Heimskringla - 03.03.1948, Page 7

WINNIPEG, 3. MARZ 1948
HEIMSKRINGLA
7. SIÐA
RÆÐ A
ÁRNA HEGASONAR
Frh. frá 3. bls.
fyrir jól í vetur var þýzkur tog-
ari tekinn fjrrir landhelgisbrot. 1
stað þess að borga, kaus skip-
stjórinn að vinna af skipinu
sektina með því að flytja síld
írá Reykjavík norður í síldar-
verksmiðjumar á Siglufirði. Að
því loknu fór þessi togari með
fyrsta farminn, af um 300 tonn-
um af nýrri síld, sem útgerðar-
menn og síldarverksmiðja rík-
isins gáfu til nauðstaddra á
Þýzkalandi.
fsland og Norðurlönd
Tvent skeði meðan við vorum
á íslandi í sumar sem sérstak-
lega bendir á góða samvinnu
milli Norðurlanda þjóðanna.
Seint í júlí var haldinn full-
trúa fundur þingmanna-sam-
bands Norðurlanda í Reykjavík.
Það var stofnað 1907. Stofnend-
ur voru Danmörk, Noregur og
Svíþjóð. Finnland bættist við
uokkru siíðar en ísland gekk í
sambandið 1926.
Tilgangur þess er að ræða þau
mál, sem sérstaka þýðingu hafa
fyrir samstarf Norðurlandanna
í menningar og atvinnu málum,
og til að auka viðkynningu
þingmanna í þessum fimm lönd-
um.
Fundinn sóttu sjö fulltrúar
frá Svíþjóð, tíu frá Noregi, einn
frá Finnlandi, fimtán frá Dan-
mörku og fimtán frá Islandi.
Snorri
Snorra hátíðin var haldin í
Reykholti í Borgarfirði, 20 júlí,
fyrsta sunnudaginn sem við vor-
um á Islandi. Eins og flestum
mun kunnugt var þessi hátíð
haldin í sambandi við afhjúpun
Snorra styttunnar, sem norska
þjóðin gaf Islandi, og efnt var til
með almennum samskotum í
Noregi.
Veðrið var yndislegt þennan
dag og fólkið í hátíðar skapi.
Giskað var á að manrifjöldinn
sem sótti hátíðina hafi verið um
tíu til tólf þúsund. Fleiri en
hundrað fulltrúar frá Noregi,
undir forystu Ólafs ríkisarfa,
komu daginn áður til að afhenda
þessa vinargjöf.
Þetta var hátíðleg athöfn,
sem tvær þjóðir stóðu að, “há-
tíðarstund í lífi tveggja þjóða”,
eins og komist var að orði. —
Sveinn Bjömsson, forseti ls-
lands; Ólafur, ríkisarfi Noregs
og aðrir fulltrúar beggja þjóð-
anna fluttu vingjarnlegar ræð-
ur.
Styttan stendur fyrir framan'
hina miklu byggingu ungmennaj
skólans í Reykholti, þar sem
Snorri Sturluson bjó, skrifaði
Noregs konunga sögur og var
myrtur árið 1241. Hátíðin og af-
hending Snorra styttunnar átti
upprunalega að fara fram 1941,
sjö hundruð árum eftir dauða
Snorra. Styttan var þá tilbúin ^
en ófriðurinn hamlaði.
1 ræðum sínum lofuðu Norð-
menn mjög áhrif Snorra á sögu
Noregs, minntust hvem þátt
verk hans hefðu átt í endurreisn
inni 1814, og einn þeirra sagði
“það má nærri því taka svo
djúpt í árina að segja að hefði
Snorra ekki notið við væri Nor-
egur ekki frjálst ríki í dag”.
Minningu Snorra var þarna
mikil virðing sýnd og heiðúr.
JUMBO KÁLHÖFUÐ
ísland er þakklátt fyrir gjöf- stærsta kálhöfðategund sem til er,
ina, metur vinsemdina sem á bak vegur 30 til 40 pund. óviðjafnanleg |
viS liggur og tók viröuglega á
móti hinum tignu gestum, sem leið seldum vér meira af Jumbo kál
komu frá fiarlætni landi til að höfðum en ölIum öðrum káltegund
Komu ira ijariægu lanai tii ao j Um. Pakkinn lOc, únza 80c póstfrítt.
heiðra hinn ágæta son og votta fr!—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1948
þjóðinni vináttu SÍna. Stœrri en nokkru sinni fyr 39
Hekla
Eg býst við að flestir hafi
fylgst vel með fréttunum af
Heklu gosinu, og því lítil ástæða
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
framleiðslu tækjum, bæði til
lands og sjávar. Nýju skipin
gera þeim mögulegt að sækja
að vera langorður um það. Það jengra og komast fljótar á mið-
er sá atburður sem mesta athygli j in Á öllum sviðum atvinnuveg- j
vakti. Heklugos eru ein af ógur-j anna má ,búast við auknum af.
legustu hamförum náttúrunnar.: köstum um leið og nýju tækin
Sprengingin í byrjun gosins; koma { rekstur
heyrðist alla leið norður í Eg hef leitt hjá mér að minn-
Grímsey, sem er í yfir 180 mílna ast á mennmgar málin. Islend-j
fjarlægð, og reykjar- og ösku ingum er það ijóst hve áríðandi
strókurinn sem stóð upp úr f jall-
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
Reykjavík.
Amaranth, Man._
Árnes, Man._
Á ÍSLANDI
__Björn Guðmundsson, Mávahlíð 37
{CANADA
Mrs. Marg. Kjartansson
Sumarliði J. Kardal, Hnausa, Man.
Árborg, Man___________________________ G. O. Einarsson
Baldur, Man,...............................O. Anderson
Belmont, Man.....—.........................G. J. Oleson
Bredenbury, Sask__Jlalldór B. Johnson, Churchbridge, Sask.
Churchbridge, Sask__________________Halldór B. Johnson
Cypress River, Man_____________________Guðm. Sveinsson
Dafoe, Sask______________O. O. Magniússon, Wynyard, Sask.
Elfros, Sask___________________JMrs. J. H. Goodmundson
Eriksdale, Man________________________-.ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask___________Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
Flin Flon, Man__________________________________Magnús Magnússon
Foam Lake, Sask------------
Gimli, Man-----------------
Geysir, Man.
—Rósm. Ámason, Leslie, Sask.
______________K. Kjemested
____________G. B. Jóhannson
Glenboro, Man______________________________G. J. Oleson
Hayland, Man___________________________JSig. B. Helgason
Hecla, Man__________________________Jóhann K. Johnson
Hnausa, Man...............-......-.....-.Gestur S. Vídal
Innisfail, Alta________Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Kandahar, Sask-----------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Keewatin, Ont..........................Bjarni Sveinsson
Langruth, Man---------------------------Ðöðvar Jónsson
Leslie, Sask..........................Th. Guðmundsson
Lundar, Man.................................D. J. Líndal
Markerville, Alta_____ófeigur Sigurðsscn, Red Deer, Alta.
Morden, Man__________________________Thorst. J. Gíslason
Mozart, Sask.............................Thor Ásgeirsson
Narrows, Man.
S. Sigtfússon, Oakview, Man.
Oak Point, Man............................Mrs. L. S. Taylor
OakvieW, Man-------------------................S. Sigfússon
Otto, Man________________________D. J. Líndal, Lundar, Man.
Piney, Man....
L............B. V. Eyford
Red Deer, Alta________________________Ófeigur Sigurðsson
Riverton, Man..........................Einar A. Johnson
Reykjavík, Man.--------------------------Ingim. ólafsson
Seikirk, Man__________________________Mrs. J. E. Erickson
Silver Bay, Man...........................Hallur Hallson
Steep Rock, Man________________-...........Fred Snædal
Stony Hill, Man_________________D. J. Líndal, Lundar, Man.
Swan River, Man._____________________Chris Guðmundsson
Tantallon, Sask.........................Árni S. Árnason
Thornhill, Man__________.Thorst. J. Gíslason, Morden, Man.
Víðir, Man___________________Aug. Einarsson^ Árborg, Man.
Vancouver, B. C.
Wapah, Man.
JMrs. Anna Harvey, 4370 Quebec St.
.Ingim. Ólafsson, Reykjavík, Man.
Winnipeg____S. S. Anderson, 800 Lipton St. Winnipeg, Man.
Winnipegosis, Man............................S. Oliver
Wynyard, Sask..........................O. O. Magnússon
1 BANDARIKJUNUM
Akra, N. D_____________Bjöm Stevenson, Akra P.O., N. D.
Bantry, N. Dak____________..E. J. Breiðfjörð, Upham, N. D.
Bellingham, Wash._Mrs. Jolhn W. Johnson, 2717 Kulshan St.
Blaine, Wash......................Magnús Thordarson
Cavalier, N. D_________Bjöm Stevenson, Akra P.O., N. D.
Crystal, N. D________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Edinburg, N. D_______C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Gardar, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Grafton, N. D________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Hallson, N. D___________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Hensel, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Ivanhoe, Minn________Miss C. V. Dalmann, Minneota, Minn.
Milton, N. Dak____________________________S. Goodman
Minneota, Minn.....................Miss C. V. Dalmann
Mountain, N. D________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
National City, Calif......John S. Laxdal, 736 E. 24th St.
Point Roberts, Wash.....................-Ásta Norman
Seattle, 7 Wash_______J. J. Middal, 6522 Dibble Ave., N.W.
Upham, N. Dak___________'---------------E. J. Breiðf jörð
The Viking Press Ltd.
Winnipeg Manitoba
inu mældist 16 til 18 mílna hár.
Það er erfitt að gera sér grein
fyrir þeim ógurlega krafti sem
veldur slíkum hamförum.
Nokkrar skemdir urðu af ösku
er að halda við menningar stofn-
unum og auka þær; þeim er það
einnig ljóst að þjóðinni getur
því aðeins liðið vel að andleg
velferð sé samfara veraldlegri
velmegun. En afköstin verða að
og vikur falli í Fljótshlíðinni ogj vera geysilega mikil til að mæta
undir Eyjafjöllum. Eg kom ij þorfum þjóMélagsins á öllum,
Fljótshlíðina, notaði til Þess, sviðum- HluturinnJ til viðhalds
mesta góðviðris daginn sem við þjóðfélagS) menningar og and-j
áttum á Suðurlandi í sumar.
HMðin var sénstaklega fögur,
góð spretta og fólk að vinna við
hey þurkun á hverjum bæ. Eng-
in eyðilegging af öskufalli var
sjáanleg fyr en komið var inn
fyrir HMðarenda. Aftur á móti
lá vikurinn í stórum sköflum
fyrir innan Múlakot, þar urðu
talsverðar skemdir, en á innsta
bænum gjör eyðilagðist tún og
slægjulönd.
1 allt sumar voru þrír gígar
opnir í Heklu. Einn í háfjallinu,
sem af og til gaus svartri ösku og
reykji annar í suðvestur öxl
fjallsins ,sem stöðugt gaus ó-
hemju af gufu, og sá þriðji —
nokkru neðar sem hraun rennsli
var úr.
Eg kom að þessurn síðast
nefnda gíg og sá bráðið grjótið
spretta upp og renna fram eins
og stóra lyngna elfu. Úr þessum
gíg hafði hraun runnið að heita
má viðstöðu laust síðan gosið
hófst, þann 29. marz. Áætlað var
að útrennslið hafi verið um 50
tenings metrar á sekúndu, eitt-
hvað um 10,000,000 tonn á sól-
arhring, af um 1800 stiga (F.)
heitu grjóti. Þegar eg kom að
gígnum hafði gosið staðið í lið-
lega 100 daga og hraun magnið
úr gígnum orðið um þúsund
milljón tonn, og eg veit ekki
annað en að hraun renni enn þá
úr þessum gíg. Fyrstu dagana
eftir að gosið hófst rann einnig
mikið hraun úr öðrum gígnum í
norðaustur öxl fjallsins.
Svolítill spotti af filmunni
sem eg sýni ykkur var tekinn
við gíginn í Heklu.
Viðhorf
Það sem eg hef sagt gefur
enga fullnaðar hugmynd um
efnahags ástandið á íslandi. Á
þessu eru margar hliðar eins og
flestum öðrum málum. Skoðanir
manna á Islandi eru skiftar um
afkomu þjóðarinnar; um afleið-
ingar þess sem gert hefur verið
og um það hvert stefnir. En eg
endurtek það sem eg sagði áður:
þjóðinni Mður vel.
Náttúru auðæfi Islands eru
mest >í sjónum, fiskurinn á mið-
unum. Búskapur og bænda stétt-
in eiga sinn þátt í framleiðslu
lífs nauðsynja, en sjávar út-
vegurinn er lang stærsti þáttur-
inn í efnahagslegri afkomu þjóð-
arinnar. Islendingar eru dugleg-
ir og afkasta miklir einkum við
fiskiveiðar. Þeir eiga nú og eru
að eignast mikið af nútíðar
legra stofnana, sem legst á hvern,
einstakling í þessu fámenna
landi er stór.
Eg átti aðeins að segja fréttir
en hvorki að dæma né spá.
Eg er af þeirri kynslóð sem
man síðustu aldarmót og var enn
þá að alast upp á Islandi á fyrsta
tugi aldarinnar. Pólitíska bar-
áttan, á því tímabili, var aðal-
lega fyrir stjómarfarslegu sjálf-
stæði þjóðarinnar. Æðsta stjórn
framkvæmda valdsins var flutt
til landsins og stór spor stigin á
athafna sviðinu, togara útgerð
hófst, landið komst í síma sam-
bönd við útlönd og talsími var
lagður um landið, Landsbóka-
safns húsið og Vífilstaða hælið
voru byggð, Háskóli Islands
stofnaður 1911 og margt fleira.
Nú á miðsumrum aldarinnar
hefur Island öðlast sjálfstæði og
miklar breytingar, já, miklar
framfarir hafa orðið með þjóð-
inni á þessari hálfri öld. Það er
ástæðulaust að teljaþær upp en
eg get ekki lokið máli mínu án
þess að segja: lífskjör almenn-
ings hafa stórum batnað.
Þrátt fyrir bresti i þjóðfélag-
inu, vanda málin og örðuleikana
sem íslenzka þjóðin á enn þá við
að stríða hafa hugsjónir og vonir
aldamóta skáldanna rætst að
mörgu leyti. Fyrir hálfri öld
kvað Hannes Hafstein:
“Sú kemur tíð, að upp af alda
hvarfi
upprís þú, Frón, og gengur
frjálst að arfi.
Öflin þín huldu geysast sterk
að starfi,
steinurðir skreyti aftur gróður
farfi”.
“'Sé eg í anda knör og vagna
knúða
krafti, sem vannst úr fossa
þinna skrúða,
stritandi vélar, starfsmenn glaðn
og prúða,
stjórnfrjálsa þjóð, með verzlun
eigin búða.”
Svo mikið hefur þegar ræs
“Við vitum þú átt yfir öldum
að skína,
við óskum að börnin þín megi
þig krýna,
og þá blessar vor öld
sitt hið síðasta kvöld,
ef hún færir þér smáperlur,
móðir, í krónuna þína’
Professional and Business Directory _

Office Phone Res. Phone 94 762 72 409 Dr. L. A. SIGURDSON 528 MEDICAL ARTS BLDG. Consultations by Appointment DR. A. V. JOHNSON DENTIST • 506 Somerset Bldg. • Qffice 97 932 Res. 202 398
Dr. S. J. Jóhannesson STE. 7 VINBORG APTS. 594 Agnes St. Talsími 87 493 Viðtalstimi kl. 3—5 e.h. ANDREWS, ANDREWS, THORVALDSON & EGGERTSON Lögfrœðingar Bank of Nova iScotia Bldg. Portage og Garry St. Simi 98 291
J. J. Swanson & Co. Ltd. REALTORS Rental, Insurance and Financial Agents Sími 97 538 308 AVENUE Bldg. — Winnipeg DRS. H. R. and H. W. TWEED Tannlœknar 406 TORONTO GEN. TRUSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith St. PHONE 96 952 WINNIPEG
THE WATCH SHOP CARL K. THORLAKSON Diamond and Wedding Rings Agent for Bulova Watches Marriage Licenses Issued 699 SARGENT AVE. H. J. PALMASON & Co. Chartered Accountants • 506 Confederation Life Bldg. • TELEPHONE 94 686
H. HALDORSON . BUILDER 23 Music and Arts Studios Broadway and Carlton Phone 93 055 Winnipeg, Canada Rovatzos Floral Shop 253 Notre Dame Ave. Ph. 27 989 Fresh Cut Flowers Daiiy. Plants in Season We specialize in Wedding and Concert Bouquets and Funeral Designs Icelandic Spoken
CANADIAN FISH PRODUCERS Ltd. J. H. Page, Managing Director Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fish 311 CHAMBERS ST. Office Phone 26 328 Res. Phone 73 917 A. S. BARDAL selur likkistur og annast um útfarir. Allur útbúnaður sá besti. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina 843 SHERBROOKE ST. Phone 27 324 Winnipeg
ÁSGEIRSON’S PAINTS, WALL PAPER AND HARDWARE 698 SARGENT AVENUE Winnipeg, Man. Telephone 34 322 LTnion Loan & Investment COMPANY Rental, Insurance and Fincmcial Agents Simi 95 061 510 Toronto General Trusts Bldg.
The BUSINESS CLINIC Specialize in aiding the smaller business man to keep adequate records and prepare Income Tax Returns. ANNA LARUSSON 508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130 — GUNDRY-PYMORE Ltd. British Quality - Fish Netting 60 Victoria St., Winnipeg, Man. Phone 98 211 Manager: T. R. THORVALDSON Your Patronage Will Be Appreciated
O. K. HANSSON Plumbing & Heating CO. LTD. For Your Comfort and Convenience, We can supply an Oil Burner for Your Home Phone 72 051 163 Sherbrook St. Halldór Sigurðsson Contractor <5 Builder • Ste. 36 Brantford Apts. 550 ELlice Ave., Winnipeg Sími 33 038
P / • • rra vmi FINKLEMAN OPTOMETRISTS and OPTICIANS Kensington Bldg. 275 Portage Ave. Winnipeg PHONE 93 942
PRINCESS MESSENGER SERVICE Við flytjum kistur og töskur, húsgögn úr smærri íbúðum og húsmuni af öllu tæi. 58 ALBERT ST. — WINNIPEG Simi 25 888 C. A. Johnson, Mgr DR. CHARLES R, OKE TANNLÆKNIR 404 Toronto Gen. Trust Bldg. 283 Portage Ave., Winnipeg * Phone 94 908
WLNDATT COAL
CO. LIMITED
Established 1898
506 PARIS BLDG.
Office Phone 97 404
Yard Phone 28 745

'JORNSONS
ÍOOKSTOREI
vÆur
LESIÐ HEIMSKRINGLU
702 Sargent Ave., Winnipeg, Man.