Heimskringla - 04.09.1946, Page 1

We recommend foi
your approval our
"BUTTER-NUT
LOAF
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
■+
We recommend ior
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 4. SEPT. 1946
NÚMER 49.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Karlakór Reykjavíkur
í Winnipeg
Nú er ákveðið að Karlakór
Reykjavíkur komi til Winnipeg í
nóvember mánuði næstkomandi.
Syngur kórinn hér tyisvar, á
mánudagskvöld 18. og þriðju-
dagskvöld 19. nóvember. Fyrst
lengi leit svo út að kórinn mundi
verða hér aðeins fyrra kvöldið,
en allir, eða nær allir aðgöngu-
miðar eru seldir fyrirfram fyrir
það kvöld föstum áskrifendum
Celebrity Concert Series. En
fyrir milligöngu stjórnarnefnd-
ar Þjóðræknisfélagsins, og til-
hlutun Mr. Fred M. Gee, sem
stjórn kórsins hefir með hönd-
um hér á slóðum, hefir það
hepnast að ráða kórinn fyrir aðra
samkomu á þriðjudagskvöldið.
Ættu allir söngelskir íslendingar
í Winnipeg og nærlendis þannig
að eiga kost á því að hlusta á
þessa ágætu söngmenn í Winni-
peg Auditorium, þann 19. nóy.
Canada
Nálega 90 % af hveitiuppskeru
landsins í ár, verður fyrsta
flokks yara á heimsmarkaðinum
(nr. 1 og 2 Northern).
Hveitirannsóknar-stofur sýna,
að það inniheldur 14.2% Protein
í ár, en uppskera síðasta árs
sýndi 13.4%, og meðaltal yfir 20
ár, hefir verið 13.6%.
Efnarannsóknarstofa Board
of Grain Commissioners byggir
skýrslu sína á eitt þúsund sýnis
hornum frá öllum héruðum vest'
urlandsins, þar sem þresking
Hefir byrjað, eða þar sem henni
er lokið.
Sudetenland og Ungverjalandi, |
er nú að reyna að koma sér fyrir
í þeim hluta Þýzkalands, er
Amerískt setulið hefir umráð
yfir. Það er aðallega gamalt fólk
og börn; aðeins fátt eitt af ungu
TILKYNNING
Það er ef til vill of snemt að fullhraustu fólki. Sagt er, að alt
dæma heildargæði hveitisins af sem það eigi, séu fötin sem það
því, ér komið hefir til markaðar,! sé í.
því uppskeruhorfurnar eru all-| Amerískum stjórnarvöldum
misjafnar í hinum ýmsu bygð- ( veitist nálega ókleyft, að útvega'
um, en sjálfsagt má fullyrða, ao þvj húsnæði og vinnu.
uppskera hveitis hér í ár er á-j |
gæt, bæði að vöxtum og gæðum. JJa,waÍÍ
Þar sem í ráði er, eins og
áður hefir verið á minst, að
60 ára afmælisblað Heims-
kringlu komi út 25. þ. m., þá
er hin brýnasta þörf á því,
að þeir sem lofað hafa grein-
um í það blað, sendi þær
HIÐ ALLRA FYRSTA, að
mögulegt er, þar sem undir-
búningur að því blaði þyrfti
þegar að vera hafinn.
Dýrtíðaruppbót
' með því, að Geroge II. komist til
Um 25,000 sykurræktunar konungsdóms í landinu.
yerkamenn er búist við að hefj i i
Síðastliðiiin laugardag var Því j verkfall bráðlega. Ef svo verður,1 a „tfnrríki
lýst yfir, að dýrtíðaruppbot munu sykurbirgðir Bandaríkj- Austuillkl
stjórnarþjóna í Canada legðist anna minka um 12%_
við laun þeirra. , ^ Verkalýðurinn hefir lagt fjór-
Var svo frá skýrt, að stjornin ar aðalkröfur fyrir piantekru-
hefði byrjað að nota þessa aðferð eigendurna; 65 cent á klukku_
fyrir nokkru í sambandi við tímann> grunnkaup. 40 klukku. til að senda miklar birgðir af
einka iðnað er henni heyrði til að tíma á yiku; full lö nd verka.' garðávöxtum tli Póllands í gegn-
uppbótin yrði hluti launanna. ’ lýðssamtök og nákvæma og rett.
Breyting á þessum útborgunum láta rannsókn j þessum málum
Búist er við að Austurríki
muni fá birgðir ávaxta og græn-
metis, sem það átti ekki von á.
Tékkóslóvakíu-stjórnin bauðst
byrjar 1. sept. 1946.
Sameinuðu þjóðirnar
Konungur Grikklands
m
George, konungur Hellena
um UNRRA, en pólska stjórnin,
þó hún væri að vísu þakklát fyr-
ir boðið, benti á að Pólland
byggist við óvanalega góðri garð-
ávaxta-uppskeru, og hefir stung-
ið upp á því, að þessar vista-
dregur sig í hlé, meðan hann birgðir yrðu sendar til þeirra
Formaður skurðlæknadeild-
ar Manitoba-háskólans
Dr. P. H. T. Thorlákson
Síðastliðinn mánudag yar frá
því skýrt, að hinn velþekti, ágæti
læknir, Dr. P. H. T. Thorlákson
hefði verið skipaður prófessor
við skurðlæknadeild háskólans.
Tekur hann við því virðulega
embætti af Dr. Oliver Waugh,
er hefir fengið lausn frá störfum.
Dr. Thorlákson tilheyrir, eins
og kunnugt er, mörgum lækna-
og læknisfræðisstofnunum, svo
sem Royal College of Surgeons,
Canada! Royal College of Sur-
geons, einnig The American Sur-
gical Association.
Hann var einn af upphafs og
hyatamönnum Manitoba Insti-
tute for Advancement of Medi-
cal Education and Research. —
Hann hefir verið aðalfrovígis-
maður að myndun miðstöðvar-
innar í lækningavísindum í
Manitoba, og er formaður yfir-
ráðs þeirrar stofnunar. Einnig
er hann, eins og vitað er, einn af
aðal skurðlæknum Almenna
sjúkrahússins í Winnipeg.
Heimskringla óskar hinum á-
gæta yelmetna lækni til ham-
ingju með þennan nýja heiður.
Stórveldin fjögur, Bandaríkin,
Bretland, Frakkland og Rúss- , .... . .
i wo, -.x . . •*n • biður eftir þvi, að gnzka moðin landa, sem þorfin er mest fynr
land (Sovet), er buist við að fylki ^ ® , . . , ’ , \ . . ... .
’ ,, ... , akveði það, hvort hann komist þær — serstaklega til Austur-
ser saman þann tima, sem buist .. r ’ . ... , ,, . &
._ . L, , , -r, . þar aftur að konungdomi. rikis.
er við að friðarraðstefnan í Pans A i
standi yfir gegn eftirtöldum Meðan hann bíður eftir þeirri Á meðal gjafabirgða Tékkó-
löndum, eðá fulltrúum þeirra:; Losningu er sker úr því hver ör- slóvakíu eru 1,000 vagnhlöss af
Ástralíú Canada Belgíu, Hol-llöS hans verða 1 framtíðinni, snemmsánum kartöflum, 200—
landi, Grikklandi,” Nýja Sjálandi heldur konungurinn sér í fjar- 300 hlöss af tomatoes; 240—300
og Suður-Afríku. Þessu heldur læSð °§ Þ°Sn fra ÞV1 ollu- hl; af sumar-perum, og 20 h. af
Paul Chali fram, sem er frétta- Brezka utanríkismála-skrif- kálhöfðum. Helmingurinn 'af
breytt dauðahegningu 18 annara
meðlima þessa sama bófafélags,
í æfilanga fangelsisvist.
Jafnframt skýrðu heryfirvöld-
in að brezka flugliðið hefði hafið
rannsókn í nokkrum þorpum í
Suður-Palestínu, og fundið mikl-
ar birgðir af skotfærum, er fald-
ar hefðu verið. Bretland hefir
neitað að leyfa æðsta presti,
(Mufti) Jerúsalem að sitja sem
fulltrúi á ráðstefnum, sem á-
kveðnar eru í London til þess að
ræða um framtíð Palestínu.
Um það er leitt miklum og
mörgum getum, hyernig Arabar
muni taka þessari stefnu Bret-
lands. Nýlendu-skrifstofan gaf
engar skýringar þessu viðvíkj-
andi, eða hversvegna Bretar
neita þessum “Mufti” um þátt-
töku ráðstefnunnar. Var hann
hann kosinn fulltrúi >af háttsett-
um yfirmanni Araba.
En þess hefir verið getið til,
að ástæðan sé, áð hann hafði mök
við Möndulveldin á stríðstímun-
um, og útbreiddi skrumauglýs-
ingar fyrir þau.
Æðsti presturinn flúði frá
Jerúsalem 1939, þá í ónáð Breta,
og þótti þá hliðhollari óvinunum,
en þeim.
Hvalfjörð. Á Akranesi tók bæj-
arstjórinn, Arnljótur Guðmunds-
son, á móti Vestur-íslendingun-
um og hélt bæjarstjórnin þeim
og fararliði þeirra rausnarlega
veizlu um kvöldið. Voru ræðu-
höld yfir borðum og sungin ætt-
jarðarljóð. Lýsti bæjarstjóri fyr-
ir gestum hinum miklu og hröðu
framförum, sem Akranes hefir
tekið, og nefndi það sem ljóst
dæmi, um framfarir íslands á
öldinni. Ræðismaður og ritstjór-
arnir svöruðu allir með ræðum,
skiluðu kveðjum að vestan og
lýstu fögnuði sínum yfir heim-
komunni og undrun yfir þeim
stórfenglegu breytingum, er orð-
ið hafa hér á landi, síðan þeir
fóru burt eða komu hingað síð-
ast. Ritstjóri Heimskringlu,
Stefán Einarsson, hafði ekki
komið í 42 ár, eða síðan 1904,
Einar Páll Jónsson ritstj. Lög-
bergs, ekki í 33 ár. Þeir þekkja
ekki þjóðina fyrir þá sömu, sem
j hún þá var, og er gaman að heyra
| þá útlista þær breytingar, sem
orðið hafa frá þeirra sjónarmiði.
Frá Akranesi fóru Vestur-ls-
lendingarnir daginn eftir til
Borgarness og þaðan áleiðis
norður í land— Þjóðv. 21. ág.
FRÉTTIR FRÁ ÍSLANDI
þessu var Póllandi ætlað, en nú
fær Austurríki það alt.
Frá Palestínu
Jacob Manahem Alcalay, hinn
síðasti af 23 svokölluðu bófafé-
lags-meðlimum, er sakaðir voru
um ýms hermdarverk í. sam-
bandi yið eyðileggingu Haifa-
j árnbrautarstöðvanna í síðast-
liðnum júnímánuði, var nýlega
dæmdur til dauða af herrétti í
Jerúsalem.
Þetta dómsákvæði er sam-
kvæmt staðfestingu Maj. Gen.
Sir Evelyn Parker, aðalyfirmann
áður lýsti því yfir, að hann hefði
ritari Chicago Daily News í (stofan er haldið að hafi stungið
paris jupp á því, að það yæri ákjósan-
Hann heldur því fram, að á-'le§ra- ef að lý^súrskurðurinn
stæðan fyrir þessum samtökum færi fram an nokkurra persónu-
stórveldanna sé sú, að þetta hafi ,legra ahrifa konung»ins.
verið ákveðið áður en ráðstefna1 George konungur kom til Lon-
hinna 21 þjóða byrjaði, og eigi don 23. sept. 1941. Komst út úr
þessi samtök að koma í veg fyrir Grikklandi rétt í tíma áður en
það, að klofningur eigi sér stað nazi-hersveitirnar réðust inn í
milli austur og vestur stórveld- landið. Ferðaðist hann gegnum
anna Crete og Norður-Afríku.
Engan myndi undra, þótt hann
Þýzk æska langaði til að fara aftur heim um
_ . , , •* i. j.. t Jsama leyti árs og hann fór það-
Þyzka apskufolkið hefir lyst , ■J.. . . ® ... ,
, ... I an, ef Gnkkland hyllir hann.
þvi akveðið yfir, að það htur svo ’ J
á, að fyrverandi forseti Banda-1 Síðari fregnir segja frá því, að
ríkjanna, Franklin D. RooseveltJ iýðsúrskiiröiirinn hafi farið svo. Breta i Palestinup, er skommu
sé mesti og göfugasti maðurinn að fveir þriðju hlutar hafi verið
í veraldarsögunni.
Þýzku ungmennni, frá 14—18
ára að aldri, tóku Roosevelt fram
yfir Bismarck og Friðrik mikla;
Hitler var, eftir þeirra dómi sá
fjórði í röðinni.
Amerískur æskulýður á mið-
skólaaldri, var einnig spurður
sömu spurningarinnar. Hinn
göfugi forseti þeirra yfir mest alt
alheimsstríðið nr. 2, var fyrstur
á blaði; Lincoln annar, og Krist-
ur hinn þriðji.
Donald V. McGranaham, sál-
arfræðingur við Harvard-háskól-
ann, stóð fyrir þessum leyni-
kosningum þýzka æskufólksins,
meðan hann dvaldi í Þýzkalandi,
og segir frá útkomu þessa sál-
fræðislega prófs í “Journal of
Abnormal and Social Psycho-
logy”.
391 þýzkir unglingar í Fried-
burg og Offenbach dæmdu eins
og hér fer á eftir: Roosevelt 63
atkyseði; Bismarck 50; Friðrik
mikli 49; Hitler 1; Eisenhower
14; Stalin 14; Charlemagne 8;
Truman 8; Cæsar 6; Alexander
mikli 3; og Napoleon 3.
Útkoman í 986 amerískum
miðskólum var þannig: Roose-j
velt 366; Lincoln 227; Kristuri
157; Washington 98; Columbus,
24; MacArthur 23; Edison 23;
Cæsar 18; Benjamin Franklin
12, og Eisenhower 11.
Nálega 1,000,000 manns, þýzkt
fólk, er rekið hefir verið frá!
sift ©g» Ibí<5
Eg sit og bíð en veit ei hvers eg vænti
— í veröld kynslóð mín er liðin hjá —
hið fyrra stríð mig sælu og söngvum rænti,
hið seinna er enn þá’mannkyns feigðarspá.
Við sigrað ekki höfum Hitlers andann,
sem hjá oss æðri fjallræðunni býr,
og óttumst hvorki engla, guð né fjandapn,
er opnast móti gulli vegur nýr.
Og hakakross, er kauphallanna merki,
þótt kross sé Jesú tákn á sálmabók,
og dýrsleg græðgin er sá stofninn sterki,
sem stendur öll þau gos, er jörðu skók.
1 ótal marga skekla skift er jörðin,
sem skálmöld togar jafnt á vídd og breidd,
en margskift, vilt um, tvistruð heimsins hjörðin
á höggstokk alda sýnist vera leidd.
Við skiljum ekki einu réttu trúna,
og okkar gamla trú er mörgum dauð,
en ef við ættum sanna samhygð núna
þá sátt og góðvild daglegt yrði brauð.
Þá hjörtum þeirra, er hæst í París masa,
hún helgan sendi frið og náðargjöf,
svo lengur ei þeir þyrftu að minna á Þrasa,
er þurfalinga fella vildi í gröf.
Úr óskapnaði alda er mannkyn borið
og enn er heimsins menning skurn og tál;
en kemur aldrei, aldrei blessað vorið,
sem æðstri hugsjón vígir mannsins sál?
Þ. Þ. Þ.
Skipaður í háa og ábyrgð-
armikla stöðu
Vestur-íslendingarnir í boði
hjá forseta Islands.
Vestur-lslenzku gestirnir, sem
hér dvelja nú á vegum Þjóð-
ræknisfélagsins og ríkisstjómar-
innar, heimsóttu forseta Islands
að Bessastöðum í gær. 1 fylgd
með þeim var stjórn Þjóðræknis-
félagsins hér og móttökunefnd-
in og ennfremur Vestur-íslend-
ingurinn Hjálmar Gíslason.
Var gestunum sýndur staður-
inn og skýrði forseti þeim frá
sögu hans og helstu framkvæmd-
um síðustu ára. Grettir L.
Johannson flutti forseta, Alþingi
og íslenzku þjóðinni kveðju frá
aðstoðarforsætisráðh. Canada,
Mr. Luois St. Laurent, og enn-
fremur flutti hann persónuleg-
ar kveðjur frá Valdimar Eylands
og Richard Beck, núverandi og
fyrverandi forsetum Þjóðrækn-
isfélagsins vestra. Forseti þakk-
aði kveðjurnar.
1 fyrradag skoðuðu Vestur-
Islendingarnir Þjóðleikhúsið, Al-
þingishúsið, Dómkirkjuna, Sund-
höllina og Háskólann. Um kyöld-
ið voru þeir í boði hjá biskupi
Islands, ásamt stjórn Þjóðrækn-
isfélagsins og Vestur-íslending-
unum Ragnari Stefánssyni,
Valdimar Björnssyni og Hjálm-
ari Gíslasyni. Grettir L. Johann-
son afhenti biskupi við það tæki-
færi skrautritað skjal, sem stað-
festingu á útnefningu biskups-
ins, sem heiðursverndara Hins
Evangelisk-Lúterska Kirkjufé-
lags íslendinga í Vesturheimi.
Þakkaði biskup í ræðu.
í gærkvöldi sátu Vestur-ís-
lendingarnir boð hjá Jónasi Þor-
bergssyni, útvarpsstjóra.
—Mbl. lð.ágúst.
* ★ *
Vestur-Islendingarnir lagðir
af stað til norðurlandsins
Vestur-íslenzku ritstjórarnir,
ræðismaður Islendinga í Winni-
peg, og frúr þeirra, fóru á laug-
ardaginn í boði vitamálastjórn-
arinnar á vitaskipinu Hermóði
inn í Hvalfjörð og síðan til Akra-
ness. Frú biskupsins, vitamála-
stjóri og frú, fulltrúar frá Þjóð-
ræknisfélaginu og blöðum, voru
með í förinni. Veður var gott og
naut sín ákjósanlega fegurð
Hvalfjarðar. — Vitamálastjóri
veitti boðsgestum á leiðinni um
Sigurður Sigmundson
Mr. Sigurður Sigmundson, er
um nokkurt skeið hefir unnið
sem aðstoðar umsjónarmaður
allra flutninga (transportation)
hjá British Columbia Electric
Railway Co., hefir verið skipað-
ur yfirmaður allra farþega — og
ílutningstækja hjá félaginu —
sérstaklega utanborgar.
Er það ábyrgðarmikil og virðu-
leg staða. Sigurður er, eins og
kunnugt er, sonur Mr. og Mrs.
Jóhann Sigmundson, hér í borg.
Alla sína skólafræðslu fékk
hann hér í Winnipeg. Vann hann
“The Governor-General’s Med-
al”, er hann var í Daniel Mcln-
tyre-skólanum. Frá Manitoba há-
skólanum útskrifaðist hann í raf-
magnsfræði, 1930. Fékk hann
síðan stöðu hjá Winnipeg Elec-
tric Co., og vann þar í 12 ár, en
að þeim tíma liðnum réðist hann
til B.C.E.R. 1 Vancouver, sem
“Regional Director of Transit
Control.”
Er þetta önnur stöðuhækkun-
in, er hann hefir hlotið hjá félag-
inu, enda undrar það engan, er
þekti til gáfna hans og mann-
dóms.
Sigurður er giftur Rose, dóttur
Ólafs Péturssonar, fasteignasala,
og frú Önnu konu hans. Voru
þau hjón, Sigurður og Rose, á
ferð hér í Winnipeg snemma í
sumar með börnum sínum. Fór
Sigurður þá austur til Halifax
sem fulltrúi félags síns á aðal-
þing canadiskra og bandarískra
rafmagnsfélaga.