Heimskringla - 12.06.1946, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 12. JÚNÍ 1946
HEIMSKRINGLA
7.S1ÐA
NÍRÆÐUR FRUMBYGGI
Guðmundur Sigurðsson
Höfn í Hornafirði
1 dag fyllir einn frumherjinn
úr hópi frumbyggjanna í Höfn
í Homafirði níunda áratuginn.
Það er Guðmundur Sigurðsson
fyrrv. bóksali og söðlasmiður.
Guðmundur er fæddur 22.
marz 1856 á Þorvaldsstöðum í
Skriðdal. Móðir hans var Soffía
vinnukona á Þorvaldsstöðum,'
dóttir Ólafs Þorgilssonar bónda
í Miðengi í Grímsnesi. Faðir
Guðmundar var Sigurður, vinnu-1
maður á Kálfafelli á Síðu, sonur
Magnúsar Jónssonar bónda á
Kárastöðum. Guðmundur Sig-
urðsson ólst upp á Þorvaldsstöð-1
um, unz móður hans lézt. Var
hann þá nýlega orðinn fimm ára.
Urðu umræður um það, að ráð-
stafa drengnum á sveitarfram-'
færi. En móðir hans hafði verið
vistráðin um vorið til Bjarna
Sveinssonar, prests í Þingmúla.
Varð því að ráði, að munaðar-i
leysinginn var fluttur þangað í
fóstur. Árið eftir var séra Bjarna
veitt Stafafell í Lóni. Þar átti
Guðmundur síðan heimili fram
yfir tvítugsaldur. Árið 1878 fékk
fóstri hans lausn frá embætti,1
fluttist að Byggðarholti, einni
hjáleigu Stafafells, og var Guð-
mundur bústjóri fyrir búi haris
í hálft annað ár.
Þá var verzlunarstaður sýsl-
unnar á Papós. Og Papósskipin
fluttu með sér dulrænan seið
frá fjarlægu landi. Hinum rúm-
lega tvítuga æskumanni þykir
þröngt um sig heima. Hann þrá-
ir að kanna nýjar leiðir — yfir-
gefa um stund orfið og árina og
fjárgeymsluna. Og útþrá æsku-j
mannsins varð að áformum, sem \
'voru framkvæmd.
Guðmundur tók sér far með
Papósskipi, ferðinni var heitið
til kóngsins Kaupmannahafnar
til þess*að nema söðlasmíði. Á
því sviði biðu framtíðarverkefni
hér á landi. Guðmundur kunni
vel við sig við Eyrarsund og
nam iðnina. Segist hann gjarnan
hefði viljað setjast þar að til bú-
setu. En örlögin kölluðu hann
þaðan. Heima á Fróni beið unn-
ustan komu hans.
Hann tryggir sér því far með
seglskipinu Önnu, sem er hlaðið
vörum til verzlunarinnar á Pap-
ós og leggur frá Kaupmannahöfn
fyrsta dag maímánaðar 1882. Þá
er þar molluhiti og sólskin. Þann
dag er Danmörk brosandi og
yndislegt land. En úti á Islandi
geysar öskrandi snjóbylur, sem
stóð yfir í þrjá daga og drap fé
unnvörpum. Vorið varð þar hið
kaldasta í manna minnum.
Eftir tuttugu og þriggja daga
'siglingu var Anna komin upp
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
A ÍSLANDI
Reykjavík---------------Björn Guðmundsson, Reynimel 52
í CANADA
Amaranth, Man--------------------Mrs. Marg. Kjartansson
Antler, Sask-------------K. J. Abrahámson, Sinclair, Man.
Árnes, Man-------------Sumarliði J. Kardal, Hnausa, Man.
Árborg, Man..j..........................G. O. Einarsson
Baldur, Man-------------- ------------------O. Anderson
Belmont, Man................................G. J. Oleson
Bredenbury, Sask___Halldór B. Johnson, Churchbridge, Sask.
Churchbridge, Sask-------------------JHalldór B. Johnson
Cypress River, Man.....................Guðm. Sveinsson
Dafoe, Sask--------------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Ebor Man-----------------K. J. Abrahamson, Sinclair, Man.
Elfros, Sask..................__.Mrs. J. H. Goodmundson
Eriksdale, Man..........................Ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask-----------Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
Foam Lake, Sask_____________Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
Gimli, Man................................K. Kjernested
Geysir, Man_____________________________G. B. Jóhannson
Glenboro, Man...............................G. J. Oleson
Hayland, Man...........................Sig. B. Helgason
Hecla, Man...........................Jóhann K. Johnson
Hnausa, Man..............................Gestur S. Vídal
Innisfaií, Alta________Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Kandahar, Sask-----------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Keewatin, Ont..........................Bjarni Sveinsson
Langruth, Man...........................Böðvar Jónsson
Leslie, Sask.........................Th. Guðmundsson
Lundar, Man................................D. J. Lindal
Markerville, Alta_____Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Morden, Man__________________________Thorst. J. Gíslason
Mozart, Sask........—--------------------Thor Ásgeirsson
Narrows, Man___________1______S. Sigfússon, Oakview, Man.
Oak Point, Man.........................Mrs. L. S. Taylor
Oakview, Man................................S. Sigfússon
Otto, Man_________________Hjörtur Josephson, Lundar, Man.
Piney, Man..................................S. V. Eyford
Red Deer, Alta....—..................Ófeigur Sigurðsson
Riverton, Man..........................Einar A. Johnson
Reykjavik, Man..........................Ingim. Ólafsson
Selkirk, Man_________________________Mrs. J. E. Erickson
Silver Bay, Man..........................Hallur Hallson
Sinolair, Man.........................K. J. Abrahamson
Steep Rock, Man.....—.................-....Fred SnædaJ
Stony Hill, Man___J.—,__Hjörtur Jos<ephson, Lundar, Man.
Tantallon, Sask.........................Árni S. Árnason
Thornhill, Man__________Thorst. J. Gíslason, Morden, Man.
Víðir, Man___________________Aug. Einarsson, Árborg, Man.
Vancouver, B. C_______Mrs. Anna Harvey, 4487 Quebec, St.
Wapah, Man.._------------Ingim. Ólafsson, Reykjavík, Man.
Winnipeg_____S. S. Anderson, 800 Lipton St. Winnipeg, Man.
Winnipegosis, Man..............................S. Oliver
Wynyard, Sask...........................O. O. Magnússon
í BANDARÍKJUNUM
Akra, N. D______________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Bantry, N. Dak-------------_E. J. Breiðfjörð, Upham, N. D.
Bellingham, Wash. .. Mrs. John W. Johnson, 2717 Kulshan St.
Blaine, Wash........................Magnús Thordarson
Cavalier, N. D^r.-------Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Crystal, N. D_________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Edinburg, N. D________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Gardaí, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Grafton, N. D_________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Hallson, N. D____________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Hensel, N. D___________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Ivanhoe, Minn_________Miss C. V. Dalmann, Minne;ota, Minn.
Milton, N. Dak..............................S. Goodman
Minneota, Minn.......................Miss C. V. Dalmann
Mountain, N. D_________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
National City, Calif.......John S. Laxdal, 736 E. 24th St.
Point Roberts, Wash........................Ásta Norman
Seattle, 7 Wash________J. J. Middal, 6522 Dibble Ave., N.W.
Upham, N. Dak.........................._...E. J. Breiðfjörð
The Viking Press Ltd.
Winnipeg; Manitoba
AIR CADET WEEK
“HELP DEVELOP THE CANADIAN CITIZENS OF
TOMORROW . . . SUPPORT THE AIR CADET
WORK TODAY”
PLEASE send contributions to your local Air Cadet
League Committee—or direct to the League’s Provin-
cial Headquarters, 616 Avenue Building, Winnipeg.
This advertisement sponsored by
THE DREWRYS LTD.
undir Island. Lágu þá hafþök af
ís við austurströndina. — Skipið
hraktist fram með ísbrúninni og
gat ekki tekið land. Skipverjum
bárust þó þær fréttir, að Papós
hefði sandkastað um veturinn.
Leituðu þeir því ekki þar land-
töku, heldur tóku loksins Djúpa-
vog, er ísinn lónaði frá. Þar var
þeim sagt, að orðrómurinn um
að Papós hefði tekið af, væri
alveg tilhæfulaus. Var nú brugð-
ið við og skipinu siglt til Papóss.,
Kaupmaðurinn, sem átti verzl-
unina, var með skipinu. Fóru
þeir Guðmundur og hann land
veg suður.
Skipið hafði verið talið af.
Vorlestir úr Skaftafellssýslum
voru komnar á Djúpavog, aðrar
á leiðinni þangað. Var þeim snúið
við. Og 14. júlí kom seglskútan
Anna inn á Papós — 74 dögum
eftir að hún lagði út frá Kaup-'
mannahöfn. Var nú unnið nætur
og daga við móttöku og afhend-
ingu vara í verzluninni. Þama
komu menn úr öllum sveitum
sýslunnar, auk þess Fljótshverf-
ingar og fleiri vestan fyrir Skeið-
arársand.
Guðmundur hafði kynst
kaupmanninum vel á hinni
löngu útivist milli landa. Var
hann ráðinn í kauptíðinni til
þess að afgreiða matvörur. Um
sumarið vann hann í kaupavinnu
hjá verzlunarstjóranum, en um
veturinn var hann við reiknings-
skriftir og söðlasmíði.
Árið 1884 giftist Guðmundur
hinni ágætustu konu, Sigríði frá
Byggðarholti, dóttur Jóns hrepp-
stjóra Jónssonar prests Þor-
steinssonar á Kálfafellsstað. Þau
hjónin stofnuðú heimili á Papós.
Var Guðmundur ráðinn til þess
að vinna við verzlunina þegar
með þurfti, gegn hálfu kaupi
fastráðinna starfsmanna. En þess
milli vann hann að söðlasmíði
og hafði af því nokkrar tekjur.
Til þess að tryggja afkomu
sína átti hann allmargar kindur,
sem hann heyjaði fyrir austur
í Byggðarholti og hafði þar í
fóðri hjá mágum sínum. Eina
kú átti hann. Hey handa henni
varð hann jafnvel að sækja vest-
verið á Papós. Hann vinnur við
verzlunina öðrum þræði, smíðar
eftirsótta hnakka, selur bækur
og tímarit. Og marga nóttina
verður fjölskyldan hornreka í
sínu eigin húsi, hún þokar fyrir
gestum. Þeir eru margir í hópi
eldri kynslóðarinnar í þessu hér-
aði, sem minnast með þakklæti
gestrisni og húsaskjóls, er þeir
nutu á heimili þeirra Sigríðar
frá Byggðarholti og Guðmundar
Sigurðssonar.
Guðmundur missti konu sína
1936. Sambúð þeirra hafði að
kunnugra sögn alltaf verið með;
ágætum. — Hann er nú hjá
Soffíu dóttur sinni. —
Nú hefir þessi eljumaður orðið
að leggja árar í bát vegna sjón-
drepu. Hann hefir skilað góðu
dagsverki. Hann hefir ennþá
ferlivist og góða heym, fylgist
af áhuga með fréttum í ríkisút-
varpinu og er ómyrkur í máli,
þegar rætt eru um vandamál
þjóðfélagsins.
Þeir dagar, sem Papósskipið
var að hrekjast við strendur ís-
lands í hafísnum vorið 1882,
voru sólarlitlir, aðkoman reynd-
ist líka köld í landi, vonleysi og
vesturfarahugur hafði gripið |
þjóðina sterkum tökum. En ungi;
maðurinn íslenzki, sem yfirgaf
kongsins Kaupmannahöfn, í
sumaryl og sólskini, til þess að
leita lífshamingjunnar úti á Is-
landi, eignaðist ýmsa sólskins-
bletti við Papós og Hornafjörð.
Og hann hefir séð mörg krafta-
verk gerast í íslenzku þjóðlífi
þar sem aukin skilyrði til menn-1
ingarlífs sjást í hverri nýrri vök,
sem brædd var í hafþök og kyrr |
stöðu erlendrar yfirdrottnunar.
Það er hlutskipti gæfumanna
að vera liðsmenn slíkrar þró-
unar.
Heill þér níræði öldungur!
Höfn, 22. marz 1946.
Sigurjón frá Þorgeirsstöðum.
Læknirinn: “Jæja Elínmund-
ur minn, hvernig er heilsan
núna?”
Elínmundur: “Þakka yður
fyrir, læknir góður, eg er nú
skárri en eg var, en eg er samt
ur í Skógey í Hornafjarðarfljót- ekki eins góður og eg var, áður
um og flytja það vegalengd, sem
er um fimm klukkustunda lesta-
gangur. Þarna var við erfiðleika
að etja. En hjá því varð ekki
komist. Og það hefir áreiðanlega
aldrei hvarflað í huga hins
áhugasama og vinnugefna
manns nein hugsun um að leggj-
ast í hógvært athafnaleysi og
láta reka á reiðanum með efna-
legt sjálfstæði. Hann vildi skapa
fjölskyldu sinni öryggi og vera
um leið fremur gefandi en þiggj-
andi gagnvart þeim, sem á dyr
hans krúðu. Og á verzlunarstað,
þar sem fá hús eru, verða margir
ferðlúnu gestirnar, sem líta inn.
Guðmundur og Sigríður eign-
uðust sjö börn, tvo af þeim dóu
í bernsku, en þau, sem upp kom-
ust eru: Bjarni kaupfélagsstjóri
á Hornafirði, Jón, starfsmaður
við viðskiptaráð, giftur Þórunni
Beck frá Karlsskála. Soffía, gift
Ásgeiri Guðmundssyni verkstj-
óra á Hornafirði. Gísli símstöðv-
arstjóri á Djúpavogi, giftur Ingi-
björgu Eyjólfsdóttur. Margrét,
gift Eiríki Beck á Reyðarfirði.
Öll eru þau fædd á Papós.
Árið 1897 var verzlunin flutt
vestur á Hornafjörð. Guðmund-
ur Sigurðsson byggði þá hér.
Var hús hans fyrsta húsið í þessu
upprennandi þorpi, utan þeirra
húsa, sem verzlunin átti.
Dagleg störf Guðmundar urðu
hér um margt lík og þau höfðu
Professional and Business
—— Directory
Offic* Phoni R«s. Phokx
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
,116 MEDICAL ARTS BLDG.
Office hours
by appointment
en eg varð eins slæmur og eg er
núna.”
* * *
Svartur markaður, sem svo er
nefndur, er eitt af viðbjóðsleg-
ustu fyrirbrigðum á stríðstímum.
í síðustu heimsstyrjöld kvað
mikið að þess konar laumuokri
í Belgíu.
Sú saga er sögð af gamalli
konu í Brussels í síðasta stríði,
að hún fór með járnbrautarlest
til Esneux og þrammaði þaðan
22 mílna leið til þess að festa
kaup á 1 kg. af smjöri-fyrir okur-
verð á svörtum markaði. Síðan
gekk hún aftur til Esneux, var
þar um nóttina og fór daginn
eftir með lest heim til Brussels.
Þegar heim kom, hneig konu-
vesalingurinn niður af þreytu,
enda var hún þá orðin dauðupp-1
gefin og m. a. svo illa útleikin á
fótum, að neglurnar duttu af
tánum á henni. Læknir var
sóttur í dauðans ofboði, og fyrir-
skipaði hann, að fætur konunnar
skyldu smurðir feifi hið bráðasta.
Engin feiti var fáanleg í höfuð-
borg Belgíu og varð því að
smyrja fætur konunnar með
smjörinu, sem hún hafði sótt
með miklum erfiðismunum um
langan veg.
BORGTí) HEIMSKRINGLTT—
bvf elevmd er eoldin sbuld
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY ST.
Beint suður af Banning
Talsimi 30 «77
Viðtalstími kl. 3—5 e.h.
J. J. Swanson & Co. Ltd.
RKALTORS
Rental, Inturance and Financial
Agents
Sími 97 538
308 AVENTJE BLDG—Wlnnlpeg
THE WATCH SHOP
CARL K. THORLAKSON
Dlamond and Wedding Rlngs
Agent for Bulova Waitcbee
Marrlaoe Licenses Issued
699 SARGENT AVE
H. HALDORSOM
BUILDER
23 Music and Arts Studios
Broadway and Carlton
Phone 93 055
Winnipeg, Canada
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
H. Page, Managing Director
Wholesale Distributors of
Fresh and Frozen Fish
311 CHAMBERS ST.
Office Phone 26 328
Res. Phone 73 917
ÁSGEIRSON’S PAINTS,
WALL PAPER AND
HARDWARE
698 SARGENT AVENUE
Winnipeg, Man.
Telephone 34 322
WINDATT COAL Co.
LIMITED
Established 1898
307 SMITH STREET
Office Phone 97 404
Yard Phone 28 745
THE
BUSINESS CLINIC
specialize in aiding the smaller
business man to keep adequate
records and prepare Income
Tax Returns.
ANNA LARUSSON
508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130
Frá vini
PRINCESS
MESSENGER SERVICE
Við flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smœrri íbúðum
og húsmuni af öllu tœi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Sími 25 888
C. A. Johnson, Mgr.
A. SAEDAL
PAINTER & DECORATOR
• ★
Phone 93 990
★
Suite 1 Monterey Apts.
45 Carlton St., Winnipeg
DR. A. V. JOHNSON
DENTÍST
S0S Somerset Bldo
Office 97 932 Res. 202 398
ANDREWS, ANDREWS,
THORVALDSON &
EGGERTSON
Lögfrœðingar
Bank of Nova Scotia Bldg.
Portage og Garry St.
Sími 98 291
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
m TOHOgJg^gg. TRUSTS
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
H. J. PALMASON & Co.
Chartered Accountants
1103 McARTHUR BLDG.
PHONE 94 358
Rovatzos Floral Shop
253 Notre Dame Ave., Phone 27 919
Fresh Cut Flowers Daily.
Plants ln Season
We speciailze ln Weddlng & Concert
Bouquerte & Funeral Designs
Ieelandic spoken
A. S. BARDAL
■eiur líkklstur og annast um útfar-
ir. Allur útbúnaður sá bestl.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarOa og legsteina.
843 SHERBROOKE ST.
Phons 27 324 Winnipeg
Union Loan & Investment
COMPANY
Rental, Insurance and Financial
Agents
Slmi 95 061
510 Toronto General Trusts Bldg.
GUNDRY-PYMORE Ltd.
British Quality - Fish Netting
60 Victoria St., Winnipeg, Man.
Phone 98 211
Manager: T. R. THORVALDSON
Your Patronage Will Be
Appreciated
Haildór Sigurðsson
Contractor & Builder
★
594 Alverstone St., Winnipeg
Sími 33 038
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS
and v.
OPTICIANS
KENSINGTON BLDG.,
275 Portage Ave. Winnipeg
PHONE 93 942
DR. CHARLES R. OKE
TANNLÆKNIR
404 Toronto Gen. Trust Bldg.
283 Portage Ave., Winnipeg
Phone 94 908
]JÖfíNSONS
IQKSTOREI
*r'H:1

702 Sargent Ave„ Winnipeg,