Heimskringla - 17.12.1947, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 17. DES. 1947
HEIMSKBINGLA
3. SIÐA
VÉR FLYTJUM ÖLLUM VORUM MÖRGU
VIÐSKIFTAVINUM INNILEGAR
HATÍÐAKVEÐJUR
Armstrong Gimlí Fisheries
Limited
807 Great West Permanent Bldg,, Winnipeg
°g fimtíu miílur þaðan, og alt
af á sama lengdarstigi. En affcur
a móti er miðja norðurskauts-
húfunnar nærri því á pólnum.
Það virðist sem sannreyndir
þessa gefi til kynna, að um há-
lendi sé hér að ræða, þar sem
snjórinn eða hrímið liggur leng-
ur en annarstaðar.
Dökku flákanna gætir mest á
suðunhnatthelmingnum, og aðal-
fega í hitabeltinu, og mynda þar,
eftir því sem séð verður í smá-
um sjónaukum, einskonar dimm-
ieitt belti hringinn á kring um
plánetuna.
Stjörnufræðingar héldu lengi
VeI, að þessi auðkenni væru
vatnsfletir. En nú er það nokk-
urn veginn víst, að svo er ekki.
Því til sönnunar má geta þess, að
yfinborð vatnsins myndi endur-
kasta sólarljósinu svo greinilega,
að ómögulegt væri um að villast,
en slikt endurkast hefir enginn
erðið <var við.
Dökku svæðin eru hvergi ein-
út. Þau sýna auðgreinanleg blæ-
brigði á öllum stöðum. Slíkt gæti
uaumast átt sér stað, væri hér
Um haf að ræða, nema þau væru
svo grunn, að nálega alstaðar
grisjaði í botn.
Litblær og dekkja þessara
svæða, og í sumum jafnvel stærð,
þeirra og lögun, breytast með
arstíðunum eða fná einu árinu
iil annars. Aðal auðkennin eru
uokkurn veginn óuimbreytt, hvað
iogun og afstöðu snertir, en
breytast stórlega að skýrleik,
svo að mörg þeirra verða stund-
um næstum eða alveg ósundur-1
greinanleg, en verða aftur á öðr-
um tímum dökk og auðgreinan-
leg. Svona yfir höfuð að tala má
segja, að þau sj'áist skýrast, þeg-
ar vor er í þeim hnattaihelm-
ingi, sem þau liggja í; en sem
pólhúfan gengur saman og mink-
ar smátt og smátt eða óskýrist á
haustin, verða sum svæðin græn-
lleit og gulleit, og gulir hólmar
myndast á öðrum. Þessara árs-
tíðaráhrifa gætir alla leið til
miðjarðarlínunnar og jafnvel
lengra.
Auk þessara einkenna sem nú
hefir verið minst á, er yfirlborð
Marz auðugt af minni háttar
auðkennum, sem engu að síður
eru mjög eftirtektarverð, en
sem ekki er auðvelt að athuga.
Það er eitthvað um sjötíu ár
síðan ítalskur stjörnulfræðingur
gerði uppskátt, að hann hefði
uppgötvað fjölda smágerðra,
dökkleitra, beinna líína, er lægju
yfir hinn rauðgula hluta plán-
etunnar í allar áttir. Hann kvað
þessar línur vera skurði.
Að þessi smágjörðu einkenni
séu í raun og veru á yfirborði
plánetunnar efar enginn, en upp-
drættir af þeim og lýsingar eftir
hina ýmsu stjömufræðinga, er
sérstaka stund hafa lagt á þetta
efni, eru eftirtakanlega ósam-
hljóða.
Öðru megin þessa málefnis
stendur Perciival Dowell, en
■hinu megin E. E. Barnard; báðir
frægir stjörnufræðingar.
Samkvæmt Lowell, eru skurð-
irnir mjóir (frá 15 til 20 mílur á
breidd), mjög dökkir, þráðbein-
ir og jafnbreiðir, og jafnskýrir,
þó þeir kunni að virðast, þegar
Compliments of . . .
GIMLI MOTORS
Limited
Dealers in
GENERAL MOTORS CARS AND TRUCKS
OLIVER AND COCKSHUTT PLOW
FARM IMPLEMENTS
GIMLI, MAN. Phone 2-3 G. S. MARTIN, Mgr.
Innilegar
Jóla- og Nýársóskir
TIL VORRA MÖRGU ISLENZKU VINA
’l
ásigkomulag loftsins er slæmt,
að vera óskýrar rákir. Honum
1 virtist sem margbrotið skurða-
net lægi um rauðleitu og dökku
svæðin, og að á ýmsum stöðum
kæmu margir skurðir nákvæm-
lega saman í einn punkt, líkt og
'hjólgeislar í nöf, og mynda á
sumum stöðum dökku blettina,
eða graseyjar, sem mældust frá
75 upp í 100 mílur á breidd.
Lowell ihefir skráð yfir 400
skurði og um 200 graseyjar eða
gróðurlendur. Hionum sýndist
að tveir skurðir lægju nákvæm-
lega samhliða á fimtíu mismun-
andi stöðum, er komu í ljós sem
örmjóar línur, frá 100 til 200
mílur hver frá annari.
Prófessor Barnard, sem um
langt skeið, með beztu og stærstu
sjónaukum sem nú eru í notk-
un, hefir verið að rannsaka
þetta efni, hefir aldrei séð votta
fyrir slíku skurðakerfi af örmjó-
um línum, þó að hann sæi stund-
um stuttar, móðukendar línur,
mjög dreifðar, er lágu milli
smárra, mjög dökkra bletta, sem
þetta svæði er auðugt af. Barn-
ard segir, að þegar Marz sé skoð-
aður í sextíu þumlunga spegil-
firðsjánni á Mt. Wilson, að hann
líkist hnettlingi, sem litaður hóf-
ir verið bleikrauðum grunnlit,
og eins og ofan á þann lit hafi
svo máluð verið ýmisleg dökk-
leit einkennismerki með grá-
leitum farfa, bornum á með
mjög lítilfjörlegum bursta, er
hafði þau áhrif, að dekkri svæð-
in urðu rákótt og skellótt. Hann
segir ennfremur, að enginn geti
nákvæmlega lýst þessum afar
margbreytilegu einkennum, sem
sýnileg vrou þau augnablikin
sem loftið var stöðugt.
Stjörnufræðingurinn E. M.
Antöniadi kemst að áþekkum
niðurstöðum. Honum farast
þannig orð: Þegar bezf sést, eru
skurðirnir hvorki línulagaðir né
breytingarlausir, og aðskiljast
stundum í margbrotnar runur
einstakra smærri einkenna.
Allir þeir, sem á annað borð
hafa nokkra skurði séð, eru sam-
mála um það, að þeir séu háðir
miklum breytingum, hvað sýni-
leik þeirra snertir. Skurðirnir
eru daufir eða með öllu ósýni-
legir um votímann, en skýrast
þega pólhúfan minkar. Þeir sem
næstir eru pólnum dekkjast
fyrst, — um sumarsólstöðuleyt-
ið, en í áttina til hitabeltisins
og gróðurlendanna, fylgir hver
gróðuraldan annari, er berast
frá sjötugasta breiddarstiginu
til miðjarðarlínunnar á hér um
bil fimfíu dögum, með um fim-
tíu miílna hraða á dag, og heldur
áfram inn á hinn hnattarhelm-
inginn um þúsund mílur eða
lengra.
Þessar frásagnir byggjast á
skoðunum þaullærðra o g
reyndra stjörnufræðinga effir
langar og nákvæmar rannsóknir.
Að samræma þenna óvenjulega
skoðánamun er næstum óklfeilf-
um örðugleikum bundið.
Það er næsta ótrúlegt, að hver
og einn, sem lengi hefir athugað
Marz, hafi ekki í eitt einasta
skifti verið svo lánsamur að hafa
athugað hann þegar ásigkomu-
lag lafthvolfsins var svo hag-
kvæmt, að beztu sjónaukar
heimsins hefðu ekki leitt flest
einkenni plánetunnar í ljós.
Eina möguíega útskýriragin
virðist að vera sú, að hið marg-
brotna eðli mannsiras og undir-
meðvitund hans eigi drjúgan
þátt í þessum mikla sfeoðana-
mun. Þeir sem athuga Marz og
skrásetja þau eirakenni hans,
sem örðugt er að festa hendur á,
og sem, eins og allir sem við
rannsóknir þessar hafa fengist
eru sammála um, eru sí og æ
að koma í ljós og hverfa, jafnvel
á heiðskærustu nóttum, sökum
óstöðugleika lofthvolfsins. Það
hófir margsannast, að menn sem
starfa að sjálfstæðum rannsókn-
um á víxl með sama sjónauka,
kunna að skiásetja það sem þeir
sjá á mjög frábrigðilegann hátt.
Á milli þess augnabliks sem
mynd af einhverju sem ógreini-
lega sézt myndast á nethimnu
augans og meðvitandi skynjun
mannsins um ákveðið forsnið
myndarinnar, sem höndin teikn-
ar, bera að höndum margþætt á-
hrif, er uradinmeðvitundin að
miklu lieyti stjómar og eru að
líkindum mikið komin undir æf-
ingu og undanfarandi reynslu.
Hversu skýrt sem eitthvert auð-
kenni kann að vera, getur það
aldrei, sökum sjónfræðilegra á-
stæða, orðið jafnskýrt í sjónauk-
anum. Þaulæfðum mönnum lær-
ist að leiðrétta þennan skýrleika-
mun. En slíkar leiðréttingar
verða vitanlega á misjöfnu stigi,
þar sem þær eru ekki beiralínis
gerðar af meðvitandi skynjun,
heldur meðfram af verkun undir
meðvitundarinnar. Það getur vfel
svo farið í sumum tilfellum, að
myndin sé um of skýrð — að
undirmeðvitundin segi, að
myndin sé greinilegri en með-
vitandi skynjuninni sýnist. —
Huigsunarfæri einnar persólnu
kunna því að sjá móta fyrir
langri og beinni línu, er virðist
jafrabreið endanna á milli, þar
sem hugsunatæki annarar per-
sónu kunna að þverneita, að
þetta einkenni sé mjó og bein
lína, nema óyggjandi sé að svo
sé.
Það er nú alment viðurkent,
að sérstök einkenni á yfirborði
Marz, er skurðkenningin bygg-
ist á, líkist svona yfirleitt, rák-
um eða linum. En að rákir þess-
ar sáu grafnir skurðir, efast
fjöldi stjömufræðinga um, og
margir neita því með öllu.
Að andrúmsloft sé á Marz er
engum vafa bundið, þó það að
líkindum sé töluivert þynnra en
andrúmsloft jarðar. Aðalsann-
anir þessu til stuðnings eru:
(1) Breytingar pólablettanna
eða pólahúfanna — eins og þeir
Frh. á 7. bls.
-NYTIZKU LYFJABÚÐ -
— Ein hin fullkomnasta í Nýja Islandi —
Vér viljum biðja Heimskringlu að flytja
Islendingum vorar innilegustu jólaóskir á
jólahátíðinni sem fer í hönd.
H. R. TERGESEN, lyfsali
GIMLI, MANITOBA
IMPERIAL BANK
OF CANADA
AÐALSKRIFSTOFA
TORONTO, ONT.
Vér tökum þetta tækifæri til að flytja árnaðaróskir
gleðilegra jóla og velgengni á þessu nýbyrjaða ári.
GIMLI OG RIVERTON ÚTIBÚ
R. L. WASSON, ráðsmaður
Winnipeg útibú eru:
MAIN og BANNATYNE SELKIRK og MAIN
ST. VITAL
Girnli Meal & Flsh Marhet
GIMLI, MANITOBA
Phone 48
THOR ELLISON, Manager
H HAGB0RG FUEL C0. H
★
Dial21331 n o.^.i) 21 331
YOURS /
today
QAOSEED AND^
NURSERY BOOK
Gott frœ til góðrar uppskeru
Sendið í dag eftir ókeypis
eintaki af útsæðis og blóma
bók vorri. Stærri en fyr. Þar
. er lýsine á fjölda beztu og
nýustu garðávöxtum, blóm-
um, húsblómaútsæði, plönt-
um, runnum, ávöxtum, blóm
laukum o.s.frv. Lesið um
hina fögru, nýju tegund af
stórblóma Gladiolus, “col-
chicine development, og hin
nýju Cuthherson Heat and
Drought Resistant Sweet
Peas. Að hugsa snemma fyr-
ir framtiðinni, er garðyrkju
manna gæfa. Skrifið í dag.
(Þeir sem sendu pöntun 1947
fá eintak án eftirkröíu)