Heimskringla - 29.10.1947, Qupperneq 1

We recommend fot
your crpproTal our
//
BUTTER-NUT
LOAF "
CANADA BREAD CO. LTD.
Wianipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.

We recommend for
your approTal our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Wlnnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LXII. ÁRGANGUR
WTNNIPEG, MIÐVIKUDAGrNN 29. OKT. 1947
NÚMER5.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Canada ber af sér
ámæli Rússa
Jafnvel Canada hefir ekki
farið á mis við ásakanir Sovét
fulltrúanna á Allsherjarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna
Lake Success, sem sé þær, að af-
skifti landsins af alheimsmálun
Um sumum hverjum, væri ekk
ert armað en stníðsgróðabrall
(war-mongering).
Bandaníkjunum hafði auðvit-
að áður verið borið hið sama á
krýn, eins og kunnugt er.
Hefir amerískum fulltrúum
lent saman við Rússa, og hafa
borið fram sterkar varnir gegn
þessum aðdróttunum.
En núna á þessum síðustu og
verstu dögum bar Rt. Hon. J. L.
Ilsley blak af Canada í sterkri
°g kröftugri varnaræðu á ráð-
stefnunni. Kvað hann Sovét-
Sambandið sjálft herfilega sekt
Um stríðgróða-brall, með því að
æsa upp og koma til leiðar óvild
°g hatri í hugum rússnesku
Þjóðarinnar til Canada, með því
affæra og afskræma alla af-
stöðu lands og þjóðar með hjálp
ölaða sinna og útvarps. Sagði
hann að Canada væri orðin ærið
langþreytt og vonlaus um að sú
osk rættist nokkurn tíma, að
andið gæti átt nokkur vingjarn-
Ieg og friðsamleg viðskifti við
Bússa. Kvað hann þessar til-
raunir þeirra, að þyrla ryki í
augu þjóðar sinnar með allskon-
ar ósönnum óhróðri um önnur
lönd ekkert annað en “War-
rnongering” af verstu tegund.
Eins og framkvæmda-fulltrúi
Bandam'kjanna, Warren R. Aust-
ln’ skoraði Ilsley á nefndina að
hafna og fella tillögu Sovét-
nianna, en hún hljóðaði um það,
að skora á Sambands^þjóðirnar
e®a fulltrúa þeirra, að koma í
Veg fyrir, eða binda enda á, alt
stríðsgróðabrall. En Mr. Ilsley
hvatti nefndina til þess að for-
öæma alt er gæti kallast “War-
^longering” hverrar tegundar
Sem væri.
Bandariíkin hófu varnarmáls-
umræðurnar og mótmæli gegn
tillögu Rússa og hinum heiftugu
ásokunum Andrei Vishinskys,
oddvita Sovét-fulltrúanefndar-
innar.
Kvað Austin Sovét-tillöguna
sPor j áttina að mynda rannsókn
ar-stofnun — Establishment of
úensorship and a Police State
áformað aðeins til þess að
ieggja mannshugann í fjötra, og
tyrinbyggja málfrelsi hans.
Canada, Philippines, ElSalva-
ö°r og Haiti fylgdu Bandarikj-
uuum að málum að fella hina
ofannefndu tillögu.
Rússland hafði aðeins Pólland
til fylgis.
væri slík, að þeim ætti að veit-
ast létt að halda í jafnvægi
þeirri hjálp, eða þeim upphæð-
um, er þær greiða, og þeim upp-
hæðum af sköttum, er inn-
heimtast af húsnæðum þeim
með vægri leigu — housing
projects — er þær, sveitastjórn-
irnar, ættu yfir að ráða.
Veðurstöðvar í norðrinu
1 skýrslu sem Rt. Hon. C. D.
Howe, endurbótaráðherra, gaf
nýlega í Ottawa um endurbæt-
ur og framfarir í Canada á þessu
ári, sagði hann að tveimur nýj-
um veðurathugunar-stöðvum,
hefði verið komið upp í íshafs-
löndunum, er sendu frá sér veð-| frægi vísindamaður í Argentínu.
urskeyti fjórum sinnum á dag.
milli 500,000 j arðræktunar-
bænda, er annað-hvort áttu að-
eins smábletti, eða alls ekkert
land.
Útbýting Nobels-
verðlaunanna
Frá Stocfehólmi berst sú frétt,
að nýlega sé búið að veita Nob-
els-verðlaunin fyrir árið 1947.
Voru þau veitt að þessu sinni
fyrir afrek í læknis og lífeðlis-
fræði. Var þeim skift milli
þriggja — Dr. Carl F. Cori, og
konu hans, Dr. Gerty Cori, við
háskólann í Washington, (St.
Louis) og Dr. Bernardo A. Hous
say í Buenos Aires.
Helming verðlaunanna var út-
býtt til þessara hálærðu hjóna
og hinn helmingnum fékk hinn
Önnur veðurstöðin, og hin fyrri,
er komið var upp, er á austur-
Lítil von um kolahjálp
. Á ársþingi “National Foreign
hluta Ellesmere-eyjarinnar við Trade„ er haldið var . St
h'n nobo niiv, J,,V iitv> CAA *
Mo. sagði George W. Wolf, for-
seti “Steel Export” félagsins í
Bandaríkjunum, að kolin væru
lykillinn að aukinni framleiðslu
og erlendum viðskiftum, en ekki
einu sinni Bandaríkin gætu hald-
ið áfram að flytja -alt
Eureka-sundið, um 600 mlílur
innar Norðurheimskauts-ibaugs-
ins.
Voru loftför notuð eingöngu
til ferða og flutninga er hún var
reist.
Hin loftskeytastöðin, og sú
sem er aðalstöðin nú, var reist á 60,000,000 ton til Evrópu á $22
Cornwallis-eyjunni, við Res-| tonnið, upp á kostnað ameríkra
olute Bay nálægt vesturenda; skattgreiðenda.
Barrow Sundsins, og var hennij Hann kvað Bretland og Ruhr
komið fyrir af leiðangursmönn-1 meiga til með að auka kolavinns-
um er norður fóru sjóleiðis. j luna, til þess að Evrópa gæti
Hún er hér um bil á 75 gráðu | komið fótunum undir stál-fram-
norðlægrar breiddar. Þessar 2 leiðsluna. Meinar það að Þýzka-
stöðvar eru hinar fyrstu er kom- j land verður að finna nýjar til
ið hefir verið upp, en 9 stöðvum þeSs að birgja sig upp með mat-
í alt hefir verið ráðgert að koma
upp á ýmsum stöðum í norður-
væli, en til þess að það geti borg-
að fyrir þau, verður að leyfa
höfunum á næstu þremur árum. þjóðinni að halda áfram að
Eftirlistmenn þeirra eiga að vinna á grundvelli fullrar sjálfs-
Lægri húsaleiga
How
í grein eftir Rt. Hon. C. D.
e, endurbótaráðherra, segir,
vera bæði frá Canada og Banda-
ríkjunum.
Sætir megnustu mótmælum
Tilraunir og
bjargar — viðleitni og sjálfs-
virðingar.
Mr. Wolf sagði, að stál-fram-
leiðsla heimsins nú sem stæði í
sinn influtning frá þeim lönd-
um, þar sem dollarar eru gjald-
eyrir, en leitast við að fá nauð-
synjar sínar innan “Sterling”-
svæðisins.
Þetta segja canadiskir verzl-
unarmenn að séu stórkostlegir
hnekkir fyrir stór verzlunar-
fyirtæki, þar sem umsetning
viðskiftanna við nýlendumar
óx úr $14,104,000 árið 1938, upp
í $61,210,000 árið 1946.
Gjaldeýrisihömlur þessar —-
valda hinum mestu örðugleik-
um, hvað þessum viðskiftum
viðvíkur, og enginn veit hvenær
þeim muni létta.
Neitar fréttaburði
Stuart Garson, forsætisráð-
hejra Manitoba-stjórnarinnar,
neitaði því síðastliðinn sunnu-
dag, að nokkrir samningar hefði
komið til greina milli “Winni-
peg Electric Company” og Mani-
toba-stjómarinnar um sölu —
eigna (assets) félagsins. En frétt
eða skýrsla birtist um þetta í
“Bábsons Canadian Reports for
Inverstors”.
Upplýsinga-skrifstofa
Hin nýja upplýsinga-skrif-
að; stofa, er kommúnistar hafa stofn
sett í Belgrade, Yugóslavíu, er
mynduð af fulltrúum 9 landa,
og er búist við að fundur verði
haldinn þar fyrir lok nóvember-
mánaðar.
Fréttasn'ápar hafa það eftir |
Moshe Pijade, vara-forseta —j
Yugóslav Presidíum” að hann
væri að taka saman efnisskrá
fyrir fundinn. í fréttinni segir
einnig að Palmiro Togliatti, aðal-
ritari Kommúnista-flokksins á
Italíu, hafi verið útnefndur til
að sækja þetta “Cominform”.
Signor Togliatti var ekki meðalj
þeirra er sátu september-fund-
inn á Póllandi, en á honum vaiý
upplýsinnga-skrifstofan stofnuð j
HEKLUGOSIÐ
Eftirfarandi kvæði orti Ing-
ólfur Davíðsson, magister
eftir hann sá aðfarir
Heklu fyrsta gosdag-
inn, 29. marz s. 1.
Rammlega hrikti,
rofnaði gnípan.
! Sprakk sundur jörðin
| og spúði ösku.
Hraunflóðið brauzt upp úr djúp-
unum dunandi,
1 dró fyrir sólina gosmekki bmn-
andi.
i Dimmrauðum björgum úr bál-
inu þeytandi
í blikuðu eldstrókar, hifninsins
leitandi.
Fljótshlíð var svört
og falin í vikri,
ruddi sig Rangá,
rökkvaði í Eyjum,
grúfðu þar yfir
geigvænleg ský.
Römm ertu, Hekla. V
Hví rann þér í skap?
Glampa á fjalli
geystir logar,
bifast foldin,
og brenna hamrar.
Streyma úr gígunum eldhrann'
ir æðandi,
ísinn í fossandi stórflauma
bræðandi.
Vel er kynt undir í Heklufells
hlóðunum,
hálfstorknuð björg fljóta á kvik-
andi glóðunum.
Reið ertu jörð,
og reið eru goðin,
þrymur í fjarska
þungur niður.
Hryllir byggðum
við heljarstraum.
Hamförum hættu
í hundrað ár, tröll.
til þess að berjast á móti Marsh-
uppástungur oUum löndum nenaa þeipi, sem aUs fyrirætlunum (The Marsh.
all Plan) og því, sem kommún-
brezku stjómarinnar til þess að bak við í^ntjaldið væn, væri
rýra og veikja framkvæmda- um 26’000’000 tonnum minni en
vald lávarðadeildarinnar (The'árið 1937’ Þratt fyrir >að’ að
House of Lords) í þinginu síð.j stal framleiðsla Bandankjanna
astliðna viku, sættu nálega sam-j hefðl verið 57’000’000 t0nn’ 6n
mótmælum ensku biað.! væri nu 87,000,000 tonn.
roma
anna.
“Labor Daily Herald” var
eina blaðið er fylgdi uppástung-
unni að málum, með hálf-velgju
ófundið enn
R.C.A.F. loftfar það sem hvarf
á leið frá Calgary til Penticton,
þó — en mál þetta var borið uppj 18. okt., með 9 manns um borð,
við setningu þingsins, og var hefir enn eigi komið fram.
undireins mótmælt af, “Marg- Beiðni hefir verið send til
uess of Salisbury”, sem gamalli allra innbyggja Vestur-Kooten-
og ómerkilegri pólitískri tilraunj ey svæðisins, að gera samstund-
eða neyðarúræði, og Winston ' is aðvart, ef nokkur merki sæust
Chuchill sagði að slík tillaga til þess, hvar leita ætti helzt að
væri ósvt'fnisleg árás á borgara- þessum “B—25 bomiber”. Hóp-
legt samfélag, aðeins til þess
gerð, að valda klofningi í land-
inu.
um af leitarmönnum hefir verið
safnað saman í Nelson, B. C. —
1 hafa þeir leitað um fjöll og firn-
Alt útlit var fyrir að tillaga'endi á 120 mílna svæði austur
þessi yrði til þess að almennar. af Penticton og þar í grend —
róstur byrjuðu fyrir alvöru í hefir bæði verið leitað í lofti og
þinginu, og er þvá spáð í heimi á landi, en til einskis, enn sem
lág húsaleiga sé aðalkjaminn ur
1 húsnæðis vandamálunum.
Er að heyra á grein hans, að
Samibandsstjómin muni ekki
greiða fjárstyrk af ríkisfé—sub-
sidization — hvað húsaleigu-
málum viðvíkur, hér eftir. Kvað
hsnn, að þar sem sú greiðsla,
hvað lága húsaleigu snerti, væri
fiauðsynleg og ákjósanleg, þá
væri það að réttu lagi á ábyrgð
sveitafélaga og fylkisstjórna að
sjá um slíkt.
Sveita- og fylkjastjórnir bæru
einlínis ábyrgð á almennri vel-
llðan, (Social Welfare) og af-
staða sveitastjórna sérstaklega
pólitískra flokksaflá, að nýjar
almennar þingkostningar í ná-
inni framtíð, muni verða árang-
þessara tilrauna.
Lénsherradæmi úr sögunni
Moskva — Samkvæmt því
komið er.
Viðskifti við Bermuda
Hin ábatasama verzlun sem
Canada hafði komið á fót við
Bermuda og aðrar brezkar ný-
lendur í “Caribbean” hafinu á
sem frétt í Sovét hermálagagn- stríðsárunum, fer óðum mink-
inu “Red Star” segir, eru her- ancii, 'sökum gjaldeyrisskorts.
lénsherradæmin í öllum austur- (dollara) en canadiskir verzlun-
hluta Þýzkalands úr sögunni. j arframkvæmdastjórar segja að
Hefir nýtt fyrirkomulag ver-j of Snemt sé enn að meta til verðs
ið fyrirskipað á öllu landsvæð- skaða þann, er hlotist hefir af
inu austan árinnar Elbe. ! gjaldeyris hömlum.
Yfir 12,000 landeignir, er náj Hömlurnar voru lagðar á fyr-
yfir 7,500,000 ekru svæði, hafa lr nokkrum mánuðum, þegar
verið gerðar upptækar á Sovét-1 Bretland, sem horfðist í augu við
setuliðssvæðinu fram að 1. júlí tilfinnanlegan skort á dollurum,
síðastliðnum. j lagði svo fyrir við allar sínar
Landi þessu hefir verið skift krúnu nýlendur að minka allan
istar nefna Amerískt einræði
(American Imperialism).
Flýr ættland sitt
Frá London kemur sú frétt,
og er höfð eftir pólskum bænda-
flokks-leiðtoga, að Stanislaw
Mikolajczyk, foringi pólsku
stjórnarinnar í útlegð á stríðs-
árunum, hefði komist til Stokk-j
hólms, en hann fann sig neydd-i
an til þess að flýja föðurland
sitt í síðastl. viku, þar sem hann j
þóttist ekki óhultur um láf sitt
fyrir kommúnistum, er auðsjá-
anlega ráða lögum og lofum í
Póllandi.
Utanríkismála-skrifstofan í
Svíþjóð hefir þó neitað allri vit-
neskju hvar hann væri niður
kominn. Francis J. Wilk, rit-
stjóri pólsks blaðs í London,]
kvaðst hafa sannar og áreiðan-
legar fréttir af því að hann væri
kominn til Svíþjóðar.
Enginn virðist þó vita hvert
Mikolajczyk leitar næst, en út-
lægir Pólverjar láta þá skoðun í
ljósi að hann ætli sér að reyiía
að komast til Bretlands eða
Bandaríkjanna.
í Moskva-útvarpinu á hann að
hafa verið nefndur bleyða, svik-
ari og svarinn óvinur hins nýja
lýðræðis Póllands. — Brezka
stjórnin hefir fullvissað Mikola-
jczyk um vísan griðastað, ef
hann kæmi til Bretlands.
Sagt er að stjórnin á Frakk-
landi hafi fagnað því mjög, að
Þýzkaland ætti að missa 682 iðn-
aðarstofnanir úr hinu samein-
aða-“Anglo-United States” —
svæði í afhroðsgjöld til Sam-
bandsþ j óðanna.
Var því haldið fram að Frakk-
land hefði altaf verið því sterk-
lega fylgjandi, að Þýzkaland
yrði skyldað til að borga að fullu
fyrir allar stríðsskemdir og
skaða, er sigurvegaramir hefðu
beðið.
Frá Montreal — Jánbrauta-
Sambands, (Union) deilur, er
hótuðu að kyrsetja allar jám-
brautarlestir í Canada, hafa
verið leiddar til lykta, sam-
kvæmt nýjustu fréttum.
Skeyti hefir borist þess efnis,
að Cannon John H. Turner, trú-
boðinn er særðist hættulega af
byssuskoti fyrir nokkru siíðan
norður við Moffet Inlet, verði,
að öllu forfallalausu fluttur frá
trúboðastöðvunum, sem um-
kringdar em af klettum og vötn-
um, til mannabygða og full-
nægjandi hjúkmnar, í næstu
viku.
Skeyti kom frá Capt. Guy D’-
Artois, yfirmanni herflugs-leið-
angursmannanna, er norður fóru
og komu herlækni, loftskeyta-
mönnum og vistaforða niður í
fallhlífum til hins hættulega
veika manns og fjölskyldu hans.
Rt. Hon. Louis St. Laurent,
utanríkiamálaráðherra, gegnir
að líkindum forsætisráðherra-
störfum í Canada í fjarveru Mr
Kings, en hann mun fara af stað
héðan snemma í næsta mánuði,
til þess að vera viðstaddur gift-
ingu Elizabethar prinsessu. —
Einnig berst það frá Ottawa, að
Ilsley dómsmálaráðherra muni
taka sæti Mr. Laurent, sem for-
maður Canadisku fulltrúa-nefnd
arinnar á Allsherjarfundum
Kosninga úrslitin í bænum
Kosningarnar í Winnipeg
gengu eins og í sögu fyrir þeim,
sem um endurkosningu sóttu.
Þeir náðu allir kosningu bæði í
bæjar- og skólaráðinu. Það er
því aðeins um einn nýjan full-
trúa að ræða í bæjarráðinu, A.
H. Fisher, tekur sæti Hilda
Hesson, er því sagði lausu. Fish-
er var áður skólaráðsmaður, en
við sæti hans þar tekur Stanley
B. Laing. Mrs. Margaret Chunn
náði og í sæti er H. A. Chappell
iét laust. Að öðru leyti en þessu
urðu engar breytingar við kosn-
ingarnar.
Sumir umsækjendur fóru
frægðarfarir mestu við kosning-
arnar, eins og t. d. Jack St. John,
er yfir 7 þús atkv. fékk eða nærri
einn þriðja meira en hann þurfti
með til að vera kosinn. Séra
Fhilip M. Pétursson skorti fá
atkvæði til að ná kosningu við
fyrstu talningu atkvæða. Victor
Anderson hlaut við fyrstu taln-
ingu háa tölu atkvæða, en var
ekki kosinn fyr en við aðra taln-
ingu.
Fjárlög til skólabygginga voru
tvenn samþykt, en veiting til
Redbonie-leikvallar og sýninga-
garðs var feld.
Nöfn þeirra er nú skipa bæjar-
og skólaráð eru birt á öðrum
stað í blaðinu.
Sameinuðu þjóðanna í New
York. Mackenzie King, forsætis-
ráðherra, er búist við að sigli frá
New York 1. nóvember næst-
komandi.
Milan, ftalíu — Ginseppe Sar-
ragat, leiðtogi sósíalistaflokks-
ins á ftalíu, sagði nýlega að
stefnufyrirmynd flokks síns væri
verkalýðs flokkurinn á Bret-
landi, væri hann gott fordæmi
þess, hvemig hægt væri að
mynda frjálslynda stefnu, án
þess að kasta neinum í fangelsi.
Signor Sarragat, er gekk úr
sósíalistaflokki Pietro Numi,
vegna gruns um makk við kom-
múnista, fevað flokk sinn ekki
geta samlagast stefnu stjómar
Alcide de Caspere, “Ghristian
Democrat leader”, sem hann
sagði að hallaðist meira og meira
að hægri flokknum.
Hér voru á ferð fyrir helgina
Valdimar Björnsson frá Minne-
ap>olis, Jón bróðir hans og frú,
og ungfrú Þórdís Jónsdóttir,
systir frú Valdimars Bjömsson-
ar. Kona Jóns er Matthildur,
dóttir hjónanna, séra Ragnars
heitins Kvarans og konu hans.
Bræðurnir héldu suður um síð-
ustu helgi, en frú Matthildur
og ungfrú Þórdís dvelja nokkra
daga í bænum.
* * *
Hópur íslenzkra kvenna hér í
bæ heimsótti frú Rósu Hermans-
son Vemon s. 1. fimtudag til að
bjóða hana velkomna, en hún
er nú flutt til bæjarins. Hafði
systir hennar Mr. B. V. fsfeld að
666 Alverstone St. boðið vin-
konum Rósu og var straumurinn
þangað lengi dags. Mrs. ísfeld
tók móti gestunum með sinni
alkunnu rausn og gestrisni,
Magnús Marbhússon, skáld,
biður Heimskringlu að geta þess,
að áritun hans sé Ste. 24 Dorthia
Apts., á horni á Notre Dame og
Sherbrooke St. Sími 89 936.
* ★ *
Mrs. Anna Hope frá Ámesi
kom til gæjarins s. 1. mánudag í
heimsókn til dætra sinna, er
tvær búa hér, og finna foma
vini, sem hún á hér marga.