Heimskringla - 05.11.1947, Síða 1

We recommend for
your opproTal our
"BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
We recommend tor
your approTal our
"BUTTER-NUT
LOAF "
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LXII. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN. 5. NÓV. 1947
NÚMER 6.
frettayfirlit og umsagnir
Þingsetning 5. desember
Canadiska stjórnin ákvað
Seint í síðastl. viku, að kvatt
yrði saman til þings næst í Ott-
awa 5. des. næstkomandi, er
það tveimur mánuðum á undan
aætlun, en því er þingsetning-
unni svo flýtt, að svo mörg verk-
efni liggja fyrir, er afgreiða
þarf, og þola enga bið. Mac-
Kenzie King, forsætisráðherra,
gerði þetta heyrum kunnugt á
blaðamannafundi, rétt áður en
hann lagði á stað til Evrópu,
°g tilkynti jafnframt, að 6 að-
stoðarmenn hefðu verið skipaðir
raðherrum stjórnarinnar til
hjálpar. Ralph Maybank (L.
Winnipeg South Centre) var til-
nefndur aðstoðarmaður (parlia-
mentary assistant), Hon. Paul
Martin, heilbrigðismálaráðherra
•^r- King lýsi einnig yfir: 1. að
landstjómin hefir sent Ný-
fundnalands stjórnarráðuneyt-
lnu skjal um allar samnings-
gerðir viðvíkjandi upptöku Ný-
fundnalands í ríkjasambandið.
Að hann vonaðist til að geta
víðvarpað ræðu frá London, 18.
n°v., þegar samningar Canada
Um hinar nýjuverzlunar og við-
Skifta áætlanir hinna 17 landa
er gert heyrum kunnugt.
”• Að aðalverkefnin, er lögð
verða fram fyrir þingið, verða
Vlðskifta-samningarnir, og fram-
lenging viðlagavalds- (emerg-
ency powers) stjórnarinnar.
L Að Rt„ Hon. Louis St. Laurent
utanríkismála-ráðherra, muni
Segna forsætisráðherra-störfum
^r. Kings í fjarveru hans en
hann býst við að verða kominn
uftur til Canada fáeinum dögum
aður en þingið byrjar, 5. des.,
Að Mr. ^Cing býst við því, að
fUndur verði haldinn í London
með öllum stj órnarformönnum
brezka stórveldisins, þar sem
þeir verða þar allir staddir við
ihina konunglegu giftingu.
Attlee stjórnin tapar
1 sveitakostningum sem fóru
fram s. 1. laugardag á Englandi,
beið verkamannaflokkurinn
mikinn ósigur.
Kosið var í 388 bæjum eða
þorpum á Englandi og í Wales.
Fóru leikar þannig, að íhalds-
menn náðu 621 nýjum sætum,
en verkamenn tópuðu 652.
Eru úrslitin í skýrsluformi
þessi:
Flokkar Sœkjendur Kosnir Fallnir
íhaldsfl... 1737
Verkam.fl 2622
Liberal fl.
1737 1269 468
2622 831 1791
459 140 319
194 enginn 194
1708 1082 626

°g Mrs. S. A. Sigvaldason
Kins og mörgum er minnis-
sfastt og sem getið var á sínum
fínia í Heimskringlu, fórst skip-
“Nascopie”, sem um mörg ár
’hefur verið í förum til Eskimóa-
kyggðanna í Canada, við Baffin
Land á s. 1. sumri.
Nokkru eftir að fréttin var
lrf fréttum við að nýgift ís-
lenzk hjón hefðu verið með
skipinu. Voru það Sigurður Al-
Vln Sigvaldason og Svava Páls-
s°n bæði frá Árborg. Lögðu þau
af stað eftir giftinguna með
Uefndu skipi norður til Cape
mith, en Sigurður hafði verið
raðinn þangað til þriggja ára
Sfarfs. í>egar norður til Baffin
and kom silgdi skipið upp á
sker.
Farþegar fórust engir, en vöru
irgðirnir sem skipið var hlað-
ið af töpuðust, þar á meðal far-
angur ungu hjónanna. Komu
Pau fljúgandi til Winnipeg, en
gerðu sig út á nýjan leik.
’Mynd sem hér birtist af þeim,
efir “Icelandic Canadian” góð-
fúslega lánað, er í síðasta blaði
lutti frétt af þessu íslerizka
’ rúðkaupsferðarævintýri.
Óháðir..... 1708
Þetta er fyrsti kosninga ósigur
Attlee-flokksins síðan hann tók
Við völdum 1945.
Hér er að vísu um sveitar
kosningu að ræða og Attlee- j
stjómin þarf ekki að láta kosn-
ingar fara fram fyr en 1950 fyr-j
ir þessu. En hún kannast fúslega* 1
við að þetta beri með sér að
flokkur hennar sé að tapa fylgi. j
Þetta minnir á kosningarnar j
nýlega í Frakklandi og víðar í
Evrópu (Danmörku, Noregi og
iSviss). Hægri flokkarnir hafa
átt ákveðnum sigri að fagna.
Hvernig má það ské?
Lake Success, N. Y. — Ef
Bandaríkjunum er verulega al-
vara með að koma síðustu fyrir-
ætlunum sínum hvað Palestínu-
málunum viðvíkur í fram-
kvæmd, þá virðast einhverjir
'þeir vera í Was’hington, sem
lítið þekkja hvemig öllu hagar
til í þeim löndum (The Middle
East). Það er víst engum fylli-
lega ljóst enn þá, hvaða ástæður
liggja til grundvallar fyrir til-
boði Ameríkumanna, en eins
og það kemur fyrir sjónir við
fyrstu athugun, virðist það vera
fjarri öllum sanni og veruleika.
En hin nýja tilhögunar-ráðagerð
amerikumanna, er lögð var
fram fyrir sérstaka aukanefnd í
Palestínu-málunum rétt fyrir
síðustu helgi, nefnd Sameinuðu
þjóðanna, er þannig:
— Ef alls herjarráð Sameinuðu
þjóðanna afræður með atkvæða-
greiðslu skiftingu, eða skiftingar
tilhögun Landsins Helga, þá
ættu hin sérstöku ríki Gyðinga
og Araba að vera stofnseft fyrir
1. júlí, næstkomandi.
Hersveitir Breta séu þá llíka
allir á brott úr landinu fyrir
iþann tíma.
Þriggja manna nefnd, er
æðstu menn hlutlausra, (neut-
ral) landa, skipi, skulu sjá að
öllu leyti um skiftingu landsins
og burtflutning brezka hersins.
En Bandaríkj amenn virðast
gleyma því algerlega, hvernig
Arabar muni snúast við þessu.
Fyrirætlun þessi er grundvöll-
uð á sjálfsögðu samlþykki og
samvinnu Araba, en slíkt er ó-
hugsandi, meðan ríki Zionista
er nokkurstaðar í hillingum.
Herchel Johnson talaði um
að Sameinuðu þjóðimar ábyrgð-
ust landamærin, um leið og
hann bar þessar tlihögunar-ráða-
gerðir fram. En hvernig geta
Sameinuðu þjóðirnar, er eigi
hafa stærri eða sterkari lögreglu
sveit á að skipa en sínum alger-
lega óvopnuðu lagaibótavörðum
hér, tekist á hendur ábyrgð á að
verja landamæri nokkurs lands?
Þar sem Rússland hefir leitt
hjá sér og fyrirlitið, (boycotted)
fjárhaldsráðið, (The Trustee-
ship Couneil) væri slíkt starf
árangurslaust án samvinnu og
hjálpar hinna fimm stórvelda
(The Big Five). Rússland, er
sagt að hafi verið samþykt
Bandaríkj unum um aðal-atriðin
í nefndum ráðgerðum, en vitað
er, að þeir hafa hugsað sér fyrir-
ætlanir um burtflutning brezka
hersins, sem jafnvel er torveld-
ara að skilja en hina nýju hug-
mynd Ameríkumanna.
Rússar vifðast líklegir til að
krefjast þess, að Bretar fari burt
með allan sinn her frá Palestínu
fyrir 1. janúar, næstkomandi.
Bretar neita að gefa nokkuð
út á, hver vilji þeirra og skoðun
er í þessum málum, en sitja að-
eins og bíða átekta þar til, — ef
það nokkum tíma verður, að
Allsherjarráðið samþykki skift-
inguna með % atkvæða. Friður
í Palestínu virðist því enn í óra
fjarlægð.
Næg atvinna í Canada
Hon. Humphrey Mitchell, —
verkamála-ráðherra, sagði ný-
lega í hinni mánaðarlegu skýrslu
sinni á atvinnu og mannafla
sviðinu, að nógsamlega mikil at-
vinna væri fyrir hendi á flest-
um sviðum í Canada þrátt fyrir1
það, að haustönnum væri nú
mikið lokið, en þá dofnar vana-
lega yfir atvinnulífi, og eftir-
spurn eftir verkamönnum til
uppskeruvinnu, sýndu skýrsl-
urnar samt, að 16. október var
rúm fyrir 102,000 hjá “National
Employment Service”, en 92,000
manns, er lagt hafði inn beiðni
um atvinnu.
Tala atvinnulausra umsækj-
enda var 45,000 lægri en fyrir
ári síðan, þótt hún hafi hækkað
um 8,000 frá því er síðasta taln-
ingin fór fram, en það var 11.
septemlber, síðastliðinn.
Talið er að færsla tímafólks,
verkamanna, er unnið hafa við
uppskeruvinnu, og kvenna, er
unnið hafa í fæðuframleiðslu-
verksmiðjum aðeins um haust-
annatímann, valdi þessari hækk-
un. Sléttufylkin höfðu, sam-
kvæmt skýrslu þessari, 17,000
stöður, en aðeins 14,000 atvinnu
lauss fólks. Vel hafði gengið að
fá hlaupafólk þegar uppskeru-
vinnu-fþarfirnar kölluðu að.
Þung í vögum
Joliet, 111. — 17 manns þurfti
til þess að færa Mrs. Elizabeth
Ebner, 70 ára gamla, sem vegur
full 700 pund, frá heimili henn-
ar og á sjúkrahús.
Mrs. Ebner sem hefir legið
rúmföst í 20 ár, varð fyrir
mj aðmarmeiðzlum.
Albert Einstein, vísindamað-
urinn alkunni, heldur þvi fram
að Bandaríkin ættu að hafna
kjarnorku-sprengjunni með öllu
og ganga í bandalag með öðrum
þeim þjóðum, sem sömu skoðun-
ar eru, með því að mynda tak-
markað alheims-stjórnarráðu-
neyti, annaðhvert að meðtöldu
Rússlandi, eða án þess.
Einstein ásakaði Sovét-Sam-
bandið, í grein sinni, að miklu
leyti fyrir hinar miklu alþjóða-
deilur og óhug, sem ríki hvar-
vetna.
Þrátt fyrir þótt hann teldi það
mjög hættulegt, ráðlagði hann
að bjóða Rúfsslandj hlutdeild
í þessari stjórn, er valdboðs-skil-
yrði hefði til þess að mynda al-
heims-öryggi, og ef Rússar væru
nauðugir og ófúsir til að vera
með, þá að ganga til verks án
þeirra.
Og hvað Bandaríkin snerti,
sagði Einstein, að með því að
viðhalda kjarnorku-sprengjunni
færu þau, (Bandaríkin )að vissu
leýti eftir eins lágum mæli-
kvarða (standard) nú, eins og
óvinirnir hefðu farið eftir í síð-
asta stríði. Þar fyrir væru þau
eiginlega að byrja að stefna í
áttina til annars stríðs, án þess
íþó að nauðsyn bæri til, að þessu
sinni.
Á fundi í Edmonton í síðast-
liðinni viku, er Aiberta Liberal
Association stóð fyrir sagði Hon.
Paul Martin, heilbrigðismála-
ráðherra að aðeins með félags-
legri öryggis-löggjöf, eins og
fjölskyldustyrknum, gamal-
mennastyrkslögunum í Canada,
og atvinnuleysis-tryggingu, —
væri mögulegt að skifta auðlegð
og afrakstri landsins svo á milli
allra nauðstaddra svo að afnotin
yrðu sem jöfnust og réttlátust.
Harper Prowfee, leiðtogi Liber-
ala í Alberta, kvað flokknum
bera skyldu til að vinna að und-
irbúningi fylkiskosninga, ættu
þær að verða snemma á árinu
1948.
Truman forseti hefir skipað
viðlaganefnd er rannsaka á
deilur milli “Railway Express
Agency” og nokkurs hluta þeirra
manna, er fyrir það vinna í
New York og New Jersey. Mr.
Truman sagði, er hann gaf út
skipunina um að mynda þessa
nefnd, að ágreiningur þessi væri
líklegur til þess að valda hindr-
unum í verzlun og viðskiftum
milliríkjanna við þessi tvö sér-
stöku ríki, og gæti það gengið
svo langt, að mikill hluti lands-J
ins yrði sviftur flutnings- og
faratækjum, ef ekki væri að
því gert í tíma.
Frá Rómaborg, — Prins Junio
Valero Borghese, er var sæmdur
æðsta heiðri (Military Award),
er Italía getur veitt, fyrir
“Human Torpedo” árás hans á
brezk herskip í síðasta striíði,
hefir nú verið .dreginn fyrir
sakamálarétt, og ákærður um
leynimök og samvinnu við
Þjóðverja.
Einnig er honum fundið til'
saka, að hann hafi valdið aftur-
haldi og kúgun flokkastjómar-
innar á Italíu, og annað fleira er
nálgast landráð.
\
Frá Vienna — Herleynilög-(
reglumenn sögðu fyrir skömmu
að þeir væru búnir að handtaka
Martin Bormann, yngra, (Jr.),|
17 ára gamlan, en ekki hefðu'
þeir getað haft neitt upp úr hon- J
um, á þeim þremur dögum sem^
yfirheyrslan yfir honum hefði
farið fram, er gæti bent á hvar
föður hans væri að finna, en
hann er, eins og kunnugt er, sá j
flóttamaður undan réttvísi |
Bandamanna, (Allies) er þeir
kosta mest kapps um að finna,
og draga fyrir lög og dóm.
Þessi yngri Bormann kveðst
ekki hafa séð föður sinn, (The
Deputy Fuehrer) síðan fyrir lok
stríðsins.
Þeir sérfræðingar á Bretlandi
er gert hafa drauga og aftur-'
göngu-rannsóknir að æfistarfi
sínu, eru vongóðir um að gifting
brezku Krónprinsessunnar og
Lt. Bhilpis Mountbatten muni
vekja upp, og leiða fram á;
menskra manna sjónarsvið hall-
Séra Valdimar J. Eylands, kona hans Þórunn Lilja og
þrjú börn þeirra. (Myndin er tekin við Öxarárfoss af
Magnúsi Jónssyni próf.).
urfylgju þá, er nenfd hefir verið
“The Black Lady of Windsor
Castle”, og hafa margir trúað
því, að vofa sú væri Elizabeth
drotning — The Good Queen
Bess — sem dó 1603. Vofa þessi
birtist fyrst árið 1897, og sást
líða áfram í þokukendri móðu
eftir vamarvirkja-múrum Win-
dsor-hallarinnar, samkvæmt
munnmælasögnum, árið 1926,
þegar Alice prinsessa, “Count-
ess of Athlone” átti að hafa séð
vofuna. Þeir sem fróðastir eru
í munnmælasögum Windsor-
hallarinnar segja, að aftur-
ganga þessi birtist helst, er
skifting verða á þjónustufólki
hallarinnar, svo ef Elizabeth
prinsessa og maður hennar
flytja inn í þau húsakynni í höll-
inni, sem búið er að undirbúa
handa þeim, þá verða meiri
breytingar hvað þjónustufólk
snertir, en verið hefir svo mörg-
um kynslóðum skiftir.
Og segja “hinir vitru”, að ef
nokkuð geti framkallað vofu
þessa, þá ætti það að vera þessi
stórkostlega breyting á öllu í
kastalanum.
D. J. West rannsóknafræðing-
ur fyrir “Psyohical Researoh”-
félagið, sem grefst eftir öllum
undarlegum fyrirtbrygðum hjá
ibrezku þjóðinni, segist vera
reiðibúinn að ferðast til Wind-
sor-hallarinnar með klukkutíma
fyrirvara með hin fullkomnustu
draugarannsóknar-tæki, sem
völ er á.
Washington — Hin lögskipaða
forsætisnefnd, er hafa á umsjón
og ábyrgð á borgaralegum rétt-
indum, hefir lagt til, og mælt
með því, að sambandsþing-lögin
og ríkislögin séu vandalega yfir-
faVin og endurbætt, og 4 greinar
þegnréttinda að fulliu trygðar:
Réttindi til persónulegrar
vemdar og öryggis. Borgararétt-
indi, og hlunnindi þau, er þeim
fylkja. Réttur til samvizku og
skoðana frelsis, og jafnaðarrétt
indi á öllum sviðum mannlífs
ins.
VELKOMINN HEIM
1 seinasta tbl. Faxa var viðtal
við sóknarprestinn, séra Eirík
Brynjólfsson, sem þá var á för-
um vestur um haf til ársdvalar
d skiptum við prest Fyrsta lúth-
erska safnaðarins í Winnipeg.
Eru þetta fyrstu prestaskiptin
á milli íslendinga vestan hafs
og austan og ætlað til þess að
auka kynnin og treysta vináttu
og frændsemisböndin. Væri ósk-
andi að þessi viðleitni yrði upp-
haf að meiri samskiptum á milli
Islendinga í Vesturiheimi og
heimaþ j óðarinnar.
Sr. Valdimar er nú hingað
kominn fyrir nokkru og dvelur
á Útskálum ásamt konu sinni og
3 stálpuðum börnum þeirra
hjóna. Elsta dóttir þeirra dvel-
ur við nám í háskóla í Manitoba-
fylki í Kanada. Væntanlega
lýkur hún prófi þaðan nú á
næsta vori, (Bachlor of Science)
sem lætur nærri að vera það
sama og heimspekipróf við Há-
skóla íslands.
Sr. Valdimar er Húnvetning-
ur að ætt og uppruna, og er
þeim, sem línur þessar ritar,
kunnugt um menntáþrá hans í
æsku og harða baráttu fyrir því,
að mega ganga menntaveginn.
Barnafræðslu naut hann í gegn-
um stopula farkennslu eins og
títt var í þá daga, enda var börn-
um alþýðustéttanna á þessum
árum ætlað annað hlutskipti en
að sitja yfir bókum og lærdómi.
Eftir ferminguna átti sr.
Valdimar þá ósk heitasta að fá
að ganga í lýðskóla sem þá var
starfandi á Hvammstanga. Var
hann svo lánsamur, að eiga
skilningsgóðan föður, sem lang-
Frh. á 2. bls.
eftir, og með þyrfti fyrir allan
j arðargróður.
Það bezta, sem þessi vísinda-
maður sagði að hægt væri að
1 jgera nú sem stæði, væri að
framleiða rigningu og snjókomu
vfir takmörkuðum svæðum und-
ir sérstökum skilyrðum.
Sá tími getur komið, og það
ef til vill í nálægri framtíð, að
liægt verður að senda veður-
stofunum pantanir um gott veð-
ur, eins og pantanir ýmsra nauð-
synja eru sendar í vörubúðir.
F. W. Reichelderfer, sagði í
útvarpsræðu frá Chicago, að
líklegt væri að í framtíðinni
gæti veðurathugunar-stofnanir-
nar bundið enda á of mikla
þurka, og breytt svo loftslaginu,
að öll ríkin yrðu eins og Cali-
fornía, og komið í veg íyrir
fellibylji.
Kvað hann þann dag geta
komið, að veður stofurnar yrðu
þjóðleg umboðsfélög, er mynd-
uðu og framkölluðu regn og
snjó, eftir því sem hver óskaði
Frá Hague. — Þingráðstefna
hinna fjögurra aðal sambands-
stofnana Evrópu til þess að ræða
væntanlega samvinnu, er ákveð-
in í Hague á næsta vori, sam-
kvæmt yfirlýsingu P. A. Kerst-
ens, formanns hollenzku undir-
búningsnefndarinnar. Stofnan-
irnar eru: “United Europe
Committee”, með aðalstöðvar í
London. “Independant League
for European Co-operation” —
aðalstöðvar í Brussels. “Union
of Federalists and Union of
European Parliaments” með að-
alstöðvar í Geneva. Mr. Kersten
sagði að Winston Churchill, Paul
Van Zeeland frá Belgíu og
Edovard Herriot frá Frakklandi.
myndu stjórna ráðstefnunni á
víxl.