Heimskringla - 17.07.1946, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 17. JÚLl 1946
HEIMSKRINGLA
7. SIÐA
ÍSLENZK KONA SEGIR
FRÁ REYNSLU SINNI
Á HERNÁMSÁRUNUM
1 NOREGI
Viðtal við £rú Guðrúnu Bóas-
dóttur Brunborg
Fyrir rúmri viku kom varð
skipið Ægir frá Kaupmanna-
höfn með eitthvað af íslenzkum
farþegum og þrjá Norðmenn —
eins og stóð í blöðunum, en Norð-
mennirnir voru frú Guðrún
Bóasdóttir frá Reyðarfirði, og
tveir synir hennar, Erlingur og
Egill.
Eg hitti frú Guðrúnu á Ás-
vallagötu 9, þar sem hún dvelur
með sonum sínum, meðan hún
er í bænum.
Höfðingleg, gráhærð kona
tekur hlýlega í höndina á mér,
þegar eg heilsa henni. Hækja og
stafur liggja við stólinn hjá
henni, og það er eins og hún lesi
hugsanir mínar: “Já, eg hef ver-
ið veik síðan í júlí í fyrra, var
skorin tvisvar upp, en nú er eg
orðin það brött, að eg get geng-
ið um með staf og hækju og er
meira að segja komin alla leið
til íslands,” segir hún brosandi.
Þér komuð með Ægir?
Já, mig langaði til að ferðast
með löndum míiium, fólki, sem
eg þekkti, það var eins og að
vera strax komin heim.
Hve lengi hafið þér dvalizt
erlendis?
Hann dó 8. apríl 1944, en við j Næsti fundur Einingarfél. 27.
foreldrar hans vissum ekki um sama mán. að Sandh.
dauða hans fyrr en í maí 1945,
Af þessu má það ljóst vera að
Eg fór til Noregs haustið 1918
og hef búið þar síðan. Við hjón-
in höfum búið í Asker, utan við
Osló, síðan 1927.
Og þér hafið ekki komið heim
öll þessi ár?
Jú, eg dvaldi heima um tíma
1939, —og svo skall styrjöldin
á, en nú er eg komin aftur til
ættlandsins, meðfram til þess að
heilsa upp á móður mína, sem
er enn á lífi, zpttingja og vini.
En þessi ferð mín núna heim hef-
ur líka annan tilgang. — Mig
langar til að halda nokkra fyr-
irlestra um hernámsárin í Nor-
egi og segja löndum mínum frá,
hvernig norska þjóðin komst út
úr þeim hreinsunareldi.
Hvernig leið fjölskyldu yðar
á þessum ógnarárum?
Svipur frú Guðrúnar verður
kaldur, og það bregður fyrir
leiftri í gráum augum hennar.
“Þjóðverjar handtóku elzta
son minn, Olav, sem stundaði
hagfræði við háskólann í Osló,
og Erling bróðir hans, sem þá
var 18 ára, 8.júlí 1943. Þeir voru
báðir í andstöðuhreyfingunni.
Erlingi var sleppt eftir 7 mán-
uði, Olav hef eg ekki séð síðan.
Hann var sveltur til dauða í
fangabúðunum í Natsweiler.
ári seinna. Olav sonur minn var ,söngfélagið var sérstakur félags-
með hæstu mönnum, 1.93 sm. á skapUr óháður Einingunni, enda
hæð, og þegar hann var hand- hafði það starfað um tíu ára
tekinn, vó hann 93 kg. Hann skejð; þegar þarna var komið
var fyrst settur í eins manns segU — þag var stofnað 1882. —
klefa í Möllergaten 18, en 9. des.
1943, var hann fluttur til Þýzka-
Sigurgeir Jónsson söngkennari
á Akureyri, sem þá var enn bú-
lands. Þeir, sem sáu hann þar settur hér á Stóruvöllum, átti
síðast, sögðu, að hann hefði Þa mestan þátt í hinu blómlega
vegið 45 kg.
Maí og júní-dagarnir í fyrra,
þegar Noregur fagnaði frelsi
sínu, eru mér einnig ógleyman-
sönglífi Bárðardals um þessar
mundir.
Frá þessum degi, 6. des. til líð-
andi dags hefir Einingarfélagið
legir. Eg var stolt yfir því að lifað og starfað ár hvert að sömu
sonur minn hafði verið einn af ^ viðfangsefnum, með þeim einum
þeim mörgu, sem gaf okkur ^breytingum, sem óhjákvæmileg-
landið aftur. En um leið sótti sú|ar eru á hugðarefnum óg hátt-
hugsun stöðugt á mig: hvernigjum æskunnar á hverjum tíma.
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
Reykjavík..
Amaranth, Man.
Á ISLANDI
—Björn Guðmundsson, Reynimel 52
ICÁNADA
Mrs. Marg. Kjartansson
Antler, Sask-------------K. J. Abrahamson, Sinclair, Man.
Árnes, Man-------------Sumarliði J. Kardal, Hnausa, Man.
Arborg, Man_............................G. O. Einarsson
Baldur, Man.................................O. Anderson
Belmont, Man................................G. J. Oleson
Bredenbury, Sask._Halldór B. Johnson, Churchbridge, Sask.
Churchbridge, Sask-------------------JHalldór B. Johnson
Cypress River, Man.....................Guðm. Sveinsson
Dafoe, Sask.-------------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Ebor Man-----------------K. J. Abrahamson, Sinclair, Man.
Elfros, Sask.................._._Mrs. J. H. Goodmundson
Eriksdale, Man..........................Ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask-----------Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
Foam Lake, Sask.__----------Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
Gimli, Man................................K. Kjernested
Geysir, Man_____________________________G. B. Jóhannson
Glenboro, Man...............................G. J. Oleson
Hayland, Man.........................._Sig. B. Helgason
Hecla, Man...........................Jóhann K. Johnson
Hnausa, Man.............................Gestur S. Vídal
Innisfaií, Alta________Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Kandahar, Sask-----------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Keewatin, Ont........;.................Bjarni Sveinsson
Langruth, Man...........................Böðvar Jónsson
Leslie, Sask..........................Th. Guðmundsson
Lundar, Man...............................__D. J. Líndal
Markerville, Alta_____Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Morden, Man__________________________Thorst. J. Gíslason
Mozart, Sask.............................Thor Ásgeirsson
Narrows, Man_________________S. Sigfússon, Oakview, Man.
Oak Point, Man.........................Mrs. L. S. Taylor
Oakview, Man________________________________S. Sigfússon
Otto, Man_________________Hjörtur Josephson, Lundar, Man.
Piney, Man—................._•.............B. V. Eyford
Red Deer, Alta-----------------------Ófeigur Sigurðsson
Riverton, Man..........................Einar A. Johnson
Reykjavík, Man__________________________Ingim. Ólafsson
Selkirk, Man_________________________Mrs. J. E. Erickson
Silver Bay, Man..........................Hallur Hallson
Sinolair, Man.........................K. J. Abrahamson
Steep Rock, Man............................Fred SnædaJ
Stony Hill, Man_______—.Hjörtur Josephson, Lundar, Man.
Tantallon, Sask......................—Arni S. Árnason
Thornhill, Man__________Thorst. J. Gíslason, Morden, Man.
Víðir, Man___________________Aug. Einarsson, Árborg, Man.
Vancouver, B. C_______Mrs. Anna Harvey, 4487 Quebec, St.
Wapah, Man_______________Ingim. Ólafsson, Reykjavík, Man.
Winnipeg_____S. S. Anderson, 800 Lipton St. Winnipeg, Man.
Winnipegosis, Man..............................S. Oliver
Wynyard, Sask...........................O. O. Magnússon
I BANDARÍKJUNUM
Akra, N. D______________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Bantry, N. Dak------------ E. J. Breiðfjörð, Upham, N. D.
Bellingham, Wash—Mrs. John W. Johnson, 2717 Kulshan St.
Blaine, Wash........................Magnús Thordarson
Cavalier, N. D_________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Crystal, N. D._________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Edinburg, N. D...
Gardar, N. D—
Grafton, N. D__
Hallson, N. D—
Hensel, N. D.
„C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
C. Indriðason, Mountain'P.O., N. D.
Ivanhoe, Minn_______Miss C. V. Dalmann, Minneota, Minn.
Milton, N. Dak...........................S. Goodman
Minneota, Minn....................Miss C. V. Dalmann
Mountain, N. D_______C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
National City, Calif..... John S. Laxdal, 736 E. 24th St.
Point Roberts, Wash.....................Ásta Norman
Seattle, 7 Wash------J. J. Middal, 6522 Dibble Ave., N.W.
Upham, N. Dak--------------------------E. J. Breiðfjörð
The Viking Press Ltd.
Winnipeg Manitoba
get eg reist þessum hjartfólgna
syni mínum minnisvarða, sem
honum sé verðugur og táknrænn
fyrir þær hugsjónir, sem hann
lifði fyrir. Og þá minntist eg allt
í einu lítils atviks frá stríðsár-
unum. Olav gleymdi eitt sinn
matarböggli sínum á borðinu.
Eg fór á eftir honum og fékk
honum böggulinn. “Hvað við
eigum það gott, mamma, eg vildi
þú værir móðir allra þeirra stúd-
enta í Osló, sem ekkert hafa að
borða og eiga í allskonar erfið-
leikum”. Þegar eg minntist þess-
ara orða fanst mér þau vísbend-
ing um, hvað eg átti að gera. —
Olav var vátryggður fyrir fimm
Það var strax í upphafi eins og
það er enn, alhliða skemmtifé-
lag fyrir æsku sveitarinnar, og
alla þá er æskunni vilja fylgja.
Áður fyrr var glímt á fund-
um og ætíð sungið, dansað og
rætt um landsins gagn og nauð-
synjar o. fl. o. fl. Oft var gefið
út félagsblað og er svo enn.
Einingarfélagið hefir þegar
þjálfað þrjá ættliði til félags-
legra átaka og félagslegrar
ábyrgðar með meiri og minni
árangri eins og gengur.
Einingarfélagið hefir jafnan
verið snar þáttur, og er enn, í
menningarlífi sveitarinnar, og
þús krónur. Þessir peningar eru oft átt nokkurn þátt í ýmsum al-
nú í sjóð við háskólann í Osló,jmennum framkvæmdum henn-
ar.
Þegar fram liðu ár gekk Ein-
ingin í bandalag við önnur ung-
mennafélög, þau er mynda Ung-
mennafél. Islands.
Frásögn Alberts. Jónssonar er
táknræn lýsing á aðstæðum öll-
um í landinu þegar ungmenna-
félögin stigu sín fyrstu spor.
Heita mátti bjart veður.
og ber sjóðurinn nafn sonar
míns og meiningin er, að það
sem kann að koma inn fyrir fyr-
irlestra mína, renni í þennan
sjóð, og upphæðir úr sjóðnum
verði svo veittar jafnt íslenzkum
og norskum stúdentum, sem
stunda nám við Oslóarháskól-
ann. Veikindi mín síðasta ár
ollu því, að eg hef ekki hingað
til getað neitt unnið fyrir þetta ,Verstu skammdegishríðar kúg-
hjartans mál mitt. En nú byrja unar og harðréttis voru hjá-
eg hér heima, því að þótt Olav gengnar og fyrsta skíma sjálf-
sé dáinn, vil eg stuðla að því, jstjórnar og framtakssemi tekin
meðan mér endist heilsa, að hug- að lýsa.
Ennþá lá þó landið allt og
fólkið undir fannalögum fátækt-
arinnar og frjálsir straumar
sjónir hans haldi áfram að lifa
hjá norskum og íslenzkum stúd-
entum, og þeir læri að skilja eins
og sonur minn, að Málet er nett S kapandiorku í ísadróma aðstöðu
opp a flámme selv om det ender
med döden P. V.
Þjóðv. 30. apríl 46.
FRÁ FYRSTA DEGI
Skýring — Höfundur þessar-
ar greinar, er vinsamlega beð-
inn afsökunar á því, að aðeins
9Íðari hluti hennar er tekinn upp
í blaðið.—Ritstj.
— — Vegna þeirra er fýs-
ir að fá lítinn andblæ frá
fyrsta morgunsári þeirra æsku-
lýðssamtaka, sem síðar urðu svo
útbreidd og áhrifarík um íslands-
byggðir allar, og sem kunna að
hafa gaman af því að vita nokk-
ur nánari skil á upphafi eins
ungmennafélags, sem nú er orð-
ið meir en hálfrar aldar gamalt,
þá skrifa eg hér upp dagbókar-
blað frá 1892 um stofnfund Ein-
ingarinnar í Bárðardal — eftir
einn stofnandann, Albert Jóns-
son frá Stórumýri.
“6. des. þriðjud., 8—10 gr.,
átti að heita bjart verður. Þá
lögðum við af stað á Jarlsstaða-
fundinn margumtalaða. Við
bræðurnir þrír — Onni — Kalli
— Friðrika og litla Bögga, hún
var á sleðanum með orgelinu.
Við fórum út fljót, var það
ágætt, alveg augalaust, rak í
það í þessum seinustu hríðum.
Seint gekk að smala saman á
fundinn, en á endanum urðu að-
komandi 19 fundarmenn.
Það var sungið og dansað og
svo rætt um tilgang samkom-
unnar. Var þar komið á stofn
félaginu “Einingin” með einnar
kr. árstillagi. Og nokkrir úr því
félagi gengu aftur í söngfélagið,
sem ákveðið var að kæmi saman
næsta sunnud. að Stóruvöllum
til æfinga.”
leysisins. Samt var lagt af stað
með orgelið, hljómborð söngsins
og gleðinnar, og fólkið kom sam-
an og stofnaði félag í trú á ein-
ingarmátt mannanna og í bjart-
sýnu trausti á framtíðina og
gróðurmátt vorsins í þjóðlífinu.
Og þessu fólki varð að trú sinni.
Island vitnar um það í dag. Því
varð að trú sinni, vegna þess að
það átti sjálft bjartsýni, áræði,
atorku og ást og trú á landið og
beitti afli sínu til sameiginlegra
átaka.
Öll ungmennafélög á íslandi
eiga hér um óskilið mál, hvort
sem þau voru stofnuð 6. dag des-
embermánaðar 1892 ellegar
þriðja jóladag 1905, eða ein-
hvern dag þar á milli, eða þá fyrr
eða síðar.
Enga ósk á eg stærri til handa
íslenzkri æsku en þá, að henni
megi auðnast að starfrækja og
efla nú og æfinlega félagskap
um gjörvallt ísland, sem sam-
hliða heilbrigðu skemmtana-
starfi er sér þess fyllilega með-
vitandi að:
“lífsins kvöð og kjarni er það að
líða
og kenna til í stormum sinna
tíða”.
12. marz 1946.
Jónas Baldursson
á Lundabrekku
Professional and Business
- - Directory —- =~=
Orric* Phoni Ras. Phonz
94 76^ 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
116 MEDICAL ARTS BLDG.
Office hours .
by appointment
50 ára minningar um
skáldskap Borgfirðinga
Fyrsta hefti er nú komið á
bókamarkaðinn, og er það ákveð-•
inn vilji útgefandans að ekki
líði á löngu að fleiri hefti komi
fyrir almenningssjónir. — Þetta
hefti er 30 blaðsíður, í góðri kápu
og prentað á ágætan pappír. —
Verð: 50c. — Fæst í Bókabúð
Davíðs Björnsson og hjá Viking
Press Ltd.
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY ST.
Beint suður af Banning
Talsími 30 S77
Vlðtalstími kl. 3—5 e.h.
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental. Insurance and Financiai
Agents
Sími 97 538
308 AVENUE BLDO.—Wiimlpeg
THE WATCH SHOP
CARL K. THORLAKSON
Diamond and Wedding Rlngs
Agent for Bulova WaÆcbee
Uarriage Licenses Issued
699 SARGENT AVE
H. HALDORSON
BUILDER
23 Music and Arts Studios
Broadway and Carlton
Phone 93 055
Winnipeg, Canada
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. Page, Managing Director
Wholesale Distributors oi
Fresh cmd Frozen Fish
311 CHAMBERS ST.
Office Phone 26 328
Res. Phone 73 917
WINDATT COAL Co.
LIMITED
Established 1898
307 SMITH STREET
Office Phone 97 404
Yard Phone 28 745
THE
BUSINESS CLINIC
specialize in aiding the smaller
business man to keep adequate
records and prepare Income
Tax Returns.
ANNA LARUSSON
508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130
DR. A. V. JOHNSON
DENTIST
S94 Somerset Bldg
Office 97 932 Res. 202 398
ANDREWS, ANDREWS,
THORVALDSON &
EGGERTSON
Logfrœðingar
Bank of Nova Scotia Bldg.
Portage og Garry St.
Sími 98 291
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
★
406 TORONTO GEN. TRUSTS
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
ÁSGEIRSON’S PAINTS,
WALL PAPER AND
HARDWARE
698 SARGENT AVENUE
Winnipeg, Man.
Telephone 34 322
Frá vini
PRINCESS
MESSENGER SERVICE
Við flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smesrri íbúðum
og húsmuni af öllu tœi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Sími 25 888
C. A. Johnson, Mgr.
A. SAEDAL
PAINTER & DECORATOR
★
Phone 93 990
*
Suite 1 Monterey Apts.
45 Carlton St„ Winnipég
H. J. PALMASON & Co.
Chartered Accountantc
1103 McARTHUR BLDG.
PHONE 94 358
Rovatzos Floral Shop
25J Notre Dame Ave., Phone 27 9St
Fresh Cut Flowers Dally.
Plants ln Season
We speclalize ln Weddlng <fe Concert
Bouquets & Funeral Deslgns
Icelandic spoken
A. S. BARDAL
aelur lfkldstur og annast um útíar-
lr. Allur útbúnaður sá bestl.
Ennfremur selur hann aUskonar
minnisvarða og legsteina.
M3 SHERBROOKB ST.
Phons 27 334 Winnipeg
Union Loan & Investment
COMPANY
Rental, Insurance and Financial
Agenta
Sími 95 061
510 Toronto General Trusts Bldg.
GUNDRY-PYMORE Ltd.
British Quality - Fish Netting
60 Victoria St., Winnipeg, Man.
Phone 98 211
Manager: T. R. THORVALDSON
Your Patronage Will Be
Appreciated
Halldór Sigurðsson
Contractor <S Builder
★
594 Alverstone St., Winnipeg
Sími 33 038
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS
and
OPTICIANS
KENSINGTON BLDG.,
275 Portage Ave. Winnipeg
PHONE 93 942
DR. CHARLES R. OKE
TANNLÆKNIR
404 Toronto Gen. Trust Bldg.
283 Portage Ave., Winnipeg
Phone 94 908
]JÖfíNSONS
ÍÓÓKSTÖRÉI
7C2 Sargent Are., Winnlpeg,