Heimskringla - 29.10.1947, Blaðsíða 3

WIN'NIPEG, 29. OKT. 1947
BEIMSERINGLA
3. SIÐA
T AN GIE R
Höfuðborg einskismannslands
þar sem allt líðst
Eftir Aul Werner
Tangier er síðasta einskis- mni og “sjóræningjunum særð-
mannslandið á vesturhveli jarð- ust hættulega.
ar. Á þeirri öld, þegar ferðalög Ránmorð eru svo tíð, að lög-
eru annars tafin með óaflátan- reglan í Tangier hefur varla
iegri skriffinnsku, er þessi dul- undan að grafa upp nöfn hinna
arfulla borg andspænis Gilbralt- myrtu. Almennt öryggi er orð-
arvirkinu eins og opin sesam fyr ið svo lítið, að vátryggingarfé'
ir Norðurálfubúa á flótta undan lögin gefa í skyn, að þau muni
pólitískum hefndum, fyrir striíðs framvegis neita að tryggja varn
glæpamenn Nazista og hættu- ing, sem fara á til Tangier. Við-
iega afbrotamenn. skiptamálaráðuneyti Frakka,
Tangier er að nafninu til und- Breta og Spánverjar mótmæltu
ir stjórn soldánsins í Marocco, samtímis í dagblöðunum stjóm-
en raunverulega aiþjóðasvæði leysinu, sem þarna ríkir; þau
undir stórn Spánverja, Frakka, heimtuðu, að forráðamenn borg
Bandaríkj amanna, Breta og arinnar gerðu þegar í stað gagn-
Rússa, og er orðin að sannköll- ráðstafanir. Samt hefir lögreglu-
uðu himnaríki hættulegra brask- stórinn í Tangier bent á að fjár
ara og æfintýramanna Norður- veiting til almenns öryggis sé
álfunnar. slík, að ekki sé hægt að hafa
'Þessi alheimshöfn er ef til Vill "™a 15 lögregluþjóna á nætur-
eini staðurinn á jörðunni, sem verði- Það Þarf en§an að undra'
ekki krefst landvistarleyfis. - Þótt lögreglan ráði engar gátur
Hver sem vill heimsækja Tan- eg að glæpmenn gangi lausir.
gier, stígur bara upp á flugvél Gott dæmi um ástandið er, að
og fer þangað. Ef hann langar f hinum evropiska hluta borgar-
til að dveljast þar, eftir að hann innar hefur árleigan fyrir sma-
er kominn þangað, munu engir 'ihuð f hinu svokallaða ‘ örugga
óyfirstíganlegir erfiðleikar _ hverfi” komizt upp i 5000 doll-
verða á leið hans. j ara' °ru^a ,hverflð + Þyðl?
m „ . ...» göturnar innan farra metra fra
Tangler er alþjoðleg jorð og fögreglustöðinnL
e í er hægt a gera neina a Ekkert landssvæði á jörðunni
urreka til Evropu an fransks getur stært sig af öðrum eins al
eða spansks vegabrefs. Span-
berjast við lögregluna í þröng-^ soldáninum í Marocco. Við- stefnir til aukins lýðræðis, og því leyti að þeim er harð-bann-
um sundum milli vöruskemm- skiptamálið er spánska. Fundar- sérstaklega alla sannsögli um! að að skjóta ótta (guðhræðslu) í
anna. Dag nokkurn var ráðist á stjóri situr uppi á leiksviðinu en I Rússland. Við megum hætta unglingana.
argentínska skemmtisnekkju af snöggklæddir viðskiptamenn: allri atvinnu og hlaupa á náðir! “Ef, til dæmis Kristur kæmi
“sjóræningjum” og einn maður aepa tilboð sín t. d. “Eg sel stjórnarinnar, sem oftast er fús Qg færi að fiytja boðskap sinn í
lét lífið, en nokkrir af áhöfn- \ 20,000 dollara í fimm, tíu og að halda okkur við í hokri og Rússlandi í dag, er það trú mín
tuttugu dollara seðlum fyrir iðjuleysi. Já, víst höfum við ag fátt yrði fundið að kenning
tuttugu og átta komma þrjátíu frelsi í fullum mæli. j um hans og lífemi. Flestir Bols-
peseta dollarinn.” Fimm mínút-, “l>að er dagsatt að Rússamir' evúkar líta svo á að hann hafi
verjamir eru ósamvinnuþýðir
°g veita nær því aldrei vega-
bréf (þeir eru gramir nær þvi
öllum þjóðum síðan þeim var út
skúfað meðal sameinuðu þjóð-
heimsanda og höfnin í Tangier.
Það er nokkuð til bóta að sam-
komulag Frakkanna og Spán-
verjanna er gott, jafnvel þótt
lönd þeirra hafi slitið stjóm,-
málasámibandi hvort við annað.
anna.). Frönsk skriffinnska hef- þ Francos ta fengið vís.
ur a hinn bogmn nað svo mikl- ^ Casablanfa hjá franska
um áður en fúndi er slitið, — hafa Ilítið af þeirri tegund frelsis verið hinn fyrsti verulegur sós-
hringir fundarstjóri bjöllu sinni^ sem okkur er svo kær. Samt, íalisti í sögunni; og fyrir starf
'Og viðskiptin komast á hátopp- ( hafa þeir mikið sjálfræði; enjsitt við að reisa og upplýsa al-
inn slíðustu mínútuna, og auðæfi það er af þeim toga, sem við múga sinnar tíðar, hafi hann
eru unnin eða töpuð með einu
orði eða bendingu.
Hinir marglitu borgarbúar í
Tangier, 60 þúsund Arabar og
40 þúsund Norðurálfumenn.
eru með neyðina og óttann á
hælum sér.
Fulltrúar hinna ábyrgu fimm-
velda halda endalausar og til-
gangslausar ráðstefnur, þjófar
stela, illvirkjar myrða, fjár-
glæframenn braska með löggild
leyfi í vasanum en glæpalýður
N orðurálfunnar streymir inn
um hliðin. —Viíðsjá
höfum aldrei vanist, höfum' verið
ekki nú, og sæt-dreymir um að hinni
af
og
ORÐ í BELG
Eitt af gróðavænlegustu fyrir-
tækjum nútímans er að gerast
um stundarsakir meðlimur í ein-
hverri kommúnista stúku og
bjóðast svo til að undirskrifa
hverskonar árás, sem æskt er,
á þann félagsskap. Fjöldi þannig
mannhraka hafa á 9Íðari árum
áunnið sér auð og frama á þeim
vettvangi. Þar á meðal mætti
nefna Krivitsky sáluga, Kraf-
chenko, Jan Valtin, hann Leo-
pold okkar og Gouzenko. Og nú
í 9Íðustu Heimskringlu er löng
grein af þeim toga eftir ein-
hvern James Burnham, sem
,
ofsóttur og myrtur
,----- óheilu, . eigingjörnu
sjá aldrei að eilífu. Þeir eru harðbrjósta klerkastétt.
lausir við allan ótta og örvænt- ’ “á einum stað í Moskva er
ing útaf yfirvofandi atvinnu- ■ oríðar mikið gripasafn er lýtur
missi, uppskerubrestum, lokun. einungis að kirkjumálum og á-
verkstæða, verkföllum eða ó- ^ trúnaði, og nefna útlendingar þá
sjálfsbjarga ellidögum. í>eir j stofnum oftast and-trúar stofn-
hafa engar áhyggjur útaf lækna- ^ un f>angað líta ekki nema hin-
kostnaði, búðar-reikningum, ^ ir anra huguðustu eða forhert-
lánsvöxtum eða yfirleitt nein- usfu> þyá flestum “siðuðum”
um fjármálum. Þeir þurfa ekk- monnurn stendur stuggur jafn-
ert að æðrast um mentunar tæki. vel af orðinu einu “and-trú”.
færi barna sinna; og loksins eru ^ Áð dómi Bolsévíka — og ýmsra
þeir lausir við hin vitfirrandi annara frjálshugsandi manna —
ótta við Helvíti, þvi Bolsévík- n,áði gnðsóttinn tökum á mann-
arnir afnumdu strax þann fram- kynmu skömmu eftir að það
tíðar verustað fyrir fólk, sem1 misti skott
sín og yfirgaf trjá-
guði mislíkar við. | hfið. Því þá fóru töfra læknarn-
“Það er álit mitt að eitthvað^ ir strax að iðka list 9Ína; en við
af þessum nýmælum Rússa í ^ það skapaðist hin fyrsta emibætt-
frelsisáttina sé þess vert að hug- ^ isstaða í sögunni. Föframennim-
leiðast rækilega. Það er óhugs- j ir urðu forfeður klerkastéttar-
andi að ekkert af því geti stefnt j innar, en list þeirra móðir trú-
til bóta. I arbragðanna. Er því keðjan löng
“Það er nú þegar full-sannað orðin og traust, og því minni
að tauga sjúkdómar og brjálsemi
eru í stöðugri rénun í Rússlandi.
IH HAGBORG FUEL CO. H
★
Dial 21 331 S l 21 331
höfðu notað til að sanna krafta-
verk sín. Þar voru og trúar-
skykkjandi myndir, svo sem sú,
er sýnir Jesú, Marju, postulana
og nokkra útvalda þar sem þau
sitja á himnum og horfa — aug-
sýnilega með unaði — á miljón-
ir hinna fordæmdu þjást í eld-
hafi vítis.
“Engar prédikanir fara fram
í and-trúar stofunni, en hins-
vegar er sýnt með munum og
myndum hvernig mannMfið geti
þróast og öðlast það frelsi og þá
sælu, sem tilveran býður sínum
framsæknu börnum. Eg held að
allir tilvonandi sálusorgarar
ættu að eyða einni viku eða svo
í musteri þessu áður en þeim
leyfðist að fara að hræra við
undirvitund meðbræðra sinna.”
—P. B.
furða að mig skyldi óga við að
ganga þar á hólm. Enda fanst
Tildrög þeirra — örvænting og mér eg myndi vissulega mæta
ótti — eyðast svo óðum í ljósi djöflinum sjálfum við stofudyrn
hins nýja hugsunarháttar. Hér ar, og guð sjálfsagt ljósta mig
er því ekki óviðeigandi að minn-
ast á þá staðreynd, að einmitt
þessir sjúkdómar eru eitt
sagður er að vera ofurmenni í1 stærsta og ískyggilegasta við-
um þroska að iafnvel ungum , . J sagour er au veia orurmeimi í: stærsxa og ísKyggnegasia viu-
Hazistum myndi vaxa hvítt konsulnum eins auðveldlega ogjhagfræði og stjómvísindum. —I fangsefnið í sambandi við heilsu
skegg á meðan verið væri að Frakkar §eta fengið visuni hía Það þurfti nú svo sem ekki að fars og menningar ástand Banda
laka ákvörðun í máli þeirra.
Fyrir sumum er Tangier
samastaður, öðrum er hún heppi
legur viðkomustaður. Með smá-
vegis lagabrögðum er hægt að
fá vegabréf frá Tangier og
kaupa farseðil til hvaða flug-
hafnar í heiminum sem er.. Þetta
úræði reyndist mörgum Nazist-
um vel, dagana rétt eftir styrj
spánska konsúlnum til Teuan
og Melilla. Moroccolöndin tvö,
hið
spánska og
renna saman í
hvorki París né Madrid virðast
kæra sig um að breyta þessu á-
standi.
Kaupsýslumenn bíða ekki
boðanna að græða á þessu ó-
ugga um mann á þeirri sveif.
^ En svo eru til annarskonar
hið franska^ menn Mka; menn, sem þegar eru
Tangier, og orgnir frægir fyrir afrek á öðr-
um sviðum, en tala í öðrum tón
ríkja þjóðarinnar. Árið 1933
þjáðust sextíu af hverju hundr-
aði allra spítalalima af þeirri
sýki, og á síðast liðnum 50 árum
hefir brjálun — í Bandaríkjun-
aldarlokin. Mikið var gefið út af place de France tur maður
vegabréfum til Suður-Ameriku
þótt það baki þeim óvild meðal um — aukist 300 sinnum örar
stéttarbræðranna. Einn af þeimjen fólksfjölgunin, sem gyldir í
er Chas. S. Seely, fyrverandi að-! stuttu máli það, að fáist ekki
stoðar flotaforingi í sjóher| skorður við því reistar — og
venjulega ástandi. í yfirfullum, Bandaríkjanna. Hann hefir ferð-j sagt er af sérfræðingum að þess
kaffiihúsum í Zoco Chico og^ ast mjkig um á síðari árum, kynt j séu engin tök — lendum við öll
dauðan eða blindan á einu augn-
arbliki.
“Samt herti eg upp hugann
og reyndi að fá eitthvað af sam-
ferðamönnum mínum til að fara
þangað með mér. En engar for-
tölur dugðu. Heldur en að stóga
fæti í það guðleysishof hefðu
þeir fagnað svarta dauðanum og
hverri annari plágu eða mann-
raun. Svo eg fór að lokum einn
míns liðs, og komst þaðan aftur
með alla limi óskerta.
“Eftir að sjá hvað þar er inn-
anborðs álít eg að heiti stofunn-
ar sé misnefni. Hún er full-
veðja vísindastöð, áróðurslaus
°g enginn var ónáðaður með
spurningum, hvorki í Tangier,
Madrid né Lissabon en route.
Nazistamir fóru ekki allir frá
, sér hugsanafar og lifnaðarhátta á vitskertrahælin. Og þar verð- meg « Uu en sterklega sannfær_
heyrt samnmgamakk um solu a( fiestra þjóðflokka á jörðunni og ' ur eina frjálsræðið í því íólgið j andi Saga trúar-braeðanna
vörum frá Spáni til manna í haldið fyrirlestra víðsvegar í! að klippa út bréfdukkur. Það ^ rakin með myndum og mun‘
hinum enskumælandi heimi. —! er takmarkið sem okkar hátt-'
Meðal annars dvaldi hann all-
nokkum tíma á Rússlandi og
gægðist þar í fleira en víðast
hvar annarstaðar, sökum hins
Tangier, sem selja þær aftur um
Casablanca til Parísar. Prang-
c ararnir í þessum viðskiptum eru
Tangier. Útlendingur, sem hei- oft og fl'gum Ungverjar, Pól-
ur dvalizt þar í nokkur ár, segir verjar> Austurríkismenn eða^_ _________(
“Það er fjarstæða að leita að xékkar. yiðskiptamálið gctur' mikia áreTningsrsem7rum"það
stnðsglæpamönnum, sem talið yerið spanska) franska etSa og hætti þess nú ríkja. Vil eg
því til samanburðar skrá hér
ummæli hans um aðeins tvö af
þeim þrætumálum, sem einna
fyrst er hreyft þegar talað er
um Rússland. Auðvitað hefi eg
er að hafi horfið til Suður-Ame- þýzka
riku, en trassa að smala inn- Ný fyrirtæki þjéta upp eins
sveitir Tangier. Það er leikur Qg gorkuiur Að meðaltali fæð-
tyrir hvem sem er að hverfa agt átta til tiu verzlunarfyrir-
bér. Meiri hluti íbúanna er tæki ^ Tangier á viku hverri,
bvorki læs né skrifandi og ekk- flest eins herbergis fyrirbæri og
ert eftirlit er haft með neinu. orlítið handan við fyrirmæli
Hver framkvæmir rannsóknir laganna; fá þeirra er að finna í
hér? Yfirvöldin hafa engar viðskiptaskrá Bak við sum þess-
ræmda frelsi9hugsjón stefnir að
— takmark sem Rússarnir eru
að leitast við að stýra hjá.”
Um hið marg-jórtraða trúar-
bragða ófrelsi á Rússlandi, hefir
hann einnig mikið að segja, en
það yrði of langt mál til að taka
hér í heild. Aðeins fáeinar setn-
ingar nægja til að sýna hvemig
álit hans varð við reynzluna.
“Áður en eg fór yfir landa
láta engan geta rekist á mig ná-
lægt nokkurri kirkjuibyggingu;
eg hafði enga löngun til að vera
naanntalsskýrslur. Engmn rann- ara nýju fyrirtækja standa ar okkar og fréttastofur, hafa! skotinn eða varpað í dimma og
rúm fyrir aðeins lítilsháttar út- mæri Rússlands ásetti eg mér að
drátt úr ræðub hans.
“Er nokkurt frelsi til á Rúss-
landi”? Nálega allir fregnritar-
sakar, eða bara veitir eftirtekt heimsþekkt verzlunarfyrirtæki j svo lengi kald'hamrað fram að
iskibátunum, sem koma fra Sem dulbúast til að geta notið þar væri ekkert mannfrelsi til,
Spáni og taka land á ströndum hinna auðveldu og tiltölulegaj að flestir líta nú svo á, að fólk
angier.” öruggu tækifæra, sem alþjóða- þess sé eitt alsherjar þjóðfélag
Dg fimmveldunum, sem eru svæðið býður til ólöglegra við- af þrælum.
“Eftir að hafa séð og með
ábyrg fyrir Tangier, virðast vera skipta
sama. Hvert þeirra um sig reyn- Margþættir viðskiptasamn-
'r að koma ábyrgðinni yfir a ingar og gjaideyriseftirlit erujþann hluta Rússlands, sem
erðar náunga síns. _ óþekkt fyrirbæri í Tangier, svo lengst er kominn í því að starf-
Ástartdinu í Tangier svipar að þar eru nægar voru til sölu rækja hinn nýja sið, hefi eg
1 stjórnleysis. Allir gera þa Qg hægt að greiða fyrir þær fallist á þá skoðim ag þar sé mik-
Sern þá langar til, og enginn meg nær hvaða gjaldeyri, sem íð mannfrelsi; en að mjög mörgU
ueyðir þá til að gera annað. \ vera skal. Jafnvel hinir vatns-^ leyti óMkt því, sem við eigum
angier er Eldorado svarta- hlönduðu frönsku frankar og að venjast í Bandaríkjunum.
jnarkaðskaupmanna og fjár- ítolsku lírur eru oft teknar sem Mælistikan, sem þar er notuð í
2ettuspilara; hún er leiksvið borgun fyrir mikil verðmæti., þeim efnum er af alt annnari
§ aepamanna. Jafnvel í fyrir- Nver sem eignast háa upphæðj gerð en sú, sem viðtekin er hér.
horgarblaðanna er hún getur f skyndi unnið eða tapaðj “Við höfum sjálfræði til þess
l?. uð ‘glæpamannaborgin . eftir þvi hvernig gengihjólið að afla okkur auðs og viðurvær-
i ertad hefur ráðist á yfirvöld- veitur. I is { sveita náungans, og sérstak-
m fyrir tilþrifaleysi. Og Espana, j,ag er ekki undarlegt að litlaj lega hins fátæka. Við megum
^^^ta hfaðið í Tangier, segir hafnarborgin Tangier hefur sína semja og staðfesta lög, sem
a orgin sé) ‘iitii Chicago , og eigin gjaldeyrisverzlun. Brask-, banna honum að rannsaka af
eimtar að borgurum Tangier ararnir koma til kvikmynda-' hverju eymd hans stafi, svo við
Ver 1 heimilað að bera vopn í hússins París eina klukkustund eigum hægra með að féfletta
SJ^ svarnarskyni. a hverjum morgni. Þar setjast hann. Við megum aftra okkar
ærur í hafnarhverfunum þeir j bólstraða, rauðklædda eigin börnum, og annara, frá því
eru daglegir viðburðir, jafnvel hljómsveitarstóla fyrir framan' að öðlast mentun og upplýsingu,
m ádaginn. Ræningjaflokkar siifurtald með stórri mynd af og jafnvel ritbanna alt, sem
drungalega dýflissu. Eg hélt auð
um samhliða vísindalegri þró-
unarsögu lífs og éfnis frá fyrstu
skynvitund til þessa dags. Bygg-
ingin sjálf er gamalt munka-
klaustur frá dögum keisarans
Er uppreistin hófst sögðu klerk-
arnir fólkinu að guð myndi slá
það dautt ef það reyndi að brjót-
ast þar framhjá. Og þegar það
óhlýðnaðist þá skipun féll það í
stórhópum fyrir skothríð frá efri
hæðum klaustursins. Loks fóru
einhverjir að gruna að guð nyti
aðstoðar frá mannlegum verumj
í því efni, og hertóku vígið með
afli grúans. Reyndist það vera
þéttskipað af hríðskotabyssum
og alskonar morðtólum ásamt
Goðafoss er glæsilegt skip og
mun ganga 15 mílur á klst.
Á fimmtudaginn klukkan
12.30 var fyrsta nýja skipi Eim-
skipafélagsins hleypt af stokk-
unum í skipasmíðastöð Burm-
eister & Wain. Skipið er að öllu
leyti hið fullkomnasta og glæsi-
legasta og mun ganga með allt
að 15 niílna hraða á kl.stund.
Frú Kristín Vilhjálmsson,
kona Guðmundar Vilhjálmsson-
ar forstjóra Eimskip. skírði skip-
ið Goðafoss. Viðstaddir voru,
auk forstjórans, Jakob Möller,
sendiherra, Vilhjálmur Finsen,
sendiherra í Stokkhólmi, Hálf-
dán Hendriksen, forstjóri Carls-
berg verkasmiðjanna, og margir
fleiri.
Guðmundur Vilhjálmsson —
sagði í viðtali við dönsku blöðin
að einskip ætti von á tveim
systurskipum hins nýja Goða-
foss, og muni skip þessi sigla
milli llands og útlanda, en ekki
væri nánar ákveðið hvaða
landa. Eimskip á einnig von á
stóru farþega skipi, sem fun
geta flutt 210 manns, og verður
það einnig smíðað hjá Burmeist-
ir og Wain. Sagði Guðmundur,
að það væri ekki óláklegt, að það
skip mundi sigla milli Danmerk-
ur og útlanda.
1 Danmörku er almenn gleði
yfir skipapöntunum Islendinga
hjá dönskum skipasmíðastöðv-
um. —Alþbl. 4. október
vitað að allar kirkjur þar væru I gbreytUegum töfravélum Qg
lokaðar og umkringdar af njosn-1 helgigripum, sem klerkamir
urum og soldátum til varnar | ___ _______________
því að hin fótumtroðna alþýða
safnaðist þar að til að biðjast I
Hjá tannlækni: “Mér þykir
það leitt, kæra frú, en eg verð að
taka fiimmtíu krónur fyrir að
draga tönnina úr syni yðar.”
Frúin: “En mér %kilst, að þér
hafið ekki tekið nema tíu krón-
ur fyrir slíkt.”
Tannlæknirinn: “Það er rétt,
en drengurinn öskraði svo hátt,
að hann hræddi fjóra aðra sjúkl-
inga burt úr biðstofunni.”
nokkurri gaumgæfni rannsakað | fyrir og þjóna guði sínum.
“Eftir nokkra daga fór þó svo
að forvitni mín varð óttanum
yfirsterkari og leitaði eg þá fyrst
á náðir Ameríkanska ræðis-
mannsins í upplýsingarskyni.
Eg vissi hann vera harðlega
andvígan stefnu Ráðstjómar-
innar, og því óhætt að fara eftir j
ráðum hans. Hann brosti hálf- j j
dauflega við spurningunni en j
sagði brátt að mér væri heimilt j
og óhætt að fara í hvaða kirkju, j
sem eg vildi, og nóg væri aí j
þeim að finna alt í kring. Hann j
vissi ekki til að á þeim væri j
neitt bann, né jafnvel óhugur;
fólkið mætti nota þær eftir vild,
og margir hinna eldri vissulega
hagnýttu sér það enn. Stjórnin
setti engar hömlur á trúna eða
kirkjuna, sem stofnun; og ekki
heldur prestana sjálfa, nema að
COUNTER SALESBOOKS
Kaupmenn og aðrir sem
þannig lagaðar bækur
nota, geta fengið þær með
því að snúa sér til vor.
Allur frágangur á þessum
bókum er hinn vandað-
asti. Spyrjist fyrir um
verð, og á sama tíma takið
fram tegund og fjölda
bókanna sem þér þarfnist.
The Viking Press Limited
853 Sargent Ave. Winnpieg, Man.