Heimskringla - 03.07.1946, Blaðsíða 6

6. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 3. JÚLI 1946
írskur flughermaður spáir dauða sínum
(Snúið úr ensku 1943)
Eg hugrór veit mín hinsta ferð
mun hafin senn um skýja-rann.
Eg hata ei þá sem vega eg verð,
eg ver þá sem eg lítið ann.
“Killtartan Cross’’ mín ættjörð er,
og öreigarnir þjóðin mín. —
En hver sem hærri hlutinn ber
af hólmi, ei breytast kjörin þín.
Mig knúði ei lög né lýðsins skjall,
mér láði ei neinn að sitja hjá.
Hin eina hvöt, hið eina kall,
var æfintýra von og þrá.
Mér virtist æfin eymdar-kíf
sem enga von í skauti ber.
Og þennan leik, og þetta líf,
og þennan dauða kaus eg mér.
Kristján Pálsson
Athugasemd—Vegna villu sem slæddist inn í þetta ágæta
kvæði, er það hér endurprentað og höfundur beðinn velvirðingar
á yfirsjóninni,
SUNNUDAGUR
Eftir Karel Capec
Fyrir 22 árum skrifaði Karel
Capec skáldsögu um nýtt
sprengiefni, sem hann kallaði
Krakatit og átti að verða til þess
að sprenigja jörðina sundur í
smáagnir. Hugmyndaflug hans
virðist nú hafa orðið raunveru-
leiki, þar sem kjarnorkusprengj-
an er. Hann samdi mörg leikrit
og skáldsögur, þar á meðal eina,
sem lýsir stjórnaraðferðum Hitl-
ers, þótt Hitler væri þá ekki
kominn til sögunnar. En beztar
þykja smágreinar Capecs. Hann
dó á jólunum 1938.
•
Eg veit ekki hvort það er að
kenna andrúmsloftinu, eða ein-
hverju öðru, en staðreynd er
það, að þótt eg viti aldrei hvaða
dagur er öðru vísi en líta í al-
manakið, að þegar eg er milli
svefns og vöku á sunnudags-
morgna, þá verð eg var við ein-
hver óþægindi, leiðindi, rúm leti
og almenna leti, fullkominn
skort á vilja til að hafa nokkuð
að; það mætti kalla það drunga,
Spleen eða cafard. Venjulega fer
eg að velta því fyrir mér hvernig
á þessu standi, þangað til eg segi
við sjálfan mig: Nú, það er lík-
lega sunnudagur í dag! Og viti
menn, það er sunnudagur.
'Sem sagt eg ýeit ekki af
hverju þetta stafar; máske staf-
ar það frá andrúmsloftinu, mar-
tröð eða , einhverju þessháttar.
Máske er það eitthvað í skipu-
lagi heimsins sem gengur af
göflum á sunnudögum, og alt
verður þess vegna öðru vísi en
vant er. Vísindamenn ættu að
athuga það hvort grös og tré
vaxa eins mikið á sunnudögum
og rúmhelgum dögum. Allir
vita, að annaðhvort rignir meira
á sunnudögum en aðra daga, eða
þá að sólskin er meira. Við er-
um ver fyrir kallaðir, útilyktin
af hundunum er verri, og börnin
eru okkur til ama. Stundum eru
ofviðri og margir menn drukna;
bifreiðaslys eru aldrei fleiri en
þá, allar áætlunarferðir verða ó-
reglulegri, leikendur leika ekki
eins vel, meltingin kemst í ólag
og alt er snúið og öfugt við það
sem er aðra daga vikunnar. —
Máske koma einhverjar sérstak-
ar geislabreytingar í gufuhvolf-
ið á helgidögum, og þess vegna
vakni eg á sunnudagsmorgnana
með þeirri tilfniningu að eitt-
hvað slæmt sé á ferðum. Og af
því stafi þessi drungi, sem yfir
mér er.
Eða er hér hljóðbreytingu um
að kenna? Þegar maður vaknar,
verður hann ekki var við yminn
af ys og þys daglega starfsins;
þess vegna finst honum eitthvað
vanta. Það er. líka jafn tómlegt
eins og þegar kvörn hættir að
mala. En þetta er þó ekki alLs
kostar rétt. 1 ókunnum borgum
vakna eg við sömu kend, og jafn-
vel uppi á háfjöllum; og eg er
eins viss um það, að rækist eg
einn upp á eyðiey, þá mundi eg
finna til þess einhvern morgun-
inn að ekki væri alt með feldu,
og hefði ekki dug í mér til nenis.
Og þá skyldi ekki bregðast að
það væri sunnudagur.
Eg held að öll frí í vikulok,
skemtiferðirnar og skemtanirn-
ar sé ekki annað en flótti frá
þessari kend. Mönnum finst þeir
verða að úttauga sig til þess að
verða ekki varir við niðurdrep-
andi áhrif sunnudagsins. En
sunnudagurinn nær þeim samt,
hvar sem þeir eru. Það er bezt
fyrir menn að horfast í augu við
hann á götunum eða berjast við
hann heima, eins og hann væri
inflúensa. Annars er ekki svo
erfitt að vera á götum borganna
fyrri hluta sunnudags. Það get-
ur meira að segja verið hátíðleg-
ur bragur yfir þeim, stúlkurnar
eru laglegar og sunnudagsblöðin
eru manni til hugarhægðar.
En seinni hluta dags kemur
ranghverfan. Það er eins og
borgin liggi í dvala, en á götun-
um gengur fólk, sem aldrei sézt
nema á sunnudögum. Það eru
gamlar piparmeyjar, ekkjur og
munaðarl. börn, skeggjaðir karl-
ar, frændur og frænkur, nunnur
og skækjur, undarlegar mann-
eskjur, sem eru líkastar því að
þær hafi hangið inni í klæðaskáp
alla vikuna og séu nú komnar út
til að viðra sig svo að mölur éti
þær ekki upp til agna. Þgrna sér
maður hin sérstöku sunnudags-
andlit, bleik, langnefjuð, skeggj-
uð, rauðhærð, freknótt og
skringileg. Allir eru í hreinum
fötum, en klæðaburðurinn ein-
stakur í sinni röð. Allir eru
gamlir eða eins og gengnir út úr
hömrum; það er samskonar fólk
og maður sér við þriðja flokks
jarðarfarir. Rétt fyrir miðaftan
skýtur svo fjölskyldunum upp,
þessum sem aldrei sjást á manna-
vegum nema á sunnudögum. —
Eða hvenær sjáið þér á virkum
dögum hjón með viðurstyggilega
strákhvolpa og stelpur í nærbux-
um, sem ná langt niður fyrir
kjólinn, mömmur, sem rugga
eins og prammar, feður, sem
reykja vindla úr munnstykkjum
og stæla um götur og byggingar?
Eg segi ykkur satt, þetta er
sunnudagsfólkið, og það er hið
sama í Róm, París og London,
sama fólkið sunnudag eftir
sunnudag, þetta óþolandi fólk
sem gerir stórborgir að sveita-
þorpum. Það er ekki vegna há-
vaðans og gauragangsins sem
fólk flýr borgirnar á sunnudög-
um, heldur flýr það þorpið, leið-
indi þess og klukknahringing.
Það er þessi smáborgarsvipur,
sem ekki sézt virka daga — felst
þá í verksmiðjunum og á heimil-
um, en skýtur upp á helgidögum
og leggur borgina undir sig. —
Þetta er nokkurs konar sýning:
Hér komum vér, piparmeyjar,
feðurnir, mæðurnar, frændurnir,
frænkurnar! Vér allra alda fólk!
Vér hinir ódauðlegu!
—Lesb. Mbl.
HVERJUM Á ELÍSABET
PRINSESSA AÐ
GIFTAST?
Elísabet prinsessa, sem mun
'einna beztur kvenkostur í heim-
inum um þessar mundir, varð 20
ára þ. 21. apríl s. 1.
Það táknaði, að enn dró nær
því, að konungsfjölskyldan yrði
að leysa mikið vandamál: Hverj-
um hún eigi að giftast.
Sagt er, að Georg konungur
vilji umfram alt, að Elísabet gift-
ist af ást, og það er vel hægt, því
að einu skilyrðin til að verða eig-
inmaður “meykóngs” Breta er að
maðurinn sé mótmælendatrúar,
hafi óflekkað mannorð og sé á
aldur við prinsessuna. Þjóðerni
er engin hindrun og ekki þarf
mannsefnið heldur að hafa kon-
ungablóð í æðum. Má geta þess,
að Elísabet drotning er ekki af
aðalsættum.
Mannsefnin
Menn hallast helzt að því, að
maður prinsessunnar verði val-
inn úr hópi skozkra aðalsmanna,
en í þeim hópi eru um tíu ungir
og efnilegir menn, sem kæmu til
greina. Tveir synir Erskine lá-
varðar koma m. a. til greina. Er
annar 25 ára en hinn 23. Þá hef-
ir jarlinn af Euston, sem er 27
■ára, verið förunautur prinsess-
unnar í Londno, sömuleiðis Wy-
fold barón. Hann er 31 árs.
Kann tungumál
Elísabet prinsessa talar frön-
sku, þýzku og spænsku reip-
rennadi og er nú að læra afrik-
aans vegna fýrirhugaðrar farar
konungsfjölskyldunnar til Suð-
ur-Afríku á næsta ári. Er haft
við orð, að ekki mundi,þykja
slæmt, ef hún, hinn útvaldi, væri
frá einhverju samveldisland-
anna, til að styrkja böndin.
Valdalausir
Eiginmenn “meykonunga”
hafa engin völd, nema þau, sem
þeir geta ef til vill beitt bak við
tjöldin.—Vísir, 22. maí.
Lincoln forseti var einhverju
sinni úti með kunningja sínum,
og er þeir óku framhjá svert-
ingja, sem var á leið þeirra, tók
svertinginn djúpt ofan fyrir
þeim. Lincoln brosti til hans og
tók einnig ofan.
“Hvers vegna”, spurði kunn-
ingi hans, “skyldir þú, sjálfur
forsetinn, vera að taka ofan fyr-
ir einhverjum negraræfli?”
“Sökum þess”, svaraði Lin-
coln, “að eg vil ekki að nokkur
maður sé kurteisari en eg”. ,
* ★ ★
Otto Kahn, f bankastjórinn
frægi, var eitt sinn á ferð um
Gyðnigahverfi New York borg-
ar, er hann sá óþrifalega búðar-
holu. Yfir dyrum hennar stóð:
A. Cohen, frændi Otta Kahn.
Kahn brást reiður við er hann
sá skilti þetta yfir dyrunum og
skipaði Gyðingnum að taka það
niður. Gyðingurinn var ófáan-
legur til þess, nema bankastjór-
inn borgaði honum 5000 dollara.
Að lokum lét þó Kahn til leiðast
og borgaði honum upphæðina.
Nokkrum dögum síðar, er O.
Kahn var á ferð um sama borg-
arhluta, ók hann fram hjá verzl-
uninni og sá að Júðinn hafði
breytt því í: A. Cohen, fyrver-
andi frændi O. Kahn.
MINNISBLAÐ fyrir
Vil kaupa þessar
bækur meðal
annars:
Bólu-Hjálmarssaga
Saga Mera-Eiríks
Arbækur Ferðafél. Islands
Þyrnar, I. útgáfa
Minningarrit Möðruvalla-
skóla 1901
Bréf og ritg. St. G. St., I. b.
Sýslumaðurinn í Svartár-
botnum
Kvæðakver Halldórs Kilj-
ans
Árferði á Isl. í 1000 ár
Ferðabækur Þorv. Thor-
odds.
Lýsing Islands, eftir Þorv.
Thorodds.
Munkarnir á Möðruvöllum
Svartar fjaðrir, I. útg.
Blanda, I., II. bindi
Rit Jónasar Hallgrímss., 1.
og 5. bindi
fslenzkar gátur, vikivakar,
þulur og skemtanir, I.
og II. bindi
Galdra-Snorri og Galdra-
Ranka
Kvæðabók B. Gröndals
Kviðlingar Káins
Lilja, eftir Eystein Munk
Kvistir, eftir Sig. Júl. Jóh.
Ljóðmæli Matth. Joch.,
1.—5. bindi
Nýgræðingur, e. A. St. Jóh.
Njóla, Björn Gunnlaugss.
Nokkur smákvæði, e. Ólöfu
á Hlöðum
Nokkur ljóðm., Guðm. Ól.
Smástirni (úr Öldinni)
Smámunir, Sig. Breiðfj.
Veiðiförin, Jónas Danielss.
Kvæðabók Þorskabíts
Ljóðmæli, Sigurbj. Jóh.
Brennubragur, Lúðv. Kr.
Vesturheimsk krossmessu-
ljóð, Lúðv. Kr.
Ljóðmæli, Gunnar Gíslas.
Hagalagðar, Júlíana Jónsd.
Ljóðmæli S. E. Bened.
Úrvalsljóð, e. Jónas Hallgr.
Hjálmarskviða o. fl.
Tíu leikrit, e. Gutt. J. Gutt.
Vestan hafs, Kr. Stef.
Ljóðmæli, J^n Stefánss.
Morgunn
Eimreiðin
Iðunn (gamla og nýja)
Heimir
Syrpa
Öldin
Breiðablik
Saga Þ. Þ. Þ., 1.—2. árg.
Dagskrá, 1.—2.
Vínland, 1.—7. árg.
Gimlungur, 1.—2. árg.
Framfari, 1.—3. árg.
Freyja, 1.—13. árg.
Leifur
Selkirkingur, 1.—3. árg.
Dagsbrún, 1.—4. árg.
Svava, 1.—10. árg.
Kennarinn, 1.—8. árg.
Bergmálið, 1.—5. árg.
Baldur, 1.—8. árg.
Skuggsjá, 1.—3. árg.
Almanak Ólafs. Thorg.
Úr heimahögum, e. Guð-
mund á Sandi
Fjórar ritgerðir, e. sama
Alaskaför Jóns Ólafss.
Æskan
Unga fsland
Dalarósir, Guðm. Hjaltas.
Fingrarímið
Fornmenjar, S. J. Jóhann.
fslendingar í Vatnabygðum
Leikrit og ljóð, Sig. Péturss.
Presturinn á Vökuvöllum
Piltur og stúlka
Sálmar og kvæði, Hallgr.
Péturss., 1.’—2. bindi
Sagan af Sigurði frækna
Sagan af Vilmundi viðutan
Snót (gömlu útg.)
Saga Natans Ketilss.
Lófalestur, St. Sigf.
Vorljóð Gunnars Gunnarss.
Ferðasaga Vigf. Sigfúss.
Sagnir Jakobs gamla
Þjóðsögur Jóns Þorkelss.,
1899
Sögur af ýmsu tagi
Æfisaga Jóns India-fara
Friðþjófssaga, allar útgáfur
Perlur, tímarit
Ferðaminningar Sv. Egilss.
1. bindi ‘
Ljóðabækur Bólu-Hjálmars
Drauma-Jói
Tyrkjaránið á fslandi
Tyrkjaránið, e. Björn á
Skarðsá
Biskupasögur (Sögufél. og
Bókmentafélagsins)
Huld, gamla útgáfan
Ben-Húr
Skúli Magnússon
þá, sem selja vilja gamlar íslenzkar bækur, tímarit,
smápésa og annað sem komið hefir út á íslenzku
Oddur lögmaður
Þjóðsögur Odds Björnss.
Sögusafn Þjóðólfs, I., II. og
III. hefti
Hlín, 2. árg.
Sýslumannaæfir, 1.—4.
Göngu-Hrólfs rímur, eftir
Bólu-Hjálmar
Alþýðubók Þór. Böðvarss.
Alþýðubók Halld. Kiljans
Smásögur, e. Halld. Kiljan
Þjóðsögur Jóns Árnasonar,
gamla útg. 1862—1864
fslenzk æfintýri, 1952, söfn-
uð af Jóni Árnas. og
Magnúsi Grímssyni
Vestfirskar sagnir, prentað
á fsafirði 1909.
Sögusafn fsafoldar, 4. ár
Almanök Þjóðvinafélagsins
frá 1827—1927
Sögur og kvæði, J. M. Bj.,
1892
Brazilíufararnir
Eiríkur Hansson
Vornætur á Elgsheiðum
Hnausaför mín
Elinóra, Gunnst. Eyj.
Tíund
Sögur og kvæði, S. Júl.
Jóh., 1.—2.
Dægradvöl Gröndals
Dægradvöl Guðm. Péturss.
Gamlar sögur, S. Sigurjóns.
Skóli njósnarans
Dalurinn minn
Freistingin
Fríða
Saga Páls Skálholtsbiskups
og Hungurvaka
Sagan af Fastusi og Ermenu
Á Eyrinni
Hellismannasaga 1889
Valið
Alfreð Dreyfus, 1.—2.
Á Guðsvegum
Bessi gamli
Elding, Torfh. Hólm
Góðir stofnar Jóns Trausta
Gull, e. E. Kvaran
Gestrisni
Kalaf, Stgr. Thorst.
Mannamunur, J. Mýrd.
Ólöf í Ási
Riss, e. Þorst. Gíslas.
Saga hugsunar minnar
Smásögur, Jóns Trausta
Sögur frá Síberíu
Tvær smásögur, Guðr. Lár-
usdóttir
Upp við fossa
Tólf sögur, Guðm. Friðj.
Þúsund og ein nótt, 1.—2. b.
Þjalar-Jóns#aga
Enskukenslubók Jóns
Hjaltalíns
Fréttir frá fslandi
Hversvegna?—Vegna þess
Dýravinurinn, 1.—16.
Flóra fslands, I. útg.
íslenzkir listamenn, I.—II.
Jarðabók Árna Magnúss.
Minningarrit íslenzkra her-
manna
Píslarsaga séra Jóns Mag-
nússonar, 1.—3.
Sjálfstæði fsl. 1809
Sig. Breiðfj., e. S. G. Borg-
firðing
Sögur og kvæði, Einar Ben.
Vogar, e. Einar Ben.
Æfintýri H. C. Andersens,
1. bindi
Minningarrit séra Jóns
Bjarnasonar
Markland
Bútar úr ættarsögu
Rannsóknarferðir
Manitoba
Brot úr landnámssögu Nýja
íslands, 1.—3.
Minningarit 50 ára land-
náms fsl. í N. Dakota
Jökulgöngur, St. G. St.
Alþingisrímur V. Ásmunds.
Andra-rímur
Þjóðræknisrímur, e. S. B.
Blandon
Sagan af Nikulási leikara
Saga hinna 10 ráðgjafa
Leikrit Sveins Símonarson-
ar, öll
Rímur af Ármanni og Helgu
Rímur af Þórði hreðu
Rímur af Gústav Adólf
fslendingatal
Minningarrit (Wynyard)
Úti á víðavangi' e. St. G. St.
Andvökur, 1.—3.
Rímur af Jóhanni prúða
Sagan af Starkaði Stór-
virkssyni
Þögul leiftur
Prentsmiðja Jóns Matthías-
sonar
i
Ættarskrá Steinunnar Jóns-
dóttur
Drotningin í Algeirsborg
Kvæði og sögur, Jóh. G.
Sig., gamla útgáfan
Kvæðabók Brynj Sveinss.
Munið að glata aldrei gömlum íslenzkum bókum, blöðum, tímaritum, smápésum eða öðru sem prentað hefir verið á íslenzku, sem þið kunnið að eiga, en
viljið láta af hendi. Er kaupandi af öllu slíku, eins þó að um stærri bókasöfn sé að ræða. Skrifið, eða talið við mig sem fyrst eftir að þið hafið lesið auglýsing-
una og eg mun svara yður um hæl.
BJÖRNSSON'S BOOK STORE, 702 Sargent Avev Winnipeg, Man.