Heimskringla - 19.11.1947, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 19. NÓV. 1947
NÝJAR
LEIÐIR
“I>eir gera það. Eg held að þeir hafi gert
það! Hún þaut á fætur, augun ljómuðu og
vangamir voru kafrjóðir. “Hlustið nú á mig!
Eg hef með mér Anítu og Milly. Við eigum
ennþá tvo vagna. Jim, gamli heigullinn þinn,”
sagði'hún og lagði hendina vingjamlega á herð-
ar hans — “þú veist, að þú sagðist geta smalað
saman fimm þúsund gripum á einni dagleið frá
Sólbakka, jafnvel þótt það væru gripir til
slátrunar.” Hún sneri sér nú snögglega til Mc-
Masters. “Segðu mér, hvað gamlir eiga grip-
irnir að vera?”
“Eg veit það ekki ennþá,” svaraði hann.
“Fjögra vetra, því vetrungar og stórir tvívetr-
ungar, mundu vera bestir til að senda austur.
En eg heyrði einnig talað um, að fólk þyrfti
kýr til heimilis þarfa, mjólkur kýr og jafnvel
ársgamla kálfa, því að þar eru nógar grasslétt-
ur norður og vestur af. Fólk flytur hópum sam-
an út á vísunda heiðarnar, jafn ótt og jám-
brautin er lögð. Það er alveg ótrúlegt hvað
ákaft það er. Það virðist vera seitt vestur á
bóginn. Og allir þurfa nautgripi.”
Hýr svipur kom á andlit hans er hann bætti
við. Það eru miljónir ekra af óplægðu landi
þarna norður frá, fyrir norðan gömlu þræla-
h'nuna 36—30 breiddargráðu, og suðurlandið
verður að taka þátt í þessu. Þetta er vesturland-
ið . Það mun verða hjartað úr Ameríku!”
“Og við verðum fyrst til að sjá þetta! Það
er ekkert naut frá kálfi til fimmvetrungs, sem
Sólbakki getur eigi í té látið!” sagði Taisía
Lockhart ákveðin. “Hvað margt?”
“Það fer eftir því hvað marga menn þú
hefir. Sumir segja að þrjú þúsund séu nóg í
rekstur. Tólf menn gætu tekið slíkan hóp;
kanske þyrfti fimtíu eða tuttugu. Hver maður
ætti að hafa sex til átta hesta handa sér. Það
þarf að spretta úr spori á slíku ferðalagi.”
“Hvað svo?” Eg get fengið tuttugu menn,
sem geta talað við naut á þeirra eigin máli.
Við munum ekki sakna þrjú þúsund fjögra
vetrunga, eftir því sem Jim segir. Hvenær ætt-
um við að leggja af stað?”
Ennþá brosti hún áköf en hún hafði samt
ákveðinn svip. Og Jim hafði sagt, að Lockhart
skifti ekki auðveldlega um stefnu.
“Jesse Ohisholm fylgdi bara högunum,”
svaraði McMasters. “Það er alt grænt þar í
marz, og nú er febrúar. Þegar við erum eitt
sinn komnir yfir Colorado og Brazos fljótin, er
auðvelt að komast yfir að þeirri rauðu; eg veit
að faðir minn sagði altaf að það væri svo. Hann
sagði, að fara mætti með rekstur fyrir vestan
Austen og Worth vígið, og reka hann að norður
takmörkum Texas án þess að sjá Indíána. Com-
acharnir halda sig fyrir vestan 98. lengdar-
gráðu og nálægt 30. breiddargráðu. Faðir minn
sagði, að nýr heimur opnaðist fyrir norðan 36.
breiddargráðuna. Landið hefir eigi verið mælt
né af því gert landabréf. Engir ferðast þar
nema Indíánar, sem þar búa.”
“Henni falla vel Comachar,” sagði Jim
Nabours. “Aðrir eins smámunir raska alls ekki
ró hennar. Og hún hefir ekkert á móti því að
reka mörg þúsund naut yfir fljót í vorleysing-
um, með kviksandi beggja megin við það.”
ískyggileg þögn og sterkari roði í vöngun-
um þaggaði alls ekki niður í formanninum. Hún
beindi máli sínu til gestsins:
“Jæja, látum okkur segja, fimtán manns
og hestasveinn og matreiðslumaður, eg og
svarta Milly, matreiðslukonan mín, og Anita
spanska vinnukonan mín. Við verðum að taka
tvær kerrur með uxum fyrir, og vagn mat-
reiðslumannsis. 16 manns með átta hesta hver,
verður hundrað og fimtíu hestar. Það getum
við auðveldlega haft.”
“Já, hæglega!” sagði Jim hátíðlega. “Þús-
und mílur í kerru sem engar fjaðrir hefÍT á
ósléttum öræfunum, er mjög þægilegt ferða-
lag. Milly vegur næstum þrjú hundruð pund
núna, og eftir eina viku verður hún dauð. Og
Aníta deyr af heimþrá eftir kofanum sínum.”
Formaðurinn breytti nú um róm og hélt
áfram: “Auk þess, Miss Taisía getum við ekki
lifað eingöngu á kjöti. Við verðum að fá mjöl,
baunir og molasses, nóg handa tuttugu manns í
þrjá mánuði. Við þurfum því mjöl, molasses,
baunir og kjöt og kaffi, ef hægt er. Þegar
mennirnir fá kaffi, vinna þeir betur á morgn-
ana, og eins eftir rigningar og löng ferðalög.”
Roðinn í vöngum Taisíu varð dekkri af
sneypu. Hún bandaði höndunum í örvæntingu-
“Eg er gjaldþrota. Eg sagði ykkur það!”
Um stund þögðu þau öll. Loks sagði ungi
sýslumaðurinn frá Gonzales rólega:
“Miss Lockhart, mér fellur illa að heyra
slík orð hér í Texas.”
“Sannleikurinn er sagna bestur.”
» “Já, eg veit það. En það sem hjarðbú í
Texas vanhagar um, hafa nágrannarnir. Það
hefir ætíð verið svo. Takið einn eða tvo ná-
granna með yður í þessa ferð. Við skulum segja
að hvert ykkar taki með sér þúsund gripi. Þeir
mundu með ánægju leggja til vagn og hesta.
Þú mátt ekki firta frá þér nágranna þína. Þetta
er Texas.”
Hún tók hinu vingjarnlega og sanngjama
tilboði hans með nístandi kulda.
“Eg þigg enga hjálp frá nejnum! Sóibakki
mun sjálfur sjá um að koma gripum sínum á
markaðinn, eiga það á hættu að sigra eða tapa.
Eg tek orð mín aftur, Jim. Þið eruð allir ráðnir
á ný. Hver einn og einasti. Þið munuð hjálpa
mér? Eg ætla að selja gripina mína og borga
mönnunum mínum. Því næst ætla eg að grensl-
ast eftir hvort nokkur lög ríkja þar, norður frá,
eða menn finnast suður frá, sem vilja hjálpa
mér til að finna morðingjann.”
“Miss Taisía,” sagði Jim Nabours, “eins og
nú standa sakir, getur enginn okkar skorast
undan að fara þessa för. Við megum bókstaf-
lega til með að fara.”
“En þú verður að þakka Mr. McMasters
fyrir, að hann sagði okkur frá þessu, Miss Tai-
sía. Eg hugsa, að hann sé okkar besti nágranni.”
“Já, eg þakka þér innilega fyrir,” sagði
hún, reis úr sæti sínu og rétti honum hendina.
Hann laut yfir hana, en hann settist ekki á ný.
“En þú verður eina tvo daga hjá okkur?” sagði
hún.
“Nei, eg verð að halda áfram,” sagði hann.
Hann tók hattinn sinn, hneigði sig og gekk
út um dymar án nokkurrar taíar eða hiks; ekki
sagði hann heldur neitt um að hann mundi
koma til baka. Hann gekk svo hratt, að það var
riæstum ókurteislegt.
Anastasía Lockhart horfði svo áfjáð í gegn
um gluggablæjurnar, að hún varð ekki vör við,
að gamla Milly kom inn í stofuna. .
“Er ungi maðurinn farinn? Eg kom með
svaladrykk handa honum. Þetta er fínn maður,
Miss Taisía. Hver er hann? og hvaðan kemur
hann? Hefir hann beðið þín enniþá?”
“Ekki ennþá, Milly.”
Hún settist í eina ruggustólinn, sem var í
stofunni og starði um stund á bert gólfið. Hún
var eldri nú, en hún hafði verið fyrir einum
tíma síðan. Hversvegna lofaðist ekki þessi ná-
granni til að koma aftur? Og var hann ekki
einkennilega þurlegur og þegjandalegur af
ungum manni að vera? Og var nú sýslumaður
og höfuðsmaður í lögregluliðinu langt hafinn
yfir rauðhærða stúlku, sem gekk í gömlu föt-
unum hennar móður sinnar?
Hin fjörlega og fallega Anastasía reis á
fætur til að leita sér að spegli, og ganga úr
skugga um þetta. Þá kom hún alt í einu auga á
leðurtöskuna, sem árum saman hafði verið fata-
skápurinn hennar og dýrgripahirsla. Hún stóð
þarna opin við enda legubekksins, þar sem eigi
gat hjá þvi farið, að gesturinn hefði séð hvað í
henni var geymt. Henni gramdist, að hann
hafði séð, hversu trassaleg hún var í umgengn-
inni, og laut niður til að loka hirslunni. Skyndi-
lega kraup hún á kné við töskuna og fór að
gráta, er hún sá silkið og kniplingana. Hún
þrýsti þeim að andliti sínu.
Blikkmynd í brúnni umgerð lá í hendi
hennar. Hún opnaði veskið. Mynd af móður
hennar. Já, hún hafði verið falleg. Og um-
gerðin var falleg líka, einu sinni. Hún hafði
aðra mynd í samskonar umgerð, af föður sínum.
Hún sneri sér að birtunni til að sjá samlíking-
una. Myndin var af hraustlegu, skeggjuðu
andliti. Hún andvarpaði á meðan hún horfði á
myndina af þessum hrausta og ákveðna manni,
sem hafði verði sviftur lífinu af launmorð-
ingja.
Neðar í töskunni, undir ýmsu dóti, voru
mörg skjöl, öll hvort öðru lík. Með fyrirlitn-
ingu stakk hún höndunum upp að olnboga ofan
í þetta bréfarusl.
“Landseðlar!” tautaði hún við sjálfa sig.
“Seðlar sem hljóða upp á meira Texas land, til
þess að ala upp ennlþá meira af nautgripum1
Hann var alveg blindaður af ágimd í það. Hann
hugsaði ekki um annað en landseðla! Eg vona
bara að hann hafi ekki séð þá!” Hún átti við
McMasters. “En auðvitað sá hann þá — hann
gat ekki hjá því komist, þar sem hann sat.”
“Nú jæja, það gerir ekkert til,” hugsaði
hún með sér. “Hann kemur aldrei aftur. Hefði
eg vitað hversu kaldgeðjaður hann er, mundi
eg ekki hafa haft alla þessa fyrirhöfn.”
4. Kapítuli.
Suðvesturlandið lá baðað í sólskininu. —
Húsin voru reist í jaðri eikilundsins og fram-
undan þeim var skóglaust land og opið, er var
nú rétt að grænka í vorbyrjuninni. Sex mílur í
burtu sást röð trjáa, er uxu á lækjarbakka, og
lengra í burtu sást hið stóra stöðuvatn, er hafði
laðað Burleson Lockhart til að setjast að á
þessum stað. Báðu megin við þá lágu öræfin,
nakin nema þar, sem kaktus og beitilyngið huldi
svörðinn. Á stöku stað sáust kræklótt strá.
Þetta óþekta horn Ameríku, sem sáðar átti
að verða alkunnugt fyrir stórgripa framleiðslu
sína, var síðasti bletturinn fyrir norðan Rio
Grande, er gekk úr slöppum höndum Spánar.
Jurtagróðurinn þarna leið af vatnsskorti. Eitt
þúsund píndra sálna bjó í þessum gráu trjám,
og brátt mundi sólin sviða niður hina grænu
grasbrodda, er höfðu gægst upp úr jörðinni.
Ferfætla þaut gegnum rykið á hlaðinu.
Hagamús sentist í fleygiferð meðfram girðing-
unni. Merki* styrjaldarinnar sáust alstaðar í
Texas, alt frá upphafi hennar. Engin sú tegund
drepsóttar eða bölvunar var til að hún ekki
fyndist innan landamæra ríkisins. Ár hvert
var láglendið þakið hræjum hesta, sem höfðu
horfallið eða dáið úr þorsta. Óteljandi mílna
þúsundir voru þaktar beinum nautgripanna,
sem höfðu farist ,og svörðurinn varð ætíð frjó-
samari og frjósamari. Að lifa, fjölga og deyja,
var alt, sem búpeningurinn orkaði. Það gerði
ekkert til, þótt öll þessi naut hefðu aldrei lent í
sláturhúsunum, beinagrindurnar voru nóg fyr-
ir Spánverjana.
En nú höfðu Saxarnir tekið við völdunum.
Hið ótamda, frjósama Texas, leitaði nú í fyrsta
skiftið eftir markaði fyrir afgang framleiðslu
sinnar, sem í fimtíu ár hafði aukist og marg-
faldast. Texas átti miljónir nautgripa, sem
voru einskis virði; hversu margir þeir voru,
vissi enginni, né heldur gat nokkur gripaeigandi
sagt hvar hjarðir hans leituðu haga. Ómarkaðir
gripir runnu um í þúsundatali. Enginn leitaði
eftir hinu týnda, og kálfarnir voru eign þess,
sem landið átti, ef þeir fundust þar. Aldrei var
smalað né var þar neinn félagsskapur með
bændum. Og þegar hjarðeigandinn smalaði
i‘ saman gripum sínum, áleit hann sig aldrei hafa
fundið þá alla. Eignaréttur á landi og gripum
var atriði, sem enginn hirti um.
Lítið var um lög og rétt í landinu. Þessu
víðáttumikla og stóra ríki var stjómað af hópi
smalamanna, sem áttu sér engan líka á jörðinni,
og sem bráðlega áttu að útbreiða þetta ríki.
Menn þessir litu á gamlar venjur, sem einu
lögin, er til væru. Hin órituðu lög hagagöng-
unnar hvíldust á eðlilegum háttum og hvötum
hjarðanna, að leita hagans þar, sem þær fundu
hann; á mörkum gripanna og rétti hvers, sem
iann ónotað land að beita það, og þessari venju
gripanna, að halda sig nálægt heimkynninu.
Þetta voru alt saman sterk náttúrulög, sem eigi
var auðvelt að breyta. Bæði menn og skepnur
lifðu ótömdu og lagalausu *lífi, hvorugt hafði
neitt aðhald. Aðeins hið saxneska eðli, sem
þráði að einhverskonar réttar og laga væri gætt
gerði Texas það, sem það nú er.
Enginn markaður var til. Að minsta kosti
höfðu hinar fákænlegu tilraunir eigi fundið
neinn. Að þrælastríðinu loknu ólgaði alt ríkið
af ófriði og óstjóm. En krafan um að finna
markað fyrir afurðimar var efst á baugi hjá
þeim mönnum, sem áttu ekkert nema naut-
gripi, og þektu ekkert annað.
★ ★ ★
“Hún ætlar að fara með reksturinn, ætlar
það í raun og veru,” sagði Jim Nábours við
hinn nýja vin sinn. “Þetta var hin gamla hug-
mynd hans föður hennar. Þetta sem þú sagðir,
stappaði í hana stálinu.”
“Já? Hvenær getur þú byrjað að safna
saman hjörðinni?”
Andlit gamla mannsins varð þungbúið.
“Hlustaðu nú á mig! Mundu hvað eg segi
iþér. Stúlka þessi veit heilmikið um nautarækt,
en margt veit hún ekki um sínar eigin hjarðir.
Hún veit hvað margar kýr hann faðir hennar
hafði, og heldur að hún eigi ennþá fleiri. En
það er rangt.”
“Stolnar?”
“Já, stolnar! Við erum alt of nærri Austen!
Húðaþjófar, algengir þjófar og stjórnmál —
þetta höfum við alt saman síðan ófriðurinn
var. Bölvaðir Jankíamir rejma að stjórna
landinu, en vita alls ekkert um það. Állir í Mið-
Texas eru nú á nautaveiðum. Þetta er góður
staður fyrir þjófa, eða fyrir menn, sem geta séð
dálítið fram í tímann. Við vissum það ekki fyr
en rétt núna, en það hlýtur að hafa verið þjófa
flokkur innan takmarka okkar veturinn sem
leið, og veturinn þar áður. Hún á tæplega eina
kú eftir, þar sem hún hygst hafa fimtíu. Hvað
getum við gert? Við vissum ekki og vitum ekki
enn hver gerir þetta; en við þorðum ekki að
segja henni frá, að hún hefði verið rænd. Nú
verðum við að segja henni frá því.”
“En þrátt fyrir það getið þið smalað ein-
hverju msli saman?”
“Ojá, kanske en þótt við finnum markað,
hvar gætum við þá fundið næstu hjörðina handa
henni? Einhver hefir náð klófestu á hjörðunum
okkar. Nú er miklu stolið hér í Mið-Texas. Eins
og þú sérð, þá höfum við gert alt, sem við get-
um til að gæta hagsmuna hennar ,og einnig
rósemi hennar, og þessvegna létum við hana
ekki vita um ránin. Guð veri mér náðugur! Eg
er mesti lygarinn í öllu Texas. Við höfum rekið
nautin saman við og við. Hún veit ekki hve
langt við þurftum að sækja sumt af því. En
hvernig getum við sleg'ið ryki í augu hennar, ef
við þurfum að safna stórri hjörð? Hún getur
lesið mörkin eins vel og hver annar, hugsa eg.
Eg býst við, að við verðum að finna upp nýtt
mark til að marka með hjörðina, sem norður
fer. En það breytir engu hvað staðreyndirnar
snertir. Hún kemst sjálfsagt að þessu. Stúlkan
er ekkert flón. Hvað segir þú um þetta?”
“Eg segi að þú skulir fara að smala saman í
reksturinn. Safna öllum gripum með Sólbakka
markinu og gera það bezta, sem þú getur. Eitt-
hvað verður gert bráðlega, hvort sem er, svo til
hvers er að bíða? Látið hana verða fyrsta til að
reka hjörð norður að járnbrautinni þetta árið.
Á meðan aðrir íhuga nýungina skulum við
hefjast handa! Þér er óhætt að trúa mér til þess,
að alt Texas flytur bráðlega norður eftir.”
“Það er ákveðið!” sagði Jim Nabours. “Hún
hefir ákveðið það.”
“Hversu langan tíma þarft þú til að safna
hjörðinni?” spurði McMasters fjörlega.
“Hálfan mánuð. Við gætum markað fleiri
á hálfum mánuði í viðbót, en við verðum að ná
þeim fyrst saman. Okkur vantar stöðla til að
geyma nautin í, og enga griparennu höfum við.”
“Byggið þið eina í dag. Það mundi svara
kostnaði.”
Nabours leit forvitnislega á gestinn, og það
var ekki laust við að hann yrði svolítið tor-
trygginn.
“Þú hefir mikinn áhuga fyrir þessu,” sagði
hann hæglátlega.
“Já, það hefi eg! Eg ætla að fara með
ykkur þessa ferð. Eg á erindi þangað norður.
Starfi mínu þar er ekki lokið.”
“En hversvegna ert þú svo áfram um að
fara með okkur? Ekki veit eg til að eg hafi
veitt þér leyfi til þess, og eg veit, að Miss Taisía
hefir ekki gert það.”
“Eg hefi tvær ástæður. Aðra þeirra hefi eg
sagt þér. Mál það er eg varð að rannsaka norð-
urfrá, og koma svo hingað suður til að rannsaka
betur, og verð nú að fara í sömu erindum norð-
ur á ný. Það gerir ekkert til hvaða mál það er.
Eg er höfuðsmaður í lögregluliðinu, og við
megum ekki fleipra of mikið um starfsemi
okkar. Hina ástæðuna getur þú getið þér til
um.
“Já, það hugsa eg að eg geti.”
“Gott er það! Fjölskyldur okkar beggja
komu hingað með Stephen Austen. Menn frá
báðum fjölskyldunum voru myrtir ásamt Fan-
nin hjá Goliad. Báðir höfðu menn í Alamo.
Feður okkar beggja voru drepnir á leiðinni
norður. Heldur þú, að maður af McMasters
ættinni vilji láta einhvern af Lockharts ættinni
svelta? Heyrðu! Þú segir að hún sé fátæk. Þú
segir að búið sé að stela gripunum hennar.
Segðu henni ekkert. En gerðu svo vel og
leyfðu mér að hjálpa henni. Eg skal senda
ykkur fimtán hesta og tvo vagna hlaðna mat-
vöru. Þú þarft ekki að segja henni neitt frá
þessu. Kallaðu það lán eða gjöf eftir því, sem
þér sjálfum sýnist. Og leyfið mér að verða
ykkur samferða.”
Það sem Jim Nabours sagði næst virtist
ekkert snerta það, sem þeir voru að ræða um.
Stúlkan gæti gifst á morgun og valið ein-
hvern úr fjörutíu og sjö biðlum, en hún giftist
engum fyr, en hún veit hver drap Burleson
Lockhart. Fyndu mann sem getur náð morð-
ingja föður míns og eg held næstum að eg
mundi giftast honum.”
“Hún sagði þetta?”
“Si senor. Henni var þetta kanske alvara,
eða hélt sér væri þetta alvara. Það er ómögu-
legt fyrir mann að skilja í þessu kvenfólki, allra
sízt dóttur Lockharts ofursta. En eittt er víst.
Hún skiftir ekki auðveldlega um skap eða
hættir við ásetning sinn. Nú hefir hún ákveðið
að fara með reksturinn, og eg hugsa að hún
geri það.”
Þeir voru nú, er hér var komið, komnir
nálægt pilta húsinu og stöðlinum. McMasters
tók beislið sem lá á hnakknum, er var á stöng
einni nálægt svefnskálanum. Ekki þurfti hann
langan tíma til að leggja á hestinn sinn. Beltið
með skambyssuum var um mitti hans á ný.
Formaðurinn horfði á það forvitnislega er
þeir gengu saman út að hliðinu. Naibours opn-
aði hliðið. Strax heyrðist ísjárvert skrölt rétt
við fætur þeirra. Hann þaut bölvandi aftur á
bak. Samstundis heyrði hann skothvell, en ekki
úr sinni eigin byssu. Hinn limlesti skrokkur
slögunnar byltist þar höfuðlaus. Skambyssa
McMasters var komin á ný í belti hans er Na-
bours sneri sér við.
“Hver gerði þetta?” spurði hann.
“Eg,V svaraði McMasters, “þú varst næst-
um búinn að stíga ofan á hana.”
“Jæja, langi mig til að stíga ofan á skrölt-
snák, þá stíg eg ofan á hann. Mér fellur það
kanske vel. Skotið gerði mér bylt við. En þetta
var laglega af sér vikið.”
“Ekki veit eg það.”
“Ert þú góð skytta?”
“Eg var kosinn sýslumaður í Gonzales. Eg
er höfuðmaður í Texas lögregluliðinu.”
Er hann mælti þetta, var andlit hans alvar-
legt fremur en hreykið.
“Hvað er þetta?” hrópaði Jim Nabours.
“Hlustaðu!”