Heimskringla - 07.01.1948, Blaðsíða 6

6. SlÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 7. JANÚAR 1948
NÝJAR
LEIÐIR
13. Kapítuli.
Mr. Dalliart eyddi ekki löngum tíma í að
setja sig inn í nýja embættið. Hann kunni verk
sitt, var myndugur og sjálfstæður.
“Látið tvo eða þrjá af drengjunum mínum
hjálpa ykkur til að senda kýmar og kálfana
heim. Tveir þeirra geta verið hérna og gætt
hjarðar okkar- Komið með mér og lítið á flokk-
inn, sem við fundum.”
Þeir fóru og riðu að hinni viltu hjörð, sem
var eins stygg og vísundar- Henni var í sann-
leika sagt rænt frá öræfunum. Nabours horfði á
hana með hinum reyndu augum hjarðmannsins.
“Þessi naut eru feitari en okkar,” sagði
hann, “enda þótt þið hafið rekið þau lengra.”
“Já,” svaraði hinn maðurinn. “Við höfum
víst riðið eftir flákum, sem eru átta hundruð
mílur ummáls. Lengst í vestur er landið hátt
og þurt. Norðar hrekkur grasið eins og ull á
negrahaus. Hér eru skepnur, sem em aldar
upp á slíku grasi og eru feitar eins og aligæsir.”
“Heyrt hefi eg að lengra norður, eitthvað
þúsund mílur eða meira, sé vísundagras og önn-
ur tegund, sem naut fitni af, en auðvitað getur
engin skepna lifað þar úti yfir veturinn.”
“Nei, og enginn maður heldur, hugsa eg.”
“Jæja,” svaraði Dalhart. “Eg legg nú spilin
á borðið. Héma hefir þú tvö til þrjú þúsund til
að velja úr. Eins og eg sagði munt þú finna
mörg naut með T.L. merkinu. Ein þrjú hundruð
höfum við héma marklaus með öllu, og það eig-
um við sjálfir. Ef við fengjum einn dal fyrir
hvert naut, mundum við græða vel á veiðiför-
inni. Og við Sumner og lengra norður, borga
þeir fimtán dali fyrir sláturgripi-”
“Ef við fáum helminginn af því verði við
jámbrautina, verðum við ríkt fólk, eða réttara
sagt eigandinn,” sagði Jim Nabours. “Þá hefð-
um við nóg til að finna og hegna óaldarflokk
þeim, sem hafa rekið gripi okkar úr þessum
högum. Eg hugsa að við þurfum ekki að leita
lengra en til Austen til að finna þá.”
“Um það get eg ekkert sagt,” svaraði Dal-
hart, “en nú ræð eg til að þið veljið úr þær
skepnur, sem þið viljið ekki og sendið piltana
mína með þær til Sólbakka. Takið svo jafn-
marga fjögra vetmnga af okkar hóp og rekið þá
norður með öngulsmerkinu á, hvort sem þeir
hafa ykkar merki eða ekki. Þegar þið selijð svo
hjörðina norður frá skuluð þið borga okkur
einn dal í fundarlaun og fyrir þær skepnur,
sem við fengum í skiftum hjá ykkur. Er þetta
sanngjarnt?”
“Þetta er meira en sanngjamt,” 'svaraði
Jim Nábours. “Þessi fyrsti hópur er reynsla
fyrir okkur alla. Látum okkur hjálpa stúlkunni
sakir föður hennar. Einu sinni var hann ríkur!”
bætti hann við. “Og hann var eins mikill dreng-
skaparmaður og nokkumtíma hefir á hesti setið.
Þessir æfintýraþorparar, sem sitja í Austen,
gerðu honum mjög rangt til. Á bak við þetta alt
em stjórnmálavélar — endurreisnar stjómar-
stefna. Þeir halda að þeir geti rænt þetta rfki,
af því að þeir unnu stríðið. Endurreisn! Eg skal
lofa þvlí og efna, að nái eg nokkumtíma í þjóf-
inn, sem stolið hefir hjörðunum okkar skal eg
skifta honum svo í sundur, að ómögulegt verði
að setja hann saman á ný.”
í hinum brennandi hita vordagsins, skiftu
hjarðmennirnir hjörðinni og völdu svo hvor úr
sínum helming, sem leiðtogarnir kusu. Svipur
Nabours tók að hýrna, er hann sá hinn stóra
hóp sláturgripa og gamalla kúa. Hann vissi
ekkert um markaðinn þar norður frá hjá jám-
brautinni. Það gat verið eftirspum eftir slát-
urgripum eða eftir kúm til búskapar. Allar
haltar skepnur voru skildar úr, vetmngar og
kýr með kálfum, til að skila þeim síðar eigend-
unum suður frá.
Fyrirtæki þessara tveggja formanna heyrir
til löngu liðnum tímum, og var gert eftir mæli-
kvarða, sení menn skilja tæplega nú á dögum.
Þama voru engin önnur lög en venjur öræf-
anna. Aðeins fyrir þrjátíu ámm var hið núver-
andi Texas gefið Ameríkumönnum í tuttugu
feykilega miklum landveitingum. Enginn þekti
neinn mælikvarða á verði gripa. Á mjórri
ræmu, tuttugu og fimm mílna langri og tæp-
lega svo langt frá höfuðstað ríkisins, vom söfn-
uð saman um tíu þúsund naut. Hefði kaupandi
að norðan komið þangað, hefði hann getað
keypt allan hópinn fyrir þrjá og hálfan dal
stykkið. En hann várð að kaupa hvað, sem var
fyrir sama verðið- 1 þá daga var alt nefnt naut-
peningur ef það var fætt af kú. Hvað eigna-
rétt snerti, vom menn strangir og harðir, eða
mildir og mannúðlegir eftir því sem á stóð. Eng-
inn tróð illsakir við nágranna sinn, og menn
gáfu næstum af sér skyrtuna, ef nágranni hans
bað um hana — en hamingjan hjálpi þeim, sem
tók hana óboðið!
1 hjörð Dalharts vom margar skepnur ó-
markaðar, sem samkvæmt venjunni vom álitin
eign þess, sem fann þær. Einn dalur þótti þá
sæmileg fundarlaun. Angurgapar þeir, er
hættu sér í slíkar eftirleitir, kusu heldur að taka
fundarlaunin, en að sjá um gripina til næsta árs,
þótt öll fjölgun yrði þá þeirra eign, án þess að
nokkur gæti móti því mælt. Og þóknunin feng-
in að hausti var gullsígild hinum skeggjuðu
útilegumönnum, sem nú, án þess að hafa gert
nokkuð ráð fyrir því, höfðu fyrirtæki með hönd-
um, er tengja skyldi hina gömlu fortíð við nýja
fortíð. En báðir lögðu alt í hættu. Landið fyrir
norðan þá var þeim með öllu óþekt. Þar var
ekkert metið til ákveðins verðs. Vestrið var að
skapast.
En alt af á meðan Dalhart og Nabours
unnu þannig saman kyntust þeir hvor öðmm,
og lærðu margt hvor af öðrum báðum til mik-
illar furðu. Óvinveittur maður hafði verið að
starfi á fleirum en einum stað. Naut vom rekin
til óbygðu svæðanna vestast í Texas eins langt
og Comachamir leyfðu það. Einhverjir af hin-
um mörgu æfintýramönnum, sem alt var krökt
af í suðrinu, hafði opið auga fyrir leiðinni til
Pecos fljótsins og markaðarins, sem herstöðv-
arnar veittu, og einnig jámbrautarlagningunni.
Þeim var það ljóst að voldugt skálka félag
vann með leyndum í Austen að stela öllum
gripum í landinu og eins að ná fyrir fáein cent
hverri ekru í öllu landinu undir eign sína, og að
þessi hættulegi flokkur sá fram í tímann að
þeir ættu voldugt ríki fult nautgripa, sem ekki
hafði kostað þá annað en fyrirhöfnina að stela
þeim. Þetta gmnaði þá báða, Dalhart og Na-
bours. Þeim skildist að þetta var óheiðarlegt
fyrirtæki í afskaplega stómm stíl, og öll lög
rituð og óskráð voru brotin með þessu fram-
ferði.
“Og að hugsa sér,” sagði gamli formaður-
inn frá Sólbakka, “að þeir skyldu ekki vilja
þyrma stúlku eins og hún er.”
“Já,” sagði Dalhart. “Hún á engan sinn
Mka.”
Nabours hugsaði sig um stundarkom.
“Þú hefir tilheyrt hópi okkar í þrjá tíma.”
“Þrír tímar em nóg, vinur minn. Þrír tím-
ar eru nóg. Eg vissi ekki, að slík stúlka fyndist
í öllum heiminum.”
“Aðrir hugsa eins.”
“Eg vorkenni þeim.”
“Því þá?”
“Því eg ætla að giftast stúlkunni, þótt það
verði síðasta verkið sem eg lýk í þessu lífi.”
“Aðrir hafa sagt hið sama,” svaraði Na-
bours ekki mjög hugsjúkur. Það er einkenni-
legt með þetta kvenfólk. í æsku minni reyndi
eg að giftast Stúlku, niður í San Filepe. Mér
gekk ágætlega og ætlaði rétf að fara að biðja
bennar; en annar varð þá á undan mér að gift-
ast henni. Hann fór að öllu þessu á heiðarlegan
hátt, svo eg hafði yfir engu að kvarta. Eg hugs-
aði mér að bíða eftir henni, og svo fór að hann
dó eftir tíu ár og hún varð ekkja. Eg fór nú að
spara peninga mína, til þess að fá nýja spora
°g nýjan hatt og söðulteppi, og fór nú að draga
mig eftir Söm — og heldurðu ekki að Hollend-
ingur einn komi og giftist henni, áður en eg
var tilbúinn! Fjórum ámm síðar skaut Sam
Doan hann yfir hjá kringlótta kletti. Eg var í
þakklætisskuld við Sam fyrir þetta, því að nú
var Sara ekkja á ný. <
“Nú lét eg ekki langar stundir líða að snúa
mér að málefninu. Eg reið yfir og sagði Söm
hvemig sakir stæðu. “Hvað er þetta, Jim!”
sagði hún. “Eg vissi ekki að þú vildir mig ann-
ars hefði eg miklu fremur gifst þér en hinum.
Því sagðir þú mér ekki frá þessu?”
“Jæja eg segi þér frá þvtí nú,” sagði eg.
“Enda þótt eg sé næstum fjörutíu og átta ára
gamall. Þá segi eg þér það.”
“Svo ákváðum við brúðkaupsdaginn. Alt
d einu skall ófriðurinn á og eg reið í burtu til að
berjast. 1 allri hrifningunni gleymdi eg blátt
áfram að giftast Söm. Þegar eg kom heim var
eg yfir fimtíu og staurblankur. Og þegar eg
ætlaði að reyna einu sinni ennþá, hafði Sara
gifst ekkjumanni frá Arkansas. Hann átti átta
ibörn og bjó við Brazos fljótið. Þar gaf eg upp
alt giftingalbrask. Það spil gengur of hratt
fyrir mig.”
“Jæja, það skal ekki fara þannig fyrir
mér.”
“Ekki það? Líttu nú á! Lofaðu mér að
spyrja þig um eitt, og segja þér nokkuð- Eg
spyr þig að þessu — og segi þér þetta. Eg geng
stúlkunni í móður stað. Eg veit í hve stórri
skuld hún er við hvem mann í þessum flokki
nú sem stendur, en eg hugsa og álít, að allir
hinir heiðarlegu menn í þessu ferðalagi hugsi
um gripina hennar, en ekki um hana sjálfa —
og það altaf, þangað til þessi hjörð er seld. Ert
þú fús til að ríða fremst ásamt Del Williams
samkvæmt þessum skilmálum, og með þetta
stöðugt í minni? Engin ástamál á þessu ferða-
lagi, ekki eitt einasta orð. Auk þess skalt þú
segja mér hver þú ert eftir að við höfum lokið
ferðinni áður en þú leggur út í biðilsförina.”
Hann leit hvast á Dalhart, sem horfði á
hann óhræddur.
“Eg geng að þessum samningum,” sagði
hann. “Eg skal lofa því statt og stöugt.”
“Jæja það er þá afgert. Við verðum að
byrja að merkja þessa gripi. Við verðum að
setja öngulinn á minsta fjögur hundruð fjögra
vetrunga innan tveggja daga. Eg hugsa að það
dugi til að tefja okkur frá öllum ástadraumum.
Blessað veri bandið sem téngir saman. En nú
ert þú hjarðmaður hjá T.L. og ekkert meira.
Þú hefir rétt allra manna með borgararétti að
elska hana húsmóður þína, en þú segir engum
frá því fyr en í Abilene.”
Jim Nabours reið til baka í rökkrinu og fór
af hinum löðursveitta hesti sínum hjá varðeldi
Taisíu. Hávaxna stúlkan kom og settist við
hlið hans og lagði hendina á hné hans.
“Hvað gengur nú að?”
Hin hvössu augu hans höfðu veitt því eftir-
tekt hve föl hún var- Hann vissi að hún hafði
grátið- Stóra hnýtta hendin strauk gætilega
löngu, brúnu hendina hennar, er lá á hné hans.
Miss Tairía, ekkert er að; eg get sa^t þér að
alt gengur vonum betur, það er alt og sumt.”
Hann fór nú að segja henni frá viðburðum
dagsins. Hversu vel gengi að skifta á kálfunum
og fullorðnum nautum, hversu vel allir störf-
uðu og loks kom hann að málefninu, sem hann
bar fyrir brjósti.
“Líttu nú á, Taisía,” sagði hann og muldi
börk milli fingranna. “Þegar við fórum í þessa
langferð, hugðum við að við hefðum rúið Sól-
bakka öllum þeim gripum, sem til voru. Við
tókum með okkur skepnur á öllum aldri. Eng-
inn nema hamingjan getur hindrað, að við höf-
um ekki bráðlega þúsund kálfa keyrandi í vögn-
unum. En líttu nú á. Nú ætlum við að draga
frá allar kýr og kálfa, og fá fjögra vetrunga í
staðinn. Skepnumar sem við sendum burtu
verða sendar til Sólbakka. En hver á að gæta
að Sólbakka meðan við erum í burtu?”
“Hver gæti það?”
“Þú gætir það. Já, Miss Taisía, þú! Við
getum meira en vel verið án þín, en ekki er
hægt að skilja Sólbakka eftir umönnunarlaus-
an. Heldur þú ekki að þú værir hólpnari heima
heldur en þú ert nú að rekast um óbygðir þess-
ar lengst norður í land í flokki sextán útilegu-
manna, og hamingjan má vita hverskonar veðr-
áttu? Þú ert bara stúlka, Miss Taisía — lang
fallegasta stúlkan, sem fæðst hefir í Texas; en
stúlka er stúlka. Eg get umgengist nautgripi,
en eg get ekki stjórnað stúlkum. Æ, kæra Miss
Taisía, farðu nú heim! Við skulum verða komn-
ir aftur fyrir þakkargerðardaginn með fullan
vagn af jankí peningum.”
Stúlkan rétti sig upp.
“Eg fer ekki heim. Eg lokaði dyrunum
þegar við lögðum af stað. Hvemig gæti eg
búið þar alein?”
“Eg var ekki að biðja þig að vera þar
alein. Það sem eg á við er þetta. Þegar við
förum yfir Colorado fljótið þá erum við bara
tíu mílur frá Austen- Eg vil að þú og Del skuluð
ríða inn til Austen og gifta ykkur. Svo getið
þið bæði tekið þessa hjörð, sem fer heim og haft
hana með ykkur til Sólbakka.”
Gamli maðurinn let á hana með hvössu,
gráu augunum sínum.
“Getur þú ekki látið mig ganga þér í móður
stað Taisía, barnið gott?”
“Nei, nei, nei, Jim!” Hún lagði löngu
hendurnar sínar ofan á hendur hans. “Biddu
mig ekki um þetta. Eg hefi ekkert að lifa fyrir
nema þetta, sem við höfum hér meðferðis. Alt
sem eg á og alla vini miína hefi eg hér. Nei,
Jim, eg vil koma þessu til leiðar og ljúka við
það. Þú getur ekki fengið mig á þitt mál. Það
er ekki til neins.”
“Nei, það er víst ekki,” sagði gamli for-
maðurinn og stundi við. “Alt sem eg get sagt er
þetta: Guð hjálpi okkur. Það legst í mig að
þessi rekstur verði all erfiður.”
Þetta var byrjunin á reynslu Anastasíu
Lockhart sem hjarðkonu.
Þessi skifting hjarðarinnar frá Sólbakka
var eins og risavaxið, töfrafagurt málverk á að
sjá. Sólin var byrgð. Rykmökkur huldi lands-
lagið, hóla og dali, hið græna gras og skóga.
Bylgjandi haf af löngum hornum bærðist undir
skýinu. Þaðan heyrðust dunur og dynkir. Inn-
an um alla hávaðann heyrðust raddir mann-
anna, er sungu sálmalag og ættjarðarljóð. Og
án afláts rak einhver hjarsveinninn bráð sína
út úr hópnum, snaran söng í gegn um loftið og
skepnan var feld og merkt. Aftur og aftur,
meira en fimm hundruð sinnum var þetta end-
urtekið, unz verkinu var lokið. Þetta varaði í
fjóra daga.
Dásamlega fagurt málverk af miklu starfi.
Og þungamiðjan í þessari mynd og orsök henn-
ar var ung stúlka, sem óþreytandi reið dag eftir
dag gegn um rykið, sem gat ekki leynt henni, né
varpað skugga á æsku hennar, dugnað né hið
óþreytanlega lífsfjör, sem hún var gædd.
14. Kapítuli.
Dan MoMasters, sýslumaður í Gonzales og
höfuðsmaður í löðregluliði ríkisins, reið inn á
milli hinna dreifðu húsa í þorpinu Austen, höf-
uðstaðnum í ríki, sem var svo stórt að maður
gat ekki riðið þvert yfir það á heilum mánuði.
Ekkert í útliti hans,bar vott um, að hann hefði
verið í sterkri geðshræringu nýlega. Fötin hans
voru ekkert í ólagi, og andlit hans var eins ró-
legt og venjulega. Hann hefði getað verið hvaða
hávaxinn og vel búinn maður sem var, og eitt
hefði ekki aðgreint hann frá venjulegum gest-
um í bænum. Vegna embættis síns bar hann
tvær þungar skambyssur í beltinu. Skeftið á
byssunni vinstra megin sneri fram, en á hægri
handar byssunni aftur, var það fyrirkomulag
dularfult hverjum þeim sem íhugaði til hvers
það væri. Og einnig það, ef hann væri örvhent-
ur, hvor hendin mundi fyrst grípa til vopnsins?
Þetta var gáta, sem eitthvað hálf tylft
manna hafði aldrei fengið tíma til að ráða sér
til gagns vegna tímaskorts.
I byggingunni, sem notuð var sem stjómar-
bygging fyrir ríkið, sat rjóðleitur maður, frem-
ur feitlaginn og gráhærður við skrifborð sitt í
skrifstofu ríkisféhirðisins. Þegar ókunni mað-
urinn gekk inn, leit hann upp.
“Gott kvöld,” sagði McMasters kurteislega.
“Gæti eg fundið Rudabough hér?”
Emþættismaðurinn svaraði ekki strax.
“Þú getur það ekki”, svaraði hann loksins.
“Ekki það? Hann er kanske ekki í bænum
sem stendur?”
“Jú,” svaraði maðurinn.
McMasters brosti einlægnislega.
“Fyrst svo er, þá er hann ekki lengur i
fangelsinu?”
Þetta svar kom embættismanninum í geðs-
hræringu. “Kemur þér nokkuð við um það?”
spurði hann. “Og hvernig veist þú, að hann sé
í fangelsi? Hann var ekki lengur hérna en
þangað til rétturinn var kallaður saman- Það er
ekki nógu margt fólk í öllu Texas til að halda
Mr. Rudabough í fangelsi.”
“Eg beyrði sagt að emlbættismaður Banda-
ríkjanna og félagar hans, hefðu handtekið hann,
og lagsbræður hans fyrir nokkrum dögum síðan
fyrir sunnan Colorado fljótið, og sent hann
hingað í fangelsi. Eins og þú segir, mátti víst
telja það víst, að enginn réttur í þessum bæ
mundi halda honum í fangelsi.”
Hinn rjóðleiti emlbættismaður varð nú ekki
eins hnakkakertur.
“Eftir lýsingunni, sem eg hefi heyrt, hlýtur
þú að vera Mr. McMasters, sýslumaður í Gon-
zales héraðinu,” sagði hann eftir stundar þögn.
“Já, eg er það,” svaraði McMasters bros-
andi. “Eg get líka sagt þér, að eg er bezta skytt-
an og veiðihundurinn í öllu Texas. Já, eg er
McMasters frá Gonzales.”
“Jæja þá,” svaraði hinn vandræðalega,
“það er ekki nema rétt að segja þér, að allir
þessir menn voru sýknaðir við réttarhaldið.”
“Þessvegna kom eg hingað. Eg ætlaði að
tala við Mr. Rudabough. Eg hugsaði, að eg gæti
útskýrt dálitið fyrir honum, að eg gæti orðið
honum að dálitlu liði.”
Hinn þagði vegna þess, að hann þorði ekki
að segja neitt.
“Hvar gæti eg fundið Mr. Rudabough?”
Hin rólega rödd var nú dálítið breytt.
“Það veit eg ekki. Hann fór í gær í burtu
úr bænum með fáeinum öðrum mönnum. Þeir
riðu í vestur.”
“Það virðist svo sem Mr- Rudabough ætli,
að eg sé að rekja feril hans. Hann hefir kanske
misskilið tilgang minn. Hann hefir kanske
gleymt því, að faðir minn vann á móti, og
greiddi atkvæði gegn þrælahaldinu, sem menn-
imir í yðar flokki gerðu líka. Því ætti hann að
vera að vinna á móti Gonzales? Því að berjast
gegn lögregluliði voru? Nú það sem mig lang-
aði til að segja Mr. Rudabough er þetta: Eg veit
hvar kistan með landseðlunum er núna í dag, og
eg er reiðubúinn að segja honum hvar hún er.”
Emlbættismaðurinn hóstaði vandræðalega.
“Það er sú, sem hann ætlaði sér að ná ií á
Sólbakka. Gott, eg náði henni sjálfur. Eg veit
hvar hún er nú. Eg get farið með honum til
hennar hvenær, sem vera skal. Eru þetta ekki
fréttir, sem hann langar til að heyra?”
Hinn feitlægni maður réttist upp í sætinu.
“Þetta hljómar dálítið einkennilega frá
þínum vörum!”
“Gott og vel, stundum er það eigi auðvelt
að komast að sannleikanum. Eg hefi komist að
raun um, að það svarar stundum illa kostnaði
að láta alla sjá spilin, sem maður hefir á hend-
inni. Lögreglumaður verður að fara gætilega.
Ríkisgjaldkerinn hefir kanske misskilið mig.
Eg væri kanske viljugur til að vinna með hon-
um stundarkorn, en ekki á móti honum. Hvað
þá?”
“Fólk í Texas hefir einnig misskilið Mr.
Rudabough og samherja hans,” sagði embættis-
maðurinn. “Hann hefir miklar hugsjónir, og er
víðsýnn maður. Vinir okkar í hinum flokknum
kjósa heldur að sjá Texas eins og það hefir ætíð
verið — afskekt, fátækt, án nokkurrar vonar
um verzlunarsambönd og án nokkurrar vonar á
þessari jörð- Mr. Rudabough sér bjartari fram-
tíð fyrir þetta land. Það gerum við allir.” Hann
talaði með miklum móð.
i