í eldinn”
og mun það hafa snúið honum
vestur á hálendið í Saskatchew-
an.
Þegar til Pembina kom bundu
þeir “bátinn” við búðardyrnar
og óðu inn í búðina. Þar var
verzlað sem áður, þó allur varn-
ingur væri fluttur af gólfi upp í
Næstkomandi föstudag verður
Jón Ólafsson í Selkirk í Manitoba
95 ára, hálf-tíræður. Hann er
fæddur 26. apríl 1851 á Syðri-
Steinsmýri í Leiðvallarhrepp í
Vestur-Skaftafellssýslu. Til Can-
ada kom hann 1884, settist fyrst
að í Árnes-bygðinni í Nýja-ls-
landi og bjó þar í sex ár. En síð-
an 1890 hefir hann átt heima í
Selkirk. Eftir að hann kom
þangað, vann hann í 15 ár við
Robinson’s sögunarmylnuna. —
Síðan hjá Northem Fish félag-
inu í sex ár, og var formaður, en
varð þá fyrir meiðsli á hægri
hendi; gat hann ekki eftir það
haft sömu vinnu og áður, en
vann þó í 10 ár, sem vökumaður
þessa sama félags. Jón er enn
ern, gengur um úti sem inni,
hefir góða sjón og les talsvert en
er nokkuð farin að förlast heym.
Hann keypti fyrsta blað Heims-
kringlu sem út kom og hvert blað
síðan og hefir borgað áskriftar-
gjald sitt til 30. okt. 1946.
Jón er maður vinfastur og
vandaður, leysir hvert verk sem
honum er falið samvizkusamlega
af hendi. Og eftir boðorðinu að
breyta svo við aðra, sem menn
vilja að breytt sé við sig, hefir
enginn maður betur lifað en
hann.
Kona Jóns er Margrét Þor-
bjarnardóttir Ólafssonar frá
Vaðmúlastöðum í Austur-Land-
eyjum, Rangárvallasýslu. Gift-
ust þau 25. maí 1882 og var árið
1938 minst 56 ára giftingaraf-
mælis þeirra mjög veglegt af Sel-
kirk-lslendingum. Þau eiga 3
sonu, Guðmund, Ólaf, Jóhann.
Vinir hinna öldruðu hjóna
óska Jóni nú til hamingju á níu-
tíu og fimm ára afmælinu og
árna hjónunum alls góðs í
bráð og lengd.
Myndirnar sem hér birtast,
voru teknar í samsætinu, sem
þeim var haldið 1938 og að ofan
getur.
hyllur og búðarborð, og búðar-
menn, sem aðrir, stæðu í vatni
upp undir kné!
Svo var “báturinn” þéttur að
Gunnlaugur minnist þess ekki að
þeir þyrftu að ausa á leiðinni.
Þeir sem séð hafa handbragð
Gunnlaugs á öllu sem hann smíð-
ar geta vel trúað því.
Hann er annálaður fyrir vand-
virkni á tré og hefir mestu
unun af vel gerðum hlutum, og
á einkennilegt safn af ýmsu hag •
leikssmíði.
Eins og nærri má geta, olli
flóðið afar miklum skemdum á
bændabýlum og búpening, alt
sem flotið gat barst með straum-
unum, dautt og lifandi, kindur og
kálfar, svín og hænsni. Sumt
bjargaðist á flekum og rekaldi,
en mikið fórst í flóðinu.
Þetta landflæði hafði líka sína
skoplegu hlið, eg vil aðeins geta
örfárra. Tveir svínshvolpar sátu
á hækjum sér á borðfleka og
virtust njóta líðandi siglingar
fram hjá einstöku húsa og trjáa
sem stóðu upp úr vatninu. Einn
hani sagði til sín, sem hafði kom-
ist á hurðarfleka með sex hæn-
ur og galaði í sífellu og kisa með
tvo ketlinga hélt til uppi í háu
tré, þar til henni varð bjargað.
Á einum stað rak á land vatns-
trog sem notað var til að brynna
gripum, hálffult af vatni, en
börmunum alt í kring, sat þétt
fylking af hænsnum, sem hopp-
uðu á land með gleðilátum, þeg-
ar “báturinn” tók niðri.
Svo endaði sá eftirminnanlegi
vetur á Pembina sléttunum fyrir
nærri 50 árum síðan. A. S.
tJR ÖLLUM ÁTTUM
Einn af fremstu þjóðmegunar-
fræðingum Breta, John Maynard
Keynes lávarður, lézt s. 1. sunnu-
dag. * * *
Það þykir nú víst, að allar
ayggingar í Winnipeg verði
stöðvaðar, aðrar en íveruhús,
jafnvel þó leyfi hafi áður verið
veitt til þeirra. Þetta er gert til
að spara efni svo meira verði til
af því til íveruhúsagerðar.
* ★ k
Bæjarráðsmennirnir í Winni-
peg hafa samþykt að hækka
kaup sitt, borgarstjórans úr
$5000 í $8000 og bæjarráðs-
manna úr $1200 í $1800.
“Save the Children Tea”
Salan sem haldin var fyrir
ofangreint fyrirtæki, í T. Eaton
Assembly Hall, 18. apríl, s. 1. var
í alla staði mjög happasæl. Eins
og kunnugt er var hún undir
umsjón Islendinga og Skandi-
nava hér, og voru aðal umsjón-
arkonur Mrs. A. S. Bardal og
Mrs. C. E. Hoffsten.
Mikill fjöldi af fólki sótti söl-
una og lagði ríflega í líknarsjóð-
inn; alt starfsfólkið vann ötul-
og í bezta bróðerni til þess að
árangurinn yrði mikill og góður;
enda varð hann það fram úr öll-
um vonum. Nefndin tilkynnir
hérmeð að ágóði varð, eftir að öll
útgjöld voru greidd, $558.64; og
vill hún þakka alúðlega öllum
þeim sem svo drengilega veittu
styrk þessu góða málefni.
Fyrir hönd nefndarinnar,
Hólmfríður Danielson