Heimskringla - 03.07.1946, Blaðsíða 2

2. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 3. JÚLI 1946
W. J. Lindal:
CANADISKIR BORGAR-
AR UNDIR NÝJU
LÖGUNUM
önnur grein
Canadiskir borgar samkvæmt
nýju lögunum, greinast í þrjár
deildir; innfædda, þá sem verða
canadiskir borgarar, er lögin
ganga í gildi, ag þá sem verða
canadiskir borgarar, með því, að
biðja um borgararéttindi (borg-
arabréf).
Þó lögin hafi verið samþykt í
báðum deildum Canada-þings
ins öðlast þau ekki lagalegt gildi
fyr en þann dag sem stjómin
ákveður og auglýsir.
Tvær velþektar lagareglur um
þjóðerni, eru nú í fyrsta sinn
með þessum lögum innleiddar í
Canada — báðar nauðsynlegar,
þar eð Canada hefir nú sitt eigið
þjóðerni. Það er lagaleg grund-
vallar regla, að sá sem er fædd
ur á Skipi, sé álitinn sem fædd-
ur í því landi, undir hvers flaggi
að skipið siglir.
Börn sem fædd eru utanlands,
eiga þjóðerni föður síns. I slík
um tilfellum getur það land,
þar sem þau eru fædd, krafist
þeirra sem sinna borgara.
Áður en nánari grein er gerð
fyrir hinum þremur deildum
canadiskra borgara, þarf að geta
um fjögur ákvæði í lögunum. Sá
sem er fæddur á canadisku skipi,
er innfæddur Canada-borgari. —
Óskilgetið barn á þjóðerni móður
sinnar. Hvert yfirgefið og um-
önnunarlaust barn sem finst
Canada, er álitið að vera fætt í
Canada. Bam sem fæðist eftir
lát föður síns, er álitið að hafa
fæðst áður en faðir þess dó.
lnnfæddir borgarar
Lögin skifta innfæddum borg-
urum í tvo flokka; þá sem fædd-
ir eru áður, og þá sem fæddir em
eftir að lögin ganga í gildi. Það
var nauðsynlegt vegna ósam-
ræmis í eldri lögunum.
Sá sem er fæddur áður en lög-
in öðlast gildi er innfæddur
Canada-borgari:
a) ef hann var fæddur í Can-
ada og hefir ekki gerst út-
lendingur er lögin ganga í
gildi. ,
b) ef hann var fæddur utan
Canada, en faðir hans var
fæddur í Canada, og var
ekki útlendingur er barnið
fæddist, eða var þá brezkur
þegn til heimilis í Canada
og ef, þegar lögin öðlast
gildi, hann sjálfur hafi ekki
gerst útlendingur, og eigi
annaðhvort, lögum sam-
kvæmt, heima í Canada eða
ef hann dvelur annarstaðar,
er hann ómyndugur.
Sá er fæðist eftir að lögin
ganga í gildi, er innfæddur cana-
diskur borgari:
a) ef hann er fæddur í Can-
ada;
b) ef hann er fæddur utan
Canada, og faðir barnsins
þegar það fæddist, er cana-
diskur borgari og barnsfæð-
ingin skráett hjá ræðis-
manni brezka ríkjasam-
bandsins, eða hjá ríkisritar-
anum, innan tveggja ára eft-
ir fæðinguna, nema tíminn
sé framlengdur eins og lög
mæla fyrir.
Flest lönd krefjast sem sína
þegna alla þá sem fæðast í þeirra
landi. Til þess að koma í veg fyr-
ir, að því leiti sem hægt er, að
málaferli rísi út af tvöföldu þjóð-
erni, hefir sérstök málsgrein ver-
ið sett í lögin, í sambandi við
börn canadiskra foreldra, sem
fæðast utan lands. Þau áhræra
þá sem eru ómyndugir, er lögin
ganga í gildi, og hafa ekki fengið
lögheimild til að vera í Canada,
og þá, sem fæðast eftir að lögin
öðlast gildi. I báðum þessum til-
fellum, geta þeir, ef þeir æskja
þess, haldið* sínum canadiska
borgararétti með því, innan eins
árs eftir að þeir eru tuttugu og
eins árs, að viðurkenna sinn
canadiska borgararétt, með yfir-
lýsingu um, að þeir ætli að halda
honum, og ef þeir eru einnig
annars þjóðernis, verða þeir að
gera yfirlýsingu um, að þeir af-
sali sér því, ef þeir geta, sam-
kvæmt lögum þess lands, gert
það.
Þeir sem verða borgarar
er lögin öðlast gildi
Þrír flokkar manna verða>
canadiskir borgarar þann dag, er j Að einu leiti er borgarabréf |
landstjórnin ákveður og auglýs- undir nýju lögunum, ólíkt þeim
ir að lögin öðlist gildi. jsem gefin voru undir fyrri lög-
um. Borgarabréfið innibindur
Þeir sem eru borgarar
engan nema umbiðjandann sjálf-
1 fyrstu greininni var það tekið an. Þess vegna er nauðsynlegt
fram, að borgarabréf sem gefið að gera grein fyrir stöðu konu og
var fyrir 1914, hefði gildi, aðeins barna útlendings, sem héfir ver-
í Canada, og að úr því hefði verið ! ið veitt borgara réttindi.
bætt með lögum 1914, sem gáfu j
þeim sem gerðust borgarar undir Kona útlendings, sem
þeira lögum rétt til að vera við- hef*r gerst borgari
FRASAGNAVERÐ
LANDBÚNAÐARLÁN
1 hinum fyrstu borgaralögum Fyrir búnaðaráhöl<i
urkendir brezkir þegnar hvar
sem þeir væru. Til þess að f Canada, er það tekið fram, að
öðlast þessi víðtækari' réttindi, giÚ kona, innan Canada, skuli
þurftu þeir sem voru borgarar ^ álítast sem þegn þess sama ríkis
undir eldri lögunum, að leggja °§ maðurinn hennar. Það meinti,
inn beiðni um, að þeir kæmu kona útlendings varð borgari
undir lögin frá 1914. Margir not- með manninum sínum. í lögum
uðu sér þennan rétt, en það er 1914 var orðalaginu ofurlítið
enn fjöldi fólks í Canada sem 'breytt, en ekki lögunum. Með
hefir borgarabréf undir fyrri lög- iðgum frá 1931 var gerð breyt-
unum. Slík beiðni verður ekki sem ákveður, að þegar út-
lengur nauðsynleg. Allir sem lending er gefið borgarabréf,
hafa borgarabréf eða eru til- skuli kona hans ekki skoðast
greindir í því, undir hinum fyrri sem brezkur þegn, nema hún
lögum, og sem hefir ekki gerst innan sex mánaða geri yfirlýs-
útlendingur í millitíðinni, verð-. inSu um> að hún óski eftir að
ur canadiskur borgari þegar lög-1 gerast brezkur þegn og eftir að
in ganga í gildi. Þeir sem geta hafa gert slíka yfirlýsingu, skal
verið tilgreindir í fyrri borgara- j hún álitin brezkur þegn. Maður
bréfum eru: kona, og ómyndug skal muna það, að þar til lögin
börn, sem eru hjá föður sínum, \ öðlast gildi, eru þeir sem hafa
borgarabréf brezkir þegnar. —
Nýju lögin segja ekkert um að
borgarabréf mannsins innifeli
eða nái til konunnar hans. Að
um það er ekkert sagt meinar,
að hún er ekki talin með. En
lögin gera henni auðvelt að ger-
ast canadiskur borgari þegar hún
.t

Að hreinsa og
plœgja jörðina
A LVEG NYLEGA hefir eitt af útibúum
vroum veitt meiri lán, samkvæmt
landbúnaðarláns löggjöfinni, en nokkurt
annað útibú nokkurs banka í Canada.
Á tíu mánuðum veitti þetta eina útibú
Royal Bankans 140 slík lán til bænda er
dreifðri voru yfir 3,200 ferhyrnings mílur
af landsvæði.
Meir en 55% var lánað til manna er
minna áttu en $5,000.
Þessi lán voru veitt fyrir ýmislegt—að
höggva skóg, að hreinsa og plægja akra,
að kaupa búnaðarverkfæri, að stífla fyrir
áveitur og grafa skurði, til bygginga og
endurbóta á húsum.
þegar hann gerðist borgari. Um
þá verður meir rætt hér síðar.
Vegna, þess að borgarabréf,
gefin voru út fyrir 1914,
sem
hafa í svo mörg ár verið í gildi,
aðeins í Canada, geta orðið erfið-
leikar á því að fá þau viðurkend,
vegna þess að lögin mæla svo
Til bygginga
og viðgerða
Til raflýsinga
á bújrðinni
Getur lán hjálpað þér?
Ef þú getur notað lán til að laga eða
bæta búskap þinn, eða til að gera
landvinnu meir aðlaðandi, þá biðjið
um bækling er heitir “Farm Improve-
ment Loans” hjá næsta útibúi okkar.
Þar eru gefnar allar upplýsingar við-
víkjandi Farm Improvements Loans
Act, og ennfremur hina mörgu hluti er
slík lán geta verið notuð til, ásamt
skýringum hvernig endurborgunum er
haganlega fyrir komið. Og í viðbót. eru
öll venjuleg búnaðarlán, auðvitað, fá-
anleg í hverju útibúi okkar.
THE ROYAL BANK OF CANADA
, . ,, . hefir búið með manninum sínum
fynr, að þeim sem hafa slik borg- , ^ -r eftir að hann
arabref megi samkvæmt beiðnn heffengið gín borgaralegu
\era ge í ^ ny ^ ^ réttindi (borgarabréf), getur hún
beðið um borgarabréf. Með öðr-
um orðum, hún getur haldið á-
j fram að vera borgari síns föður-
lands, eða hún getur, hvenær
BRÉF TIL HKR.
Following a series of advertisements devoted to Veterans’ Out-
of-work Allowances, this space will be used for the next few
weeks to detail Veterans’ Insurance, prepared in co-operation
with Department of Veterans’ Affairs.
No. 13—VETERANS’ INSURANCE (Continued)
Some objections to a lump sum settlement are that it can be
borrowed by relatives. Also, through the sudden necessity of
making an important business deoision, a lump sum settlement
can cause great anxiety and distress to the beneficiary.
Another objection is that it can be invested unwisely through
well-meaning advisers or put into securities whieh may deprec-
iate and result ultimately in loss. It may also be used up too
soon leaving nothing for later years of need.
Ex-service personnel are well advised to purchase Veterans
Insurance to protect a mortgage.
By effecting a policy on his life for the amount of the mort-
gage, the veteran can ensure that his famály will eventuaily in-
herit his property free of all obligaition. The policy should be
made payable to the dependent with the $1,000 payable at death
earmarked as an immediate cash payment with the balance
payable on an annuity basis.
This space contributed by
THE DREWRYS LIMITED
MD164
verður gefið, aðallega til þess að
auðveldara sé að sanna sinn j
canadiska borgararétt, sérstak-
lega í þeim tilfellum þegar Can-
ada borgari þarfnast vegabréfs,
eða þegar hann um stundarsakir
býr eða hefir aðsetur utanlands,
og þarfnast ræðismanns aðstoð-
ar. Lögin gefa þessu fólki cana-
diskan borgararétt. Hin nýju
borgarabréf verða handhæg til
að sanna borgararétt sinn.
Brezkur þegn sem hefir
lögheimili í Canada
Með þessari fyrirsögn, er átt
við fólk frá öðrum löndum
brezka ríkjasambandsins, sem
hefir átt heima í Canada lengur
en fimm ár.
Giftar konur og ekkjur
Það meinar konur sem giftust jmóðir í Canada, voru álitin
mönnum sem, ef lögin hefði ver- brezkir þegnar. Á þessu var
ið komin í gildi áður en þær|h'tils háttar breyting gerð með
giftust, hafa orðið canadiskir ( tögum 1914. Þau ákveða að ijk-
borgarar. Hvort heldur að mað- j isritarinn megi, samkvæmt
urinn þeirra er lifandi, eða þær beiðni þess sem hefir gerst borg-
væru orðnar ekkjur, þegar lög- arij innfbinda í borgarabréfinu
in öðlast gildi, þær verða, þá að hvert ómyndugt barn útlends
vera brezkir þegnar og eiga foreldris, sem er fætt áður en
j borgarabrófið var veitt. Það að
Iskrásetja ómyndug börn í borg-
j arabréfið, er nú afnumið. En
| undir núgildandi lögum getur
j ríkisritarinn gefið ómyndugum
börnum, þeirra sem gerst hafa
sem er, eftir eitt ár beðið um
canadisk borgararéttindi.
Ef konan er aðskilin frá mann-
inum sínum, getur hún á vana-
legan hátt, eins og hver annar
útlendingur, beðið um borgara-
réttindi, eftir fimm ára löglega
veru í Canada.
•
Ómyndug börn útlendra for-
eldra, sem hefir verið veitt
canadisk borgararéttindi
Undir hinum upprunalegu lög-
um, var hverju barni, þess föður
eða móðir, sem var ekkja, og
hafði verið veitt borgararéttindi,
meðan þau voru í bernsku og
áttu heima hjá föður sínum eða
heima lögum samkvæmt í Can-
ada.
Þeir sem biðja um, eða óska eftir
að verða canadiskir borgarar
Tveir flokkar manna geta orð-
ið canadiskir borgarar með því, borgarar og eru ábyrgðarfullir
fullnægja fyrirmælum laganna: fyrir bönunum, séstakt vottorð.
Brezkir þegnar frá öðrum lönd-
um og útlendingar.
COUNTERSALES BOOKS
Kaupmenn og aðrir sem
þannig lagaðar bækur
nota, geta fengið þær með
því að snúa sér til vor.
Allur frágangur á þessum
bókum er hinn vandað-
asti. Spyrjist fyrir um
verð, og á sama tíma takið
fram tegund og fjölda
bókanna sem þér þarfnist.
Foreldri í sumum tilfellum er
móðirin.
í sérstökum tilfellum má gera
Brezkir þegnar undanþágu frá lögunum, og gefa
Brezkir þegnar frá öðrum ómyndugum borgarabréf. Skil-
löndum brezka samveldisins, I yrðanna sem er krafist, og að-
geta ekki orðið canadiskir borg- j ferðanna sem fylgja ber og tekið
arar nema þeir biðji um það og j er fram í umbeiðnisbréfinu um
hafi skilyrði til þess, samkvæmt canadiskt borgarabréf. Um það
lögunum. Það gerir engan mun,
The Viking Press Limited
853 Sargent Ave. Winnpieg, Man.
hve lengi þeir hafa átt hér heima,
að vera brezkir þegnar, er ekki
róg til að gera þá að canadiskum
borgurum., Svo þó þeir gerist
canadiskir borgarar, hætta þeir
ekki að vera brezkir þegnar. —
| Þessi tvöfalda afstaða og það
spor sem brezkur borgari þarf að
stíga til þess að verða canadiskur
borgari, verður rætt um í næstu
grein.
Útlendingar
Allir annara þjóða menn, eða
útlendingar, verða að leggja inn
beiðni fyrir borgarabréfi á svip-
aðan hátt og nú er.
verður rætt í næstu eftirfarandi
grein.
Þegar gafflar komust í tízku í
Bretlandi á stjórnartíð Elísabet-
ar drotningar, réði^t klerkastétt-
in af mikilli hörku á þennan “ó-
sið” og taldi notkun þefcsa ágæta
verkfæris brjóta í bága við
kristna trú.
★ * *
Mörg stórmenni veraldarsög-
unnar hafa sigrast á fádæma erf-
iðleikum. Edison var þannig
heyrnarlaus, er hann fullgerði
grammófóninn, og Milton blind- j
ur, þegar hann samdi þektasta
kvæði Bretlands.
Vancouver, 23. júní ’46
Herra ritstjóri:
Það er orðið svo langt síðan að
eg hefi sent þér línu að eg held
eg megi nú segja fáein orð, ef
; einhver kynni að hafa gaman af
því.
j Eg sat í stólnum mínum í
morgun við rúmið mitt. Klukk-
an var eitthvað nálægt því að
I verða 10. Alt í einu fer stóllinn
að hreyfa sig svo eg hugsa með
, sjálfum mér: Ætli eg sé nú að
byrja á því að svífa út í geiminn.
En svo var nú ekki, stóllinn ið-
I
aði en tókst ekki á loft. Þetta
varaði í eina miínútu; þá fóru
félagar mínir að verða hátalaðir,
því þeir eru æfinlgea dauð-
hræddir við þessi náttúruundur.
Þetta var bara óverulegur jarð-
skjálfti. Við hefðum ekki nefnt
það því nafni heima á gamla
fróni.
I Þá eru samkomur; það hefir
ekki verið mikið um þær sem
nokkuð hefir kveðið að, síðan eg
skrifaði síðast, nema þá þessar
kirkju átveizlur. Hér í Vancou-
ver éta menn bæði á nótt og degi,
já mikið er hér magarúm.
íslendingar höfðu picnic hér í
einu þessu fallega Parki hér í
borginni þann 16. júní s. 1. Það
var töluvert af fólki en það hefði
getað verið fleira, því eg saknaði
margra, sem eg bjóst við að sjá.
Samkoman var aðallega fyrir
unga fólkið og börnin. Það var
að hlaupa og berja bolta og leika
sér eins og ungt fólk gerir vana-
lega. Eg sá unga fólkið á stutt-
um brókum og fanst ekki mikil
sjón að sjá sólina skína brækur
á. Eg hitti þar skáldið Vigfús J.
Guttormsson frá Lundar, Man.,
hann hefir verið hér á ferð í
mánuð að eg held, með konu sína
og dóttir; ellin hefir ekki mikið
beygt hann ennþá. Hann lítur
út eins og miðaldra maður; eg
veit ekki hvað hann er gamall,
eg býst við að hann sé líkur
frændum sínum. Þeim var ekki
fisjað saman, hvorki líkamlega
eða andlega. Hann er líka af
Austurlandi eins og fleiri góðir
menn. /
Svo mætti eg hér öðrum
manni sem eg hefi ekki séð í 26
ár, það var Loftur Jónsson, bróð-
ir Guðmundar Kambans eða
þeirra nafnkunnu bræðra. Eg
kyntist honum hér fyrrum aust-
ur í Manitoba, þegar eg var í
Pebble Beach, og hann var ein-
hver fyrsti maður að heimsækja
mig, eftir að eg fluttist vestur á
Vancouver eyjuna. Hann var að
þakka mér fyrir góðar viðtökur.
Vel sé þeim sem svoleiðis eru.
Hann var ógiftur þegar hann
kom til mín á eyjuna, en nú er
hann giftur og á konu og 4 börn,
það elzta 15 ára og hin yngri, og
er seztur að Port Alberni, og mig
skildi ekki undra þó að hann
setjist að við Campbell River í
nálægri framtíð, því hann iðrað-
ist eftir að hafa farið austur aft-
ur.
Eg fór snemma heim af sam-
komiunni, því eg var orðinn upp-
gefinn að hanga þar, en eg heyrði
að alt hefði farið vel fram og að
próf. T. J. Oleson hefði haldið
þar aðalræðuna og nú erum við
að missa hann úr lestinni, bezta
manninn sem við höfum haft.
Um elliheimilið er ekkert hægt
að segja fyr en kirkjuhöfðingj-
arnir koma að austan aftur þá er
þetta mikla loggaraverkfall á
Vancouver-eynni búið í bráðina,
en það verður líklega ekki lengi,
því það má einu gilda hvað mik-
ið er hlaðið undir þá, þeir verða
aldrei ánægðir, nú fá þeir eins
mikið á dag eins og við fengum á
heilum mánuði hér fyrrum og
samt eru þeir ekki ánægðir. En
eitt er víst, að það hlýtur að
verða árekstur, enda lítið upp úr
því að hafa er alt fer upp um
leið. Það lítur ekki út fyrir að
hægt sé að fá fólkið til að setjast
að á guðs grænni jörðinni og
rækta eitthvað sem það getur lif-
að af, svo þeir þyrftu ekki ein-
lægt að þræla hjá öðrum. Það
lítur ekki út fyrir að fólkið vilji
vinna saman sem bræður og
systur, og í sambandi við það
datt mér þetta í hug. Hversu
mikil herjans læti, hér á þessu
borgar stræti; hér hendast menn
áfram heim í voða, hver vill ann-
an niður troða.
Um tíðarfar er það að segja,
að það er óvanalega kalt og
blautt um þennan tíma árs. Um
Campbell River þarf eg ekki að
vera margorður, því S. Guð-
mundson lýsir því svo vel í Lög-
bergi fyrir skömmu síðan að eg
hefði ekki getað gert það betur.
Það líður öllum þar vel og alt er
þar í bezta gengi. Svo felli eg af
þessu sinni og bið að heilsa
austur þar.
Þinn einlægur,
K. Eiríksson