Heimskringla - 17.03.1948, Blaðsíða 3

WiNNIPEG, 17. MARZ 1948
HEIMSKBINGLA
3. SÍÐA
sína, en giftist aftur Kristínu,
er kölluð var Símonardóttir hins
mállausa, en flestir ætluðu að
Mála-Davíð, faðir Símonar væri
íaðir hennar. Jón eldri átti Ólöfu
Sveinsdóttur. Þau bjuggu í
Heiðarseli. Börn þeirra voru
Steingrímur á Fossi og Ragn-
hildur, móðir Jóns í Mundakoti
og Sveins í Sandvík á Eyrar-
bakka Eiríkur fekk Sigríðar
Sveinsdóttur læknis Pálssonar.
Þau ibjuggu í Hlíð á móti Ragn-
hildi móður Eiríks. (Sonur þeirra
var Sveinn, síðar prestur í Ás-
um, faðir Gísla sendiherra). Þór-
lákur var fyrir búi móður sinn-
ar, þar til Gísli bróðir hans í
Gröf dó. Fór hann þá þangað og
kvæntist Kristínu, ekkju Gísla.
(Þórlákur yarð ‘Seinna úti á
Fjallabaksvegi). Þuríður átti
Þórhall bónda á Geirlandi. Ragn
hildi átti Isleifur í Hlíð í Sel-
vogi Þeirra son Guðmundur
hreppstjóri á Háeyri og systkin
hans. Jón yngri giftist ekki, bjó
þó um hríð og átti börn nokkur.
Gísli yngri fekk Þórunnar Sig-
urðardóttur í Fljótsdal í Fljóts-
hlið. Meðalbarnaþeirra var Þór-
unn “grasa kona”..
Þau Gísli og Þórunn bjuggu
fyrst í Fljótsdal, en fluttust
þaðan að Höfðabrekku í Mýr-
dal og bjuggu þar eitt ár. Þaðan
fóru þau að Ytri-Ásum í Skaft-
ártungu. Þá var Þórunn komin
í nágrenni við Ragnhildi tengda
móður rína. Kyntust þær og fell
þeim vel saman. Var Ragnhildur
þá enn búandi í Hlíð á móti Eir
íki syni sínum, hafði þá aðeins
lítinn hluta af jörðinni og fáein-
ar skepnur. Var hún enn hress
að öðru en því, að sjónleysis
hræðslan kvaldi hana sífeldlega.
Hún vildi ibúa vegna þess að
skepnuhirðing var aðal yúdi
hennar, en líka þurfti hún ávalt
að hafa nokkuð sér í hendi til að
gefa fátækum. Þvarr eigi örlæti
hennar með aldrinum.
Fyrir nokkru hafði hún þá
heyrt söguna um Álfa-Áma, sem
kölluð er “Árnaskjal”. Segir þar
frá iþví, að Árni veiktist af völd-
um álfastúlku og batnaði eigi
fyr en hann var til altaris í
Breiðabólstaðarkirkju í 'Fljóts-
hlíð, og bergði af kaleik þeim,
sem sagt er að álfar hafi gefið
kirkjunni, og svartan blett hefur
í botninum. Og með því Ragn-
hildur vissi að sjónlyesishærðsla
hennar var sjúkdómur, og húnj
taldi víst, að hann væri af völd-
um huldufólksins í Garnagili, þá
kom henni í hug, að sér mundi
batna, eins og Árna, ef hún
bergði af álfakaleiknum eins og
hann. Bað hún þess oftar en einu
sinni, að ienginn væri kaleikur
inn frá Breiðabólstað og sér út-
deflt úr honum. .
/
En synix hennar voru svo upp-
lýstir í anda hins nýja tíma, að
þeir höfðu skapraun af því, að
móðir þeirra var svo hjátrúar-'
full, og eyddu þeir því jafnan.
Og Sigríður tengdadóttir hennar
sagði henni afdráttarlaust, að
slíkt væri vitleysa og hindur-
vitni, sem enginn upplýstur
maður vildi heyra nefnt.
Þórunn var hin eina af fólki
Ragnhildar, sem studdi mál
hennar í þessu. Sagði hún að
„eigi gæti sakað, þótt þetta væri
reynt, og væri eigi ómögulegt,
að trú Ragnhildar hjálpaði
henni.
Þetta þótti samt fjarstæða, þar
eð hjátrú væri engin trú, og gæti
því engum hjálpað.. Hætti svo
Ragnhildur að tala um þetta og
var eigi á það minst urh hríð.
A
Sigríður kona Eiríks var bú-
sýslukona. Þótti henni, sem var,
að þeim veitti eigi af jörðinni
allri, og að auka búskapur Ragn-
hildar væri þeim til þyngsla,
Pótti hann líka þarfleysa. Varð
það úr, að Ragnhildur Ibrá bú-
skap sínum og fór að Geirlandi|
til Þuríðar dóttur sinnar. En
Gísli og Þórunn tóku kindur af
henni til fóðurs. Brá Ragnhildi
Minningarorð um Sigurð Kristjánsson Eyfjörð
Fæddur 10. nóvember 1870 — Dáinn 10. febrúar 1948
Sigurður var fæddur að bænum Veigastöðum áSvalbarðs-
strönd í Suður-Þingeyj arsýslu á Islandi. Foreldrar hans voru
þau hjónin Kristján Eiríksson og Björg Guðmundsdóttir, þá
búandi á Veigastöðum. Þar ólst hann upp hjá móður sinni.
Föður sinn misti hann ;í æsku. Strax á unglings aldri þótti
hann vinnugefinn og fjölhæfur til verka, ungur lærði hann
trésmíði, einnig vann hann mikið að þeirri málara iðn, sem
þénar til húsa, húsmuna og skipa. Sjómaður var hann og
stundaði þá atvinnu heima á ættlandi sínu þá tíma ársins er
hennar þurfti. Við verzlunarstörf vann hann um skeið heima,
einnig varþann góður söngmaður, og vann í söngflokk kirkju-
sóknar sinnar og víðar, þar til hann flutti burtu af landinu.
Árið 1896 giftist Sigurður eftirlifandi konu sinni Berg-
ljótu Jónasdóttur. . í hjónabandstíð sinni, eignuðust þau sex
börn, nú öll fullorðin'og talin hér: Anna, ógift, saumakona í
borginni Vancouver, vestur á Kyrrahafsströnd; Lára, gift
Helga Olsen í Winnipeg, Man.; Þóhallur, kaupmaður í bæn-
um Ashern hér í fylkinu Manitoba, giftur enskri konu;
Kristján, Friðrik og Hermann, allir giftir og búa í Vancouver
og vinna við húsasmíðar. Öll eru þessi systkini mjög mann-
vænleg, hraust, greind, starfsöm og trú til orða og verka.
Árið 1905 fluttust þau Sigurður og kona hans frá Islandi
til þessa lands, Ameríku, og settust áð hér í fylkinu Manitoba.
Bjuggu um tíma í sveitinni Argyle, og máske víðar, en lengst
munu þau hafa búið í bænum Oak Point við Manitoba-vatn.
Eg sem þessar línur rita, heimsótti þessi hjón þegar þau
bjuggu á Oak Point. Þau voru gestrisin, alúðleg og prúð í
viðtali. HeimiU þeirra var snoturt og hirtnislegt og bar þess
ljósan vott að þar veittu höndur höndum og fætur fótum,
örugt fylgi til allra nýtra verka sem heimili þeirra krafðist.
Heimilislíf þessara hjóna og bama þeirra, var spakt og ástúð-
legt og húsbóndinn góður heimilisfaðir.
Árið 1938 fluttust þau frá Oak Point vestur á Kyrrahafs-
strönd til borgarinnar Vancouver, og þar dó Sigurður 10.
febrúar síðast liðinn.
Vertu sæll Sigurður, þú varst trúr til orða og athafna —
sann auðugur maður.
Hinn látni var jarðsunginn 13. febrúar s. 1. í Forest Lawn
grafreitnum. Dr. H. Sigmar jarðsöng.
F. Hjálmarsson
--- »
mjög við að hafa nú engar skepn
ur að annast og ekkert að hugsa
um, annað en sinn síkveljandi
sjónleysiskvíða, er nú varð æ
þyngri og þyngri. Kom þar að
hætt þótti við að hún misti vit-
ið.
Þetta frétti Þórunn. Bað hún
mann sinn sækja Ragnhildi. —
Hann sagðist fara ef hún kæmi
með, annars væri það ekki til
neins. Hún lét ekki standa á því,
Sendu þau að Gröf og fengu Þór-
lák með sér.
Þetta var snemma um vor.
Voru vötn nleyst í vexti. Var
seinfarið og komu þau að Geir-
landi er flestir voru háttaðir
um kvöldið. Þórunn gekk nú til
Ragnhildar. Sat hún þá uppi í
rúminu klæðlaus og reri sér í
ákafa. Var auðséð að henni leið
ekki vel.
Þórunn heilsaði henni. Hún
tókl ekki kveðjunni. Þórunn
mælti þá:
“Fallegar eru kindumar þínar
orðnar”.
Þá var sem Ragnhildur vakn-
aði af svefni og mælti:
“Er þú það, blessuð. Komdu
sæl! Nú á eg bágt, nú er sjónin
að fara, nú verð eg steinblind á,
morgun”.
“Nei, nei”, sagði Þómnn. “Þú
fær að sjá kindurnar þínar áður
því nú er eg komin til að sækja
þig. Viltu nú koma með mér?”
Ragnhildur tók því dauflega.
Og ekki fekk Þórunn hana með
sér, fyr en hún lofaði að útvega
kaleikinn frá Breiðabólstað fyrir
hana. Þá herti hún upp hugann
og fór með henni út að Ásum.
Hafði hún verið eitt ár á Geir-
landi. Dvaldist hún nú í Ásum:
fyrst.
A
Þórunn vildi nú eigi að orð sín
yrði að markleysu. En bæði var
það, að Gísli mátti eigi fara frá
voryrkjunum, enda sá Þórunn
það í hendi sér, að því aðeins
mundi erindið ganga fram, að
hún færi sjálf. Bjóst hún við að
Jón prófastur Halldórsson —
mundi ófús að ljá slíkan dýr-
grip, sem kaleikurinn var. En af
því kona hans, Kristín Vigfús-
dóttir sýslumanns Thorarensen,
var einka kær vinkona hennar,
þá átti hún þar von liðveislu, er
hún vænti að duga mundi.
Lagði hún því á stað einn góð-
an veðurdag og fór fyrst út að
Steig, til Eyjólfs bróður síns;
faðir hennar var þá hættur bú-
skap. Fekk hún hest að láni hjá
Eyjólfi, fjörugan fola, en lét sinn
hest eftir, þótti hann seinfær.
Yfir Jökulsá á Sólheimssandi
fekk hún fylgd frá Sólheimum
og var áin Htil. Reið hún svo að
Seljalandi undir Eyjafjöllum.
Þar bjó Árni, er fyr vaná Strönd
og hafði beðið Gísla að biðja sig
bónar, ef honum lægi á, vegna
greiða, sem Gísli hafði gert hon-
um þá er hánn bjó í Fljótshlíð.
Bar Þórunn honum nú kveðju
Gísla og bað um fylgd yfir Mark-
arfljót. Hann kvaðst engan
mann hafa til þess. Bað hún þá
að einhver fylgdi sér að fljótinu,
vísaði sér leið og sæi til sín yfir
um, til þess að geta sagt hvernig
henni reiddi af. Vinnukona varð
til þess. Reið Þórunn ein yfir
fljótið og farnaðist vel. Á Hólma
bæunum voru allir karlmenn í
Eyjaferð, og allir hestar í sandi
nema tryppi. En þar átti Þórunn
vinkonu, er fylgdi henni vestur
að Affalli, sagði henni til vegar
og horfði á eftir henni yfir Af-
fallið. Komst hún slysalaust að
Breiðabólstað. Var henni þar vel
tekið og þótti frú Kristínu mik-
ils vert um dugnað hennar og
góðvilja, og hafði hún orð á því
löngu síðar við þann, er þetta
ritar.
Tregur var séra Jón að ljá ka-
leikinn, sem von var, en fyrir
orð konu sinnar lét hann það eft-
ir.
Vel gekk Þórunnu heim. Eft-
ir það var Ragnhildur til altaris,
og var henni útdeilt úr kaleikn-
um frá Breiðabólstað. Varð sem
Þórunn hafði ætlað: trú Ragn-
hildar hjálpaði henni, sjónleys-
iskvíðinn hvarf frá henni og
kendi hún hans eigi framar. Var
hún eftir það fremur heilsugóð,
eftir aldri.
Og nú ætluðu þau Þórunn og
Gísli að fá Ragnhildi part af á-
býli sínu til afnota, því einsætt
þótti þeim að láta hana búa með-
an mátti. En er Hlíðarhjónin,
Eiríkur og Sigríður, vissu þetta,
sögðu þau bæði að Ragnhildi
væri velkomið að fá aftur Hlíð-
arpartinn, sem hún hafði áður,
heldur en að henni yrði þrengt
niður í Ytri-Ásum. Fór hún aft-
ur að Hlíð, og bjó þar síðan í
Zil
Fullkomnar ánægju
Veíjið Sígarettur
iar úr
OGDEN'S
FINE CUT
eða reykið OGDEN'S
CUT PLUG í pípu.
Jón B. Hólm
1876 — 1946
Jón B. Hólm fæddist 19. októ-
ber 1876 á Víðimýri í Skagafirði.
Foreldrar hans voru Björn Er-
lendsson og Guðrún Jónsdóttir.
Jón fluttist til Ameríku með
foreldrum sínum þegar hann var
12 ára að aldri. Lá þá leið þeirra
til Norður Dakota, og settust þau
að í Fjallabygðinni íslenzku
norð-vestur af Milton-bæ. —
Bjuggu þau þar nokkur ár, og
þar dó móðir Jóns, en Björn fað-
ir hans mörgum árum seinna.
Er Guðrún andaðist fluttist fjöl-
skyldan til Pembina, N. D. Þar
giftist Jón eftirlifandi konu
sinni, Björgu Halldórson, árið
1904, og bjuggu þau nokkur ár
áfram í Pembina, en fluttu svo
til Mountain og áttu þar heima
fjölda mörg ár. En síðustu fjög-
ur ár sambúðarinnar dvöldu þau
hjónin í Seattle, Wash. En þó
voru þau nýflutt aftur til Moun-
tain, er Jón andaðist þar skyndi-
lega 22. júlí 1946. Munþaðhafa
verið hjartveiki er varð bana-
mein hans.
Þau Björg og Jón eignuðust 4
dætur og einn son. Eru börn
þeirra öll gift og búa í Mountain
eða næstu grend. Þau eru: Hel-
en, Mrs. S. Indridason; Sigur-
veig, Mrs. I. Benjaminson;
Emily, Mrs. H. Ressequie; Hulda,
Mrs. S. Anderson; og Þorsteinn.
Einnig lifa fimm systur hinn
látna: Mrs. Anna Benson, Cali-
fornía; Mrs. J. Jóhannson, Wyn-
yard, Sask.; Mrs. S. Vopni,
Kandahar, Sask.; Mrs. S. John-
son, Seattle, Wash.; Mrs. Mac-
Intosh í Californía. Auk þess
lifa hann mörg barnabörn og
mörg náin skyldtnenni.
Jón sál. var þjóðhaga smiðurj
og vann hann mestan hluta æf-
innar að þeirri iðn. Mun hann
stundum hafa unnið hjá öðrum,
en þó rak hann þá iðn líka oft
upp á eigin reikning. Var hann
mikils metinn, sem duglegur, öt-
ull og listfengur maður í iðn
sinni.
Jón Hólm var ákaflega bók-
hneigður maður. Las hann ákaf-,
lega mikið, og var ekki við eina
fjölina feldur á því sviði, heldur
ias hann bæði ljóð og sögur og,
auk þess fræðibækur ýmsar. En
víst má segja að við engan lest-
ur hafi hann skemt sér betur en
við lestur ljóða, og þá einkum ís-
lenzkra ljóða.
Eithvað gaf hann sig að því að
semja leikrit upp úr íslenzkum
skáldsöðum, og var hann víst lip-
ur og laginn á leiksviði og við að
leiðbeina öðrum við undirbún-
ing leiksýninga.
Jón sál. var prýðilega vel
greindur maður, enn fremur böl-
sýnn. Og á stundum fanst
skjóli Eiríks sem áður, og undi
vel ráði sínu þaðanaf. Unni hún
Gísla og Þórunni mest af öllum
börnum og tengdabömum sín-
um, og unni hún þeim þó öllum.
—Lesbók Mbl.
mönnum hann nokkuð óvæginn
í dómum um menn og málefni,
þegar hann stóð á einhvern hátt
á öndverðum meiði. En hinsveg-
ar átti hann mjög ríka mannúð,
og fann sárt til með olnboga-
börnum mannfélagsins og með
mæðumönnunum, og þráði að
hjálpa á því sviði.
Um trúarafstöðu hans sjálfs
var mér tæplega svo kunnugt að
eg geti greinilega lýst henni. En
það var mín skoðun að inst inni
í hjarta sínu væri hann trúmað-
ur. En sjálfur held eg hann hafi
ekki viljað mikið um það tala.
Eg býst við að hann hafi átt
nokkra mótstöðumenn og and-
stæðinga, en hitt er engu síður
satt að mörgum var mjög vel til
hans, og hann átti marga góða
vini.
Eftir því er mér virtist var
H HAGBORG FUEL CO. ★ H
Dial 21 331 no'AÍ) 21 331
hann góður, velviljaður og ást-
ríkur húsfaðir, eiginmaður og
faðir. Enda syrgja nú eiginkon-
an, börnin, barnabömin, syst-
urnar og önnur ástmenni hann
sárt, og mjnnast hans sem ást-
vinar er ekki gleymist þeim.
Munu og margir er ekki vom
honum svo nákomnir, eiga svip-
aðar tilfinningar og ástmennin,
og því harma það að hann skyldi
á svo tiltölulega ungum aldri
falla frá, og jafnframt biðja guð
að blessa minningu hans.
H. S.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLC—
útbreiddasta og fjölbreyttasta
. islenzka vikublaðið
For dependable, low-cost
ELECTRIC SERVICE
in home or business, anywhere
in the City of Winnipeg
'Call
CITY HYDRO
Phone 848 124
City Hydro is owned and operated
by the City of Winnipeg . . . It’s
YOUR utility — use itl
Til kaupenda Heimskringlu og Lögbergs
Frá því var nýlega skýrt í báðum íslenzku blöðunum
vestan hafs, að verð æfiminninga, seon fæm yfir 4 ein-
dálka þumlunga, yrðá framvegis reiknað 20 cents á
þumlunginn og 50^ á eins dálks þumlung fyrir samskota
lista; þetta er að vísu efcki mifcill tekjuauki, en þetta
gefcur dregið sig saman og komið að dálitlu Kði.
THE VIKING PRESS LTD.
THE COLUMBIA PRESS LTD.