Heimskringla - 08.10.1947, Qupperneq 5

WINNIPEG, 8. OKT. 1947
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
hálf illa. En svo kemur það auð- liberal stjómin geri það. Það er að láta sig það mál hér eftir
vitað listinni ekkert við. | ekki fyr en með stjómarskiftum, J skifta; eru þeir að búa sig undir
Trúin á hið góða í guði og að nokkurs í því efni er að vænta. að kalla her sinn heim þaðan.
náttúrunni rennur eins og rauð
ur þráður í gegnum ljóðin og
Eins og það mál horfir nú við,
virðist eina tilraunin til lausnar
yðar með sóttvarnir (immuniza-
tion).
Hvernig væri að gera það í
dag?
OPIÐ BRÉF
Eins og kunnugt er, brá Vish-
túlkar með því lífsþrek höf- j iusky, fulltrúi Rússa í ræðu sinni sú, að skifta landinu milli Gyð-
undar og hegðan. En ósjálfrátt á Þingi Sameinuðu þjóðanna, j inga og Araba. Er hvomgur
bregður þó fyrir geisla af raun-1 Bandaiu'kjunum um að þau væru aðila ánægður með það. Samt
hyggju, eða jafnvel vantraust', að eina iii nýs stríðs, vildu ekki mælti talsmaður Gyðinga með
heyra eða sjá frið, því þau hygðu j skiftingunni á þingi Sameinuðu
MRS. JóNA LAXDAL
að minsta kosti á einum stað:
“Úrvalið deyr, en afhrök lifa;
oft er það sorgleg reynsla manns.
Þýðir ei neitt um það að skrifa—
þetta er vilji skaparans.”
Ennfremur brýzt fram vitn-
isburður um þá undirvitund í
ávarpi hans til Þorsteins Erlings-
sonar, þar sem hann segir:
“Hve margsinnis vildi eg lesa
þín ljóð
°g læra’ af þeim meira og fleira.
á að leggja undir sig heiminn. þjóðanna s. 1. viku. En allar
Fjarstæðu þessari hefir lítillega kröfur sagði hann ekki með því
verið svaráð. En viti menn, nú1 uppfyltar. Talsmaður Gyðinga
hefir hún verið tekin upp í blöð er dr. Hillel Silver. Ef Gyðing-
Rússlands og allra leppríkja ar endurheimtu frelsi sitt þó
þess og er nú látlaust básúnuð ekki væri nema að hálfu land-
innan alls hins slavneska heims.1 inu, kvað hann þá fúsa til að
Afleiðing, eða sem dæmi þessa veita eftirliti Sameinuðu þjóð-
áróðurs eða óhróðurs um Banda-1 anna alla þá aðstoð, sem kostur
ríkin, ber gott vitni tillaga sú,1 væri á. Hann kvað ekki til mála
er Gromyko bar upp í þingi geta komið að flytja inn í landið
Sameinuðu þjóðanna s. 1. viku. undir stjórn Araba. Sameinuðu
Hún telur afskifti Bandaríkj- þjóðunum sagði hann sjálfsagt
anna af öðrum þjóðum valda því að fela hvernig skiftingin yrði.
1. október, 1891
27. ágúst 1947
Hver einasta vísa er frumleg og að ekkert gangi í friðarmálun- j Af hálfu Araba, talaði Jamal
fróð.
Mig fýsir þinn boðskap að heyra.
Eg finn það og les alt í “Þym-
unum” þínum,
sem þekkast er skoðun og hugs-
unum mínum.”
um og krefst þess, að Sameinuðu Husseini, maður mikils metinn
þjóðirnar sjái um að þau hætti og af háum ættum. Hann kvað
að aðstoða Grikki með vörusend-1 skiftingu landsins helga óhæfa,
ingum og vopnum. Af afskiftum og Araba ráðna í að úthella sín-
þeirra þar stafi óeirðirnar á um síðasta blóðdropa til að koma
Grikklandi, þó Albaníu, Júgó- f Veg fyrir það.
slövum og Búlgörum sé um þær j Þessu hafði nú áður verið hót-
Sá, sem getur talað þannig um kendar. Bandarikin væru og að að og er ekkert nýtt. En þar
annan eins byltingajöfur, er ekki brjóta stjórnarskrá Grikklands sem Husseini flytur Sameinuðu
með öllu ofurseldur trúar-brám- með Þvl’i að senda þeim kennara þjóðunum þessa fregn, sem full-
anum, og breiðir það yfir all-[ i herstjórn. Ennfremur leiddi trúi sinnar þjóðar, er ekki um
af þessu, að Rússar hefðu orðið óhug Araba að villast í málinu.
að nota neitunarvald sitt oftarj A sama tíma og málið var til
en ella í Öryggisráðinu. Banda-j umræðu hjá Sameinuðu þjóðun-
ríkin væru pottur og panna að Um, gerðu lýó miljón Araba
nokkuð af álögum. Mér létti við
að finna þennan litla skýrteinis-
vott þess frelsis, og þakka eg því
fyrir mig. Og með því að það
alit kemur frá úthverfu almenn-
ings-hyggjunnar, virðist það fyr
öllu, sem miður færi. Með þessu verkfall í Palestínu í mótmæla-
fylgdi Gromyko tillögunni úr skyni.
irfram sannað að bókin muni j hlaði. Það var aðeins eitt, sem. Tvö skip, sem til Haifa komu
ávinna sér alhliða vinsældir honum gleymdist, sem sé það, meg 3 500 Gyðinga og ætluðu
að afskifti Bandaríkjanna væru ieyfislaUst til Palestínu, var snú-
orsök þess, að Grikkland væri1 ið aftUr af Aröbum; fóru skipin
ekki enn orðið eitt af peðríkjum1 með þá til Cyprus.
Rússlands. ^ j Einhvem grundvöll annan en
_ ^ þann sem lagður er með skift-
Gagnstæð þessaritillogu Gro-|.ngu „landsnis helga„; virðist
1 þurfa með, ef vel á að fara.
meðal þeirra sem njóta. —P. B.
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
Á fundi Sameinuðu þjóðanna,
varð Canada þess heiðurs að-
njótandi s. 1. viku, að fá fulltrúa
myko er álit sem borið hefir
kosinn í Öryggisráðið. Alls er verið upp á þingi Sameinuðu
ráðið skipað 11 mönnum. Frá ÞÍóðanna af Constantin Tsaldaris
stórþjóðiimim 5 eru þeir fasta-
menn og fæst ekki um þá skift.
í*eir em þar eilífir augnakallar.
En um smáþj óða-fulltrúana má
akifta. Það gerir svo
minna til um þá. En kosning
Þeirra er þó því aðeins löggild,
að þeir fái 36 atkvæði á þinginu.
En það er tveir þriðju atkvæða
ails þingsins.
Argentína varð fyrir sama
Aðstoðar forsætisráðh. Grikkja.
Hann telur svo mikið kveða að
árásum Albanáu, Búlgaríu og
Júgóslavíu og aðstoð við skæru-
FRÉTTIR UM ALMENNU
SÓTTVARNA-YIKUNA
Flestar þjóðir heimsins og ein-
staklingar þjást af ýmiskonar
mikið iiða, að þar sé spursmálslaust
um friðarrof að ræða, og biður sjúkdomum og vanheilsu.
þingið að stemma stigu þessara Fyrir mörgum sjúkdómum er
ríkja. Um sjálfstæði grísku hægt áð stemma stigu, sum-
þjóðarinnar sé að tefla. Nefnd nm algerlega, og öðrum að
frá Sameinuðu þjóðunum, semJ nokkru leyti, og aftur öðrum að-
send var til að athuga hvað ná- j eins með mestu örðugleikum.
Þappinu og fékkTulltrúa kösinn | §ranna ríki Grikklands væru að j Ef vér komum í veg fyrir þá,
í ráðið. En Indland og Ukraine1 Sera’ var °S Þessarar skoðunar sem auðvelt er að yfirstiga, tok
orðu ólánsamari. Náði hvorugt
iandið í 36 atkvæði. Hverjir því
verða endanlega k'osnir í Ör-
yggisráðið, er enn óvíst.
St. Laurent, formaður nefnd-
arinnar frá Canada, sagði Can-
ada með kosningu þessari hafa
tekist á hendur meiri ábyrgð í
alheimsmálunum.
Það er haldið, að Dana L. Wil-
gress, fyrrum canadiskur sendi-
herra í Moskva, hljóti stöðuna 1
ríryggisráðinu. Annars manns
hefir og verið getið, A. G. L. Mc-
Naughton hershöfðingja, sem
líklegs til að taka við þessu
starfi, en hann er í Atomic En-
ergy nefndinni og í þá stöðu yrði
ekki auðveldara að fá mann, en
Þessa.
—*«11U gUUUl 111,1111 1U1UU1
fyrir kornræktanbændur vestur
iylkjanna, að verð á hveiti sé á-
kveðið af sambandsstjóminni á
en starfi sínu gat hún ekki lokið, um vér fyrsta sporið til þess að
vegna þess að hin úkærðu lönd eyða hinum mismunandi sjúk-
bönnuðu henni það. Á þetta er dómum og tölu dauðsfallanna.
hér bent sem sýnishorn af því, Bólusetning varnar bóluveiki!
sem við er að stríða á þingi Sam- á þeim sjúkdómi hefir ekki bor-
einuðu þjóðanna. J ið i Manitoba sáðan 1939. Ung-
Nú hefir Tito forsætisráðherra böm ætti að bólusetja áður en
Júgóslavíu sent út bréf til sex þau eru ársgömul, og ætti að
manna í B.ríkjunum og býður endurtakast á hverjum 7 árum.
þeim að koma og líta inn í þessar j Toxoid kemur í veg fyrir
sakir. Mennirnir eru James F. barnaveiki (Diphtheria). Árið
Byrnes, Henry Morganthau Jr.,J 1920 voru 1,759 manns í Mani-
fyrrum fjármálaráðh., Harold E. toiba, sem veikina fengu, og 168
Stassen fyrrum ríkisstjóri í Min- dauðsföll. Árið 1946 198 tilfelli,
nesota, dr. Harry Emerson Fos-1 0g 13 dauðsföll. Toxoid gerir
dick, John Gunther rithöfundur mikið að því að varna sjúkdómn-
og H. W. Baldwin herfréttaritari uni) og gera fólk ómóttækilegt
blaðsins New York Times. Segir fyrir hann. Börnum ætti að
Tito menn þessa sanna og rétt-! gefa Toxoid 6 mánaða gömlum,
sýna Bandaríkjamenn, en nefnd- og endurtaka það á hverjum 3
ina frá Sameinuðu þjóðunum gat mánuðum, þangað til þau hafa
Það munu góðar fréttir taldar hann ekki Þýðst' 1 náð fullorðins aldri.
Margir þessara manna segjast! Soghósti er alvarlegur sjúk-
ekki við því búnir að verða við dómur. Veldur langvarandi
boði Titos, vegna starfa sem þeir ^ veikindum, er gera barnið mót-
tv0 dali í stað $1.55 á síðast liðnu { seu bundnir við í einn eða tvo tækilegt fyrir aðra sjúkdóma —
ári. Hitt er þó ekki iíklegt að mánuði. En Tito vildi þeir kæmu1 er oft banvænn. Soghósta-“vac-
innan tveggja vikna. ( cine” ætti að gefa ungbömum 4
Það er ef til vill slæmt að, mánaða að aldri — endurtekning
þessir menn geta ekki farið, því “Booster” inntökur þegar barnið
enda þótt Iþeir væru ekki sendir! er ;8 mánaða, og þriggja ára
af Sameinuðu þjóðunum né gamalt.
stjórn Bandaríkjanna, hafa þeir Barnaveikis Toxoid og sog-
svo mikið traust sér að baki, að hósta-“vaccine” er hægt að gefa
orðum þeirra yrði gaumur gef-^ sameiginlega, má þá fækka inn-
in. Hitt er annað mál hvort dóm-j tökurnar, því meðalið vamar þá
ur þeirra yrði stórum annar báðum sjúkdómunum.
en nefndar Sameinuðu þjóð- “Combined Antigen” fyrir alla
anna.
ændum yfirsjáist, að markaðs-
verðið er enn $2.90, svo þeir eru
beðnir að halda áfram að gefa
^rjúgan skerf afurða sinna. Það
hefir verið gagnrýnt, sem mest
má verða, að skella þessum skatti
á eina stétt manna, í stað þess að
Þjóðin í heild sinni leggi hann
fram, ef hjá því verður ekki
komist, og það efar enginn að
Þörfin er brýn. En hvað mundi
verkalýðurinn segja, ef einn
Þriðji tekna hans væri klipinn
af kaupinu. Því er stundum
borið við, að stjómin greiði
bændum alt verðið með tíð og
þessa sjúkdóma, sem og láka
mörg önnur líffæralyf (ibiolog-
Þá er Palestínu málið. Það ics) eru látin ókeypis til lækna
er til umræðu á fundi Samein-1 í Manitoba af Department of
uðu þjóðanna. Bretar hafa nú Health and Public Welfare.
fíma. En það er lítil von til að. lýst því yfir, að þeir ætli ekki Leitið til heilbrigðisfulltrúa
Mrs. Jóna Laxdal, dóttir
þeirra hjóna Markúsar Johnson
og Margrétar konu hans, andað-
^ ist 27. ágúst í sumar, eftir lang-
, varandi vanheilsu og spítala-
| veru, 55 ára að aldri, að heimili
' sínu, 502 Maryland St., í Winni-
| peg. Faðir hennar var ættaður
| frá Hroðnýjarstöðum á Laxár-
dal í Dalasýslu en móðir hennar
J var ættuð frá Spágilsstöðum í
sömu sýslu. Mrs. Laxdal var
fædd í Winnipeg 1. október 1891
og sex ára að aldri fluttist hún
^ með foreldrum sínum vestur í
I Baldur-bygð, þar sem þau
j bjuggu úr því. Hún átti þar
j heima þar til að hún giftist eftir-
lifandi manni sínum, Einari Lax-
dal, sem er einnig ættaður úr
Laxárdal í Dalasýslu. Þau giít-
ust 15. apríl 1913 í Winnipeg og
settust að í Selkirk, þar sem þau
áttu heima í fimm ár. En þá
fluttu þau til Baldur, og stund-
uðu þar búskap næstu 27 árin.
Fyrir tveimur árum komu þau
til Winnipeg og settust hér að,
og bjuggu hér úr því, að 502
Maryland St.
Mrs. Laxdal átti lengi við van-
heilsu að búa, en hún fann samt
tíma til að taka þátt í félagsiífi
bygðarinnar, og vann á meðan
að kraftar leyfðu, í kvenfélaginu
þar, og um tíma í sunnudaga-
skólanum þar. Þangað var lík
hennar flutt og lagt til hvíldar,
þar sem hún hafði svo lengi átt
heima, og átti svo marga vini
og kunningja.
Tvö systkini átti hún, einn
bróður, Jón og eina systur, Guð-
rún (Mrs. Simpson) og tvö upp-
eldissystkini, Hólmfríði og Sig-
urveigu sem dó 1930.
Einn son eignuðust þau hjón-
in, Einar og Jóna Laxdal, er Ein-
ar Böðvar Markús heitir, og eina
uppeldisdóttur sem heitir Berg-
ljót Ingibjörg Margrét. Þau eiga
bæði heima í Winnipeg.
Einar, maður hinnar látnu,
hefur viljað þakka öllum vinun-
um, sem réttu út til hans og
barnia þeirra, vinar og hjálpar-
hendi á hinum erfiðu stundum
sem kona hans varð að þola, í
veikindum hennar, og nú aftur,
við lát hennar. |
Kveðjuathöfn fór fram frá Út-
fararstofu Bardals í Winnipeg,
laugardagskvöldið, 30. ágúst, og
flutti þar séra Philip M. Péturs-
son nokkur kveðju og huggunar-
orð. Lík hennar var síðan flutt
til Baldur, og þar á mannudag-
inn 1. september flutti séra Egill
Fafnis síðustu orðin, er vinir,
sem þar áttu heima, söfnuðust
saman til að kveðja og að minn-
ast, er þessi ágætiskona, sem
þeir höfðu þekt svo lengi og vel,
var lögð til hvíldar. ,
Kæru landar:
Nú er heitið á drengskap allra
Íslendinga.
Eins og ykkur er kunnugt hef-
ur Þjóðræknisfélagið gengist fyr
ir fjársöfnun til styrktar ung-
frú Agnesi Sigurðson, sem nú
stundar hljómlistarnám, við á-
gætasta orðstír í New York,
hjá heimsfrægum kennara.
Vel og drengilega hefur Is-
lendingum farist við Agnesi, því
ber sízt að neita. Nálega þrjú
þúsundum dollurum hefur verið
safnað í Agnesarsjóð með frjáls-
um framlögum.
Þegar Þjóðræknisfélagið fyrst
tók sér það fyrir hendur, að
hlynna að þessum frábæra list-
nema vissu menn eðlilega lítið
um kostnað og kringumstæður.
Nú skulu spilin lögð á borðið
undandráttarlaust. Fólk hefur
fylsta rétt til að vita alt um
þetta mál enda hef eg leyfi hlut-
aðeiganda, að greina frá öllu.
Til þess náms og viðhalds hef-
ur Agnes þurft 2500 dollara á
ári og fram til þessa hefur nám
hennar kostað 5,000 dollara alls,
þótt alls sparnaðar væri gætt.
Hér er stefnt til hátindanna í
listinni. Þar af leiðandi verður
að greiða fyrir afar dýra kenslu, J
þá dýrustu sem fáanleg er vest-.
an hafs og þeirrar beztu. Sjálf-j
sagt má benda á ýmsa sem hafa
brotið sér veg til frama og
stundum notið styrks til náms
frá námssjóðum. Miss Sigurðson
gerði þetta í heimabæ, Winni-
peg, en er þar kom að hin full-
komnasta framhaldskensla var
ekki fáanlegt í Winnipeg varð
hún að leita þar sem hún gefst.
í skólum var hennar heldur ekki
að leita því heimsmeistarar
gerast ekki kennarar í hljóm-
iistaskólum yfirleytt þar sem
enkia kennsla gefur meira gull
í mund.
Af þessum fimm þúsund doll-
urum, sem Agnesi hafa enst til
þessa við námið í New York,
hefur Þjóðræknisfélagið greitt
tvö þúsund fram að maí
iokum s. 1. Hitt hefur faðir henn-
ar lagt fram og orðið að taka lán
til þess. Faðir hennar, Mr. S.
Sigurðson, söngstjóri karlakórs-
ins íslenzka í Winnipeg er fá-
tækur maður, sem einmitt á
þessum árum er að koma börn-
um sínum til náms með löngum
skólaferli. Til vetrarnáms hefur
ungfrúin korta þúsund dollara
frá Þjóðræknisfélaginu, sem
hafa aðallega komið inn á þessu
sumri. Hún býst við að stunda
nám nokkru skemri tíma á kom-
andi vetri og ljúka því í lok april
mánaðar. Henni verður samt
ómögulegt að komast af með
minna en tvö þúsund dollara eða
eitt þúsund meir en hún nú hef-
ur. Til okkar allra verður að
leita með þetta fé, frá öðrum
getur það ekki komið.
Miklu fé hefur nú þegar verið
safnað í Wpg. og víðar. Samt
er þátttakan ekki nógu almenn
svo nauðsynlegum árangri verði
náð. Ekkert spursmál, að með
almennri þátttöku leysist málið
fljótt okkur öllum til ánægju og
sóma.
Miss Sigurðson lék nýlega fyr-
ir útvarpið hér í Winipeg og var
þá sagt, að hún væri vafalaust
ein af mestu snillingum Canada
í slaghörpuspili. Kennari henn-
ar Olga Sameroff hefur sMkt álit
á henni; að hún, og sumir helstu
hljómlistar frömuðir New York
borgar, hafa gert þær ráðstafan-
ir, að Agnes gefi hljómleiki á
næsta sumri í stærsta og vegleg-
asta samkomuhúsi New York-
borgar, kannske allrar álfunnar.
Þangað er engum hleypt inn til
að skemta nema frægustu meist-
urunum. Nærri ná riú geta að
hinn frægi kennari hennar
myndi ekki leyfa slíkt bæri hún
ekki hið fylsta traust til nem-
anda síns, því Agnesar frægð er
hennar frægð Mka.
En til þess að þetta megi ger-
ast þarf Agnes að fullkomna
nám sitt á þessum vetri.
Frægð afburða mannanna er
frægð ættlandsins og ættstofns-
ins. Ekkert fé myndi koma Þjóð-
verjum, Frökkum, ítölum, Rúss-
um eða Pólverjum til að afsala
sér þeirri frægð sem meistar-
arnir hafa þeim afrekað. Frægð
vors feðralands byggist líka á
andlegum afrekum. Engin þjóð
verður til langframa fræg fyr-
ir auðinn einungis og auðnum
verður aldrei betur varið en
auka hin andlegu verðmæti.
Það er áform Agnesar, að vitja
íslands strax á næsta vori og
byrja þar sinn feril, sem lista-
kona. Er nú þegar hafinn undir-
búningur þar heima þessu til
framkvæmdar og íslenzkir
hljómlistavinir eru þessu afar
hlyntir. Þegar hún kemur að
heiman frá Fróni byrjar undir-
búningurinn fyrir hljómleikinn
í New York Town Hall. í Winni-
peg mun hún svo þreyta Mst
sína.
Nú er það algjörlega undir
okkur komið, drengið góðir,
hvert nokkuð af þessu rættist.
Það er bjargföst sannfæring
mín, að þið munuð aldrei hafa
ástæðu til að iðrast þeirrar að-
Stoðar, sem þið veitið Agnesi.
Virðingarfylst,
H. E. Johnson
(ritari Þjóðræknisfélagsins)
Þakkargerðarsamkoma
Hin árlega Þakkargerðarsam-
koma kvenfélags Sambandssafn-
aðar verður haldin mánudaginn
13. okt. n. k. í Sambandskirkj -
unni. Hefir til hennar verið hið
bezta vandað, eins og undanfar-
in ár.
t t *
Dr. S. J. Jóhannesson er flutt-
ur frá 215 Ruby St., til 594 Ag-
nes Street, Suite 7, Vinborg
Apts.
Gimli prestakall
12. okt. — Þakkargerðar guðs-
þjónusta að Húsavík,' kl. 2 e. h.
Ensk þakkargerðar guðsþjónusta
á Gimli kl. 7 e. h.
19. okt. — Þakkargerðar guðs-
þjónusta að Hekla kl. 2 e. h. —
Allir boðnir velkomnir.
Skúli Sigurgeirsson
* * *
Messur í Nýja íslandi
12. okt. — Víðir, messa kl. 2
e. h. Árborg, ensk messa kl. 8
e. h.
19. okt. — Hnausa, messa og
ársfundur kl. 2 e. h. Riverton,
ensk messa kl. 8 e. h.
B. A. Bjarnason |
* * *
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnud. 12. október. — Ensk
messa kl. 11 f. h. Sunnudaga-
skóli kl. 12 á hádegi. íslenzk
messa kl. 7 e. h. Allir boðnir
velkomnir. S. Ólafsson
VERZLUNARSKOL ANÁM f
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ræða.
Vér höfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
The Vihing Press Limited
Banning og Sargent
WINNIPEG :: MANITOBA