Heimskringla - 24.04.1946, Blaðsíða 5
WINNIPEG, 24. APRÍL 1946
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
KARLAKÓRINN
syngur í Goodtemplara-
húsinu, 6. maí 1946
Karlakórinn hefir nú verið
starfandi í full tuttugu ár. Hann
hefir átt sterkan þátt í viðhaldi
íslenzkrar þjóðræknisstarfsemi,
vestan hafs, með kynning ís-
lenzks ljóðs og lags. Hefir getið
sér oft góðan orðstír og skemt
þúsundum manna með hljóm-
leikum sínum, og samkomum,
árlega. Og þrátt fyrir, þó Karla-
kórinn hafi ekki uppfylt allar
þær kröfur, sem listin heimtar,
þá hefir hann viðhaldið og eflt
félags viðleitni vor á meðal og
verið sterk stoð ýmsum félags-
samtökum meðal Islendinga hér
í landi.
Kórinn hefir átt við ýmsa erf-
iðleika að stríða, sérstaklega síð-
ustu árin, og stundum legið við,
að hann hafi ekki getað haldið
uppi starfi sínu, sökum þess hve
margir meðlimir kórsins voru
kallaðir í stríðið. En það hefir
ekki verið gefist upp. Kórinn
hefir barist góðri braáttu og
haldið í horfinu, með stuðning
samlanda sinna. Mundi eflaust
margur sakna vinar í stað, er kór
inn hætti að starfa á sviði söng-
málanna.
1 vetur hefir kórnum aukist.
mikill styrkur, frá gömlum og
nýjum félögum, sem komið hafa
í kórinn aftur. Hefir því kórinn
von um, að geta starfað með full-
um krafti og betri árangri, næsta
ÞEGAR EG YAR
SKORINN UPP
Eftir Kristján Einarsson
frá Djúpalæk.
1 rigningu og gráma rúntaði
eg Skólavörðustíg, Austurstræti
og Lækjartorg, — fulltrúi frá
Akureyri á 5. þing Sósíalista-
flokksins í nóvember 1945, veik-
ur af eiturbrasi lélegra matsölu-
húsa, blautur inn að hjarta af
úrkomu Suðurlands.
Þetta voru drungalegir dagar
og fólkið sem eg sá var eins og
þeir. Það var ekki til hýra i
nokkru andliti og allir drættir
virtust orðnir slappir af rigning-
unni. Samt var eg léttur í skapi
eftir sólskin Norðurlandsins og
gerði að gamni mínu við fólk.
En það hafði gleymt hvernig kátt
andlit lítur út og hélt að eg væri
að gretta mig framan í það og
hélt áfram að þumbast.
En félagar mínir á flokksþing-
inu tóku á hverju máli með festu
sem eg ekki gleymi, og öðluðust
virðingu mína.
Já, — en eg var sem sé veikur
og fór á fund sérfræðings í melt-
ingarsjúkdómum, en hann sendi
mig í kjallara Landsspítalans,
hvar eg var allur myndaður inn-
vortis. Eftir langar biðir og
nokkurra daga skerandi óvissu
tékk eg þann dóm að eg skyldi
snúa um hæl til Akureyrar og
láta skera úr mér botnlangann.
Þetta var dálítið óþrifalegt, þvi
vetur, með endurnýjuðum krafti þrátt fyrir regnið og drungann
og áhuga. 'slær þó lífæð þjóðarinnar fastar
Að þessu sinni efni kórinn tiljog hraðar í Reykjavíkurborg en
skemtisamkomu í Goodtemplara annars ‘ ’"“J
húsinu, mánudagskvöldið, þann
6. maí næstkomandi. Gefst fólki
þar tækifæri að heyra hann enn
og fullvissast um, að engin
dauðamörk eru yfir honum. Á
staðar á landinu. En
gestur utan af landi undrast þó
hve hjarta bæjarins, miðbærinn,
er orðinn á eftir, hve göturnar
eru þröngar og mörg húsin léleg
og gamaldags og hve margiv
samkomu þessari verður margt þurfa að búa í bröggum eða í
til skemtunar, og mun eg ekkijbúðum sem sér ofan í af gang
telja það alt hér, því sérstök aug
lýsing um það verður í blöðun-
um. Þó má geta þess, að sú ný
stéttunum. En í hverju húsi er
verzlun, ein eða fleiri. Sennilega
mætti fækka þeim um helming,
ung verður þar, að sungnar verða án þess nokkur viðskiftavinur
gamanvísur, eftir Ragnar Stef-, befði af því óþægindi. Gesturinn
ánsson sem hitta vel markið og^ndrast líka, eftir að hafa ekið
koma mörgum til að hlægja. jum grösugar nærsveitir að i
. ... . ,, Reykjavik er mjolkm bæði litil
Að oðru leiti visa eg til auglys-, J J ^ airW
, . , * , og vond og smjor og skyr ekki
ínga sem birtar verða í bloðun-, ° ° J °
um. Aðgöngumiðar kosta aðeins
50 cent, og fást hjá öllum Karla-
jtil. Þá hlýtur hann einnig að
spyrja hvar æskan leiki sér og
„u wum., ’-’s “J“ ! hvernig bílstjórarnir fari að því
að þræða þessar gotur, sem allar
mora af skipulagslausri umferð
og barnasæg.
Book Store, 702 Sargent Ave.
Fjölmennið á samkomu Karla-
kórsins 6. maí. Þið gerið með
því tvent í senn: Styrkið starf
En eg hafði fengið minn dóm
og hlaut því að hverfa úr höfuð-
kórsins í framtiðinm, og verðið staðnum Eg kveið fyrir að
aðnjótandi skemtunar, sem þið þurf& að fara með .•rútunni..> en
munuð minnast með gleði. lánið hefir altaf elt mig og eg
D' B' j náði í fólksbíl af Akureyri og
fékk far með honum norður.
Lestrarfélagið á Gimli er að: ^ Akureyri var sólskin og
efna til skemtisamkomu föstu- 'blíða> þá fanst mér allir vera
daginn þann 26. apríl í Parish
Hall, Gimli.
G. Peterson, skrifari
fyrir samkomu nefndina
AUSTURLANDA
ROSIR
með munnherkjur af kulda, en
þeir blíðkuðust þegar maður fór
að tala við þá.
Mitt fyrsta verk var að finna
yfirlækni sjúkrahússins að máli
, og biðja hann að fremja á mér
kviðristu, hvað hann sagðist
skyldi gera svo fljótt og rúm-
| pláss losnaði. Á Akureyri
byggjum við nefnilega hús handa
Iguði á undan húsi handa sjúkum
Tessi'yndisléga teg- °S sárum °S verðum við þvi að
und rósa var töpuð til bjargast við nokkurra áratuga
^orffahendi’n|u l eim gamlan timburhjall handa þeim,
um gömlum garði og sem ekki rúmar nema lítinn
h5n plon“k'ClSfwíg hluta >eirra sem Þar Þyrftu að
Rose, Double Hardy vera. Þess vegna þurfti eg að
Morning Glory” o.s.frv. hí*
Hún deyr á haustin en ,
sprettur af sömu rót á Eg át og var glaður, las sosial-
vorin. Mjög harðger og istiskar bókmentir og svolítið
kroftug. Fullvaxnar,
guðsorð með, ef eg skyldi deyja.
tvíblóma rósir eru ljós
rauðar, 1% til 2 þml. í
þvermál, og standa í blóma alt sum-
arið, jafnvel í heitu veðri. Margir
Eg lét hverjum degi nægja
sína þjáning. Svo kom kallið, á
eldri garðyrkjumenn muna þessa ! mánudegi — það spáði ekki góðu
fínu vafningstegund. Við bjóðum
plönitur sem blómstra þetta sumar.
Pantið og sendið borgun núna. Verð-
ur send um sáðningstímann. (Hver
50(í) (3 fyrir $1.25) (tylftin $4.00)
póstfrítt.
FRl—Vor stóra útsceðisbók fyrir 194G
Enn sú fullkomnasta 95R
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
BORGIÐ HEIMSKRINGLU—
þvl gleymd er goldin skuld
— samt fór eg í sjúkrahúsið þann
dag.
Eitt af því sem eg hafði kviðið
fyrir meira en nokkru öðru var
að fara í bað. Mér hafði verið
sagt að hjúkrunarkonur skrúbb-
uðu mann hátt og lágt. Þórberg-
ur Þórðarson hefir sagt frá sálar-
stríði sínu í baðhúsum Svíaríkis,
þar sem kvenfólk aðstoðar, og
Vor erlendis
Laufkyndlum sveifla aldin tré og ung,
anganin berst um skóginn ljúf og þung,
kyrðina rjúfa aðeins glaðir gaukar.
Blika í rjóðri blómin rauð og gul,
blaðmjúku grösin vaggast mild og dul,
hálfir í moldu glóa gullnir laukar.
Loks hef eg sjálfur séð hinn nýja heim:
Sólskinið streymir hvítt um víðan geim,
íkornann fráa út úr skugga laðar.
Þó get eg naumast numið vorsins lag.
Næturnar björtu vitja mín í dag.
Hugur minn löngum unir annars staðar.
Lengst, lengst í norðri, handan hafs og straums,
hjúpað í móðu tregaþrungins draums,
landið mitt svala leysir djúpa snjóa:
Senn munu holtin hringja kátt og létt,
hugprúður fífill skreyta bæjarstétt,
blástararkólfur kvikna í mýaarflóa.
—Sunnudagur, fylgiblað Þjóðviljans.
mínar tilfinningar voru engu
minni, en hræðsla mín reyndist
óþörf að þessu leyti, eg fékk að
vera einn við athöfnina — og
lofaði guð. En svo hefst á mér
hálf neyðarleg skemdarstarf-
semi. Þegar eg var rétt stíginn
upp úr lauginni, kom inn til mín
ósköp sakleysisleg hjúkrunar-
kona og spurði, mér fanst af inni-
legri hluttekningu, hvort það
væri botnlanginn. Mér varð
strax hlýtt í brjósti til hennar
vegna þessarar samúðar og svar-
aði játandi.
— Þá þarf eg að raka, sagði
hún og um leið fanst mér allur
samúðar- og sakleysissvipurinn
hverfa úr fasi hennar, það rann
upp fyrir mér hryllilegur sann-
leikur, sem eg hafði gleymt, —
hjartað tók ógurlegt hliðarhopp
og blóðið þeysti yfir gagnaugun.
Eg kom engu orði upp.
— Viljið þér leggjast þarna á
vagninn? heyrði eg hana segja.
Eg hlýddi ósjálfrátt. Svo heyrði
eg skrúfaða saman rakvél, fann
náttfötin hnept frá mér. Þá lok-
aði eg augunum og fól mig guði.
Þetta tók þó fljótt af og var
blóðsúthellingalítið; þó finst mér
eg varla geti fyrirgefið þennan
skæruhernað á líkama mínum
saklausum.
Eins og þriggja ára drengur,
þveginn og kembdur, labbaði eg
í náttfötunum á eftir hjúkrun-
arkonunni til herbergis míns.
Þar voru tvö rúm og lá ungur
maður í öðru. Hann hafði gengið
gegnum þennan voða sem eg var
nú staddur í, hann átti eftir að
vera mér til gagns og ánægju og
minnist eg hans með velvild, eins
og allra sem eg kyntist í þessu
húsi skelfinganna.
Kl. 10 morguninn eftir kom
yfirhjúkrunarkonan inn til okk-
ar og tilkynti mér að stundin
væri komin og alt til reiðu. Það
var eitthvað móðurlegt við þessa
tigulegu konu. Eg vafði utan um
mig teppi og trítlaði á undan
henni til skurðarstofunnar. Þar
stóðu þrír læknar með brett upp
fyrir olnboga, all vígalegir. Eg
lagðist upp á eitthvað, var bund-
inn sauðbandi og tók öllu með ró.
Við höfðalagið stóð læknanemi.
Eg sá að hann hafði falleg blá
augu. Hann var með grímu og
setti hana fyrir vit mér. Eg
spurði hvort hann væri byrjaður
að láta deyfilyfið drjúpa í grím-
una og kvað hann mig mundi
finna það fljótlega. Þá fékk eg
alt í einu áhyggjur af því að vera
bundinn og sagði það væri
skömm að því að fara svona með
mig. Þá fann eg bylgju ákafrar
vellíðunar fara um mig: eg var
staddur í fjólubláu umhverfi.
En árniður í fjarska. Og eg hóf
upp raust mína:
“Áin strauk boganum blítt yfir
fiðlustrenginn
og bláar dúnmjúkar skúrir liðu
yfir engin í nótt”.
Svo tók eg að síga hægt inn í
svartan vegg er umlukti mig að
lokum. Eg var sofnaður.
Löngu síðar fór eg að heyra
hróp og háreysti, það var eg
sjálfur sem var að kalla: Guð
hjálpi mér! Nei, eg trúi ekki á
neitt, ó, ó, — andskotinn. Það
var eins og brim innan í mér og
öldukamburinn reis altaf hæst
undir skurðinum, svo sem útsog
og aldan hófst á ný. Eg mátti
ekki drekka, þó mér þætti vatnið
betra en nokkru sinni áður. Eg
sá að klukkan var 12 og réði af
því að eg mundi vera lifandi og
þetta lagaðist alt með tímanum.
Dagurinn leið. Félagi minn
hringdi fyrir mig þegar eg þurfti
einhvers með. Eg svaf ekkert
næstu nótt og klukkan á veggn-
um móti rúminu gekk hægar
en nokkur klukka sem eg hef
þekt.
Daginn eftir fór eg ofan á gólf
og gekk nokkra hringi. Það var
ekki svo slæmt.
Yfirlæknir sjúkrahússins á
Akureyri er einn allra bezti
skurðlæknir á landinu og finst
ekki meira til um að skera botn-
langaskurð, en að draga út tönn.
Hann þyrfti að starfa í húsi sem
væri kunnáttu hans samboðið.
Eftir rúma viku fór eg heim,
gírugur í alt matarkyns og býsna
spertur.
En það er eitt! Áður en eg
var skorinn upp var eg altaf sí-
yrkjandi. Síðan get eg ekkert
ort. Efnishyggjumenn halda því
fram að í höfðniu á manni sé
hólf fyrir hverja sérgáfu manns-
ins. Skáldskapargáfan skyldi þó
aldrei hafa verið í botnlangan-
um á mér?—Sunnudagur.
150 ÁRA MINNING
SKÚLA FÓGETA
Frh. frá 3. bls.
lagið fengi “Innréttingarnar’^il
umráða. Fann hann gjörla Hör-
mangaraóþefinn af félaginu. —
Ekki gaf það heldur góðar vonir
um framtíð “Innréttinganna” eí
félaginu tækist að sölsa þær und-
ir sig. Svarið sem Skúli fékk hjá
einum af ráðamönnum félags-
stjórnarinnar, er hann spurði
hvert verða mynda hlutskifti
“Innréttinganna”, ef þær yrðu
sameinaðar verzlunarfélaginu:
“Við ætlum að kveikja í þeim og
brenna þær upp til kaldra kola”.
En hvort sem þetta hefir verið
sagt í gamni eða alvöru, var
Skúli minnugur þess, að öllu
gamni fylgir nokkur alvara og
vildi hann koma í veg fyrir að
framtíð “Innréttinganna” yrði
telft í nokkura tvísýnu með því
að sameina þær verzlunarfélag-
inu.
Fór þó svo að Skúli varð að
beygja sig og láta undan. Bar
margt til þess. Vinir hans í
stjóminni voru fyrir löngu orðn-
ir dauðþreyttir og leiðir á öllum
þeim óþægindum og olnboga-
skotum, sem þeir urðu fyrir, sök-
um þess að mörgum fanst að þeir
drægu um of taum Skúla í Is-
landsmálum. Áhugi konungs fyr-
ir “Innréttingunum” var og að
mestu horfinn. En síðast en ekki
sízt brást Magnús amtmaður.
Var hann kominn á þá skoðun að
alt þetta framfarabrask væri
þýðingarlítið og svaraði hvorki
kostnaði né fyrirhöfn. Átti því
að heita svo, að verzlunarfélagið
keypti “Innréttingarnar”. —Var
Skúli þó furðu umhyggjusamur
og séður, að koma margskonar
skilyrðum í samningana, sem
áttu að tryggja rekstur þeirra og
framtíð sem bezt. Og ekki lét
hann sín hlutabréf föl. — Réði
verzlunarfélagið hann fyrir
framkvæmdarstjóra “Innrétt-
inganna” með all-(góðum árs-
launum. — Er enginn vafi á því
að Skúli hefir fengið það bezta
eða skársta út úr þessum mál-
um, sem auðið var eftir öllum
kringumstæðum.
111 umskifti
Umskifti þau sem urðu á verzl-
unarmálunum, er “Almenna
verzlunarfélagið”, tók við lögð-
ust illa í menn. Þannig segir
Eggert Ólafsson um það í einu
kvæði sínu:
“Afturgengin Grýla gægist yfir
mar:
Ekki verður hún börnunum
betri en hún var”.
Reyndist hann sannspár í því
efni. Enda er skemst frá því að
segja, að verzlunarfélagið reynd-
ist engu betur en Hörmangarar
höfðu gert. Átti Skúli í stöðug-
um erjum og málaferlum við fé-
lagsstjórnina. Bæði vegna “Inn-
réttinganna”, er félagið sýndi
brátt, að voru utan áhugasvæðis
þess og reyndi að troða niður
í skarnið; svo og vegna hins
hörmulega og hneykslanlega
verzlunarmáta þess. Leið því
ekki á löngu, þar til skíðloguðu
langeldar fjandskapar og úlfúð-
ar milli Skúla og félagsstjórnar-
innar. — Ástæðulaust er þó að
draga fjöður yfir það, að Skúli
sýndi ekki ætíð lipurð eða sann-
girni í þeim viðskiftum. — Enda
mun hann hafa verið orðinn
langþreyttur á fjandskap og fyr-
irlitningu einokunarkaupmanna
gagnvart Islendingum. — Er of-
langt mál að greina frá mála-
stappi þessu nema að mjög ó-
verulegu leyti. Framh.
WORLD FOOD EMERGENCV
A serious shortage of food in certain areas of the world
wos expected, but crop failures in many areas, and lack
of distribution facilities, seeds, and tools in others crea-
ted a food shortage of alarming proportions. Only im-
mediate deliveries of staple foods can sustain the hungry
millions.
PRODUCE AND SAVE - MORE
Since 1939, our per capita record of food exports has
exceeded that of any other country. Food production
has soared. Canadians have eaten well in spite of war.
Today, the seriousness of the world’s food situation calls
for even greater efforts. We can increase our food ship-
ments and still have enough for our needs.
THIS IS WHAT WE CAN DO
We can ship more WHEAT, FLOUR, MEATS, CHEESE
and EGGS if as great quantities as possible are made
available for shipment during the next four months.
PRODUCERSI — DELIVER TO MARKET.
CONSUMERSI — BUY LESS OF THESE FOODS — BUY ONLY FOR
IMMEDIATE NEEDS—WASTE NOTHING — PLANT A GARDEN —
SUBSTITUTE VEGETABLES FOR AS MANY OF THESE VITAL
FOODS AS YOU CAN.
This will increase supplies at storage depots, thus freeing
additional needed foods for the world’s hungry. There
can be no permanent prosperity for us . . . or anyone . . .
while hunger and despair afflict large areas of the world.
Tilkynning
um fulltrúa okkar á íslandi
Umboðsmaður okkar á Islandi er Björn Guðmunds-
son, Reynimel 52, Reykjavík. — Hann tekur á móti
pöntunum á blöðunum og greiðslum fyrir þau. ' -
Heimskringla og Lögberg