Heimskringla - 18.09.1946, Blaðsíða 1

We recommend lor
your approval our
"BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winmpeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
We recommend for
your approval our
" BUTTER-NUT
LOAF
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
F'rank Hannibal, Mgr.
LX. ARGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 18. SEPT. 1946
NÚMER 51
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Flugferðir til íslands
Fregn hefir borist frá Thule
Ship Agency, Inc., í New York,
að Iceland Airways Ltd., búist
við að geta hafið flugferðir frá
New York til Reykjavíkur.
Búist er við, að hin fyrsta af
flugferðunum verði um þann 20.
september, þótt það sé ekki al-
veg ákveðið.
Félag þetta skýrir frá því, að
fargjald verði $300,00, eða ef
til vill eitthvað hærra. Allir far-
miðar sem keyptir eru hér, koma
undir innlendan tekjuskatt,
15%. Ef nauðsynlegt þykir, seg-
ir félagið, mun hægt að borga
farið í íslenzkum krónum, og
verður iað koma því í kring á ís-
landi.
Eins og allir vita, segir félagið,
er farþegarúm með skipum ná-
lega ófáanlegt, þar sem að með-
altali aðeins eitt skip fer á milli
á mánuði, og þar sem það eru
vöruflutningaskip, er aðeins rúm
fyrir 6-—8 farþega í hverri ferð.
Sökum þess ráðleggur félagið, að
fólk það, er heim þarf að komast
til Islands, ferðist með flugskip-
unum.
Kveðst félagið auglýsa þetta,
tll þess að geta ákveðið fyrir-
íram hversu mörgum væntanleg-
um farþegum þyrfti að sjá fyrir
farrými, og eru því hlutaðeig-
endur beðnir að láta félagið vita
sem fyrst fyrirætlanir sínar.
Utanáskrift þess er: Thule
Ship Agency Inc., 11 Broadway,
New York 4, New York.
Canada
Sparisjóðsbréf, — (Savings
Bonds) fyrir almenning í Can-
ada verða til kaups 15. október
næstkomandi, er það samkvæmt
kröfum fjöldans, eftir því sem
stjórnendum Canada bankans í
Ottawa segist frá. Var frá þessu
skýrt á fundi Ontario Chapter of
the Canadian Industrial Editors
Association”.
Á fundinum var skýrt frá, að
bankarannsókn sýndi það, að 82
pr. cent alls þess fólks, er “War
Bonds” hefði keypt ósl^aði eftir
að ,kaupa sparisjóðsbréf á frið-
artímum.
Upphæð bréfanna verður: $50,
$500 og $1,000.
Áhrif Canada viðurkend á
akuryrkjuframleiðslu-
málafundi
Á ráðstefnu sameinuðu þjóð-
anna um akuryrkjuframleiðslu
og fæðubirgðamál, var lokið rétt
fyrir síðustu helgi, og kom þar
greinilega fram hve mikinn þátt
Canada hefir átt í þeirri fram-
leiðslu.
Sérfræðingar í Skóggræðslu og
fiskiframleiðslu, verzlunar- og
viðskiftamálum, þjóðmegunar-
fræði, og yfir höfuð á öllum
framfarasviðum nútímans,
mættu þar sem canadisk full-
trúanefnd.
Verður hún einnig fyrir hönd
Canada meðal þeirra nefnda, er
áætlað er 'að haldi ráðstefnu í
Washington 1. nóv. næstkom-
andi, og er enginn vafi talinn á
því ,að nefnd Canada verði þar
mikils um megnug.
Á fundi þeim, er nýlega er af-
staðinn, þótti einna mest koma
til ræðu Hon. J. G. Gardiner,
akuryrkjumála-ráðherra.
Gerði hann þá tillögu, að
befndin í heild semdi áætlanir og
ráðleggingar um hvernig bæta
mætti úr vöru og fæðubirgða-
skorti heimsins, og legði þær j
fram fyrir framkvæmdanefnd!
F.A.O.-stjórnarinnar, svo flýtt
yrði fyrir að þær kæmust í fram-
kvæmd.
Sem eitt af þeim löndum
heimsins, er framleiðir stærsta
hluta þess vistaforða, er nú held-
ur hinum nauðlíðandi þjóðum
við, þá er líklegt að Canada verði
notuð fyrir forðabúr allskonar
korntegunda, er allsherjar fæðu-
birgða-nefndin sæi um að útbýtt
væri réttilega á slíkum neyðar-
tímum sem þessum.
Stórkostlegt flugslys
Eitthvert mesta og hörmuleg-
asta flugslys er komið hefir fyrir
í Canada, vildi til síðastl. sunnu-
dag, er R.C.A.F. Dakota-flugvél
barst á í Estevan, Sask., og þeir
menn, 21 að tölu er um borð
voru, létu allir lífið.
Við rannsókn á flugvélar-flak-
inu kom það í ljós, að sézt hafði
yfir að losa lás frá hæðarstýri
vélarinnar áður en flugferðin
hófst.
Aðalstöðvar flughersins í Ot-
tawa skýrðu frá því síðastliðinn
mánudag, að þar sem svo hefði
viljað til að öll áhöfn flugvélar-
innar hefði farist, væri mjög
hæpið að nokkur skýring fengist
nokkurntíma á þessari sorglegu
yfirsjón.
Fullkomin rannsókn á ferð
þessarar flugvélar er þegar haf-
in.
Flugvélin með hinni tuttugu
og eins manns áhöfn, er pll til-
heyrði R.C.A.F., sást nálgast
flugvöllinn eðlilega, reiðubúin
til lendingar. Af einhverjum á-
stæðum ákvað flugstjórinn að
lenda ekki við fyrstu atlögu, en
jók hraða vélarinnar að nýju, til
þess aþ fara aðra hringferð.
Meðan því fór fram, misti
hann auðsýnilega alla stjórn á
vélinni.
Byrnes og Molotov
Talið er af mörgum, er náin
kynni hafa haft af friðarráð-
M.yff’ffalhafs §tff,ondin
Volduga víðlenda strönd!
Ó, hvað er yndislegt hjá þér,
enginn vill hreyfa sig frá þér.
Dúnmjúk og hlý er þín hönd.
Fögur, með fjallkrýndar brár.
Fossarnir freyða af brúnum,
fjölgresið iðar á túnum.
Skarpleg, með skógargrænt hár.
y Geðprúð, og góðleg á svip.
Aldrei þú blótar í byljum,
blíðmál í fossum og giljum.
Veðrið ei skaðar þín skip.
Skógarnir, skjólfötin þín,
fálma með laufgrónum loppum,
lauma fram kafloðnum snoppum,
að huga um heimkynni sín.
Fötin þín fágæt og rör,
glitra af lækjum og lindum,’
ljóma af sólgyltum tindum.
Hvergi.sjást fárviðra för.
Fjöllin þín fjarlægðar blá,
útverðir öræfa heima,
ónumda fjársjóði geyma.
Snjóhettur höfðunum á.
Hafið skín hádegis bjart,
deplað af ósum og eyjum,
alþakið brunandi fleyjum,
klæddum í skíhandi skart.
Næg er 1 búrinu björg.
Aldini hanga á hríslum,
hoppandi laxar í kvíslum.
Aðdráttar aðferðin mörg.
Moldin er máttug og frjó,
framleiðir alt fyrir alla,
enginn er dæmdur að falla
úr hungri, því hún býður nóg.
★ ★ *
í>ó ýmsir líði skort og næstum nauð
við nægta borðið, þig ber ekki að saka.
t>ú skamtar vel, og býður öllum brauð
og búsæld, því að nógu er af að taka. —
En sumir þurfa ógnin öll að borða,
og að sér viða þúsund ára forða.
Jónas Pálsson
stefnunni, að ríkisritari James
F. Byrnes og utanríkismálaráð- (fræðilegra athugana, en hvað Is-
hugur á að auka- vald sitt í j landi geri miklar tilraunir til iað
norðrinu, og koma þar upp ame-' spilla fyrir og veikja frjálslynda,
rískum varnarstöðvum. | lýðræðissinnaða flokkinn, og þar
Sagði hann að Bandaríkin! að auki séu í Póllandi um 50,000
myndu ætla sér að ná undir sig manns, er tilheyri andstöðu- og
stöðvum á íslandi og Grænlandi,
á Grænlandi aðallega til veður-
herra V. M. Molotov, séu litlir
vinir.
Báðir eru þeir, eins og kunn-
ugt er leiðtogar — Byrnes leið-
togi Vesturveldanna, og Molotov
fyrir Sovét-stórveldið, og kunn-
ugt er það, að oft hefir þeim lent
grimmilega saman opinberlega.
Er sagt, að á þessum 7 vikna
tíma, er friðarráðstefnan í París
hefir staðið yfir, hafi þeir aldrei
talað saman prívatlega, og með
því reynt að jafna sakir sín á
milli.
Skoðanir Byrnes og alt viðhorf
viðvíkjandi Rússum, varð jafn-
vel ennþá óákveðnara við áhrif
þau, er ræða Henry A. Wallace,
viðskiftamálaritara, er hann hélt
í New York, hafði.
Bandaríkin
uppvöðsluflokkum.
Frá friðarráðstefnunni
land snerti, væri mest um vert,! í París
að þar mætti koma upp stöðvum, j Seint ur Qg iRa rága
er skjóta mætti frá sprengjum, fram -r vandamálum þjóðanna
langar leiðir.
Italíu málin, og yrði látin vita
það fyrirfram, <að nefndin hefði
þá þegar, hrundið með atkvæða-
magni nokkrum umbóta-umleit-
unum Júgóslava, er fóru í sömu
átt og tillögur Albaníu.
Frakkland, Grikkland og
Bandaríkin greiddu atkvæði með
Bretum á móti tillögunni.
Fulltrúi írá Ástralíu sagði ný-
lega á friðarráðstefnunni, að ör-
yggisráð sameinuðu þjóðanná
(United Nations Security Coun-
cil) hefði notað ólöglega svo-
kallað “veto power”, og ætti ekki
að leyfast að hafa á hendi stjóm
Trieste.
Col. W. R. Hodgson, er svo
féllu orð, hélt því fram, að ríkja-
ráð, með fulltrúum frá Banda-
ríkjunum, Bretlandi, Sovét-
Rússlandi, Frakklandi og þrem-
ur öðrum þjóðlöndum, ætti að
hafa yfirráð og stjórn Trieste.
Frá Asíuþjóðum
Pandit Jawaharlal Nehru, for-
maður hinnar nýju bráðabirgðar
stjórnar á Indlandi, bauð nýlega
Rússum, og þjóðum annara Asíu-
landa, 31 að iölu, að sækja ráð-
stefnu, er byrja mundi 15. febr.
1947, og f jalla um þjóðasamband
Asíulanda, þjóðmegunarfræði,
framfarir og tilraunir til varan-
legs friðar milli hinna mörgu,
ólíku þjóðflokka.
íslendingafélagið í New York
FRÉTTABRÉF FRÁ
ÍSLANDI
Ata Bel Skaya sagði einnig, að
heimsókn Mongomery til Can-
ada, og einnig það, að í Norður-
heimskautsferð Bandaríkjanna
hefðu canadiskir land- og sjó-
hers-liðsforingjar tekið þátt, og
benti alt þetta á að bæði löndin
fýsti iað auka veldi sitt með vam-
arstöðvum í Norðurhafslöndun-
um.
Pólland
Morgan Phillips, ritari verka-
mannaflokksins, er nýlega heim-
þar.
Er allerfitt að vita frá hverju
helzt á að skýra — svo lítið geng-
ur með hverjum deginum og vik-
unni þar eins og flestir vita, sem
með því að reyna að fylgjast.
Einn fulltrúinn gekk út af ráð-
stefnunni nýlega, og var það
ekki hinn rússneski Molotov,
sem skelti hurðum að þessu
sinni, heldur A. V. Alexander,
Bretlands First Lord of the Ad-
miralty.
Gekk hann út frá hermála-
nefnd friðarráðstefnunnar, eftir
sótti Warsaw, skýrir frá því að’tveggja klukkustunda þrætu-
8% af allri íbúatölu Póllands, og^ stapp við slavnesku ríkin að Al-
20% af öllum æskulýð þjóðar- baníu væm boðnar umræður um
innar hafi tæringu. Aðrir sjúk-! Italíu-málin. “Eg gefst alveg upp
Bandaríkjunum álásað fyrir'að dómar, segir hann að séu álíka við að stjórna þessari nefnd eftir
vilja auka ríki sitt og vald, og tíðir, eða á eins háu stigi. I neinum lögum almennrar skyn-
Canada sömuleiðis. Ata Bel Börn þau, er þarfnast aukinn- J semi”, er haft eftir honum, áður
Skaya, rússneskur gagnrýnari 'ar fæðu og næringarefna eru en gengið var til atkvæða.
mintist á heimsókn Field Mar-| 3,500,000 — og 3,000,000 þyrftuj Með 15 atkvæðum gegn 4, og
shall Viscount Montgomery til'meiri læknishjálp. \ í einum ekki viðstöddum, var á-
Canada, og rannsóknarferð! íbúatala Póllands er 17% i kveðið að bjóða Albaníu að láta
Bandaríkja - sjóliðsforingjanna1 lægri nú en fyrir stríð, og tæki- j skoðanir sínar í ljósi, án tíma-
til Norðurheimskautsins, í út- færi til iðnaðarframleiðslu véla | takmörkunar, eða neinna hindr-
varpserindi frá Moskva nýlega; og verkfæra tilbúningur er 50% ana.
kvað hann þessa nýjustu við-lægra. I Mr. Ahjxander hafði þrætt um
burði sýna, að Bandaríkjunum,' Mr. Phillips skýrir frá, að það, að Albanía ætti aðeins að
dia vissum flokkum þar, léki kommúnista flokkurinn í Pól- hafa hálftíma til umræðu um
Rvík. 2. sept. 1946
Sumarið á íslandi er nú á enda.
Næturnar eru orðnar dimmar.
Það er farið að kólna og haust-
rigningarnar eru framundan.
Eftirmæli sumarsins 1946 verða
misjöfn. Sumarið hefir verið á-
gætt, segir bóndinn. Veðurátt-
an hefir verið góð og nýting
heyja með bezta móti. En sjó-
maðurinn mun ekki hugsa jafn
hlýlega til sumarsins. Síldin hef-
ir brugðist anmað árið í röð, og
þar með afsannað kenninguna,
sem flestir trúðu á, að góð síld-
arár kæmu altaf á milli síldar-
leysisáranna. Síldarframleiðslan
er ekki nema Vá af því magni,
sem áætlað var að yrði framleitt
Um síðustu mánaðarmót var bú-
ið að framleiða um 17,000 tonn
af síldarlýsi og svipað magn af
síldarmjöli, og á sama tíma var
búið að salta um 140,000 tunn-
ur. Um 40 skip eru hætt Síldar-
veiðum.
Meginið af síldarlýsinu verður
flutt út til Bretlands og Soviet-
ríkjanna, en Bretar og Hollend-
ingar fá mest af síldarmjölinu
Búið var að selja 10,000 tonn af
síldarmjöli til Bandaríkjanna, en
vegna síldarbrestins verður
varla hægt að afskipa meiru en
1,500 — 2,000 tonnum. Saltsíld-
in hefir verið seld til Sovét-
ríkjannaAog Svíþjóðar og dálítið
magn til Bandaríkjanna.
Síldarleysið er ekki eina áfall-
ið, sem íslenzka útgerðin hefir
orðið fyrir í sumar. Isfiskmark-
aðurinn í Bretlandi, sem var
undirstaða undir velmegun og
hagsæld síðustu ára, hefur farið
mjög versnandi. Fyrir nokkrum
vikum ákvað brezka stjórnin að
setja á verðlagsákvæði, sem eru
sama og algjört bann við lönd-
um á hausuðum fiski í Bretlandi.
Þar eð íslenzku togararnir hafa
á stríðsárunum eingöngu landað
hausuðum fiski, en brezku tog-
ararnir selja sinn fisk með haus,
virðast þessi nýju ákvæði bein
ast fyrst og fremst gegn íslenzk
um hagsmunum. 1 viðbót við
verðlækkunina á brezka mark-
aðinum, hafa Bretar ákveðið að
innleiða á ný 10% verðtoll á
fisk frá löndum utan samveldis-
ins. Þessar ráðstafanir hafa það
í för með sér, að íslenzkir útgerð-
armenn hafa hætt við í bili að
senda togara sína með isfisk til
Bretlands. Flestir togararnir
fiska því núna í salt, en mark-
aðurinn fyrir saltfisk er nú tal-
inn góður. Búist er við að togar-
arnir fari að sigla til Bretlands
á ný síðar í haust, þegar minna
berst að af fiski og verðið þar
af leiðandi væntanlega hækkar.
Dagana 25. ágúst — 9. sept.
standa yfir í Reykjavík samn-
ingar milli Dana og Islendinga
í sambandi við uppsögn sam-
bandslaganna. Af hálfu Dana
taka þátt 17 manns, þar af 4 fær-
eyingar, sem leggja áherzlu á að
fá að halda fiskveiðiréttindum
sínum við ísland. 1 íslenzka hluta
samninganefndarinnar eru: Jak-
ob Möller, Gunnar Thoroddsen,
Eynsteinn Jónsson, Stefán Jó-
hann Stefánsson og Kristinn
Andrésson. Sérfræðingar nefnd-
arinnar eru prófessor Olafur
Lárusson og Hans Andersen, sem
hefir undanfarin ár dvalið í
Bandaríkjunum og Canada við
nám í þjóðarétti.
★
Karlakór Reykjavíkur undir
stjórn Sigurðar Þórðarsonar er
væntanlegur til Bandaríkjanna
um mánaðarmótin september —
oktober. Kórinn mun halda 60
hljómleika í Bandaríkjunum og
Winnipeg. Einsöngvarar kórsins
verða Stefán íslandi og Guð-
mundur Jónsson. Fyrstu hljóm-
leikarnir verða 7. október í New-
ton, N.J., 8. okt. í Lyric Theatre
Baltimore og 9. okt. í Consti-
tution Hall, Washington. Síðustu
hljómleikar verða í New York
-14. og 15. des., en engin ástæða
er fyrir Islendinga að bíða eftir
þeim, því góðar samgöngur eru
við Newton, Baltimore og Wash-
ington. *
Valdimar Björnson frá Minn-
eapolis varð fertugur hinn 28.
ágúst s. 1. Hann hefir í tæp 4. ár
starfað á vegum amerísku hers-
ins og sendiráðsins á Islandi,
þótt staða hans sé Commander i
flotanum. Valdimar hefir aflað
sér alveg sérstakra vinsælda,
eins og kom glöggt í ljós á af-
mælisdaginn þegar um 300
manns heimsóttu hann í Gamp
Knox í Reykjavík. Valdimar
býst við að fara úr herþjónust-
unni í oktober og fara til Banda-
ríkjanna.
★
Á Evrópumeistaramótinu sem
haldið var í Osló í frjálsum í-
þróttum í ágústlok varð Gunnar
Huseby evrópumeistari í kúlu-
varpi. Kastáði, hann kúlunni
miklu lengra en Rússinn og Sví-
inn sem voru honum næstir.
Finnbjörn Þorvaldsson sprett-
hlaupari stóð sig einnig mjög vel
á mótinu, en fékk samt engin
verðlaun.
★
Ameríski sendiherrann í
Reykjavík, Louis G. Dreyfus hef-
ir verið útnefndur sendiherra í
Stokfchólmi. Ekki er búið að til-
kynna, hver verður eftirmaður
hans í Reykjavík.
★
Reykjavík heldur áfram að
þenjast út. Um 600 hús eru nú í
smíðum, en samt eru húsnæðis-
vandræðin gífurleg. Mest er
bygt undir Öskjuhlíð fyrir
norðan Hafnarfjarðarveginn og
á Melunum.