Heimskringla - 11.09.1946, Blaðsíða 5
WINNIPEG, 11. SEPT. 1946
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
INGVAR GÍSLASON
5. maí 1877 — 26. júlí 1946
Þriðjudaginn, 30. júíí, fór fram
kveðjuathöfn frá heimili Ingvars
sál. Gíslasonar, í Reykjavíkur-
bygðinni, við Manitoba-vatn, er
vinir og ættingjar komu saman í
þriðja sinn á því heimili, á tíu
mánaða tímabili í sarna skyni.,—
S. 1. haust í byrjun október mán-
aðar, fylgdu ástvinir þaðan ungri
konu, (dóttur Ingvars, Sigrúnu)
sem heim hafði verið flutt til átt-
haga sinna, frá Chicago, þar sem
hún hafði dáið af völdum ill-
mennis og glæpamanns. Aftur
var komið saman á heimilinu 3.
júlí, í sumar er móðirin, Þóra
Guðmundsdóttir var lögð til
hvíldar. Hún dó í vetur sem
leið, í febrúar mánuði, en vegna
ófærðar þar nyrðra þá um há-
vetur var kveðjuathöfn haldin í
Winnipeg í Sambandskirkjunni,
og líkið geymt þar til í sumar.
Og nú, í þriðja sinn, á þessum
fáu mánuðum, komu vinir og
ættingjar aftur saman, til að
kveðja, er þ^ir fylgdu húsföð-
urnum til hans síðasta hvíldar-
staðar.
Ingvar sál., sem átt hafði
heima í Reykjavík í þrjátíu ár,
var sonur þeirra hjóna Gísla
bónda Þorgilssonar á Sveina-
vatni í Grímsnesi og Ingunnar
konu hans, Guðmundsdóttur
bónda á Stærribæ í Grímsnesi.
Hann var fæddur 5. maí, 1877,
og ólst upp í foreldrahúsum, en
vann við búskap og almenn störf
heima fyrir og víðar. Árið 1899
kvæntist hann Þóru Guðmunds-
dóttur, ættaðri frá Skógatjörn á
Álftanesi í Qullbringusýslu. —
Hún var dóttir Guðmundar Run-
ólfssonar bónda og Oddnýj-ar
konu hans, Steingrímsdóttur,
bónda á Hlíð á Álftanesi.
Þau hjónin, Ingvar og Þóra,
byrjuðu búskap á Skógatjörn og
bjuggu þar tólf ár, og fluttu síð-|
an vestur um haf, árið 1912, meðj
elztu börnin sín og settust að við^
vesturhluta Manitoba-vatns, eft-
ir stutta viðstöðu í Winnipeg. —
Ingvar stundaði smíðar um tíma
í Winnipeg og ýms önnur störf,
en nam land í Reykj avíkur-bygð-
inni árið 1915, og bjó þar svo öll
búskaparárin. Hann var hjá syni
sínum í Steep Rock er hann varð
fyrir hinu óvænta veikinda kasti
er réði hann af dögum, sem var
hjartabilun.
Börn eignuðust Ingvar og Þóra
tíu, sem lifa öll nema dóttirin
Sigrún, sem áður er getið. Böm-
in sem lifa, eru:
Ingvar — skólakennari í Cal-
gary, Alta.
Oddgeir — í Vancouver, B. C.
Oscar — í Reykjavík, Man.
Runólfur — í Steep Rock, Man.
Thorarinn — í Carman, Man.
Oddný — (Mrs. Bingamon) í
Chicago, 111.
Una — (Mrs. Licalzi) í Chicago.
Regína — (Mrs. H. Gillis), Bay
End, Man.
Ingunn — Mrs. J. Gillis),
Reykjavík, Man. *
Þar að auki eru sjö barnabörn
sem lifa afa sinn.
íngvar sál. var dugnaðar mað-
ur, og bjó góðu búi. ,Hann var
sönghneigður og elskaði fegurð í
söng og kveðskap. Hann var
frjáls og óháður í skoðun, og á
margan hátt bar vott um að bann
var sprottinn af höfðingja kyni.
Vinir hans sakna hans allir,
enda var fjölmenni við kveðju- þótti hlýða, að niður félli úr ís-j Auk fyrrgreindrar heimilda-
athöfnina sem fór fram á heimili lenzku læknatali.” j skrár hefir ritið einnig inni að
hans. Hann hvílir nú meðal vina Munu allir sammála um það, halda skammstafanaskrá, nafna-
í grafreit Reykjavíkur bygðar,’að Hrafni Sveinbjörnssyni beri skrá og sundurliðaða efnisskrá,
þar sem kona hans og dóttir hvíla sæti í hverju íslenzku læknatali, sem allt gerir bókina aðgengi-
einnig. Bæriir allra vina hans, jafn veglegan sess og sérstæðan legri og nothæfari.
fylgja honum, er þeir kveðja og hann skipar í sögu íslenzkra Eiga höfundarnir þakkir skil-
hann og þakka fyrir gott og lsekna og læknislistar. Þeirri ið fyrir þetta vandaða og stór-
vel unnið starf, — vel og dyggi- merkis- og sérstöðu hans er frek- fróðlega rit sitt, og frágangur
lega leyst af hendi. P. M. P. ar lýst í innganginum að ritum þess er einnig Isafoldarprent-
—------------- ! á þessa leið: j smiðju til sóma. En um efni og
YFIRLITSRIT UM i “Ber hann raunar hæst allra meðferð þess er það þannig vax-
ÍSLENZKA LÆKNA norrænna lækna í fornum sið. ið, að öllum fróðleiks- og bóka-
Var hann lærður maður, völ- mönnum mun þykja það góður
undur að hagleik og hafði ferð-; fengur, ekki síst þeim, sem unna
■azt mikið erlendis, eigi aðeins ættfræði og mannfræði. íslenzk
Eftir próf. Richard Beck
Lárus H Blöndal og Vil- um Norðurlönd, heldur og um lestrarfélög í landi hér ættu
mundur Jónsson: Læknar England, Frakkland, Spán og | einnig að afla sér þessa rits, fyrst
Italiu. Má ætla, að hann hafi gef-; og fremst vegna þess, hve mik-
ið nokkurn gaum lækningum á inn fróðleik það flytur, og þá
á íslandi. Skrifstofa land-
læknis lét taka saman. —
Sögufélagið gaf út. (Sögu-
rit XXI). Isafoldarprent-
smiðja, Reykjavík, 1944.
Hér er um að ræða fjölþætt
þeim ferðum. Hann var hið eigi síður vegna hins , hve marg-
mesta göfumenni og tók læknis- ^ ir hér vestra munu þar geta
starfið þeim tökum, er vera mega kynst ættingjuni sínum, nær-
til fyrirmyndar læknum á öllum1 skyldum eða fjarskyldum. En
tímum. Saga Hrafns er ekki að- meðan ættarböndin haldast slitn-
, , , , — eins skemmtileg heimild um ar eigi þjóðernistaugin við ætt-
yfirlitsrit um tslenzka lækna a»;,ækni hans læknlskunn. ,andlð stofnþjóðina.
fornu og nyju og froðlegt að heldur Vitni þess.
sama skapi, enda er bok þessi1 , , ,, i i • •
Tr______l’hve liknarskylda lækmsins og
ítarlegasta læknatal íslenzkt,
sem
, ... . J ábyrgðartilfinning var honum
fram aS þessu heftr samtS | ^YbrJ6sti
verið. Efnisskipun og meðferð
er einnig um allt hin fræðimann-
legasta, og hafa höfundarnir,
þeir Lárus H. Blöndal bókavörð-
ur og Vilmundur Jónsson land-
læknir, eins og sjálfsagt var og
óhjákvæmilegt, lagt til grund-
vallar þessu nti sinu Læknatal
(1760-1913) eftir Jóhann Kristj-
ánsson ættfræðing (Reykjavík,
1914), en miklu nýju efni hafa
þeir bætt við úr ýmsum áttum,
æviágripQm yngri lækna, við-
bótaræviatriðum hinna eldri og
öðrum varðandi sögu íslenzkra
lækna og lækna starfsemi, og
bera heimildir þær, sem vitnað
er til, og heimildarskráin aftan
við bókina því órækan vott, hve
víða höfundamir hafa viðað að
sér efni ritsins. En eins og skýrt
er frá i formálanum, þá er ritið
í þremur höfuðköflum.
Er fyrsti hluti þess ítarlegur
inngangur (62 blaðsiður með
þéttsettu letri) um lækna, lækna-
fræðslu og læknaskipun á Is-
landi frá upphafi til vorra daga,
og er þar mjög mikill fróðleikur
færður í einn stað. T. d. er bæði
fræðandi og skemmtilegt að lesa
fyrsta kaflann, er fjallar um
lækna og lækningar á íslandi
fram undir lok 13. aldar eftir
fornnorrænum og íslenzkum
heimildum. En allur er inngang-
ur þessi hið greinarbezta yfirlit,
er veitir ágæta heildarsýn yfir
hið merkilega efni, íslenzkai
Þessa lýsingu sína staðfe&ta
höfundar síðan með skírskotun
til orða Hrafns sögu sjálfrar, er
telur mörg dæmi mannkosta
hans 0[g læknissnilldar og nægir
að tilgreina þessi ummæli sög-
HELZTU FRÉTTIR
Sykurrófna-uppskera
*
Fyrsta sykurrófna-uppskera í
Canada eftir að stríðinu lauk, er
áætluð um 68,000 ekrur, er
ættu að framleiða 689,000 tonn
af sykri, eftir því, er forstjórar
sykurfélaganna segja.
Af þessari upphæð verða um
109,000 tonn í Manitoba.
Frá Austurríki
Sökum skorts á fræi, til gras-
sáningar, og dráttar á sendingum
korntegunda til útsæðis, eru upp-
skeruhorfur í Austurríki mjög
bágar, með því líka að of miklir
þurkar ollu skemdum.
Borið saman við árið 1937,
Til einkis var honum svá títt,
hvárki til svefns né til matar, ef
sjúkir menn kvámu á fund
hans, at eigi mundi hann þeim
fyrst nokkra miskunn veita;
aldregi mat hann fjár lækning
sína. Við mörgum mönnum van-
heilum og félausum tók hann,
þeim er þrotráða vóru, og hafði
með sér á sínum kostnaði þang-
að til er þeir vóru heilir.”
E„ þó að líeknatalið sjálft sé ver5ur uppskera þessa árs eins og
bundið við lærða lækna, ems °S hér inir; Hveiti, til brauð-
þegar er tekið fram, þa er þeirra | r5 55%; kar,oflur 62%;
manna ur hopi leikmanna, sem . ,. OQC/ .
« , , . sykurrofur 387«; mjolkurafurö-
starfað hafa að læknmgum a Is- .*
landi viðhlið hinna Iærðu lækna, * UNRRA til 80% af
öllum þessum fæðutegundum í
Austurríki.
Almennur skerfur, eða skamt-
ur hitaefna er 1,200 daglega, en
er annars þeir er sjnna erfiðisvinnu, fá
hér um bil 2,500 hitaefnis-ein-
ingar til manneldis.
BRAUTIN
Ársrit Sameinaða Kirkjufé-
lagsins, er til sölu hjá:
Björn Guðmundsson, Reynimel
52, Reykjavík, Iceland
Bókaverzlun Árna Bjarnarsonar.
Akureyri, Iceland
Bókaverzlun Þorsteins M. Jóns-
sonar, Akureyri, Iceland
Björnssons Book Store, 702 Sar-
gent Ave., Winnipeg.
Viking Press Ltd., 853 Sargent
Ave., Winnipeg, Man.
K. W. Kernested, Gimli, Man.
Gestur Pálsson, Hecla, Man.
B. Eggertsson, Vogar, Man.
F. Snidal, Steep Rock, Man.
Guðjón Friðriksson, Selkirk,
Man.
Björn Björnsson, Lundar, Man.
Mrs. Guðrún Johnson, Árnes,
Man.
B. Magnússon, Piney, Man.
Einar A. Johnson, Riverton,
Man.
Mrs. B. Mathews, Oak Point,
Man.
Ingimundur Ólafsson, Reykja
vík, Man.
S. S. Anderson, Kandahar, Sask.
G. J. Oleson, Glenboro, Man.
J. O. Björnson, Wynyard, Sask.
Jón Ólafsson, Leslie, Sask.
Thor Ásgeirsson, Mozart, Sask.
E. E. Einarsson, 12 E. 4th Ave.
Vancouver, B. C.
G. Thorleifsson, Garðar, N. Dak.,
U.S.A.
M. Thordarson, Blaine, Wash.
Ch. Indriðason, Mountain, N. D
J. J. Middal, Seattle, Wash.
Gunnar Matthíasson, Inglevvood
Calif.
Bjarni Sveinsson, Keewatin, Ont
G. B. Jóhannson, Geysir, Man.
Tímóteus Böðvarsson, Árborg,
Man.
Dr. S. E. Björnson, Ashern, Man.
síðan þeir komu til sögunnar,
einnig getið í hinum ítarilega
inngangi ritsins, eins og verðugt
var.
Læknatalið sjálft
safn gagnorðra æfiágripa hlutað-
eigenda, þar sem þeir eru ætt-
færðir, rakinn námsferill þeirra
og embættisferill, skýrt frá auka-
störfum þeirra, heiðursmerkj-
um og öðrum frama, ritstörfum
og hjúskap. Hafa höfundar gert
50 ára minningar um
skáldskap Borgfirðinga
Fyrsta hefti er nú komið á
bókamarkaðinn, og er það ákveð-
inn vilji útgefandans að ékki
líði á löngu að fleiri hefti komi
fyrir almenningssjónir. — Þetta
hefti er 30 blaðsíður, í góðri kápu
og prentað á ágætan pappír. —
Verð: 50c. — Fæst í Bókabúð
Davíðs Björnsson og hjá Viking
Press Ltd.
Heimskringla er til sölu hjá
hr. bóksala Árna Bjarnarsyni,
Akíireyri, Island.
Góðar bækur
Ljóðmæli, Jónas A. Sigurðsson,
Klæði __________________$4.00
Leður __________________ 6.00
I andlegri nálægði við ísland,
Einar P. JÓrisson_________ .75
4 heiðarbrún, kvæði eftir
Dr. S. E. Björnsson, í b. $3.75
Hirðisbréf, Sigurgeir
Sigurðsson biskup _______ .50
A Sheaf of Verses,
Dr. Richard Beck________ .35
Fyrsta bygging í alheimi, Hall-
dór Friðleifsson _______$2.50
Friðarboginn er fagur, Halldór
Friðleifsson ___________$2.50
Icelandic Grammar, Text, Glos-
sary, Dr. Stefán Einarsson,
(bandi) ________________$8.50
Björninn úr Bjarmalandi,
Þ. Þ. Þ. (óbundin) $2.50
(bandi) ----------------$3.25
Hunangsflugur, G. J. Guttorms-
son, (bandi) -----------$1.50
Fimm einsönglög, Sig. Þórðar-
son (heft) -------------$1.50
Lutherans in Canada, eftir séra
V. J. Eylands, 200 myndir $3.00
Björnsson’s Book Store
702 Sargent Ave. — Winnipeg
sagnir sem bezt. Ennfremur
Frá Kína
Hernaðaryfirvöldin í Kuomin-
tang Spá ógurlegri uppreisn inn-
sér far um að samræma þær frá- an fárra vikna, ef herdeildir
kommúnista létta ekki umsátr-
þjóðarinnar.
Annar kafli ritsins og megin
. . . fylgja myndir allraþeirra lækna,1 inu um Tatung.
læknasogu og lafk"in§a’ sem er til náðist, og eykur það stór-j Alt bendir í þá átt, að kín-
ja n ramt er mi í pa ur ^ nm gildi bókarinnar, bæði frá verska aðalstjórnin hafi í hyggju
menningar og ram a as fróðleiks- og ættfræðilegu sjón-'að hefja árás á höfuðborg kom-
armiði. Réttilega hafa höfundarn múnista, Yenan.
. ir einnig, í slíku riti sem þessu, Þó stríði í Kína hafi ekki opin-
hluti þess er sjálft læ nata i takmarkað æviágripin við ytri lega verið lýst yfir, segja þeir
(■bs. 65-314), og eru þeir shra rr ævia^riði, en ”með öllu sneitt er til þekkja nánast, að allar
í stafrófsröð, íslenzkir læknar hjá beinum mannlýsingum og -----
eftir aðalskírnarnafm og f°ður- hverskonar dómum'
um hlutað-
nafni (ættarnafni), en er en ir eigendur 0g mat á störfum
læknar eftir ættarnafni, og er þeirra»
það algeng og heppileg tilhögun ^ f þriðj a kafla ritsins eru síðan
í svona yfirlitsriti. Nær lækna-, ýmsar skrár m fylM skýringar
tal þetta yfir tímabilið ra þvi Qg vigauka) svo sem námsskrár friður milli kommúnista
að lærðir læknar koma fyrst við isienzkria jækna bæði á erlendum' stjómarhersveitanna.
sögu á Islandi og til ársloka 1943.1 Qg innlendum skólunij skrá um
En í formálanum er hugtakið læknaskipun frá 1760 til vorra
“lærðir læknar” skilgreint nan- tíma> og skra yfir lækningaleyfi
ar sem hér segir. I af ýmsu tagi og lyfsoluleyfi.
“Með lærðum læknum er hér| Loks er skrá yfir íslenzka
átt við háskólalærða menn í lækna í Vesturheimi, sem fædd-
læknisfræði og sérlterða
HLJOMLEIKAR
Karlakór Reykjavíkur
City fluditorium, Cavalier, II. Dak.
-.LAUGARDAGINN 16. NÓV. 1946, kl. 8.30 e.h.
Aðgöngumiðar $2.50 og skattur að auki 50 cent.
★
Miðar nú til sölu hjá:
KRISTJÁN KRISTJÁNSON, GARÐAR, N. DAK.
horfur séu á því, að innbyrðis
stríð hefjist.
Herdeildir stjórnarinnar
þrengja sér inn í Kalgan lands-
hlutann í Manchúríu, þrátt fyrir
þótt í orði kveðnu eigi að heita
og
FJÆR OG NÆR
Wedding Invitations
and announcements
til ir eru á íslandi, örstutt ævigrip Hjúskapar-boðsbréf
læknisstarfa en ekki fjölvísinda- þeirra, en vísað neðanmáls til J og tilkynningar,
menn þá, sem að vísu höfðu num- lengri umsagna, þar sem þær[ . , * , . „
íð meira eða minna í lækmsfræði eru fyrir hendi, en þeirra lækna [ , , . *
síns tíma ásamt öðru háskóla- hér vestra, sem bæði eru fæddir ®er eiI*Sf0® n° f
námi, en ekki i því Skyni a3 og menntnðir á Islandi. er nánar hæS* f ,f*UI '°lk
JLj A i~v„ 17. prentuð hja Viking Press Ltd.
leggja verulega stund á lækn- getið í læknatalinu sjálfu. Er
Það borgar sig að líta þar inn og
I sjá hvað er á boðstólum.
ingar, enda gerðu það ekki. Hinn þess og getið í formálanum, að
fyrsti lærði læknir samkvæmt fyrirhugað hafi verið að takaj
þessu er talinn séra Þorkell upp í læknatalið fleiri íslenzkaj
| Arngrímsson í Görðum á Álfta- lækna vestan hafs og geta þeirna [ Stúkan Skuld heldur tombólu
nesi (1629-1677). Mundi lækna- nokkuru ítarlegar, og var gerðjl^. okt. næstkomandi. Nánar
l talið því hefjast á honum, er ráð- tilraun til þess að safna gögnum; auglýst síðar.
að væri eftir aldri og ekki hefði í því skyni, sem reyndust þó
, verið gerð undantekning um einn ófullnækjandi. Vita allir, sem að
mann miklu eldra, Hrafn Svein- slíkri söfnun hafa unnið, hverj-
i j ,
( bjarnarson á Eyri (um 1170- um örðugleikum það er hað og
^ 1213), sem fenginn er heiðurs- hve seinunnið að safna slíkum
sess í alþjóðalæknatölum og ekki æviatriðum svo tæmandi sé.
VERZLUNARSKOLANÁM
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ræða.
Vér höfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
The Viking Press Limited
Banning og Sargent
WINNIPEG MANITOBA
Saga íslendinga í Vesturheimi
þriðja bindi, er til sölu á skrif-
stofu Heimskringlu. Verð: $5.00.
Allar pantanir afgreiddar tafar-
laust.