Heimskringla - 08.10.1947, Síða 1

V
We recommend loi
your approTal our
"BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
We recommend tor
your orpproTal our
//
BUTTER-NUT
LOAF "
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144 '
Frank Hannibal, Mgr.
LXII. ÁRiGANGUR
WINNIPEG, MIÐVTKUDAGINN, 8. OKT. 1947
NÚMER 2.
Björgunarferð
Seint í síðastliðinni viku fór
R. C. A. F. Dakota-loftfar héðan
frá Manitoiba með fullri áhöfn,
og 4 æfðum fallhlífamönnum á
leið norður til Moffat Inlet, 400
mlílur frá heimskautsbaug,
(Artic Circle) Jil þess, með ná-
lega óyfirsto'ganlegum erfiðleik-
um að freista að bjarga lífi ensks
trúboða, Canon John H. Tumer,
er dvelur á litlum trúboðs-stöðv-
um, (mission) nálægt Moffat In-
iet, og varð fyrir slysi í sáðast-
liðnum mánuði, er skot úr byssu
kúla, fór í gegnum efri vör hans
inn í höfuð hans og situr þar föst,
er ekkert annað hviítt fólk á
þessum norðurhjara veraldar,
en kona trúboðans, lærð hjúkr-
unarkona, og 2 börn þeirra ung,
en Eskimóalbygð er þar nokkur.
Sökum hæðótts og óslétts
iandslags umhverfis trúboðs-
stöðvarnar — ægilegra kletta —
200 til 500 fet á hæð, á bak við
s
byggingarnar, er með öllu óger-
legt að lenda loftfarinu þar á
þessum tíma.
Þó er búist við, að nægilegan
ís leggi bráðlega á Baffin-eyjar-
víkinni, til þess að loftfar geti
lent þar. Seinni fréttir segja, að
herloftfarið hafi tafist á leið
norður vegna óhagstæðra veður-
skilyrða, og hafi ekki komist
norður að Moffat Inlet, trúboðs-
stöðvunum fyr en siíðastl. laug-
ardag. Segir fréttin að fallhlífa-
lending hinna fjögurra her-
manna, (einn þeirra er herlækn-
ir, Capt. Ross Willoughby) hafij
tekist vel, einnig hafi tekist að
iáta matvælabirgðir, meðöl og
sjúkratæki siga niður. sem næst
trúboðsstöðvunum.
Var búist við að hópar Eski-
móa af um 70 miílna svæði um-
hverfis, hjálpuðu til að veita|
föhgunum viðtöku. Mrs. Turner
konu trúboðans tókst að gefa
loftfarinu til kynna með merkj-
um að Canon Turner væri enn
á láfi, en þangað til fallhláfar-j
mönnunum tekst að koma fyrir
loftskeyta tækjum, er ekki hægt
að senda fréttir af liíðan hins
hættulega veika sjúklings.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Innflutningur heimilis-
lauss fólks
Rt. Hon. C. D. Howe, endur-
bótaráðherra sagði iðnaðar og
verkamálaráðstefnunni á Hamil-
ton síðastliðinn föstudag, að
17,000 af hinu húsvilta og land-
lausa fólki í Evrópu, (displaced
persons) myndi bráðlega koma
til Canada, þar sem samþykkt
hefði verið að veita þvi viðtöku,
og myndi það verða flutt til
þessa lands eins fljótt og flutn-
inga-skilyrði leyfðu. Kvað hann
Sambandstjórnina fúsa að taka
á móti eins mörgu af þessu fólki
eins og mögulegt væri, án þess
að það kæmi á bága við núver-
andi hagfræðislegt fyrirkomu-
lag landsins. Þroski landsins og
framfarir i öllum skilningi
hefðu náð þvi marki, að ótak-
markaðan mannafla ætti að vera
hægt að nota ef hann væri fá-
anlegur. Væri það ekki tryggi-
legt fyrir canadiskan landslýð
að halda þessu feikna vúðáttu-
mikla landi lokuðu fyrir hinum
alt of þröngbýlu löndum Ev-
rópu.
Sagði ráðherrann því, að það
væru fyrirætlanir stjórnarinnar
að leyfa innflytjendum inn-
göngu í landið hópum saman.
Douglas Abbott, fjármálaráð-
herra Oanada, sem er að koma
heim úr ferðalagi um meginland
Evrópu, kvaðst hafa fengið full-
vissu um það, að minsta kosti
80 % af hinu landflótta fólki í |
Þýzkalandi væri áfjáð 1 það aðj
flytja til Canada. Undantekn-
ingamar, sagði ráðherrann að
væri Gyðingalýðurinn. Meiri
hluti þess fólks, sem hann átti
tal við, vildi komast aftur til'
Palesto'u, þar sem minni hlutinn,
sem til Canada vildi fara bar það
fyrir að þeir ættu ættingja þar,
og væri það ástæðan fyrir því.
að vilja komast þangað.
Abbott, sem leggur á stað til
Canada bráðlega með skipinu,
“Queen Mary”, hefur ferðast
um Frakkland, Þýzkaland og
Svíþjóð, þar sem hann kynti sér
nýtt húsabyggingar-fyrirkomu-
lag, sem gæti orðið Canada til
fyrirmyndar. Kvaðst Mr. Abbott
í engum vafa um að þetta fólk
frá “Displaced Persons Camps”
myndi reynast góðir borgarar,
sagði hann að það væri hugvit-
samt, iðið, hreinlátt og þrifið,
einmitt þá tegund fólks, er Can- J
ada þarfnaðist mest. Á einum
af þessum stöðvum, kvaðst ráð-!
herrann hafa kynst 5 mismun-j
andi tegundum fólks, körlum og!
konum, er virtust skoða Canada j
sem hið fyrirheitna land, þar(
væri ekki of þröngbýlt, og þar
stæði margt til bóta.
Samningaumleitanir
R. B. Graham, fyrrum dómari
í lögreglurétti Winnipegborgar,1
hefur verið útnefndur fullmegt- j
ugur erindreki, (Commissioner)
til þess að kynna sér sundur-1
lyndi og þráttskap á iðnaðar-j
sviðinu.
I
Var hann nú kjörinn til þess
að kynna sér alla málavexti í
k j ötverkf alls-deilunum.
Er þetta samkvæmt fréttum1
frá skrifstofu Hon. C. Rhodes
Smith, verkamálaráðherra.
Mr. Graham mun undirlbúa
fundi til þess að rannsaka mái-j
efnin og koma á samningatil-
raunum við eftirtöld félög:
Western Packing Co. Ltd., St. |
Boniface Abattoir Ltd., Public
Abattoír, og Brandon Packers.
Mr. Smith lét í ljósi þá von,
að afleiðingarnar af þessari
rannsókn verði þær, að einhverj-
ar upplýsingar fáist, er varpi
því ljósi á málefnin, að hinar^
mestu misfellur jafnist milii
hinna félaganna.
Heldur fram þörf
á ríkisframlagi
í síðastliðinni viku hélt John
Brasken, foringi Progressive- j
Conservative flokksins, ræðu í|
, I
Cariberry, á útbreiðslufundi
Portage-N eepawa kjördæm-
anna.
Hélt hann því fram í ræðu
þessari, að þegar hátt verð væri
á hveiti, ætti ríkistillag (subsidy)
að koma til greina við hveiti-
mjöis-verð, en þegar hveitið
sjálft væri í lágu verði ætti að
vera “floor price” til styrktar
þeim, sem framleiða hveitið. Mr.
Bracken bætti þessari athuga-
semd við samantekna og undir- J
búna ræðu um hver stefna1
stjórnarinnar skyldi vera um*
hveitiverð og hveitisölu.
Kvað hann þessa aðferð hina
einu til þess að koma á föstu
og reglubundnu fyrirkomulagi,
bæði fyrir hveiti framleiðendur
og neytendur, með því fyrir
augum að hveitiverð yrði mjög
óstöðugt og á miklu reiki, ef til
vill svo árum skifti. Hann kvað
stjórnina hafa afnumið ríkis-
framlagið a hinum, versta tíma,
sem mögulegt væri að hugsa sér,
þegar heimsverðið á hveiti væri
hátt. Las hann upp úr skeyti, er
hann hafði þá nýlega fengið, um
að heims hveitiverðið á annars
ílokks Canada-hveiti væri nú
$3.17 mælirinn. Mjölframleiðslu
félögunum, (millers), yrði hveit-
ið dýrara, og brauðverðið hlyti
að fara upp þar af leiðandi.
fhaldsflokks-foringinn benti
á, og lagði mikla áherzlu á það,
að hin almenna hækkun brauð-
verðs myndu áreiðanlega valda
þeim fjölskyldum mikillla erfið-
leika, er lágar og litlar inntekt-
ir hefðu.
Væntanleg verðhækkun
á byggi og höfrum
Sú yfirlýsing stjórnarráðu-
neytisins í Ottawa, að ákvæðis-
verði jafnvel afnumið, eða mikið
hækkað frá þeim 65 cents mæl-
irinn af höfrum, og 93 cents
mælirinn af byggi sem er nú-
verandi verð, er búist við að
komi innan fárra daga. Ástæðan
til þess að hækka, eða jafnvel af-
nema með öllu ákvæðisverð
fóður-komtegunda er sú, að
bændum Austurfylkjanna finist
illhægt að kaupa fóðurtegundir
frá Vesturfylkjunum þær, er
þau sjálf geta án verið, með á-
kvæðisverði.
,Kornræktunarmenn í Vestur-
fylkjunum neita að flytja fóðrið
eða svo virðist það, eftir um-
kvörtunum Austurfylkja - búa
að dæma.
Nú sem stendur eru fóður-
hafrar seldir á $1.50 — $2.00
mælirinn, og fóðurbygg á $3.00
— $5.00 mælirinn á markaði
Austurfylkj anna, þegar, og ef
þessar fóðurtegundir eru þá fá-
anlegar.
Uppskera Austurfylkjanna
eyðilagðist um helming af ó-
hagstæðri tíð á síðastliðnu vori.
Sökum þessa uppskerubrests,
hafa útflutningsleyfi (erlend)
verið afnumin um stundarsakir,
bæði fyrir komfóðurtegundir
sem verzlunarvöru og (register-
ed) hafra og bygg til útsæðis. í
ágústmánuði síðastl., var $1.00
jafnaðargjald, er aðeins kom til
greina á útsæðishöfrum og byggi
frá vesturfylkjunum, alveg af-
numið.
Stjórnarviðhorf
á Grikklandi
Frá Chicago — Samkvæmt
yfirlýsingu Emmanuel Tsouder-
os fyrrum forsætisráðherra
Grikklands, og sem nú er for-
ingi “Greek Democratic- Pro-
gressive” flokksins, eru komm-
únistar þar í litlum minnihluta.
Ef nýjar kosningar færu fram,
kvað hann kommúnista ekki liík-
lega til að fá meira en 15% af
atkvæðum.
Mr. Ssouderos kom til Banda-
rlíkjanna beint frá Aþenu 18. f.,
m., og er aðallega að finna böm
sín tvö, er stunda nám við há-
skólann í Minnesota.
Hinn fyrverandi forsætisráð-
herra var spurður að, hversu
miklum landsvæðum skæmlið-
ar, (guerillas) héldu nú sem
stendur.
Kvað hann nálega ógerlegt að
ætlast á það, þar sem bækistöðv-
ar þeirra, (skæmliðanna) væm
svo mjög á víð og dreif. Sagðist
hann þeirrar skoðunar að for-
sprakkar skæruliðs-hemaðarins,
hefðu ekki fleirum á að skipa
en 15,000 fullhraustum her-
mönnum, ef til vill ekki nema
10,000. Kveðst Mr. Tsouderos í
engum vafa um að skæruliðar
fái hjálp hjá nábúum Grikk-
lands að norðanverðu, Albaníu,
Yugóslavíu og Búlganíu, kvað
hann skýrslu Sameinuðu þjóð-
anna hafa sannað það. Forystu-
1 menn hins litla “Democfratic-
Progressive” flokks, er hélt uppi
stjórnarráðuneyti Georges kon-
ungs í útlegð mest af stníðsár-
unum, segðu, að stefna núver-
andi stjórnar hallaðist að því að
afla • kommúnismanum fylgis.
Kvað Mr. Tsouderos 30,000 borg-
arar hafa verið senda í útlegð
eða fangavistar á grízku eyjun-
um, aðallega fyrir stjórnmála-
legar ástæður, og telur það hafa
hin verstu áhrif.
Sophoulis-stjórnin vinsar úr
föngunum, og hafa 4,000 þeirra
verið iátnir lausir, samkvæmt
síðustu fréttum (Associated
Press).
Mr. Tcouderos trúir því fast-
lega að miðstjórnar flokkamir
myndu vinna fylgi þjóðarinnar,
ef á reyndi, kvað hann stjóm-
málaflokk Sophoulis forsætis-
ráðherra tilheyra miðstjórninni,
sem og líka sinn eigin flokk.
Þessi grizki stjómmálaleiðtogi
hélt því fram, að hans flokkur,
er stefndi að almennum um-
bótum og heilbrigðum sjálfs-
þroska og framförum grizku
þjóðarinnar, gæti litið til fram-
tíðarinnar með bjartsýni og
fylstu von um að geta sameinað
Grikkland.
‘Hinn grizki gestur lýsti yfir
hinu dýpsta og innilegasta þakk-
læti til Bandaríkjanna, fyrir vin-
áttu og hjálp við Grikkland.
Sykurskamturinn aukinn
Því var lýst yfir í Ottawa síð-
astliðna vika, að bætt yrði við
þremur sýkur-skömtunarseðlum
í októbermánuði, og öðrum
þremur í nóvember.
Eykur þessi viðbót svo seðla-
töluna, sem leyfð er til notkun-
ar, að hver neytandi fær til sam-
tals 45 pund af sykri yfir árið
1947 til enda nóvembermánað-
ar, samkvæmt skýrslu yfir-
manna eftirlitsstjórnarinnar, —
(Wartime Prices and Trades- (
Board). |
Búist er við að ef sykur-
skömtun verður ekki með öllu
numin úr gildi bráðlega, þá kom-
ist skamturinn upp í 48 pund á
ári, og er það nálega það semj
hverjum neytanda var ætlað
um árið fyrir stníð.
byrja verkfall — er þetta haft
eftir John W. Bruce frá Tor-
onto, ritara fundarins.
Fundarályktun var einnig
samþykt þess efnis, að lýsa van-
þóknun sinni yfir afnámi stjóm-
ar-verðlagseftirlits. Fundará-
lyktunin mætti með sameigin-
legum tilraunum við “Canadian
Trades and Labor Congress”, til
þess að koma á aftur stjórnar-
verðlagsmörkun á nauðsynja
vörum.
Neita ráðstefnuboði
Rússland hefir hafnað boði að
vera við og taka þátt í Allþjóða
viðskiftasambands stofnunar
ráðhefnu, sem haldast á í Hav-
ana 21. nóvember samkvæmt
því sem einn af fulltrúum Sam-|
einuðu þjóðanna skýrði frá um
Síðustu helgi. i
Eru Rússar þeir einu sem
neita af 50—60 þjóðum, er boð-
ið var að eiga endanlegt atkvæði
um Aliþjóðlega viðskifta skipu-
lagsskrá, er dregin var upp í
Geneva. Ástæðan, sem Moskva
gaf fyrir neituninni skilst manni
vera sú, að Rússland hefir ekki
ennlþá haft tíma til að athuga
þessi mál.
Viðskiftaskraf
Frá London heyrist að nokkr-
ar vonir séu til þess að fitjað
verði aftur upp á viðskiftaskrafi
milli Bretlands og Rússlands,
(Anglo-Rússian Trade Talks),
sem slitnaði upp úr í Moskva í
júliímánaðarlok síðastl.
Frá erindrekum viðskifta-
nefndarinnar hefir það heyrst,
að eimhver skeyti hafi farið á
milli sendiherrastöðvanna með
það fyrir augum að finna nýjan
sameiginlegan grundvöll til að
byrja aftur samningana á.
Margt er nú reynt
Leslie “Sieepy” Frost og Nils
“Swede” Nelsson, frá New
Westminster B. C. hafa nú náð
til Fredricton, N. B. á hinu langa
freðalagi þeirra á hestbaki vest-
an af Kyrrahafsströnd til Hali-
fax. Menn þessir hófu ferðalag-
Valtýr Emil Guðmundsson
Suður til Chicago til fram-
haldsnáms við Ohicago-háskói-
ann og Meadville prestaskólann,
fór Valtýr Emil Guðmundsson,
s. 1. fimtudag, 2. okt. Hann hef-
ir tvö undanfarin ár stundað
nám í gruðfræði í guðfræðideild
háskóla íslands á Islandi. Hingað
kom hann aftur í ágúst í sumar.
Emil er hinn efnilegasti piltur og
mega menn vænta mikils góðs af
honum í þágu frjálstrúarstefn-
unnar í trúmálum er tímar líðo.
Foreldrar hans eru Björgvin
Guðmundsson og Rannveig Dor-
othy (Thorsteinson) Guðmunds-
son, sem eiga heima á Lundar,
og eru afkomendur landnema
þeirrar bygðar.
ið í maí mánuði, 1946, og hafa
meðferðis flösku með sjóvatni
úr Kyrrahafinu, og er hugmynd-
in að hella úr henni í Atlants-
hafið í Halifax!
Það er margt reynt nú á dög-
um til þess að vekja á sér at-
hygli, og koma nöfnum sínum í
blöðin og útvarpsfréttirna-r.
•
Viðurkenna Búlgaríu
Bandaríkin hafa nýlega end-
urnýjað formlega( diplomatic)
afstöðu við Búlgariíu, en fóru
ekki í neinar felur með það, að
þeim fellur alls ekki ráðuneyti
landsins, er stjórnast algerlega
af áhrifum kommúnista.
Beiðni um fjárstyrk
Reiðubúnir að hef ja
verkfall
Verkamenn canadiska járn-
brautakerfisins (Railroad Em-
ployees Departments A. F. of L.)
eru til reiðu að búast til verk-
falls ef nauðsyn krefur til þess
að fá framgengt 34 centa hækk-
un á klt., og tveggja vikna frí
með kaupi.
Fundur, þar sem 180 erindrek-
ar frá öllum verkalýðsdeildum
canadiskra járnbrauta samþyktu
það ákvæði .í Fort Garry hótel-
inu síðastl. föstudag, að boða til
ráðstefnu allra aðalforstjóra
hinna 18 stofnana, til þess að
gefa 30 daga fyrirvara að kaup-
hækkunarinnar væri krafist.
Ef forstjórarnir bregða eigi
við með framkvæmdir, kváðust
erindrekarnir reiðubúnir að
Sex sambandsríki Rússa,
(Sovét) er sýnt hafa Marshalls-
stefnunni og fyrirætlunum hans
með fjárstyrksveitingu frá
Bandaríkjunum til nauðstaddra
riíkjia í Evrópu, hvað mesta lít-
ilsvirðingu, hafa sagt Samein-
uðu þjóðunum að þau þarfnist
$1,234,500,000 fjárstyrks utanað
frá á þessu ári.
Trygve Lie, aðalritari Sam.,
Þjóð., gerði þessar upphæðir
heyrum kunnar í yfirgripsmik-
illi skýrslu til “Economic and
Social Council” um fjárþarfir
nauðlíðandi landa (af völdum
striíðsins) í Evrópu.
Fjárstyrksþarfir þeirra, er
n-otfært hafa sér uppástungur
Marshalls, hafa áður verið gerð-
ar heyrum kunnar, en skýrsla
Mr. Lie hafði inni að halda hið
fyrsta heildaryfirlit yfir þarfir
þeirra rákja, er fylgja Sovét-
samlbandinu að málum.
Þessi sex lönd sögðu fjár-
styrksþarfir sínar, (frá öðrum
löndum) fyrir árið 1947, vera
eins og hér segir: Czeckoslov-
akía: $168,600,000; Pólland —
$477,000,000; Yugoslavía: —
$376,300,000; Aibanía: $32,000,-
000; Finnland: $74,400,000, og
Ungverjaland: $106,000,000.
Mr. Lie sagði að einhverja
hjálp fyrir Austur-Evrópulönd-
in, væri hægt að láta af hendi nú
þegar fyrir atbeina slíkra félaga
sem “International Childrens
Fund”, með lánum úr Alþjóð-
lega bankanum, og eink-a lánum,
en samt væri horfst í augu við
nálega $1,000,000,000 halla,
sjóðþurð. Kvað hann Alþjóð-
lega bankann hvergi mærri þess
ummegnugan að láta af hendi
neitt nálægt þeirri upphæð pen-
inga, sem Evrópa þarfnast til
endurreisnar áætlana. Benti
Mr. Lie á hina yfirgnæfandi
fjárhagslegu hjálp, er Banda-
ríkin hefðu veitt ýmsum erlend-
um ríkjum síðan stríðinu lauk,
og að líkindum héldu þau áfram
að vera eina fjárhagslega þrauta
lendingin í stórum stíl.
Kvað hann, ef dæma ætti eftir
nýjum yfirlýsingum ríkisritara
Bandaríkjanna, þá virtist eins og
stjórn Bandaríkjanna, sem að
þessu hefir verið aðal-upp-
spretta erlendrar hjálpar hinum
þurfandi löndum, hugsi sér að
hafa einhver ráð með frekari
fjárstyrk. En þangað til Banda-
ríkjastjórnin gæfi frekari skýr-
ingu á þessu, væri ógerlgt að
segja nú, hversu mikinn styrk
væri hægt að veita hinum nauð-
líðandi löndum.
i