Heimskringla - 18.02.1948, Side 1
We recommend íor
your orpproval oui
//
BUTTER-NUT
LOAF
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Wlnnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
We recommend for
your crpproval our
//
BUTTER-NUT
LOAF
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Wlnnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LXII. ÁRGANGUR
WINNTPEG, MIÐVTKUDAGINN, 18. FEBRÚAR 1943
NÚMER21.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Brýn þörf á umbótum
Fred C. Austin, aðal umsjón-
armaður húsakosts, hreinlætis
og heilbrigðismálanefndar Wpg-
borgar, sagði nefndinni nýlega,
að mikinn fjárstyrk þyrfti nauð
synlega að veita af stjómar eða
ríkisfé, ef bæta ætti til fullnustu
úr þeim ægilega húsnæðisskorti,
er nú væri hér í borg, væri húsa
kostur sá, er þurfafólk borgar-
inna og fleiri hefðu átt að búa
við mörg undanfarin ár, með
öllu óhæfur og óviðunandi, og
ekki bjóðandi nokkurri stétt
mannfélagsins í borg eða bygð
í nokkru landi.
Nú sem stæði, kvað Mr. Aust-
in, tölu þeirra sambygginga, —
(housing units) er minst yrði
komist af með frá hendi borgar-
innar, vera 9,454. Hann hafði
nýlega lokið við all ítarlegt yfir-
lit og rannsóknir húsnæðisekl-
unnar hér í borg.
Er talið að slíkar rannsóknar-
nefndir húsa og heilbrigðismála
nefndarinnar, hafi farið fram í
síðastliðin 30 ár. Mr. Austin
mælti með því, að yfirvöldin
beiti sér fyrir að hrinda í fram-
kvæmd byggingu sambýlishúsa
(fjölhýsa) af almennu fé, með
lágri leigu, er samsvari getu
þeirra borgara til að greiða húsa
leigu, sem eru í þeim flokkum,
er hafa lágar inntektir.
Kvað Mr. Austin þau 772
heimili er hann í síðustu rann-
sóknarferð sinni um borgina,
hefði rannsakað, alls ekki hæfa
mannabústaði.
Sagði hann að víða væri einu
sæmilega istóru herbergi, og sum-
staðar jafnvel litlu herbergi
skift í litlar kompur með viðar
eða lélegum pappa — milligerð-
um, kvað þetta hafa verið gert
Mr. Jones sagði, að þótt flest
hefði gengið í sífeldum ófriði og
deilum í, Landinu Helga, undir
víðast án nokkurs tillits til um- stJórn Breta> Þá hefðu >eir Þó
málsstærðar herbergisins í fyrst- j reynt á allan hátt að stilla til
unni, eða hvort nokkur birta eða! friðar> °§ halda Serða samninga
loft kæmist þar inn. 1 þessum °§ á engan hátt myndi það bæta
húsakynnum kvaðst hann venju- ! ástandið ^gar nefnd Sam. þjóð.,
lega hafa rekist á rtiðdimmar; kæmi tU skjalanna og tæki við
smákompur, er hefðu haft inni ytirráðum.
að halda eldgamlar gas-mat- j Væri ekkert sýnna en það
reiðsluvélar, og hefði þar öllu myndi valda enn stórkostlegri
ægt saman, ýldu af skemdum æsingum, en yfir 1,000 manns
matvælum, margvíslegri matar-, hafa nú fallið í árásum og
lykt, sem aldrei hefði fengið hryðjuverkum í Palestínu, síðan
tækifæri til að rjúka út, þef af skiftingin var ákveðin í nóv,-
óhreinum fötum, og illa þvegn-J mánuði síðastliðnum.
um þvotti, er þar hefði veriðí Hvort Nf-land sameinaðist
hrúgað inn, í einu orði sagt, þar ^ Canada, eða gerði aðrar áætlan-
hefði borið að vitum allan þann1 ir um stjórnarfyrirkomulag sitt
hryggilega óþef, er safnaðist! í framtíðinni, kvað Mr. Jones
saman þar sem alt of margt fólk Breta láta sig litlu skifta. Ef þeir
byggi í alt of þröngum, dimm-1 kæmu þar nokkuð að málum,
um og loftlausum húsakynnum. myndu óskir lýðsins, er málið
Kvað hann mjög títt, að 6 þann-j snertir aðallega, mestu ráða.
ig lagaðar íbúðir, og að ofan hef- j
ir verið lýst, væru í einu og sama Voilir um verðlækkun
húsi.
Kvað Mr. Austin óhrekjan-
legar afsakanir og ástæður
liggja til grundvallar fyrir því
Haft er eftir Gra:ham Towers,
aðal forstjóra Canada-ibankans,
(Bank of Canada) á blaðamanna
* #-ii , . ■* i _ ! þingi nýlega, að hann byggist
að (olk byggi v.ð þa„„,g lagaðan ^ Mn ný verðlaskku„ á
husakost og þær væra að þesa- Var„i„gsmarkaðnum í Banda-
ar fjölskyldur hefðu ekkl efni á
betra húsnæði.
ríkjunum, myndi fremur stuðla
að þvtí að lækka hið háa verðlag
Sagði hann að þessa bústaði á öllu hér f Canada, en hann
skorti í flestum tilfellum nægi- bætti því við> að of snemt væri
lega vatnsleiðslu og pdpulagn-J að segja nokkuð um hve víðtæk
ingu, (plumbing) en þvottaskál- þau áhrif yrðu Einnig kvaðgt
um og uppþvottatækjum heíði hann vongóður um> að á árinu
verið hrúgað upp, þvert ofan í( 1948 yrði lokið við mörg iðnað_
fynrmæli og ákvæði hreinlætis- ar og framleiðslu fyrirtæki, sem'
laganna. Heilum fjölskyldum er byrjað hefði yerið á síðan stríg.
þjappað saman í einu eða tveim- inu lauk
ur herbergjum, og hljóta að . . , ,
, # . | En arangurinn af þvi myndi
hafast við og sofa í shkum _ , . # . ._ , ,
s | verða aukin framleiðsla þess
varnings, er neytendur þörfnuð-
ust ,og fram úr því lækkandi
verð á mörgu. Kvað hann hið
nýlega lækkaða vöruverð í
Bandaríkjunum virðast stafa
aðallega af nýjum vonum um
að næsta árstíðar uppskera verði
með afbrigðum góð, bæði í út-
flutningslöndunum, og í vestur-
Evrópu. Kvaðst Mr. Towers
ekki sjá neina ástæðu til þeSs,
að taka þyrfti til neinna neyðar-
úrræða til þess, að ráða fram úr #, ## „ ...
,# ,.*• #’ , .. 1L/. . akvæðum sem gilda enn um
dyrtiðinni her í Canada, alt slikt , • , - „ , # ,,
___• 1 leigu averuhusa og ibuða, (fjol-
S1g me hýsa) þó þeir könnuðust við að
það hefði komið til greina, eins
Alberta og Saskatchewan fylkj-
unum, safkvæmt lögum hinnar
sameinuðu rannsóknamefndar.
Húsaleiguákvæði haldasl
Háttsettir stjórnarfulltrúar í
Ottawa, sögðu fyrir skemstu að
ekkert nú sem stendur benti til
þess að hækkun á húsaleigu yrði
leyfð, eða rýmkað neitt á þeim
enn
myndi eðlilega jafna
tímanum.
Hannes Kjartansson
kjörræðismaður
Hann er fæddur í Reykjavík
27. febrúar 1917. Foreldrar hans
voru þau Kjartan Gunnlaugs-
son, kaupmaður og kona bans
Margrét, fædd Berndsen.
Vorið 1937 lauk hann stúd-
entsprófi við Mentaskólann
Heykjavík og fór um hgustið til
íríTíkisins Danzig til að stunda
nám í byggingarverkfræði við
báskólann þar (Technische Hoch.
cbule der Freien Stadt Danzig).
Þegar að stríðið byrjaði þurfti
Hannes að flýja frá Danzig og
fór þá til Islands. 1 apríl 1940
fór hann til New York, þar sem
bann hefir síðan unnið við inn-
°g útflutningsverzlun.
Vorið 1941 giftist hann Elínu,
dóttur séra Jónasar heitins Sig-
hrðssonar og konu hans Stef-
aníu.
Hannes og Elín eiga tvö börn,
Kjartan Jónas, fimm og hálfs
ars og Stefaníu Margréti,
briggja ára.
þrengslum, að það brýtur í bága
við almennar og sjálfsagðar
heilbrigðis og velsæmisreglur.
En Mr. Austin kvað heilbrigð-
ismála-deildina ekkert geta at-
bafst til þess að bæta úr þessu,
hún gæti ekki dæmt þessi húsa-
kynni óhæf, og skipað fjöl-
skyldunum að flytja eitthvað
annað, án þess að geta útvegað
þeim annað og betra .hrúsnæði.
Mr. Austin skýrði frá því einnig,
að á árunum 1946 og 1947,
hefði nefndinni, er fjallar um
skrásetningu bráðabirgðar hús-
næðis, borist 24,407 umsóknir
frá vegalausum fjölskyldum, en
aðeins 2,015, eða 8% af þeim
hefði verið hægt að útvega veru-
stað.
Skýrsla Mr. Austins verður
lögð fram fyrir borgaráðs-full-
trúana, og yfirfarin, og vonandi
eitthvað úr þessu nauðsynjamáli
bætt fyr en síðar.
Ófriðvænlegar horfur
Arthur Creech Jones, ráðh.,
nýlendnaritari og umsjónarmað-
ur Breta, sagði nýlega á blaða-
mannafundi í Halifax, að heim-
sókn fulltrúanefndar Sameinuðu
1 þjóðanna til Palestínu, myndi
aðeins valda grimmari bardög-
um, og meiri blóðsúthellingum.
Mr. Jones kom frá Bretlandi, og
var á leið til þings Sameinuðu
þjóðanna í Lake Success. Mint-
ist hann einnig á samband milli
Canada og Nf.lands, og mögu-
leika á frekari sameiningu
brezku vestur Indlands-eyjanna.
Kvað hann Breta ákveðna í því,
að verða á burtu með allan sinn
her í Palestínu fyrir 1. ágúst.i
þetta ár, og hafa engin yfirráð,
þar eftir 15 maí. Kvað hann
vandasöm störf liggja fyrir'
höndum, en það væri að skilaj
öllum yfirráðum í hendur Sam-j
einuðu þjóðanna, og leggja fram
öll skilríki og samninga.
Rannsókn brauðverðs
Þegar verðlagsrannsókna full-
trúanefnd neðri deildar þings-
ins í Ottawa kemst á laggimar
til þess að rannsaka brauðverð,
mun hún samtímis fjalla um iðn-
aðar-framleiðslu í austur og mið-
hluta Canada, samkvæmt því er
sagt var um það mál laust fyrir
síðustu helgi.
Var því haldið fram, að rann-
sóknir á framleiðsluverði nauð-
synjavamings færu fram í Mani-
tobafylki eittþvað seinna.
Hon. Paul Martin, heilbrigð-
ismála-ráíherra, og formaður
nefndarinnar, endurtók það ný-
lega, að tilgangur nefndarinnar
væri ekki sá að sakfella neinn,
eða koma neinum sénstökum í
vanda, heldur væri það hlutverk
nefndarinnar að komast fyrir
sannleikann, og kryfja til mergj-
ar aðal ástæðurnar fyrir dýrtíð-
og á því hinu öðra, sem verð-
lagsákvæði gildir um.
Vora þessi tilsvör veitt í sam-
bandi við fréttir er bárast um
það nýlega, að 10% hækkun Séra Philip M. Pétursson
yrði að Mkindum á húsaleigu l.j verður forseti á þingi Þjoðrækn_
ma'í í vor. Talið er þó víst, að isfélagsins er hefst n.k. mánu-
engar umræðUr hafi farið fram í ^jag.
ráðuneytinu, er stefni að því aðj
nokkur húsaleigu hækkun sé íj
vændum.
Stjómarfulltrúar segja að
þeir telji óMklegt að stjómin
muni hækka leiguákvæði, ein-
mitt um þessar mundir, þegar
almenningur kvartar sem hæst
undan vaxandi dýrtíð, og meðan
þingnefnd er að leitast við að
rannsaka ástæðurnar fyrir allri
þessari dýrtíð.
Læknar bindast samtökum
mni
Hin almenna læknastétt hér|
í Manitoba er í undirbúningi að
mynda meiri samtök sín á milli,
en verið hefir, með það fyrir
Svo framarlega sem nefndinni augum að tryggja hag sinn, og
sjá sér betur borgið.
Áform þetta, að mynda nýja
væri sannað að ekkert gróða-
brall eða okur ætti sér stað, það
væri aðal atriðið. Ráðherrann
kvað hendur nefndarinnar ekki
myndu verða bundnar, hvað
rannsóknum á brauðgerðar-iðn-
aði viðkæmi í British Columbia,
Séra Eiríkur Brynjólfsson
verður ræðumaður á samkomu
sérstaka deild, birtist í síðastajÞjóðræknisfélagsins síðasta
kvöldið (25. feb.), í Sambands-
kirkjunni.
Séra Hannes Bjarnason, skáld
Prestur að Ríp í Skagafirði, d. 1835
Hann afi minn var ekki hár
en íturvaxinn þó,
við kapphlaup drengja fremst hann fór
því fjör í taugum bjó,
og oft í leik til glímu gekk
og gaf þar mörgum fall,
sem hærri vora honum þar
en hann var knár og snjall.
í>á ríkti fögur rímna tíð
með rausn af kappa fjöld,
sem glæddi andans ljós og líf
hjá lýð, um vetrar kvöld.
1 ljóðum hans var list og fjör
sem landið fann og mat,
við sorg og tímans gleði glaum
með góðvinum hann sat.
En hann var prestur fyrst og fremst
og fræddi lýðsins sál,
hann bar fram ræður blaðalaus,
þar bjó ei fals né tál.
Og margir dáðu mælsku hans
og manndóms þrótt og fjör,
með dygð og trú, sem lýsti lýð
við lífsins reynslu kjör.
En það sem fólkið matti mest
var manndáð hans og lund, —
sem rétti vinar hönd og hug
á harms og neyðar stund.
Við glaum og tímans gleðimót
hans geð ei neinu kveið,
en oft í skörpum orða leik
hann ýmsum rétti sneið.
Hans æfistarf er auður vor,
sem ætíð gildir mest,
hann gekk sinn veg með glaða lund
og gaf það átti bezt.
Þó dafni máttur, mál og fjör
við mótbyr stunda hags,
en óði og kostum afa míns
eg ann til hinsta dags.
M. Markússson
hefti læknablaðsins “The Mani-
toba Medical Review”.
í ritstjórnargrein þess heftis
er því haldið fram, að mestan
virðingarsess í læknafélögum,
stofnunum og nefndum skipi
eingöngu sérfræðingar, er eðli-
j lega sökum verkahrings þeirra,
I hafi enga persónulega reynslu í
j þeim úrlausnarefnum, er hinir
almennu læknar þurfa að horf-
ast í augu við.
Aðeins með því að mynda sér-
stakt félag sín á milli, geta hinir
almennu læknar því vonast eftir
að einhvert tillit sé tekið til
skoðana þeirra, og óskir þeirra
teknar til greina. Svo segir í
grein þessari, og fylgir sú tillaga
að alment læknafélag sé stofnað
í fylkinu.
HITT OG ÞETTA
Rt. Hon. C. D. Howe, verzlun-
ar og viðskiftamálaráðherra í
stjórnarráðuneyti Canada, á að
hafa lýst því yfir nýlega í HaM-
fax, að sér væri vart mögulegt
að skilja í því, hversvegna tala
atvinnulausra manna væri svo
há í strandfylkjunum. Öll iðn-
aðarfyrirtæki væra í fullum
gangi, og kvaðst hann enga á-
stæðu sjá til þess að atvinnu-
leysi þyrfti að eiga sér þar stað.
Þrátt fyrir það alt, þá er nú sann-
leikurinn sá, að 20,000 manns
er með öllu atvinnulausir í
strandfylkjunum, (The Mari-
times).
* * *
Varanefnd Sam., þjóð., er
fjalla skal um ritfrelsi, og hvað
hæft þykir að birta í sambandi
við málefni stofnunarinnar, hef-
ir felt tillögu, er kom frá full-
trúanefnd Gyðingafélagsskapar
að greinar um þjóðflokkahatur
og áróður mætti birtast í mal-
gögnum alheimsstofnunarinnar,
Panama, Phillips-eyjar, Rúss-
land, Frakkland og Tékkóslo-
vafcía voru með, Kína, Bretland,
Dr. Árni Helgason
frá Chicago sýnir myndir frá Is-
landi á íslendingamóti Fróns.
Dr. L. A. Sigurdson
sýnir hreyfimyndir í litum á
samkomu Icelandic Canadian
Club, 23. feb., í Fyrstu lútersku
kirkju.
Bandaríkin, Canada og Niður-
löndin vora á móti. Samkvæmt
reglunum fella jöfn atkvæði til-
lögur.