Heimskringla - 19.11.1947, Qupperneq 2
2. SlÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 19. NÓV. 1947
Ræður íslenzku fuiltrúanna á þingi
Sameinuðu þjóðanna
Þessum ræðum íslenzku fulltrúanna á þingi Sameinuðu þjóðanna,
var útvarpað yfir íslenzka ríkisútvarpið
Ræða Thor Thors flutt fýrir
Ríkisútvarpið
Góðir Islendingar:
Allsherjarþing hinna Samein-
uðu Þjóða, sem var sett hinn
16. september, á í dag, hinn 30.
októlber, í miklum önnum og
fjölda mörg erfið og hættuleg
vandamál eru enniþá óleyst og
raunar óhreyfð. Þess er því ekki
að vænta, að þinginu ljúki fyrr
en seinni hluta nóvember mán-
aðar.
Eins og kunnugt er, eru hér
mættir 4 fulltrúar fyrir íslands
hönd, það eru þrír fyrrverandi
forsætisráðherrar íslands, þeir
Ásgeir Asgeirsson, Hermann
Jónasson og ólafur Thors, auk
mín. Islenzka sendinefndin er
ein hin fámennasta hér á þing-
inu. Stærri þjóðimar hafa tugi
og jafnvel hundmð manna til
þess að fara með mál sín. Ef tak-
ast ætti að sinna öllum störfum
þingsins er nauðsynlegt að hafa
nokkuð fjölmennar sendinefnd-
ir, því að störf þingsins fara að-
allega fram í 7 nefndum, sem
halda fundi alla daga þegar ekki
er allsherjarþing, og eru fund-
artímar hinna einsöku nefnda
samtímis. Eg þykist þess full-
viss, að Islendingar yfirleitt,
telji það vel og viturlega ráðið,
að þrír fyrrverandi forsætisráð-
herrar og núverandi forystu-
menn flokkanna, skuli sækja
þingið fyir íslands hönd. Það
munu Islendingar -telj a mikið
mannval af okkar hendi. En við
skulum ekki gleyma því, að hér
á þessu mikla þjóðanna þingi
erum við íslendingar smæstir
þeirra smáu, og það verður ekki'
til þess ætlast, né heldur yrði
því hlýtt, að við tökumst á hend-
ur þann vanda að frelsa heiminn
og segja öðrum þjóðum fyrir
verkum. Þess ber einnig að gæta
að það hefir orðið ljóst — alvar-
lega, ískyggilega og óbifanlega
ljóst — á þessu þingi hinna Sam-
einuðu þjóða, miklu ákveðn-
ar og greinilegar en á fyrri
þingum, að þetta er ráð-
stefna stórveldanna, þar sem skorður við þeim. Vorum við Is-
þau tefla fram skoðunum sínum lendingamir frá öndverðu —
og deila hiklaust og vægðarlausL hlynntir slíkri ákvörðun og
um mestu vandamál nútímans.
Það er raunalega eftirtektarvert
hversu ræðurnar á þinginu nú
í ár eru sneyddar venjulegri
diplómatiskri kurteisi. Beinar
aðdróttanir og þyngstu ásakanir
fjúka milli borða og oft virðist
sem bilið milli aðal stórveldanna
tveggja, Bandaríkjanna og Rúss-
lands, sé óbrúanlegt. Á slíku
þingi er erfitt fyrir minnstu þjóð
heimsins að kunna fótum sínum
forráð, en við íslendingamir
reynum, þegar þess er nokkur
kostur, að fara bil beggja, en1
látum þó sannfæringu og mál-
stað ráða hverju sinni, hvernig
fer um atkvæði okkar. Oft höf-
um við átt samleið með Vestur-
veldunum, stundum með Rúss- er
landi; öðru hvoru, en ekki alltaf,
höfum við verið í samfylgd með
hinum Norðurlandaþjóðunum.
Við höfum gætt þess að varast
það, að Island yrði dregið í dilk
með nokkru öðru ríki eða ríkja-
samtökum.
Störfum þingsins hefir verið
á þann veg háttað, að fyrstu 10
dagamir fóm í almennar um-
ræður á allsherjarþinginu, síðan
tóku hinar 7 nefndir þingsins
til starfa, og ganga nefndarstörf-
in greiðlega í ýmsum nefndum,
en lengst munu þau dragast, —
enda erfiðust, í pólitísku nefnd-
inni. Af 13 málum, sem þar eru
tókst svo heppilega til eftir framkvæmd ákvarðanir Sam- að eitt stórveldi hefir einræðis-' nefna, að norðan og landið verði
margra daga viðsjárverðar einuðu þjóðanna. En allt er þetta vald til stöðvunar, og að enn eru ' gert kommúnistiskt á móti
deilur og þungar atlögur milli í athugun, og leitað verður^ margar ágætar þjóðir utan vé-, meiri hluta vilja þjóðarinnar.
stórveldanna, að fullt samkomu- sátta milli aðila í lengstu lög. bandanna. | Sameinuðu þjóðunum beri því
lag náðist, og allar þjóðir lýstu Það er auðséð að vandamálin; Bandalag Hinna Sameinuðu að hjálpa hinni löglegu kosnu
vanlþóknun sinni á því athæfi að blasa allstaðar við, og Islandi er þjóða er enn eins og Alþingi til' stjórn Grikklands. En bak við
ala á tortryggni milli þjóðanna. mikill vandi á höndum með að forna; það vantar framkvæmda-, sjálft form deilunnar er þetta
Ennþá er óleyst deilumálið um gæta atkvæðis síns. r valdið. Islendingar hafa sigrast talað hátt og í hljóði: Rússar
það hvort nefnd allra þjóða skuli Einhverjir kunna að spyrja, á þeim veikleika, og þjóðir vilja ná tökum í Grikklandi
starfa á milli allsherjarþinga. hversvegna erum við Islending- heimsins hafa möguleika til þess j vegna Austur-miðjarðarhafs,
Bandaríkin, og jafnvel einnig ar að taka þátt í þessu alheims- að stofna allsherjarríki. Islend- vegna sundanna og vegna Suez-
Bretland og Frakkland eru því starfi? Því er til að svara að eg ingum er skylt að leggja sitt lið skurðarins. Bandaríkin vilja ná
fylgjandi, en Ráðstjórnarríkin hygg, að innganga Islands í hin- til þess, að samstarf þjóðanna aðstöðunni og halda henni í
eru því andvíg, og telja að slík ar Sameinuðu þjóðir hafi verið þróist í rétta átt, og vanda sitt skjóli löglega kosinnar stjórnar.
starfsemi komi í bága við hlut- óhjákvæmileg og æskileg sem atkvæðl svo að því skapist Átökin um Kóreu eru svipuð
verk öryggisráðsins. Af öðrum Síðasta sporið í sjálfstæðisbar- virðing. Um það hefir smáþjóð- Grikklandsmálinu. Bak við þá
stór deilumálum, sem óhreyfð áttu þjóðarinnar. Vegna þátt-, in í miðju Atlantshafi góða að-1 deilu eru sömu römmu átökin
eða áafgreidd eru, má nefna tökunnar í Sameinuðu þjóðun- stöðu. I raunverulega um það, hvort
friðarsamninganna við Itali, á- um er Island nú viðurkennt af | Ætt okkar og uppruni, arfur Rússland eða Bandaríkin eigi að
standið í Koreu, afstöðuna til alheimi sem fullvalda, sjálfstætí þjóðarinnar og hugarfar, lega hafa sterkari aðstöðu í þessu
Franco-Spánar og kjör Indverj- lýðveldi, og atkvæði þess gildir landsins og nágrenni við hinar] málm og auðlindaríka landi-
anna í Suður-Afríku. öll þessi hér á allsherjarþinginu jafnt og þroskamestu lýðræðisþjóðir, —J Þaðan er stutt til Japan og Kína
mál eru hjá pólitisku nefndinni, atkvæði mestu stórvelda heims- gera okkur kleift að greiða at-| og sérstaklega stutt til aðalflota-
og er þess því langt að bíða, að ins. Hvað sem framtíðin kann kvæði eftir málavöxtum og í hafnar Rússlands. Það er ekki
hún geti lokið störfum. að bera í skauti sínu um örlög anda friðsamlegs samstarfs. Mér
Eitt mesta vandamál þingsins íslands °§ annara smáþjóða, þá er Ijúft og skylt að geta þess, að
er lausn Palestínu málsins. Sér- er Það óhagganleg staðreynd, að eg hefi orðið þess var, að Island
stök nefnd allra þjóða starfar að í dag njótum við viðurkenningar hefir þegar unnið sér nokkurt
því á þinginu, en eins og kunn- alheims sem sjálfstæð þjoð. — traust og virðingu.
ugt er, hafði aukaþing Samein- Stæðum við utan samtaka hinna^ Nú þegar við hverfum heim,
uðu þjóðanna á s. 1. vori verið Sameinuðu þjóða, er ekki að efa skiljum við því óleyst mál og at-
kallað saman vegna þessa máls Það, að einhverjir yrðu til þess kvæði íslands og öryggið eftir í
eins og var þá skipuð sérstök að vefengja þá aðstöðu okkar. , höndum hins skipaða fulltrúa
rannsóknamefnd af hendi hinna' E§ vil að lokum §eta Þess- að, íslands hJa Hinum Sameinuðu
Sameinuðu bióða Tillöeur mér virðist sem stjommala-. þjóðum, Thor Thors, sendiherra
þeirrar nefndar liggja nú fyr- mennimir í íslenzku sendinefnd-j 0g þökkum honum ágæta for-
ir og ganga þær annarsvegar inni fari óðum að ókyrrast, og ystu nefndarinnar og gott sam-
út á það, að Palestínu skuli huSsa fil heimferðar, og vil eg starf
skift í tvö ríki milli Gyð- Því nota tækifærið til þess að
inga og Araba, en hinsvegar er Þakka þeim ágætt samstarf x
lagt til, að sambandsríki Gyð- hvívetna. Það hefir synt sig, að
inga og Araba verði stofnsett í Þótt íslenzkir stjornmalamenn
Palestínu. Gyðingar heimta sitt ssekist á og deili hart heima a Is-
sérstaka ríki, en Arabar hóta landi, Þa bera þeir giftu til þess
Ræða Hermanns Jónassonar
Islendingar:
Það er ekki unnt að segja rrá
þinghaldi og starfi Sameinuðu
að standa saman þegar okkar þjóðanna á fáum mínútum.
m. éfrfð, ef skipta eigi landi þeirra. ae smnaa Sdrnan
dagskrá, hafa aðexns 4 komiðl ^ vandatnikið, ekki litla land er í vanda og verður að
til umræðu, og tvö þexrra þegar, er gœtt að um taka afstöðu og þola dóm sam-
verið afgreidd. Grikklandsmalxð^ Gyðinga eru heimilis- kvæmt framkomu þeirra á þjóð-
svokallaða var rætt í 3 vxkur ’lausir { fangabúðum Evrópu, og annaþingi.
Verið þið sæl:
Thor Thors
Ræða Ásg. Ásgeirssonar
refnd og síðan 3 daga a allsherj-j e_ga ^ hyergi athvarf Það er
arþinginu unz endanlega var
samþykkt að senda nýja rann-
sóknarnefnd til Grikklands. Is-
lenzka sendinefndin var því ein-
róma hlynnt, að slík rannsókn-
arnefnd yrði send á vegum
hinna Sameinuðu þjóða til þess
að fullskýrt yrði fyrir alheimi
rætt um það, að flóttafólki
heimsins, sem alls mun vera um
1,300,000, verði skipt niður á öl!
lönd veraldar, og er ekki ólík-
legt, að það verði að ráði. Fram-
tíð Palestínu verður samt sem
aður að ákveðast, og enda þótt,
að í því máli séu Bandaríkin og
Góðir áheyrendur:
Okkar fámenna íslenzka þjóð
Eg vel því þá leið að draga upp
lauslega rissaða mynd af áhrif-
um þingsins á mig.
Það er mjög áhrifamikið
augnablik að koma inn í hinri
sóra fundarsal og horfa yfir
þennan sundurleita hóp, full-
trúa frá flestum þjóðum ver-
aldar.
Við þetta þing eru tengdar
vonir alls mannkynsins um fram
er að sjálfsögðu í félagi Hinna búðar frið og lífshamingju. Hug-
Sameinuðu þjóða. Atkvæði ís-
hversvegna órói ríkir í Grikk-j Rússland sammála í aðalatrið” lenzku þjóðarinnar er jafnlþungt
landi, og hvernig má stöðva | umj þar sem þessi tvö stórveldi á metunum og atkvæði stóíþjóð-
hann án þess að til ófriðar, ^ sk_pta landinu {tvö rfki) þá anna, þegar
neitunarvaldi er
þurfi að koma. Hið annað mál,
sem nú hefir verið leyst, er það
að fordæma stríðsæsingar í öll-
löndum og reyna að reisa
um
er
„ samkomulagið milli Gyðinga ekki beitt, og jafn léttvægt og
og Araba hvergi nærri sjáanlegt atkvæði allra hinna þegar extt
stórveldi í Öryggisráðinu krepp-
ennþá, og loks er allt óráðið um
það hver vilji bera ábyrgð á lög-
gæstlu í landinu á meðan verið
er að koma á friði og knýta í
ir hnefann og segir: Nei! Þegar
hægt að verjast þessum áhrifurn.
1 hverju máli mætti rekja sama
þráðinn. Stórveldin eru að leita
að tökum hvert á öðxm, eða
varna því að annað stórveldi nái
þeim með því að reyna að ná, ef
ekki aðstöðu í þjóðlöndunuxxi
sjálfum, þá sál og sannfæringu
veraldarinnar, því um hana er
nú ekki sízt glímt á þessu þingi-
Engu skal eg um það spá hvaf
þessi leikur endar. Oft hefir
horft ófriðlega áður og ekki
komið til styrjaldar. Það sem
mér virðist ískyggilegast er von
leysi þjóðanna nú þegar um
milliveg eða sáttaleið. Svona
eru nú áhrifin, eða lauslega riss
af þeim, þegar hinar Sameinuðu
þjóðir fara að ræða og hvísla um
málin. Þær eru ekki sameinaðat
heldur sundraðar. Á þinghu1
hefir ekki tekist samstarf helduf
átök. Átök um aðstöðu í þjóð-
löndum klædd í ýmsan búnin?
— átök um að ná sannfæring11
þjóðanna, til þess að hafa sterk-
ari aðstöðu ef dregur til tíðinda’
En þrátt fyrir alla galla þessar-
ar stofnunar er hún þó kannske
eina vonin, sem veröldin hefir
til að byggja á framtíðarfrið
heill og hamingju alls mann-
kyns.
Það hefir verið lærdómsrík1
að vera hér á þessu þingi, og þa^
er mikið vafamál hvort nokkur
myndin um starf og stefnu
hinna Sameinuðu þjóða er glæsi-
ieg.
En þegar umræðurnar um
málin hefjast er eins og dimmi1 þjóð hefir efni á að missa af þesS'
yfir í fundarsalnum. Eg ætla að ari kennslustund.
nefna táknræn dæmi úr þessumj Milli okkar íslenzku nefndar'
umræðum — og deilumálum.' manna hefir verið full eining
svo ber undir, leysist bandalag Hér eru málin og sá tilgangur,' um afstöðu til málanna.
Hinna Sameinuðu þjóða upp í sem liggur á bak við þau ekki ]
Ættir þú að hafa gengið frá þessu
korti og komið því í póstinn?
EF
EF
þú átt inni fyrir “Refundable Savings Portion” úr tekjuskatti
þínum frá árinu 1942, OG—
þú hefir nú annað heimilisfang eða berð annað nafn sökum gift-
ingar en þú hafðir árið 1942.
/ Þá ættir þú að senda leiðrétting með þessu korti
Ef þú hefir ekki nú gert svo, þá gerið svo vel og gerið það strax . . .
Öll kort ættu að vera komin til deildarinnar um 30. nóvember.
Munið! Það er fullkomin skýring á hverju korti, sem sent hefir verið
undanfarnar vikur inn á hvert Canada heimili, hvernig ganga skal frá
hverju korti. Ef, fyrir einhverja ástæðu, að þú hefir ekki fengið þitt kort
eða eigi fengið nóg af þeim á þitt heimili, þá snúið til næstu “Income Tax”
skriístofu eða á pósthúsið, þar eru kortin fáanleg.
Ef þú hefir skift um nafn eða áritun þá segið til þess strax.
Það flýtir fyrir sendingu bankaávísun yðar!
Að lokum þakka eg hlýleg o
rð
oft klæddum diplómatiskum formanns íslenzku nefndarinnar
búningi. Sú breyting hefir orðið
á þingi Sameinuðu þjóðanna síð-
1 og þakka honum fyrir samstai'f’
sem hefir verið hið ánægjuleg'
asta.
Verið þið sæl!
Ræða Ólafs Thors
frumefni, neitunarvaldið verk-
ar eins pg atómsprengja.
Að öðru leyti er þing Hinna
Sameinuðu þjóða eins og hvert an í fyrra. Fulltrúar Rússlands
annað þing, lýðræðisþing með ■ ásaka Bandaríkin með næsta ó-
málfrelsi, atkvæðagreiðslum og^ völdum orðum um að halda uppi
framkvæmdastjórum, sem svara! í blöðum og tímaritum stríðs-
til ráðherra. Eins og nú er kom-! æsinga skrifum beinlínis í þeim i -------
ið eru spöruð stóru orðin — svo tilgangi að búa Bandaríkin und-1 Eg hefi nú setið á þingi Sah1'
að því leyti getur Islendingurinn | ir styrjöld við Rússland. Nöfn^ emijðu þjóðanna í nokkrar vik'
verið eins og heima hjá sér. —j margra þekktra Bandaríkja-1 ur_ gú þingseta hefir orðið mér
Kurteisi er minni en var hjá manna eru nefnd. Rússland telur lærdómsrík um margt. Eg veh
Guðmundi á Glæsivöllum og þá menn þeirrar tegundar, að t d betur nú e'n fyrr, að fle>r’
kraftamir að því skapi meiri. þá þyrsti í nýja styrjöld til þess hafa gaman af að hlusta á sjálf3
En hver veit nema þetta geri að græða fjármuni að nýju. —; sjg en íslenzkir alþingismenh’
gagn. Það fróar að ausa úr skál- Stórgróði þeirra í síðustu styrj-! að vjð erum hvorki einir né ei,r
um reiðinnar og láta hana ekki öld sýni og sanni, að það borgi stakir um blendinn málflutnin^
úldna í hjartanu, eins og meist- sig fyrir kapitaliskt þjóðfélag að og ennfremur, að við erum bör’1
ari Jón segir. Við höfum þrátt koma af stað styrjöldum, og x refjum og klækjum ef miða
fyrir allt séð þess glöggan vott, i þetta er sagt með orðbragði, sem er vjð Suma þá, sem okkur erí1
að það getur borið góðan árang- við íslenzkir stjómmálamenn stærri og þekktari. Mætti margr
ur að sitja við sama borð og mundum naumast nota okkar í segja þessu til sönnunar, en her
DEPARTMENT 0F
Taxation Division
NATI0NAL
REVENUE
Ottawa
HON. JAMES J. McCANN
Minister of National Revenue
munnhöggvast til sátta — ef svo milli í illdeilum
má segja — í stað þess að kall-
ast á eins og tröllskessur í þús-
und mílna fjarlægð. Það aiþjóða
álit, sem skapast við umræður
og álýktanir á þingi Hinna Sam-
einuðu þjóða, mun reynast
þungt á metunum.
Bandalag Hinna Sameinuðu
þjóða er tilraun — von mann-
kynsins um afl atkvæðanna í
Bandaríkin, og ýmsar aðrar
þjóðir, hafa sínar ákærur á
Rússa á reiðum höndum. Stríðs-
æsinga skrif í rússneskum blöð-
um eni miklu hættulegri. Þeim
svarar enginn gagnvart rúss-
neskum lesendum — þar er
hugsun fólksins einokuð. Áfonn
Rússlands séu auðsæ.
Rista þessar gagnkvæmu á-
stað vopnanna. Við skulum ekki sakanir djúpt? Því miður. Þær
' hvorki staður né stund til þe®5
Að þessu sinni ætla eg að leiða
hjá mér að ræða hverjar líkur
muni á, að Sameinuðu þjóðirnar
eigi langt líf fyrir höndum.
læt nægja að segja, að mar^
bendir til að öll sú von,
mannkynið á sér um að komlS"
verði hjá þriðju og hræðilegúS111
heimsstyrjöldinni búi nú inna;1
veggja S. þ. Fari sú friðarvi^'
leitni, sem þrátt fyrir allar y
láta kvíðann yfirbuga okkur. j virðast standa djúpt. Einkenni ingar á sér hér stað, út um þuf
Það er einasta öryggið að vonin
sé sterkari en kvíðinn. Þing
Hinna Sameinuðu þjóða og ör-
yggisráð er starfhæft þegar
stói’veldin eru sammála og meiri
hluti tiyggur að öðru leyti — þá
þess koma víða fram. Grikk-
landsdeilan; Um hvað er hún
raunverulega? — Rússar segja:
Allur erlendur her burt úr
Grikklandi. Bandaríkin og aðrir
segja, að þá komi uppreisnar-
er heimurinn eitt lýðræðisríki. < mönnum hjálp frá þremur lepp
Við skulum þó ekki gleyma því, ríkjum Rússa, sem þeir svo] arf orstuttu orðsendingu, er m
sv°
fe*
ur — og vel má vera að
hörmulega takist til — þá
friðarvonin sömu leiðina.
Um gang málanna á þessU
þingi vísa eg til þess, sem f°rf
maður íslenzku nefndarinn^
sagði í frumræðunni, en í
,er