Heimskringla - 17.03.1948, Blaðsíða 4

4. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WIMNIPEG, 17. MARZ 1948
l^eímskringk
fStofnuO 18891
Kemur út á hverjum miðvikudegi.
Ei?endur: THE VIKING PRESS LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg — Talsími 24 185
Verfl blaðsins er $3.00 árgangurinn, borgist íyrirfram.
Allar borganir sendist: THE VIKING PRESS LTD.
/ öll viflskiftabréf blaðinu aðlútandi sendist:
The Viking Press Limited, 853 Sargent Ave., Winnipeg •
Ritstjóri STEFAN EINARSSON
Utanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Advertising Manager: P. S. PÁLSSON
"Heimskringla" is published by and printed by
THE VIKING PRESS LIMITED
853 855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Telephone 24185
Auíhonzed as Second Class Mail—Post Office Depfí, Ottawa
WINNIPEG, 17. MARZ 1948
Hörmulegir Atburðir
%---------
Þótt svo megi segja að hvert atvikið gerist öðru ógæfusam-
legra í viðburðarás alheimsins, hefir þó fráfall Jan Masaryks,
utanríkismálaráðherra Tékkóslóvakíu, og víðfrægs stjórnmála-
manns, með þeim atburðum sem það gerðist, slegið einna mestum
óhug að umheiminum.
Mátti þó vænta einhvers slíks í sambandi við þá stjómarfars-
br.eytingu, sem tiltölulega stuttum tíma áður var um garð gengin.
En eins og kunnugt er, fyrirfór Masaryk ráðherra sér í síðast-
liðinni viku á þann hátt, að hann í örvæntingu kastaði sér út um
glugga í bústað sínum (Cemin Palace), féll hann nokkrar lofthæðir
ofan á steinstétt.
Haft er eftir fjölskyldu Masaryks, að hann hafi verið sturlað-
ur til geðsmuna, og heilsufar hans bágborið, síðan kommúnistar
mddust til valda í Tékkóslóvakíu fyrir rúmum tveimur vikum
síðan, og að það sé fullvíst, að hann hafi gripið til þessa neyðarúr-
ræðis er hann sá í hvert horf stjómarfar lands hans var komið.
Fráfall hans er sagt'að hafi valdið almennri þjóðarsorg í föður-
landi hans.
Hann var, eins og kunnugt er, sonur Thomasar G. Masaryk,
er var forseti lýðveldisins í Tékkóslóvakíu frá 1918 til 1935. Lézt
hann árið 1937. Jan Masaryk taldist óháður í flokksmálum, en
hafði tekið endurkosningu í utanríkis-ráðuneytinu.
Við fráfall Masaryks, má með sanni segja, að Eduard Benes
sé eini tengiliðurinn við hinar vestlægu þjóðir, og ríki, og em þó
völd hans svo takmörkuð samkvæmt góðum heimildum, að nærri
stappar að hann sé fangi.
Jarðarför Masaryks fór fram síðastliðinn laugardag, undir
umsjón ríkisins og hinnar nýju kommúnistastjómar í Prague. Var
útförin hin virðulegasta. Var hann jarðaður í ættargrafreitnum í
Lany við hlið föður síns, stofnanda lýðveldisins í Tékkóslóvakíu.
Klement Gottwald, forsætisráðherra kommúnista stjómar-
innar, og fleiri gæðingar hennar, héldu ræðuf við útförina.
Svo lauk þá æfi eins allra merkasta og bezta stjórnmála-
manns Tékkóslóvakíu, og þótt víðar væri leitað. Er ekki annað
hægt að segja en að afdrif hans væm hin hörmulegustu, og að
hann hyrfi af sjónarsviðinu fyrir aldur fram, aðeins 61 árs að
aldri. Síðar er talið að stjórn Klements Gottwald hafi fengið
traustsyfirlýsingu þingsins, en úr öllum öðmm áttum kveður við
annan tón hvað stjórnarfarsbreytingunni viðvíkur. Hafa þrír
sendiherrar Tékkóslóvakíu erlendis sagt upp stöðu sinni, og þar
með lýst yfir megnasta vantrausti og mótmælum gegn stjórnar-
skiftunum, og þeim voveiflegu atburðum, sem af þeim hafa þegar
hlotist. Þeir þrír sendiherrar er nú síðast hafa sagt stöðu sinni
lausri em, Károl Takoly, í Sydney, Ástralíu; Emil Walter, í Osló,
Noregi, og prins Franz Schwarzenberg, aðalritari uatnríkis-ráðu-
neytisins í Tékkóslóvakíu, i “Vatican”-inn í Rómaborg.
Áður sagði sendiherra Tékka í Canada af sér, og hvarvetna
meðal Tékkóslava utan síns föðurlands, ríkir hin megnasta andúð
og óttakendur hrollur gegn hinni nýmynduðu stjórn í heimalandi
jámblendingi í efni jarðar í
þeim, ætlar hann að dæma megi,
að menn hafi þar verið heygðir
með vopnum. Vínber segir hann
þar yfirfljótanleg og ýms önnur
ber, grasvöxtur hafi og verið ær-
in og dýr í skógum. Þó meira
sé um sanda og gróður-eyður á
þessu svæði, en annars staðar eða
lengra upp í landi, hafi Græn-
landsbúa hlotið að finnast
þama gott undir bú.
Á einum stað þykir honum
grjóti svo hafa verið fyrir komið,
að hann telur líklegt að hlóðir
muni vera. Ef' hægt væri að
finna þama rústir, væri líklegt,
að ekki þyrfti lengur að leita að
Leifsbúðum.
Af Indíánum var ekki^ neitt
þarna nærri, en þeir áttu ein-
stöku sinnum leið um þetta
svæði. Er það í greininni ásamt
fleiru, sem á hefir verið minst,
skýrt með myndum.
Undir fyrirsögn greinarinnár,
er þetta sem á er minst, talið
með uppgötvunum ársins 1947.
Á frásögninni ætti því að mega
byggja. En það væri gaman
samt að heyra álit íslenzkra
norrænu-fræðinga um þetta, eða
hvort hið eiginlega Vínland
muni vera við Follin Pond á
Cape Cod.
þeirra.
R. S.
NÝ TILGÁTA UM
LEIFSBÚÐIR
Það hefir um langt skeið verið
mörgum áhugaefni að vita hvar
Leif hepna bar að landi í Vestur •
heimi. Ef vísindamenn hafa rek-
ist á landslag og hætti hér, sem í
fylsta samræmi eru við frásagn-
imar í' Islendingasögunum um
það, hafa þeir farið af stað að
rannsaka, hvort þar sé nokkrar
rústir eða menjar að finna um
komu norrænna manna þangað.
Þótt eitthvað hafi fundist af
þessu tæi, hefir ennþá reynst
erfitt að ráða gátuna til hlítar af
því. — Fundirnir hafá aldrei
reynst ugglaust vitni.
1 ritinu American Scandinav-
ian Review (vorheftinu 1948), er
grein sem getur til hvar LeifuT
muni hafa lent og er staðurinn
á Cape Cod, sem er milli Boston
og New York. Sunnanvert
þessum skaga er fljót, er Bass
River er nefnt og þangað ætlar
hann að Leif hafi boriði Hæðir
nokkrar er German Hill nefnast,
telur hann mögulegt að bent
hefðu Leifi og mönnum hans
þama að landi, eftir tveggja daga
siglingu frá Marklandi (eða
Nova Scotia), eða 300 mílna sjó-
ferð f norðaustan vindi, eins og
í sögunum segir.
Follins Pond heitir vatn við
upptök Bass River og þangað
heldur höfundur að Islending-j
arnir hafi farið vegna þess aðj
KOMMÚNISTAR
í CANADA
Það hefir dregist lengur en
ætla hefði mátt, að blöðin, sem
inn í alla hluti hnýsast, færu á
hnotskóg og leituðu sér þeirra
upplýsinga sem kostur er á um
hvað fjölmennir og umsvifamikl-
ir kommúnistar væru í þessu
landi. Hefir þó stundum til fóta
taks þeirra heyrst. Loks hefir
blaði austur í Ontario, er Wind
sor Star heitir, fundist það ráð
að gefa þessu efni meiri gaum
en gert hefir verið. Hefir það
valið mann til að kynna sér
hvernig hér sé ástatt með fylgi
við kommúnistastefnuna. Heitir
maðurinn Don Cameron og er
talinn mjög fjölhæfur blaðamað
ur. Eftir að hafa ferðast um
landið og kynt sér þetta efni
sem bezt, skrifar hann d blaðið
Windsor Star niðurstöður sínar
sem einnig eru að birtast í blað
inu Winnipeg Free Press um
þessar mundir, undir fyrirsögn
inni “Fimta herdeildin”.
Og hverjar eru svo niðurstöð-
ur Comerons? 1 stuttu máli sagt
heldur hann fram, að hér séu
kommúnistisk samtök að verki
samtök, sem lúti að því að hefja
hér byltignu á sama hátt og
gerðist 1917 í Rússlandi, og því
starfi sé hér stjómað eftir vana-
legum kommúnistiskum bylt-
ingareglum og fyrirskipunum
frá Rússlandi.
, , ,, Samtok þessi segir hann að
land. var slett og afdrepshtið . , ,, S' . _ _
' _ ° i ems biða byriar, með að vera
meðfram Bass River. Þar ætlar , , , , , _ ...
framkvæmd, þess byrjar, að eitt-
hann Leifsbúðir vera þó enn séu
ófundnar. En það sem höfundur
hefir þarna fundið til sanninda
merkis um að svo sé, eru gegnum
boruð steinbjörg til að binda skip
við, grafreitur og eyktamark, er
hann álítur alt sverja sig í ætt til
hátta norrænna manna.
Höfund furðar á því hve stað-
ur þessi hafi lengi dulist mönn-
hvað komi hér fyrir í atvinnu-
| lífinu, annaðhvort vinnustöðvun
atvinnuleysi, eða einhver skakka
föll. Meðan hlutimir gangi eðli-
lega, sé ekki neins árangurs að
vænta. Eins lengi og við slíkt
sé að búa, verði engin álda vak-
in ámóti hérlendu þjóðskipu-
iagi eða stjómum. Alt sem veiki
iýðræðisfyrirkomulagið, sé
um, er ferðir Leifs hafi látið sig vatn á miUu alheims starfsemi
mikið skifta, en segir hann nu þo
kommúnista eða einræðisins, er
að nokkm einangraðan vegna þeir yið ag koma á fót
jambrauta og annara mann-
virkja nútímans.
Að Leifur hafi þama
lent,
finst höfundi í samræmi við frá-
sagnir Islendingasagna (Flateyj-
arbókar) og að þar hafi verið
búið nokkur ár, af íslendingum
hafi ekkert verið til fyrirstöðu.
um allan heim.
1 hverri einustu borg í Can
ada, sem nokkuð kveði að, og í
hverju stóm iðjuveri út
um landið, sé starfsemi kom-
múnista rekin af dugnaði og
kappi, af útlærðum byltirtga
sinnum, oft undir stjórn kom-
Ár og vötn vom þarna fullar, múnista, sem til þess hafi verið!
laxi og öðmm fiski, vetur mild-l sendir hingað m lands frá
ur og stuttur svo að heima standi Bandaríkjunum og yfirleitt leggi
við frásögn Islendingasagnanna sig niður við> að kynna sér allar
um skemmdegið, sem í þeim er
lýst.
Sjálfur stjómaði höfundur leit.
legstaða þama, er hann taldi að
hlyti að vera til, því á nokkmm
ámm hefðu einhverjir hlotið að
ástæður á hverjum staðnum um
sig og breyti aðferðum svo að
inn í alheims-kommúnistakerfið
falli, sem allra bezt.
★
En hversu fjölmennir em nú
deyja. Dysjar fann hann og af kommúnistar í Canada? Em
nokkrra líkur til að þeir komi
áformum sínum í framkvæmd?
Cameron segir að 25,000 sé
vitað um, sem eið kommúnista
hafi hér unnið og með honum
skuldbundið sig til að þjóna hug-
sjónum Sovét Rússlands, hug-
sjónum Karls Marx, Lenins og
Stalins. Kommúnista flokkur
þessa lands, sem hér var bann-
aður, heldur áfram starfi og
gengur nú undir nafninu Labor-
Progressive Party, sem löggilt
er talið.
Tala þessi sýnir, að einn af
hverjum 480 manns í Canada, er
því eiðsvarinn kommúnisti, sem
í fljótu bragði virðist ekki há
tala. En þegar borið er saman
við tölu allra kommúnista í
heimi, Sem er 18 miljón og að-
eins sex miljónir af þeim í Rúss-
landi, sem hefir 200 miljón íbúa,
er talan ekki lág.
Samkvæmt því ættu hér að
vera alt að því helmingi færri
kommúnistar, eða einn af hverj-
um 720 manns, segir Cameron.
Þegar alls er því gætt, eru fleiri
kommúnistar í Canada, en voru
í Rússlandi 1917, er byltingin
hófst þar. .
Þetta er meira að segja hlut-
fallslega hærri tala kommúnista
en er í Bandaríkjunum, sem seg
ir þá aðeins 75 þúsund, en sem
svo umsvifamiklir hafa þó þar
verið, að nú er farið að senda þá
úr landi, alla sem næst til.
En þetta er aðeins hinn sýni
legi styrkleikur kommúnista. —
Hinn ósýnilegi styrkleikur
þeirra er margtfalt meiri.
Dmiti Manuilski, fulltrúi kom-
múnista í félagi Sameinuðu þjóð-
anna og sá er um mörg ár hefn
verið foringi mála þeirra í Vest
urheimi, sagði á 18. þingi Sovét
samtakanna 1939, að í Canada
væu 18 þúsund, er flokki þeirra
heyrðu til, en þá tölu mætti
margfalda með 15 til 20 af þeim
sem fylgismenn kommúnista
flokksins væru og flokkurinn
hefði algera stjórn yfir, hvenær
sem hann þyrfti á að halda.
Cameron segir að þetta geti nú
verið ýkjur og að það séu varla
til hálf miljón í Canada, sem
kommúnistum fylgi að málum
eins og vera ætti eftir þessu nú.
Hans niðurstaða er, að allir, sem
það megi um segja, séu ekki yfir
365 þúsund. Kommúnistar telji
sér alla /þá fylgjandi er tilheyri
Canadian Congress of Labor og
Trade and Labor Council, en
þeir séu alls um 800,000.* Af
þeim segir Cameron ekki yfir
180,000 fylgja kommúnistum
blint og ákveðið. Hann telur
þrjá fjórðu slíkra félaga andvíga
stefnu rauðra byltingarsinna.
Þá gerir Cameron grein fyrir
afskiftum kommúnistiskra full-
trúa frá Bandaríkjunum af verk-
fallinu í Kirkland Lake, Ont., er
þeir hafi komið af stað 1941 og
ýms fleiri verkföll, sem hér yrði
of langt upp að telja. Segir hann
þar sem annars staðar hafa sýnt
sig greinilega, hvert kommún-
istar stefni mqð starfi sínu. Nái
þeir nokkrum tökum í stjórn
verkamanna-samtaka, sé ekki
að sökum að spyrja. Þeir ráði
ótrúlega oft úrslitum þó í stórum
rninnihluta séu. Sé þar oft um
að kenna, að félagsmenn gruni
ekki hvað undir búi og finnist ó-
þarft að vera að láta sig slákt
nokkru skifta. Það sé fyrir þess
háttar hlutleysi hjá gæflyndum
mönnum, sem einsksis ills eigi
sér von og unni friði, sem kom
múnistar komi fram margskonar
óbilgirni.
Hér er aðeins á þau atriði minst
úr greinum Camerons, sem út
eru komnar. Verða þær að nægja
sem sýnishom af þvá er hann
heldur fram um starfsenii fimtu
herdeildarinnar í þessu landi og
byltinga áform hennar, sem
hann liíkir við eitt hið grimm-
asta einræðisvald, er sagan get-
ur um — og skilur ekki í hvemig
tilveru geti átt hjá eins frelsis-
unnandi þjóð og hinni ungu,
horsku canadisku þjóð.
Sr. Philip M. Pétursson:
KIRK JURÆÐA
1 ritningunni er sagt frá því,
að Gyðingarnir sem Jesús talaði
við skildu ekki fyllilega þýðingu
orða hans. Þegar hann talaði um
frelsi, hugðu þeir að hann væri
að tala um það frelsi, sem þrælar
einir þrá, að vera frjálsir, í
þeirri meiningu, að vera ekki
þrælar annára, en að mega
standa í fullu sjálfstæði og ó-
háðir, og vera ekki bundnir nein-
um mönnum.
En frelsið sem Jesús átti við,
var alt annað. Það frelsi var
andlegt_ frelsi, það frelsi, sem
sannleikurinn einn hafði í för
með sér (Það frelsi sem jafnvel
þrælar geta þekt í þrældómi sán-
um), og sem hann hugði að með
kenningum sánum, hann væri að
bera mönnum.
Jesús var, á sínum tíma, um-
byltingamaður, og það frelsi sem
hann boðaði, var frelsi frá and-
legum fjötrum, frelsi frá hinum
gömlu og viðteknu venjum, sem
hann var að reyna að koma fólk-
inu til að skilja, að hefðu enga
verulega þýðingu, og að, nema
að þær hefðu þýðingu, væri
litið gagn í þvi að halda þeim
við. Meðal annars minntist hann
á hvildardaginn, og siðina í sam-
bandi við hann og ýmislegt ann-
að sem hafði líka merkingu.
Hann vildi ekki að mennirnir
gerðu sig að þrælum siða eða
venja, því að maðurinn og vel-
ferð hans er aðal atriðið, en ekki
ákveðnar reglur eða form eða
kreddur eða játningar eða helgi-
dómar. Frá mannlegu sjónar-
miði skoðað, er maðurinn aðal
atriðið, og velferð hans. Og það
var þetta sem Jesús, í samræmi
við þær hugmyndir sem hann
hafði, og í samræmi við kenn-
ingar spámannanna, kendi.
En yfirvöldin þá, á þeim tím-
um, skoðuðu þetta sem hneyksli,
sem vantrú, sem umbyltingar-
tilraun. Og þess vegna var það
að lokum, að hann varð kross-
festur.
En eg vil nú leggja þá spurn-
ingu fyrir hvem einasta safnað-
armeðlim, “Hvað átt þú við, þeg-
ar þú talar um frelsi?”. Gyðing-
ar forðum svöruðu, —”Vér höf-
um aldrei verið þrælar nokkurs
manns.” — Hvernig mundum
vér svara? Hvað er frelsi?
Eg vil skilja þessa spumingu
eftir hjá yður, og víkja að dá-
litlu öðm, það kemur einstöku
sinnum fyrir, að eitthvert lítið
atvik vekur alt í einu minningar
í huga manns, um hluti sem fyr-
ir löngu höfðu verið gleymdir,
minningar, sem einu sinni voru
kærar, og dýrmætar, en sem
eins og svo margt sem árin
breiðast yfir og hylja, og vegna
anna, og ýmislegs annars, vom
gleymdar orðnar, eða geymdust
í einhverju litlu homi í huga
manns. En það tekur aðeins eitt,
og oft litið atvik að vekja þær
minningar upp aftur.
Þetta kom fyrir mig fyrir
nokkm, er eg fékk bréf í pósti.
Vanalega fæ eg mörg béf í viku.
Það kemur varla sá dagur að
póstmaðurinn berji ekki á dym-
ar hjá mér.
En þetta bréf var alveg sérstakt.
Frímerkið var frá Þýzkalandi, og
bréfið kom frá flóttamanna
tjaldbúðum á Þýzkalandi (D. P.
Camps), á því svæði, sem Bret-
land hefir nú umsjón með. Og
bréfið bar nafn manns, sem eg
hafði þekt fyrir tuttugu ámm, á
mjög markverðu tímabili æfi
hans, er hann var að komast í
kynni við tegund frelsis, sem
hann hafði aldrei áður þekt, og
vissi ekki að til væri. Hann var
að komast í kynni við tegund
frelsis, sem var veruleiki, en sem
upp að þeim tíma hafði verið
fyrir hann, draumur. Hann var
nú í fyrsta sinn að rætast. Þetta
frelsi, sem var orðið veruleiki,
hafði í för með sér óendanleg ný
undur fyrir hann, sem hann bar
djúpa lotningu fyrir. — Það
var draumur, sem var orðinn
vemleiki, og hann fyltist til-
beiðsluanda er hann virti fyrir
sér, hina fullu þýðingu hans.
Minningar um þann tíma,
komu eins og straumur yfir huga
minn, er eg las nafn hans á bréf-
inu, og eg gat ekki annað en far-
ið að gera samanburði, og spurt
sjálfan mig margra spurninga
um þýðingu margs, sem vér tök-
um sem sjálfsagða hluti.
Fyrir þennan mann, var frels-
ið sem vér þekkjum, óendanlegt
undur. Vér hugsum oftast lítið
um það, en fyrir hann, var það
eins og undursamlegt krafta-
verk. Og er eg las bréf hans, þar
sem hann vonaðist til að geta
bjargast úr því auma ástandi,
sem hann nú verður að þola, á-
samt með þúsundum annara
1 landa sinna, snerust hugsanir
mínar að kringumstæðum vor-
um, í þessu landi, og að um-
hugsun um hvort vér hefðum
nokkurn fullnægjandi skilning
um þýðingu og verðmæti þess
frelsis sem vér Iþekkjum. Þó að
það sé- alls ekki alfullkomið, né
gallalaust, og hvort að vér vær-
um að vinna eins og vér ættum
að vinna, og eins og vér getum
unnið, til að varðveita það, og til
að styrkja það, til þess að vill-
andi og eyðandi áhrif nái ekki
tilgangi s*ínum í sambandi við
það.
Maður þessi sem skrifaði mér
bréfið eftir þessi mörgu ár síðan
að við sáumst síðast, er Lithú-
aníu maður. Hann var fréttarit-
ari og blaðamaður, og var há-
skólagenginn, hafði, auk annars,
lesið í háskóla efnafræði. Það
var þegar kaþólskur flokkur
komst til stjómarvalda í heima-
landi hans að hann varð að flýja
af landi vegna pólitískra skoðana
hans, og vegna þess að hann
hafði ritað greinar á móti þeim
flokki. Þar að auki, hafði hann
ritað greinar á móti kaþólsk-
unni. Hann kom til Bandaríkj-
anna, og vegna frjálsra skoðana
í trúmálum, innritaðist, eftir
nokkurra mánaða dvöl, í guð-
fræðiskólann í Chicago, Mead-
ville Theol. School. Og það var
þar sem eg kyntist honum fyrir
20 árum. Og nú, er eg fékk bréf-
ið frá honum, mintist eg margs
í sambandi við dvöl hans þar, og
sérstakle^a hinnar óendanlegu
aðdáunar og undrunar hans, er
hann las yfirlýsingar frjálstrú-
armanna, í bæklingum og bók-
um, sem hann hafði fengið úr
bókasafni skólans. Að nokkur
maður skyldi þora að gefa út á
prenti, þær skoðanir sem hinir
frjálstrúuðu leyfðu sé að gefa
út, fanst honum vera næstum
þvi ótrúlegt. Hvergi, hafði hann
séð slíkt á pr;enti fyr. Og fyrstu
mánuðina á Meadville skólanum,
gekk hann um eins og maður í
draum-i, undrandi, en með gleði
og ánægjublæ á andlitinu. .
Yfirlýsingar sem hinir stúd-
entamir töldu vera næstum því
eins sjálfsagðar eins og loftið
sem þeir önduðu að sér, yfirlýs-
ingar um afstöðu Unitara hreyf-
ingarinnar, fanst honum vera
svo tmdursamlegar, og líkar
nýrri opinberun, að hann réði
sér o|t ekki fyrir ánægju og
gleði. Hann tók eftir því, að hin-
ir piltarnir horfðu stundum á
hann með undrandi augum, og
hann gaf þá skýringu, sem hann
endurtók oft, er hann las bækur
sínax. “1 mínu heimalandi”,
sagði hann, “þyrði maður ekki
að skrifa svona”. eða “Stjórnin
heima þnepti mann í fangelsi
fyrir að segja þessa hluti.”
Vér, sem alist höfum upp í þéss
ari heimsálfu skiljum þessa hluti
ekki. Enginn nema sá maður,
sem hefir orðið að þola þá frels-
istakmörkun sem þekkist víða
um heim, skilur það fyllilega
hve verðmætt það frelsi er, sem
vér þekkjum. Og honum þótti oft
við stúdentana hina, sem létu
sig það lítið skifta, sem hann
reyndi oft að sýna þeim í bókun-
um, sem hann las, um frelsi, um
víðsýni, um frjálstrúar skoðan-